Б.*******ы нэхэмжлэлтэй, хариуцагч

******* ******* ******* ******* ХХК-д холбогдох иргэний

хэргийн тух

 

Орхон мгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Баттөр даргалж, шүүгч *******, шүүгч С.Уранчимэг нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн 107 дугаар танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Орхон маг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн 142/ШШ2024/00891 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Б.*******ы нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: ******* ******* ******* ******* ХХК-д холбогдох,

Худалдах, худалдан авах гэрээний үлдэгдэл 25.000.000 төгрөг гаргуулах тух нэхэмжлэлийн шаардлагат иргэний хэргийг,

Хариуцагчийн төлөөлөгч *******гийн шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдлыг үндэслэн 2024 оны 07 дүгээр сарын 26-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч С.Уранчимэгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.*******, хариуцагчийн төлөөлөгч *******, хариуцагчийн өмгөөлөгч Б.Баасанжав, нарийн чгийн дарга А.Лхагвасүрэн нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Б.******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

Б.******* нь 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр ******* ХХК-аас 16 м.кв үйлчилгээний талбг 43.200.000 төгрөгөөр авахаар тохиролцон үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ бгуулсан. Гэрээний төлбөрийг барагдуулсан. Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээний 4.1.2-т 2021 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр талбг худалдан авагчид хүлээлгэн өгнө гэж заасан. Тухн 16 м.кв үйлчилгээний талбд үйлчилгээ эрхлэх зорилгоор зээл аван худалдан авсан. Б.******* нь өөрийн мөнгөөр засвар хийн, тохижуулан талбдаа орох гэтэл үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг ******* ХХК нь гаргаж өгөлгүй жил гаруй хугацаа өнгөрсөн. Энэ хугацаанд үйлчилгээ эрхлээгүй, талб авахаар зээл авсан мөнгөний хүүгээ төлөн гэрчилгээ гаргаж өгөхийг хүлээсээр бсан. Ингээд ******* ХХК-ийн захирал ******* нь Б.*******аас талбг буцаан авна гэдгээ мэдэгдэж нөхөн төлбөр 78 000 000 төгрөг өгөхөөр харилцан тохиролцсон. Иргэний хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1- т зааснаар хүсэл зоригийн илэрхийлэл нь нөгөө тал түүнийг хүлээн авснаар хүчин төгөлдөр болно, 42 дугаар зүйлийн 42.1-т хэлцлийг хуульд заасан хэлбэрээр, хуульд заагаагүй бол талууд хэлэлцэн тохиролцож амаар буюу чгээр хийнэ хэмээн тус тус заасан. ******* ХХК-ийн захирал ******* нь өгөх ёстой мөнгөө тал талаар хуваасаар 2023 онд 53 000 000 төгрөгийг барагдуулсан. Үлдэгдэл 25.000.000 төгрөгийг 2023 оны 10 дугаар сарын 10-ны дотор төлөхөөр өөрийн гараар баталгаа чиж өгсөн ч хугацаандаа төлөлгүй өдийг хүрсэн. Иймд үлдэгдэл төлбөр 25.000.000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч ******* ХХК шүүхэд ирүүлсэн хариу тлбартаа:

Б.*******ы гаргасан нэхэмлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй бна... гэжээ.

Орхон маг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн 142/ШШ2024/00891 дугаар шийдвэрээр:

Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1.-д заасныг баримтлан хариуцагч ******* ХХК-иас 25.000.000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч Б.*******д олгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 282.950 төгрөгийг төрийн санд хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 282.950 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож шийдвэрлэжээ.

Хариуцагч ******* шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдолдоо:

Нэг: Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 168 дугаар зүйлийн 168.1.1-д заасан шүүх өөр хуулийг, эсхүл хуулийг буруу тлбарлаж хэрэглэсэн ба шийдвэрийг өөрчлөх боломжгүй гэх үндэслэлийн тух: Иргэний хуулийн 265 дугаар зүйлийн 265.1-д зааснаар хариуцагч нэхэмжлэгчээс талбгаа буцаан худлалдан авах эрхтэй бөгөөд тус хуулийн 266 дугаар зүйлийн 266.1-д зааснаар тухн эд хөрөнгийг анх худалдсан үнээр буцаан худалдаж авах ёстой бсан, нэхэмжлэгчээс засвар хийсэн гэдэг тул засан сжруулсаны үр дүнд өртөг нэмэгдсэн гэж үзэн 53,000,000 төгрөгөөр худалдаж авахаар харилцан тохиролцсон ба нэхэмжпэгчээс нэмэгдүүлсэн өртгийн хэмжээнээс хэтрүүлэхгүйгээр нийт зардлаа шаардах эрхтэй бсан боловч анхан шатны шүүх хуулийн энэ зүйл заалтыг хэрэглээгүй, өөр хуулийн заалтыг буюу Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийг тлбарлан хэрэглэж нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэж бгаа нь үндэслэлгүй юм. Шийдвэрийн 3 дах тал 8 дугаарт ...Б.*******аас буцаан худалдан авсан худалдаа үйлчилгээний талбн үнийн үлдэгдэл 25,0 сая төгрөгийг төлөх үндэслэлтэй тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэлээ гэжээ. Буцаан худалдаж авсан гэдгийг анхан шатны шүүх дүгнэж бгаа бол дээрх хуулийн зүйл заалтыг баримталж шийдвэрлэх ёстой бсан болохоос ш Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийг баримталж дүгнэлт гаргах нь үндэслэлгүй бсан. Хоёр: Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 168 дугаар зүйлийн 168.1.3-т заасан хэргийн болон шүүх хуралдаанд оролцогчийн хуулиар олгогдсон эрх ноцтой зөрчигдсөн; гэх үндэслэлийн тух. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.4.д Зохигч шүүх хуралдаанд еэр оролцож үг хэлэх, чгээр тлбар өгөх, нотлох баримт гаргах, түүнийг шинжлэн судлахад тэгш эрхтэй оролцоно" мөн хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1.2.Д хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлэх тух шүүгчийн захирамж гарсны дараа хэргийн материалт танилцах, түүнээс тэмдэглэл хийх, шүүх хуралдаанд оролцох тух хуулиар зохицуулсан бдаг. Гэтэл анхан шатны шүүх хариуцагч болон өмгөөлөгчид хэргийн материал танилцуулахгүйгээр анхан шатны шүүх хуралдааныг явуулсан нь хэргийн зохигчдын тэгш мэтгэлцэх эрх, хэргийн материалт танилцах, түүнээс тэмдэглэл хийх эрхийг ноцтой зөрчсөн гэж үзэхээр бна. Хэргийн 36 дах талд хэрэг танилцуулсан тэмдэглэл бх бөгөөд нэхэмжлэгч 2024 оны 06 сарын 10-ны өдөр, нэхэмжпэгчийн төлөөлөгч 2024 оны 05 сарын 15-ны өдөр хэргийн материалт танилцсан бх бөгөөд хариуцагч, түүний өмгөөлөгч нарт хэргийн материалыг танилцуулахгүйгээр хэргийг шийдвэрлэсэн бгаа нь хариуцагчийн эрхийг ноцтой зөрчсөн үйлдэл гэж үзэж бна. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.4.Д Зохигч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд тэгш эрх эдэлнэ гэж тодорхой хуульчилсан бөгөөд нэхэмжпэгч тал хэрэгтэй танилцаж нотлох баримтаа стар судалсан гэтэл хариуцагчийг хэргийн материалт танилцуулахгүйгээр хэргийг шийдвэрлэж бгаа нь хуулийг ноцтой зөрчсөн гэж үзэхээр бна. Түүнчлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.3.9.Д хэргийн нотлох баримтт танилцах, шаардлагат материалыг өөрийн зардлаар хуулбарлаж, хувилан авах; гэсэн өмгөөөлгчийн эрхийг мөн анхан шатны шүүх зөрчсөн гэж үзэж бна. Иймд Орхон маг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 сарын 10-ны өдрийн 891 дугаарт шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцааж өгнө үү. Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд өмгөөлөгч Б.Баасанжавын хамт оролцох тул хурлын товыг мэдэгдэнэ үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий бх тух Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2.-т заасан шаардлагад нийцсэн бна.

Давж заалдах шатны шүүх хэргийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4.-т заасан үндэслэлээр хянав.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар нэхэмжлэгч ******* нь 2015 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр ******* 2.500.000 төгрөгийг 3 сарын хугацаат 10 хувийн хүүтэйгээр зээлийн гэрээ бгуулан зээлсэн. *******, ******* нар барьцааны гэрээ бгуулан 2.500.000 төгрөгийн зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах зорилгоор маг тоотод брлах 25м2 талб бүхий хувийн сууцны зориулалтт үл хөдлөх хөрөнгө 368 м2 талб бүхий газрыг барьцаалжээ.

2017 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр ******* нар зээлийн гэрээ бгуулж 2.000.000 төгрөгийг 2 сарын хугацаат 10 хувийн хүүтэйгээр зээлсэн, мөн 2015 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдөр , ******* нар 3 сарын хугацаат сарын 15 хувийн хүүтэй зээлийн гэрээ бгуулж 1.500.000 төгрөг зээлсэн үйл баримт болжээ.

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагч нь *******ийн ******* зээлсэн 2.500.000 төгрөгийг 3.500.000 төгрөг болгон *******т төлж барагдуулсан гэж *******ээс 3.500.000 төгрөг гаргуулахаар сөрөг нэхэмжлэл гаргасан ба нэхэмжлэгч ******* нь сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг зөвшөөрөхгүй ээс анх 7.800.000 төгрөг зээлсэн бөгөөд уг мөнгийг хүүгийн хамт 2016 он хүртэл цувуулан өгсөөр дуусгасан бхад төлөөгүй бсан мөнгөний хүүг нэмж дахин гэрээ хийсэн. Хамгийн сүүлд аавынхаа данснаас 2.500.000 төгрөгийг шилжүүлж өгөөд үүнээс хойш гэрчилгээгээ авах гэхээр зээлийн хүү дутуу гээд барьцааны 200.000 төгрөг өг гээд бхаар нь өгсөн боловч түүнээс хойш гэрчилгээ өгөхгүй сураггүй болсон гэсэн татгалзсан тлбар гарган мэтгэлцжээ.

Шүүх хариуцагч ******* нь хариуцагч ээс зээлсэн мөнгийг бүрэн төлж дуусгасан, хариуцагч ******* 2.500.000 төгрөг зээлэхдээ зээлийн болон барьцааны гэрээ бгуулсан боловч гэрээний зүйл болох 2.500.000 төгрөгийг гэрээ бгуулсан өдрөө шилжүүлж өгөөгүй. Энэ талаар нотлох баримт бхгүй тул тэдний хооронд бгуулсан зээлийн гэрээ хүчин төгөлдөр болоогүй, энэ гэрээг дагалдан хийсэн барьцааны гэрээ мөн хүчин төгөлдөр болоогүй гэсэн дүгнэлт хийж хариуцагч , ******* нараас шаардсан нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй, Иргэний хуулийн 281, 282 дугаар зүйлийн 282.4 дүгээр зүйлд нийцсэн бна.

Шүүх хариуцагчийн ХХК-иас нотлох баримт гаргуулах тух хүсэлтийг хэрэгт ач холбогдолгүй, хамааралгүй гэж үзэж хүсэлтийг хангахаас татгалзсныг буруутгах боломжгүй. Хариуцагч нь тухн компанийн гишүүнчлэлтэй үйл ажиллагаа явуулдаг бол өөрөө нотлох баримтаа олж авах боломжтой юм. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.6.-д хэргийг хянан шийдвэрлэхэд злшгүй шаардлагат нотлох баримт нь төрийн бгууллага хувь хүний нууцт холбоотой, өөр улс орон нутагт бгаа учраас зохигч тэдгээрийг өөрөө олж авах боломжгүй бол шүүх зохигчийн хүсэлтээр шийдвэрлэх ёстой.

Нэхэмжлэгч *******ээс хариуцагч ийн дансанд шилжүүлээд бгаа зарим мөнгөө ХХК-ийн үйлчилгээний мөнгө, зээлийн мөнгө ш гэж татгалзаж буй татгалзлын үндэслэлээ нотолсон нотлох баримтыг хариуцагч өөрөө олж авах боломжтой бхад энэ үүргээ елүүлж нотолж чадаагүй бна.

Нэхэмжлэгч *******ээс 3.500.000 төгрөг гаргуулах тух сөрөг нэхэмжлэлийг ээс *******т 3.500.000 төгрөгийг шилжүүлэн өгч төлсөн талаар нотлох баримтыг шүүхэд гаргаж өгөөгүй, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага нотлох баримтаар нотлогдохгүй гэсэн дүгнэлтийг хийж сөрөг нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь үндэслэл бүхий болжээ.

Хариуцагч нь сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 25,38 дугаар зүйлийн 25.1.1, 38.1.-д зааснаар нотлох үүргээ хэрэгжүүлээгүй бна.

Иргэний хуулийн 282 дугаар зүйлийн 282.4.-т мөнгө буюу эд хөрөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгснөөр зээлийн гэрээ бгуулсанд тооцно гэж зохицуулсан тул энэ шаардлагыг хангаагүй гэрээ хүчин төгөлдөр болохгүй буюу бгуулагдсан гэж үзэхгүй бөгөөд зээлийн үндсэн гэрээ бгуулагдсан гэж үзэх хуулийн шаардлагыг хангаагүй тул түүнийг дагалдан хийгддэг барьцааны гэрээ мөн хүчин төгөлдөр болоогүй гэж үзсэн нь зөв юм.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1. дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Орхон маг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн 142/ШШ2024/00891 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн төлөөлөгч *******гийн шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдлыг хангахгүй орхисуг.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3.-т зааснаар хариуцагчийн төлөөлөгч *******гийн давж заалдсан гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 282.950 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5., 172 дугаар зүйлийн 172.2.-т зааснаар шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, гуравдагч этгээд магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсуг.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тух хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4., 119.7.-д зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ елүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг мэдэгдсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.БАТТӨР

ШҮҮГЧИД Б.ОЮУНЦЭЦЭГ

С.УРАНЧИМЭГ