Б.*******гийн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч

******* ХХК-д холбогдох иргэний

хэргийн тухай

 

Орхон аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Баттөр даргалж, шүүгч Б.Оюунцэцэг, шүүгч С.Уранчимэг нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн 107 дугаар танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Орхон аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн 142/ШШ2024/00904 дугаар шийдвэртэй,

Нэхэмжлэгч: Б.*******гийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: ******* ХК-ийн ******* тооцооны төвд холбогдох,

Орон сууцны зээлийн гэрээний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг ******* ХК-ийн Орхон тооцооны төвд даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагатай иргэний хэргийг,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Пагмадуламын шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдлыг үндэслэн 2024 оны 07 дүгээр сарын 30-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч С.Уранчимэгийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.*******, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Баасанжав, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Мягмар, нарийн бичгийн дарга А.Лхагвасүрэн нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Б.******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

Б.******* миний нөхөр Э.******* 2021 оны 05 сарын 28-ны өдөр *******ны Эр ******* тооцооны төвөөс 38.500.000 төгрөгийн зээлийг ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээний дагуу зээлж авсан ба би хамтран үүрэг гүйцэтгэгчээр оролцсон. Э.******* 2023 оны 05 сарын 21-ны өдөр өвчний улмаас нас барсан ба би дээрх зээлийг төлөх үүрэг бий болсон, 2023 оны 8-12 сарын хооронд зээлээ төлж чадахгүй нөхцөл үүссэн ба энэ хооронд нэмэгдүүлсэн хүү гэх зүйл гарч ирсэн ба 1 хоногт 15.004 төгрөг нэмэгдсээр байгаад өнөөдрийн байдлаар 5.006.862 төгрөг болсон. Би 2024 оны 1, 2 сарын төлөлтөө хийсэн гэтэл энэ төлөлт нь үндсэн зээл, хүүнээс хасагдахгүйгээр нэмэгдүүлсэн хүү л хасагдаад байна, өдөр тутамд 15.004 төгрөг нэмэгдсээр байна, уг нь миний зээлийн үлдэгдэл 32.598.681 байх ёстой гэтэл нэмэгдүүлсэн хүүг нэмээд 37.455.501 гэж бодогдоод байна. Иймд би шүүхэд хандаж нэмэгдүүлсэн хүү гэгч зүйлийг зогсоолгохгүй бол өдөр тутамд мөнгө нэмэгдээд байдаг, үндсэн зээл хүү төлөлт огт хасагдахгүй иргэн миний эрх ашиг хохироод байна. 2021 оны 05 сарын 28-ны өдөр *******ны Эр ******* тооцооны төвөөс ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг *******инд даалгаж өгнө үү гэжээ

Хариуцагч ******* ХК шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа:

Тус шүүхэд Болдбаатарын *******гийн нэхэмжлэлтэй, ХААН Банк ХК-ийн Орхөн салбарт холбогдох, Орон сууцны зээлийн гэрээ-ний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг ХААН банканд даалгах тухай иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэгдэж байгаа бөгөөд *******ны зүгээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч, дараах хариу тайлбарыг гаргаж байна. Үүнд: Хаан Банк ХК-ийн Орхон салбараас зээлдэгч Э.******* болон Б.******* нар нь 2021 оны 05 дугаар сарын 28-ны өдөр ЗГ/202146382095 тоот Зээлийн гэрээ болон БГҮ202146382095 тоот Барьцааны гэрээ байгуулан 38.500.000 /гучин найман сая таван зуун мянга/ төгрөгийн бизнесийн зээлийг жилийн 16.8 хувийн хүүтэйгээр, 240 сарын хугацаатайгаар зээлж авсан. Иргэний хуулийн 452 дугаар зүйл болон Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 21 дүгээр тус тус заасны дагуу зээлдүүлэгчээс олгох зээл нь хүүтэй, мөн нэмэгдүүлсэн хүүтэй байж болохоор зохицуулсан байдаг. Талуудын хооронд 2021 оны 05 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулагдсан ЗГ/202146382095 тоот Зээлийн гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.1.4, 2.1.5 дахь заалтад олгох зээлийг хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүтэй байхаар талууд тохиролцсон. Нэхэмжлэгч нь гаргасан нэхэмжлэлдээ нэмэгдүүлсэн хүүгэх зүйл гарч ирсэн ба 1 хоногт 15.004 төгрөг нэмэгдсээр байгаад өнөөдрийн байдлаар 5.006.862 төгрөг болсон Би 2024 оны 1, 2 сарын төлөлтөө хийсэн гэтэл энэ төлөлт нь үндсэн зээл хүүнээс хасагдахгүйгээр нэмэгдүүлсэн хүү л хасагдаад байна. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлд дурдсан нэмэгдүүлсэн хүү гэх 5.006.862 төгрөг нь зээлийн хүү байх бөгөөд банк нь харилцагчийн төлсөн төлөлтөөс нэмэгдүүлсэн хүү суутгаж аваагүй байх ба уг тайлбарын хавсралт дахь зээлийн бүртгэлийн картаар нотлогдоно. Мөн зээлдэгчийн өнгөрсөн хугацаанд төлсөн төлөлт нь үндсэн зээл болон хүүгээс зээлийн гэрээ болон төлбөрийн хуваарийн дагуу хасагдсан байх тул Орон сууцны зээлийн гэрээ-ний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг *******анд даалгах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Орхон аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдрийн 142/ШШ2024/00904 дугаар шийдвэрээр:

Иргэний хуулийн 220 дугаар зүйлийн 220.1.-д заасныг баримтлан 2021 оны 05 сарын 28-ны өдөр *******ны Эр ******* тооцооны төвөөс ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээ-ний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг *******инд даалгаж, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1., Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70.200 төгрөгийг төрийн санд хэвээр үлдээж, хариуцагч 70.200 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгч Б.*******д олгож шийдвэрлэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Пагмадулам шүүхэд гаргасан давж заалдсан гомдолдоо:

Тус банкны зээлдэгч Б.******* нь ХААН банк ХК-д холбогдуулан 2021 оны 05-р сарын 28-ны өдөр ХААН банкны Эр ******* тооцооны төвөөс ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээ-ны дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг ХААН банканд даалгах тухай нэхэмжлэл гаргасныг Орхон аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх хангаж шийдвэрлэсэн билээ. Ийнхүү нэхэмжлэлийг хангасан шүүхийн шийдвэрийн Тогтоох хэсгийн 1 дүгээр зүйлд Иргэний хуулийн 220 дугаар зүйлийн 220.1 -д заасныг баримтлан 2021 оны 05 дугаар сарын 28-ны өдөр ХААН банкны Эр ******* тооцооны төвөөс ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээ-ний дагуу үүссэн нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг ХААН банкинд даалгасугай гэж шийдвэрлэжээ. Банк болон зээлдэгч Б.******* нарын хооронд Иргэний хууль болон Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуульд заасан нийцсэн зээлийн гэрээ байгуулагдсан бөгөөд Иргэний хуулийн 452.1 дэх хэсэг, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 21.2 дахь хэсэгт тус тус заасны дагуу зээл нь хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүтэй байж болохоор заасан байдаг. Талуудын хооронд байгуулагдсан 2021 оны 05 дугаар сарын 28-ны өдрийн ЗГ/202146382095 тоот Орон сууцны зээлийн гэрээ-ны 2 дугаар зүйлийн 2.1.4 дэх заалт, 2.1.5 дахь заалтад уг зээл нь хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүтэй байхаар тохиролцсон байдаг. Гэтэл, Орхон аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх ийнхүү талуудын чөлөөт байдлын зарчимд үндэслэгдэн байгуулагдсан зээлийн гэрээний нэмэгдүүлсэн хүүг Иргэний хуулийн 220 зүйлийг үндэслэн төлөхийг зогсоож, эргэн төлөлтийг хэвийн үргэлжлүүлэхийг ХААН банканд даалгаж, хариуцагчийн гэрээний дагуу нэмэгдүүлсэн хүү бодох, түүнийг шаардах эрхийг хязгаарлаж шийдвэрлэсэн нь хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн үйлдэл болжээ. Иймд Орхон аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн 142/ШШ2024/00904 дугаартай шийдвэрийг бүхэлд нь хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

 

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх тухай Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2.-т заасан шаардлагад нийцсэн байна.

Давж заалдах шатны шүүх хэргийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4.-т заасан үндэслэлээр хянав.

Шүүх Я.Энхжаргалаас 2.168.568 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгч А.*******д олгож, нэхэмжлэгч А.*******гийн үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас 8.102.032 төгрөг, хариуцагч Я.Энхжаргалын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас 3.209.547 төгрөг тус тус хэрэгсэхгүй болгож, улсын тэмдэгтийн хураамжийг хуульд зааснаар шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч А.******* нь2021 оны 4 сарын 11-ний өдрөөс эхлэн 8 сарын 11-ний өдрийн хүртэл хугацаанд хариуцагч Я.Энхжаргалтай харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр СОЮЗ дэлгүүрийг түрээслэхдээ 7.700.000 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн хүлээн авсан, дараа нь 6.976.000 төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн буцааж өгсөн, түрээсийн хугацаанд 5.000.000 төгрөг барьцаалсан талаар талууд маргаагүй, харин тухайн үед хүлээн авсан бараа бүтээгдэхүүнийг үнийг төлсөн эсэх, түрээсийн хугацаанд үүсгэсэн зардал, тооцооны төлөлт, түрээсийн үлдэгдэл төлбөрийн талаар маргасан байна.

Нэхэмжлэгч А.******* нь дэлгүүрийг түрээслэх үедээ барааны үнэ-5.000.000 төгрөгийг бэлнээр, хариуцагчийн даалгаснаар 1.284.620 төгрөгийг бусдад бэлэн бусаар шилжүүлсэн болох нь хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдохгүй ба анхан шатны шүүх энэ талаар үндэслэл бүхий дүгнэлт хийсэн байна.

Түүнчлэн талуудын хооронд байгуулсан Түрээсийн гэрээний 5.1.8 Түрээслүүлэгч нь түрээслэгчид хүлээлгэн өгсөн үеийн үнэ, түрээслэгчээс түрээслүүлэгчид буцаан өгөх үеийн үнийн хооронд зөрүү гарсан бол түрээслэгч нөхөн төлнө гэж зааснаас үзэхэд нэхэмжлэгч хүлээн авсан хүнсний барааны үнийг хариуцагчид төлөхөөр харилцан тохиролцоогүй байна.

Хэрэгт авагдсан баримтаар нэхэмжлэгч А.******* СОЮЗ хүнсний барааны дэлгүүрийг түрээслэж байхдаа Бат-Ачит ХХК-д-467.520 төгрөг, Вimex ХХК-д-80.850 төгрөг, Эторо ХХК-д 163.320 төгрөг, Бамбай-Уул ХХК-д-420.000 төгрөг, Эрдэнэт ус дулаан түгээх сүлжээ ОНӨХК-д-316.632 төгрөг, Эрдэнэт Эрдэм ХХК-д-106.110 төгрөг нийт 1.554.440 төгрөгийн өр төлбөр үүсгэсэн боловч төлж барагдуулаагүй, түрээсийн төлбөрийн үлдэгдэл-1.277.000 төгрөг төлөөгүй болох нь тогтоогдсон тул шүүх хариуцагч Я.Энхжаргалыг нийт-2.168.568 төгрөг /5.000.000-2.831.400=2.168.568/-ийг нэхэмжлэгч А.*******д төлөх үүрэгтэй гэж үзсэн нь зөв байна.

Мөн нэхэмжлэгч А.******* түрээсийн хугацаанд тухайн дэлгүүрт зарагдаж байсан хүнсний бараанаас устгалд оруулсан барааны үнэ-334.870 төгрөгийг шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ оруулж тооцоогүй тул энэ талаар шүүх дүгнэлт хийх үндэслэл байхгүй.

Хэрэгт авагдсан баримтаар нэхэмжлэгч нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2., 38 дугаар зүйлийн 38.1.-д зааснаар нэхэмжлэлийн шаардлага, үнэдэслэлээ бүрэн нотолж чадаагүй байна.

Анхан шатны шүүх үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг харилцан тооцож нэхэмжлэл болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдэх хэсгийг хэрэгсэхггүй болгож шийдвэрлэснийг буруутгах боломжгүй байна.

Бусдад шилжүүлсэн 1.284.620 төгрөгийг шүүхийн журмаар шийдвэрлүүлэхэд энэхүү шийдвэр саад болохгүй юм.

Иймд нэхэмжлэгч А.*******гийн өмгөөлөгч М.Энхболдын шүүхэд гаргасан ...Анхан шатны шүүх А.*******гийн Я.Энхжаргалд 334.870 төгрөгийн бараа буцааж өгсөн талаар хэрхэн шийдвэрлэснийг тусгасангүй. ...мөн шинжээчийн дүгнэлтийг харгалзаж үзээгүй, *******ны 5809095852 тоот дансанд Я.Энхжаргал мөнгө хийлгэсэн бөгөөд өмнө нь энэ талаар маргадаггүй байснаа шүүх хуралдааны явцад миний үйлчлүүлэгчийг гүтгэж байна. ...Түрээслэх хугацаанд ашиглалтын төлбөрүүд гарч байсан бөгөөд тэдгээр төлбөрүүдийг зөвхөн дэлгүүрийн түрээслэгч А.*******гаас гаргуулж байсан нь хууль зүйн үндэслэлгүй... гэх давж заалдах гомдлын үндэслэл хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдохгүй байх тул анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 168 дугаар зүйлийн 168.1.дэх хэсэг, 167 дугаар зүйлийн 167.1.4.-т тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн 142/ШШ2024/00904 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4.-т зааснаар хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Ундраагийн давж заалдсан гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70.200 төгрөгийг төрийн сангаас шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5., 172 дугаар зүйлийн 172.2.-т зааснаар шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, гуравдагч этгээд магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4., 119.7.-д зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг мэдэгдсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.БАТТӨР

ШҮҮГЧИД Б.ОЮУНЦЭЦЭГ

С.УРАНЧИМЭГ