*******ийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Д.Цогтсайхан даргалж, шүүгч Т.Гандиймаа, Э.Золзаяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн 2025 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдрийн 192/ШШ2025/02047 дугаар шийдвэртэй,

 

*******ийн нэхэмжлэлтэй

******* ХХК-д холбогдох

 

Ажилд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлстэй тэнхцэх хэмжээний олговор гаргуулах, нийгмийн даатгал болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл нөхөн төлүүлж баталгаажуулалт хийхийг даалгах тухай иргэний хэргийг нэхэмжлэгч талын давж заалдах гомдолд үндэслэн шүүгч Э.Золзаяа илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч *******, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч *******, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч *******, хариуцагчийн өмгөөлөгч *******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Халиунаа нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, тайлбарын агуулга:

1.1. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 183/ШШ2021/01725 дугаар шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 1616 дугаар магадлал, Улсын Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын нийт шүүгчийн хуралдааны 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ны өдрийн 001/ШХТ2022/00018 дугаар тогтоолоор *******ийг ******* ХХК-ийн операторын албан тушаалд эгүүлэн тогтоосон. Ажил олгогч 2022 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр операторын албан тушаалд эгүүлэн томилсон.

1.2. Ажилдаа ороод хэвийн ажиллаж байтал ******* ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын 2023 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 086/23 дугаартай тушаалаар 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-28-ны өдрүүдэд байгууллагын дотоод журамд заасны дагуу урьдчилан мэдэгдэж чөлөө авалгүйгээр дур мэдэн 3 өдөр ажил тасалсан, мөн ажил олгогч болон түүний удирдлага, ажилтнуудын талаар тэдний эрх ашиг, нэр хүндэд ноцтой нөлөөлөх худал хуурмаг болон буруу ташаа ойлголт өгөхүйц мэдээ, мэдээллийг олон нийтийн сүлжээ, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр тараасан, хэвлэн нийтэлсэн зэрэг хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан заасан ноцтой зөрчил гаргасан гэсэн үндэслэлээр хөдөлмөрийн харилцааг дуусгавар болгосон.

1.3. 2023 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдөр ******* ХХК-ийн маргаан таслах комиссын хуралдааны тэмдэглэл, улмаар 2023 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн хөдөлмөрийн эрхийн маргаан зохицуулах гурван талт хорооны хуралдааны шийдвэр гарч бид эвлэрээгүй. *******э нь ******* ХХК-ийн ийн дэд дарга бөгөөд ажлаас чөлөөлөх хууль зүйн үндэслэлгүй.

1.4. Иймд ******* ХХК-ийн уулын операторын ажилд эгүүлэн тогтоож, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлстэй тэнцэх олговор гаргуулж, нийгмийн даатгал болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл нөхөн төлүүлж баталгаажуулалт хийхийг даалгаж өгнө үү гэжээ.

 

2. Хариуцагчийн тайлбар, татгалзлын агуулга:

2.1. *******э нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр ******* аймгийн ******* сум дахь уурхайд уртын ээлжтэй байх үеэрээ компанийн удирдлагуудтай Улаанбаатар хотод очиж уулзах нэрийдлээр уулын хэлтэст хандан бичгээр чөлөө хүсэх өргөдөл гаргасан. Уг хүсэлтийг компанийн уулын хэлтсийн менежер аас Хөдөлмөрийн дотоод журмын 16.7.2-т заасныг баримтлан тухайн өдөр нь имэйлээр шийдвэрлэж, уурхайд ажиллах хүчний дутагдалтай байгаа учир оронд ажиллах ээлжийн ажилтныг хотоос татахад хугацаа шаардлагатай учир чөлөө олгох боломжгүй талаар *******эд мэдэгдсэн боловч тэрээр чөлөө өгнө үү байна уу, та бүгдийн асуудал гэж хэлээд тухайн өдрөө Улаанбаатар хот руу ажлаа хаяж явсан.

2.2. *******ийн хувьд ажил олгогчтой 2022 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр байгуулсан Хөдөлмөрийн гэрээ болон компанийн хөдөлмөрийн дотоод журмаар дараах үүргүүдийг тус тус хүлээсэн байна. Үүнд: Хөдөлмөрийн дотоод журмын 10.2.1-т Ажилтан Монгол Улсын хууль тогтоомж, төрийн эрх бүхий байгууллагаас баталсан дүрэм, журам, заавар болон компанийн үйл ажиллагааны хүрээнд мөрдөгдөж буй дотоод дүрэм, журам, бодлого, заавар чиглэл, тушаал, шийдвэр, болон төслийн талбай болон кемпэд зайлшгүй дагаж мөрдөгдөх ёстой дүрэм, журмыг өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа чанд мөрдөж, биелүүлэх үүрэгтэй, 10.3.10-т Ажилтан ажлын цагаар хариуцсан удирдлага, менежерийн зөвшөөрөлгүйгээр ... ажил таслахыг хориглоно, журмын 11.3.8 болон хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.8-т Ажилтан хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр шууд удирдлага болон Хүний нөөцийн хэлтэст урьдчилан мэдэгдэж чөлөө авалгүйгээр 3 өдөр ажил тасалсан тохиолдолд ноцтой зөрчилд тооцож хөдөлмөрийн гэрээг ажил олгогчийн санаачилгаар шууд цуцална, журмын 11.3.7 болон хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.26-т Компани болон ... тэдгээрийн удирдлага, ажилчдын талаар худал, хуурмаг, бусдад буруу ташаа ойлголт өгөх мэдээлэл, болон тэдгээрийн ашиг сонирхол, нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлөх аливаа мэдээ, мэдээллийг аливаа хэлбэрээр тараасан, олон нийтийн сүлжээ, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, бусад цахим хэрэгсэлд байршуулсан, хэвлэн нийтэлсэн тохиолдолд ноцтой зөрчилд тооцож хөдөлмөрийн гэрээг ажил олгогчийн санаачилгаар шууд цуцална, журмын 16.7.2-т Ажилтан нь чөлөө авах хүсэлтээ өөрийн удирдах албан тушаалтанд 5-с доошгүй хоногийн өмнө урьдчилан мэдэгдэх ба тухайн удирдлага нь 3 хоногийн өмнө чөлөөний өргөдөлд цохолт хийсэн байна, 16.7.5-т Ажилтан нь ажилдаа ирээгүй тасалсан хугацаанд цалин хөлс тооцогдохгүй бөгөөд энэ нь ажилтанд энэхүү дотоод журам, хөдөлмөрийн гэрээний дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулах үндэслэл болно, хөдөлмөрийн гэрээний 7.3-т Ажилтан нь Хөдөлмөрийн дотоод журамд заасан журмын дагуу албан ёсны чөлөө аваагүй, харьяа удирдлагадаа энэ талаар урьдчилан мэдэгдээгүй тохиолдолд түүнийг ажил тасалсанд тооцох бөгөөд Хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу холбогдох сахилгын шийтгэл ногдуулна, 9.2.5-т Ажилтан ажил олгогчоос урьдчилан зөвшөөрөл авахгүйгээр ажлаас хоцрохгүй, таслахгүй байх үүрэгтэй гэж тус тус заасан. Компанийн зүгээс ажилтныг чөлөө авах хүсэлт гаргасан даруй оронд ажиллуулах ажилтныг Улаанбаатар хотоос татан авчирч, маргааш нь ажиллуулах зохицуулалт хийх цаг хугацааны хувьд боломжгүй байдаг тул хөдөлмөрийн дотоод журмын 16.7.2-т өөрийн удирдах албан тушаалтанд 5-аас доошгүй хоногийн өмнө урьдчилан мэдэгдэж, тухайн удирдлага нь 3 хоногийн өмнө чөлөөний өргөдөлд цохолт хийхээр журамласан.

Түүнчлэн *******ийн хувьд байгууллагын маргаан таслах хуралдааны үеэр зөрчил гаргаснаа хүлээн зөвшөөрдөг боловч тухайн зөрчилд ногдуулсан сахилгын шийтгэл нь хүндэдсэн, хэт хатуу, эцсийн шийтгэл ногдуулсан талаар дурдсан. Байгууллагаас сахилгын шийтгэлийг шат дараатайгаар ногдуулах шаардлагагүй бөгөөд гаргасан зөрчилд тохируулан сонгож хэрэглэнэ. Ялангуяа уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг компанийн хувьд оператор 3 хоног зохих журмаар чөлөө авалгүйгээр ажлаа таслах нь компанийн хувьд томоохон гарз хохиролтой учир үүнийг ажилтантай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээнд ноцтой зөрчилд хамааруулсан байдаг.

2.3. Түүний энэхүү үйлдлийн улмаас 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-28-ны шөнийн В ээлжийн *******ийн ажиллуулах ёстой байсан NHL NTE240 #1006 техник бүрэн зогсолтод орж, компанид нийт 4160 м уулын цулын бүтээлийн алдагдал бий болж, хохирол учирсан. Иймд *******э хуваарьт ээлжгүй байх үедээ компанийн удирдлагуудтай уулзах бүрэн боломжтой байсан тул 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрөөс мөн сарын 28-ны шөнийн ээлжид ажиллах хуваарьтай өдрүүдэд ажил олгогчоос чөлөө олгогдоогүй байхад ажлаа санаатайгаар орхин явсныг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хөдөлмөрийн гэрээ, хөдөлмөрийн дотоод журамд заасан зөрчил гаргасан гэж үзэж, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.4-т заасан үндэслэлээр зохих журмын дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулсан юм.

2.4. *******э нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр хийсэн компанийн талаарх хэвлэлийн бага хурлын үеэр ******* ХХК нь ажилчдаа өттэй махаар хооллож байгаа гэх худал хуурмаг, ташаа мэдээллийг өгснөөр sonin.mn, polit.mn, isee.mn, төр.мн зэрэг сайтуудаар уг мэдээлэл олон нийтэд хүрч, компанийн нэр хүндэд ихээхэн сөрөг нөлөөлөл үзүүлсэн. Ажилчдаас тухайн үед гаргасан өттэй махны гомдлын дагуу 2022 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр Дотоодын хяналтын лабораториас MNS 5686 2008, MNS5132 2002, MNS6308 2012 стандартын дагуу хийсэн эрүүл мэндийн нян судлалын шинжилгээгээр хоолонд хүнсний шавж, түүний авгалдай, өндөг, эмгэг төрүүлэгч нян, цус задлагч, сийвэн бүлэгнүүлэгч, хоолны хорлогот халдвар үүсгэгчид илрээгүй болохыг тогтоосон байдаг.

*******э Ажилтнуудын нэгдсэн групп нэртэй 700 гаруй гишүүнтэй групп, ******* ХХК-ийн нэртэй 2,000 гаруй гишүүнтэй, бусад дурын хүнд харагдах боломжтой группт өөрийн гэх админаар бүртгэлтэй хаягаар дамжуулан компанийг гадаадын хөрөнгө оруулалттай тул компанийн ажилчид, удирдлага Монгол ажилчдын эсрэг санаа зорилготой үйл ажиллагаа явуулдаг, өс хонзонтой гэсэн агуулга бүхий ойлголтыг удаа дараа олон нийтэд түгээсэн болно.

2.5. Түүнчлэн, *******э нь Ажилтнуудын нэгдсэн групп нэртэй 700 гаруй гишүүнтэй групп, ******* ХХК-ийн нэртэй 2,000 гаруй гишүүнтэй олон нийтийн сүлжээн дэх нээлттэй фэйсбүүк группт компанийн Захиргаа, хүний нөөцийн албаны дарга руу шууд чиглэсэн, түүний нэр төрийг гутаасан шинжтэй постуудыг удаа дараа оруулсан байдаг тул компанийн зүгээс Хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.26-т заасны дагуу компаниас гадна компанийн удирдлага, ажилчдын талаар худал, хуурмаг, бусдад буруу ташаа ойлголт өгөх мэдээлэл тараасан үндэслэлээр сахилгын шийтгэл ногдуулсан болно.

2.6. Аливаа байгууллагаас ажилтны хийсэн үйлдлийг шүүхээр тогтоолгосны дараа ажилтандаа сахилгын шийтгэл ногдуулах талаар хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид тусгагдаагүй, харин сахилгын шийтгэл ногдуулсны дараа талууд маргавал шүүхээс үндэслэлийг шалгадаг бөгөөд *******ийн энэхүү үйлдэл нь эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт хамаарахгүй, иргэний хэрэг тул энэхүү асуудлыг эрх бүхий хууль хяналтын байгууллагаас тогтоолгосны дараа *******эд сахилгын шийтгэл ногдуулах үндэслэл, шаардлагагүй юм.

Иймд *******ийн хувьд хэвлэлийн бага хурал болон олон нийтэд хандсан постуудаар дамжуулан компани руу шууд чиглэсэн, бизнесийн нэр хүндийг гутаах санаа зорилго, агуулга бүхий шинжтэй постууд удаа дараа оруулж, тараасан учир компанийн зүгээс Хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.26-т заасан зөрчил гаргасан үндэслэлээр, сахилгын шийтгэл ногдуулсан.

2.7. *******э нь өөрийгөө 2020 оны 03 дугаар сарын 24-ний өдөр улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн ийн дэд дарга гэж ярьдаг боловч, бодит байдал дээр Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын улсын байцаагчийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 1945 дугаартай дүгнэлтээр тус үйлдвэрчний эвлэлийг бүртгэсэн 2020 оны 03 дугаар сарын 24-ний өдрийн бүртгэл, 2020 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн улсын бүртгэлийн 6 дугаартай хуулийн этгээдийн нэрийн баталгаажуулалтыг тус тус хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсон. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын хяналтын улсын ахлах байцаагч гийн 2022 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 2706 дугаар дүгнэлтээр өмнөх 2020 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдрийн 1945 дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгож шийдвэрлэсэнд компаниас 2023 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 054/23 тоот албан бичгээр Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын Ерөнхий байцаагчид гомдол гаргаснаар 2023 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн 1705 тоот Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын Улсын байцаагчийн дүгнэлтээр Захиргааны ерөнхий хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1.1-д заасан "утга, агуулгын илэрхий алдаатай", 47.1.6-д заасан захиргааны акт гаргах эрх зүйн үндэслэл байгаагүй гэх үндэслэлээр хяналтын улсын ахлах байцаагчийн 2022 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 2706 дугаарын дүгнэлтийг хүчингүй болгож шийдвэрлэж, ийнхүү шийдвэрлэсэн талаар Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас 2023 оны 03 дугаар сарын 14-ний өдрийн 1/2231 тоот албан бичгээр компанид мэдэгдсэн.

Дээрх шийдвэрт ээс гомдол гаргаагүй, захиргааны хэрэг үүсээгүй тул шийдвэр хүчин төгөлдөр болж, "" үйлдвэрчний эвлэлийн бүртгэл Улсын бүртгэлийн мэдээллийн сангаас хасагдсан төлөвтэй байна. Захиргааны ерөнхий хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.2-т зааснаар "илт хууль бус захиргааны акт" нь гарсан цагаасаа эхлэн эрх зүйн үйлчлэлгүй тул "" үйлдвэрчний эвлэл гэх байгууллага нь үүсгэн байгуулагдаагүй бөгөөд явуулсан гэх үйл ажиллагаа нь аливаа хэлбэрээр эрх зүйн үр дагавар үүсгэхгүй юм.

Түүнчлэн, Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай БНМАУ-ын хуулийн 3.1-т заасны дагуу иргэд хөдөлмөрлөх эрхээ хэрэгжүүлэх, түүнтэй холбогдсон хууль ёсны ашиг сонирхлоо хамгаалах зорилгоор үйлдвэрчний эвлэл байгуулдаг атал компанид үндсэн болон гэрээтээр ажилладаггүй, компанийн үйл ажиллагаатай ямар ч холбоо хамааралгүй, гэх хүн "" үйлдвэрчний эвлэлийг удирдаж, дарга хийж байсан нь тус үйлдвэрчний эвлэл нь хуульд заасны дагуу зохих ёсоор байгуулагдаагүй болохыг харуулна.

2.8. *******э нь компанийн ажилтны хувьд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 122 дугаар зүйлийн 122.1 дэх хэсэгт заасан байгууллагын албан ёсны баримт бичиг болох Хөдөлмөрийн дотоод журамд захирагдах үүрэгтэй бөгөөд Үйлдвэрчний эвлэлийн дэд дарга гэдэг үндэслэлээр ямар ч зөрчилд хариуцлага хүлээхгүй байх туйлын давуу байдал, эрх олон улсын гэрээ, хууль, дүрэм, журмаар огтоос олгогдоогүй, бусад ажилчдын нэгэн адил эрх эдэлж, үүрэг хүлээнэ. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.2 дахь хэсэгт Хамтын хэлэлцээнд оролцож байгаа үйлдвэрчний эвлэлийн ажилтан, сонгуультан, ажилтны төлөөлөгчид хамтын хэлэлцээнд оролцсонтой нь холбогдуулж .... хэлэлцээний явцад болон хэлэлцээ дууссанаас хойш нэг жилийн дотор аж ахуйн нэгж, байгууллага, түүний салбар татан буугдсан болон энэ хуулийн 80.1.4, 80.1.5, 80.1.6-д зааснаас бусад үндэслэлээр ажил олгогчийн санаачилгаар хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг цуцлахыг хориглоно" гэж заасан тул Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай БНМАУ-ын хууль 6 дугаар зүйлийн 6.2-т заасан Үйлдвэрчний эвлэлийн сонгуульт ажилтны нийгмийн баталгаа бүхий заалт нь түүнд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.4-т заасан үндэслэлээр сахилгын шийтгэл оногдуулахад хамаарахгүй юм.

Компанийн зүгээс *******ийг үйлдвэрчний эвлэлийн үйл ажиллагаатай нь холбогдуулан хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг дуусгавар болгоогүй, гагцхүү гаргасан зөрчилтэй нь холбогдуулан хөдөлмөрийн тухай хууль тогтоомжид заасны дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулсан болно.

Иймд дээр дурдсан үндэслэл, хавсралтад тусгасан нотлох баримтаар компанийн зүгээс хуульд заасан журмын дагуу үйл ажиллагаа явуулсан нь батлагдаж байгаа учир нэхэмжлэгч *******ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга:

Хөдөлмөрийн тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/-ийн 158 дугаар зүйлийн 158.2.2 дахь заалтыг баримтлан нэхэмжлэгч *******ийн хариуцагч ******* ХХК-д холбогдуулан гаргасан уулын оператор ажилд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны олговорт 92,972,584 төгрөг гаргуулж, эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлөхийг даалгах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгддөг болохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

 

4. Нэхэмжлэгч талын гаргасан давж заалдах гомдлын агуулга:

4.1. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 8-д Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 123 дугаар зүйлийн 123.1, 123.3 дахь заалтуудыг тус тус үндэслэжээ.

Хариуцагч компанийн Хөдөлмөрийн дотоод журмын 11.2-т Хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг ажил олгогчийн санаачилгаар цуцлах тохиолдолд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйл, 123 дугаар зүйл, Хөдөлмөрийн дотоод журам болон хөдөлмөрийн гэрээний заалтыг тус тус баримтална, Хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.2-т "Хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг Ажил олгогчийн санаачилгаар цуцлахдаа Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйл, 123 дугаар зүйл, Хөдөлмөрийн дотоод журам болон энэхүү гэрээний заалтыг тус тус үндэслэн цуцална, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2.2-т "Ажил олгогч нь хөдөлмөрийн хууль тогтоомж, хамтын гэрээ, хамтын хэлэлцээр, хөдөлмөрийн гэрээ, хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээг дагаж мөрдөх үүрэгтэй гэж заажээ.

Гэтэл нэхэмжлэгчийг ажлаас чөлөөлсөн хариуцагчийн 2023 оны 086/23 тоот тушаал нь ажилтныг хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан заасан ноцтой зөрчлийг гаргасан тул хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг цуцалсугай гэж байгаа боловч тушаалын үндэслэх нь хэсэгт Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 123 дугаар зүйлийг үндэслээгүй учир уг тушаалыг хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэхгүй.

Ажилтны хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг дуусгавар болгосон шийдвэр нь эрх зүйн акт болохын хувьд түүнд тавигдах шаардлагыг хангасан, хууль зүйн үндэслэлтэй байхыг шаардана. Ажил олгогч нь дээр дурьдсан Хөдөлмөрийн тухай хууль, хөдөлмөрийн дотоод журамаа дагаж мөрдөлгүй хөдөлмөрийн сахилгын шийтгэлийг ногдуулах үндэслэл болсон Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 123 дугаар зүйлийг баримтлаагүй, энэ талаар талууд шүүхэд мэтгэлцэж, нотлох баримтуудыг судалсан байхад анхан шатны шүүх хууль зүйн дүгнэлт хийхгүй шийдвэрлэсэн нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны байх шаардлагыг хангаагүй гэж үзэж байна.

4.2. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 10-т Нэхэмжлэгч *******э нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр ...2023 оны 01 сарын 26-ны өдөр Улаанбаатар дахь оффист яаралтай очиж уулзахаар миний бие явах тул ээлжийн ажлыг ажилласнаар бодож чөлөө олгоно уу гэж чөлөө авах хүсэлтээ гаргасан байх ба уг хүсэлтийн хариуд чөлөө олгох боломжгүй агуулгаар цохолт хийжээ. Нэхэмжлэгч хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу чөлөө олгох хүсэлтээ гаргаагүй болох нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр хүсэлтээ бичиж өгснөөр, түүнчлэн уулын хэлтсийн менежер аас чөлөө олгох боломжгүй гэсэн цохолт хийснээр тогтоогдож байх тул нэхэмжлэгч чөлөө авахгүйгээр 3 хоног ажил тасалсан нь тогтоогдож байна" гэжээ.

Нэхэмжлэгч *******э чөлөө хүссэн өргөдөл гаргахад тэр дор нь чөлөө олгох боломжгүй байна гэж мэдэгдээгүй харин ******* аймгаас Улаанбаатар хот руу /600км бүтэн өдөр явдаг газар явж байх замд нь буюу 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр 6:46 pm буюу 18:46 минутанд чөлөө олгох боломжгүй гэдгээ мэдэгдсэн/шүүхийн 2024.10.31-ний өдөр хаягаас хаягт үзлэг хийсэн тэмдэглэл/ атал шүүх өргөдлийг тэр дор нь чөлөө олгох боломжгүй гэж цохолт хийсээр байхад нь нэхэмжлэгчийг мэдсээр байж явсан мэтээр дүгнэсэн нь шүүхийн шийдвэр үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй байна.

4.3. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 12-т Нэхэмжлэгч ийг төлөөлөн ажилтнуудын эрх ашгийн төлөө Улаанбаатар хот дахь оффист очиж уулзахаар явсан нь хүндэтгэн үзэх шалтгаанд хамаарна гэж тайлбарлаж байх боловч хариуцагч ******* ХХК-аас ажилтан *******ийн ээлжийн хуваарьт тааруулан уулзалтын газар, цагийг урьдчилан тооцоолсон болох нь 2023 оны 01 сарын 23-ны өдрийн 042/023 дугаартай Уулзалтын газрыг өөрчлөх тухай хариуцагчийн албан бичигт "...уг уулзалтад оролцохоор хүсэлт гаргасан үйлдвэрчний эвлэлийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн *******ийн уртын ээлжийн ажлын өдөр нь уулзалт болох өдөртэй давхцаж байгаа тул ажилтны биечлэн уулзах хүсэлтийг харгалзан уулзалт болох газрыг ******* аймгийн ******* сумын нутаг дэвсгэрт байрлах уурхайн хурлын өрөөнд хийхээр өөрчилсөн болохыг мэдэгдэж байна Уулзах өдөр болон цаг нь хэвээрээ бөгөөд 2023 оны 01 сарын 26-ны өдрийн 10 цагт болно" гэж дурдсанаар тогтоогдож байна. Ийнхүү уулзалт болох газар, цагийг хариуцагч байгууллагаас урьдчилан төлөвлөсөн байхад нэхэмжлэгч *******э ажлын байраа орхин явсан нь хүндэтгэн үзэх шалтгаанд хамаарахгүй" гэжээ.

Хөдөлмөрийн дотоод журмын 2.5-д "компанийн удирдлагын бүтэц нь гүйцэтгэх захирал, санхүү хариуцсан захирал, үйл ажиллагаа хариуцсан захирал, төслийн менежер, хэлтсийн дарга болон хэлтсийн менежер гэсэн албан тушаалын эрэмбэ дараалалтай байна" гэжээ.

Нэхэмжлэгч нь ******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргаар ажиллаж байсан бөгөөд нийт ажилтнуудын эрх ашиг сонирхлын асуудлаар компанийн шийдвэр гаргах эрх бүхий албан тушаалтнууд /гадаад удирдлага, захирал, хүний нөөцийн албаны дарга/-тай уулзалт хийхийг удаа дараалан хүссэн албан бичгүүдийг хариуцагч руу явуулж байсан бөгөөд хариуцагчийн зүгээс 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 10 цагт ******* аймгийн уурхайд хурлыг хийхээр товлож, уулзалтанд ерөнхий захирал оролцоно гэсэн боловч өглөө кэмпээс шууд явцан байна улмаар 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр нийт ажилтнуудын эрх ашиг сонирхолтой холбоотой шийдвэр гаргах эрхгүй, хөдөлмөрийн дотоод журмын дээрх заалтын дагуу зөвхөн хэлтсийн асуудлыг шийдвэрлэх уурхайн ажилтнуудыг хариуцдаг уурхайн удирдлагууд хүлээж авч уулзсан учраас нэхэмжлэгч нь шийдвэр гаргах түвшний удирдлагуудтай уулзахаар чөлөө хүссэн өргөдлөө өгч тус өдрөө Улаанбаатар хот руу явж 2023 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр гүйцэтгэх захиралтай уулзалтыг хийсэн. Гэтэл хэрэгт авагдаж шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудыг дутуу үнэлж хэт нэг талыг барьж шийдвэрлэсэн нь шүүхийн шийдвэр үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй байна.

Нэхэмжлэгчийн хувьд нийт ажилтнуудын эрх ашгийн үүднээс "*******" ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргын хувьд Улаанбаатар хотод очиж компанийхаа удирдлагуудтай уулзалт хийсэн нь хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил тасалсан гэдэгт хамаарахгүй гэж үзэж байна.

4.4. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 20-д "Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай БНМАУ-ын хуулийн 6 дугаар зүйлийн 2-т Үндсэн ажлаасаа чөлөөлөгдөөгүй үйлдвэрчний эвлэлийн сонгуульт ажилтныг өөрийн болон сонгосон хамт олных нь зөвшөөрөлгүйгээр ..., захиргааны санаачлагаар ажлаас халах, түүнд сонгуульт Үүрэгтэй нь холбогдуулан сахилгын шийтгэл ногдуулахыг хориглоно, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.2-т "Хамтын хэлэлцээнд оролцож байгаа үйлдвэрчний эвлэлийн ажилтан, сонгуультан, ажилтны төлөөлөгчид хамтын хэлэлцээнд оролцсонтой нь холбогдуулж хөдөлмөрийн сахилгын шийтгэл ногдуулах, ..., энэ хуулийн 80.1.4, 80.1.5, 80.1.6-д зааснаас бусад үндэслэлээр ажил олгогчийн санаачилгаар хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг цуцлахыг хориглоно" гэж тус тус заасныг үндэслэн нэхэмжлэгч ажлаа 3 хоног чөлөө авалгүй тасалсан нөхцөл нь ҮЭ-ийн гишүүнийг ажлаас халах сахилгын шийтгэл ногдуулж болохгүй тохиолдлуудад хамаарахгүй. Өөрөөр хэлбэл хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан ажил таслах нь ноцтой зөрчил байхаар тусгагдсан тохиолдолд ҮЭ-ийн гишүүний үүрэгт ажлыг хийх зорилготойгоор ажил үүргээ хийгээгүй нь зөвтгөх үндэслэл болохгүй гэжээ.

Анхан шатны шүүх Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.2 дахь заалтыг хэрэглэх ёсгүй атал хэрэглэж дүгнэлт хийн хууль хэрэглээний алдаа гаргажээ. Учир нь маргаан болох үед талууд хамтын хэлэлцээнд оролцож байгаагүй байна.

Харин нэхэмжлэгч *******э нь "******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргын хувьд нийт ажилтнуудын эрх ашиг сонирхлын үүднээс Улаанбаатар хотод очиж хариуцагч байгууллагын шийдвэр гаргах түвшний гүйцэтгэх захиралтай очиж уулзсан атал үйлдвэрчний эвлэлийн сонгуульт ажилтныг өөрийн болон сонгосон хамт олных нь зөвшөөрөлгүйгээр захиргааны санаачлагаар ажлаас халах, түүнд сонгуульт үүрэгтэй нь холбогдуулан сахилгын шийтгэл ногдуулсан учир Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай БНМАУ-ын хуулийн 6 дугаар зүйлийн 2 дахь заалтыг зөрчсөн байтал анхан шатны шүүхээс хуулийн энэхүү заалтыг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны байх шаардлагыг хангаагүй байна.

 

Нэхэмжлэгч *******ийг хариуцагч урьд нь хууль зөрчсөн үйлдвэрчний эвлэл байгуулж, уг үйлдвэрчний эвлэлээр дамжуулан ******* ХХК-ийн гэх нэртэй фэйсбүүк групп нээж улс төржсөн, компанийн үйл ажиллагааг тасалдуулахад чиглэсэн, бизнесийн нэр хүндэд халдсан бодит байдалд нийцэзгүй мэдээллийг тарааж, компанийн бизнесийн нэр хүндэд хохирол учруулах үйлдэл хийсэн, компанийн үйл ажиллагааны эсрэг үйл ажиллагаа явуулдаг гуравдагч этгээдэд мэдээлэл задруулах, компанид хохирол учруулах нөхцөл бүрдүүлэн, энэхүү үйлдэлдээ бусад ажилтныг өдөөн турхирах үйл ажиллагааг удаа дараа явуулсан ноцтой зөрчил гаргасан гэж ажлаас нь чөлөөлж энэ нь үндэслэлгүй болохыг 3 шатны шүүхээс тогтоож Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 183/ШШ2021/01725 дугаартай шүүхийн шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 1616 дугаартай магадлал, Улсын Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын нийт шүүгчийн хуралдааны 2021 оны 001/ШХТ2022/0018 дугаартай тогтоолоор ажилд эгүүлэн орсон. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгчийг үйлдвэрчний эвлэл байгуулж ажилтнуудын эрх ашгийг хамгаалах сонгуульт ажил хийхээр чөлөө хүсэх үед өгдөггүй, уг хийснийх нь төлөө удаа дараалан Үйлдвэрчний эвлэлүүдийн эрхийн тухай БНМАУ-ын хуулийн 6 дугаар зүйлийн 2-т заалтыг зөрчин сахилгын шийтгэл оногдуулж, хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг цуцалсан гэж үзэж байна.

4.5. Хариуцагч нь нэхэмжлэлийг 2023 оны 11 дүгээр сарын 16-ны өдөр гардаж авсан боловч 2024 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдөр буюу 46 хоногийн дараа хариу тайлбараа шүүхэд гаргасан. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 72 дугаар зүйлийн 72.3-т "Хариуцагч нэхэмжлэлийг хүлээн авсан боловч энэ хуулийн 72.2-т заасан үүргээ биелүүлээгүй бол нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцож шийдвэрлэнэ" гэж заажээ. Энэ талаар шүүх хуралдааны үед мэтгэлцэж тайлбар гаргаж, холбогдох нотлох баримтыг судлуулсан ч анхан шатны шүүх энэ талаар дүгнэлт хийхгүй орхисон нь шүүхийн шийдвэр үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй гэж үзэж байна.

4.6. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын 2021 оны А/192 дугаар тушаалын хавсралтаар батлагдсан Дундаж цалин хөлс тодорхойлох журам"-ын 2.3.5-д заасны дагуу нэхэмжлэгчийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн лавлагаа ажилгүй байсан хугацааны олговрыг тооцсон. Иймд ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсөд 92,972,584 төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэжээ.

 

5. Хариуцагч талаас нэхэмжлэгч талын гаргасан давж заалдах гомдолд гаргасан тайлбарын агуулга:

5.1. *******ийн хувьд 2023 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдөр ******* ХХК-ийн маргаан таслах комисст гаргасан гомдлын дагуу тус комиссоос хуралдаан хийж шийдвэр гаргасан. Нэхэмжлэгч энэ хуралдааны явцад 3 хоног ажил тасалсан гэх зөрчлөө хүлээн зөвшөөрсөн. Өөрөөр хэлбэл хэргийн 78-85 дугаар хуудсанд энэ талаар дэлгэрэнгүй авагдсан буюу надад ногдуулсан сахилгын шийтгэл нь хэт эцсийнх буюу хүнд шийтгэлийг ногдуулсан болохоос биш өөр сануулах болон бусад төрлийн сахилгын шийтгэл авах боломжтой байсан гэх байдлаар тайлбар, гомдлоо гаргадаг. Гомдлын 4 дэх үндэслэлд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу хариу тайлбар өгөх хугацааг 40 гаруй хоногоор хэтрүүлсэн нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцсон талаар анхан шатны шүүх дүгнэлт хийж шийдвэрлэх ёстой байсан мэтээр нэхэмжлэгч тал тайлбарлаж байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 72 дугаар зүйлд хариуцагч хуульд заасан хугацаанд үүргээ биелүүлээгүй, түүнчлэн шүүхэд ирж тайлбар өгөөгүй тохиолдолд харин нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцож тус хуулийн 100 дугаар зүйлийн 100.3 дахь хэсэгт заасны дагуу шийдвэрлэнэ гэж заасан. Манай компанийн зүгээс нэхэмжлэлийг гардаж аваад хуульд заасан журмын дагуу бичгээр хариу тайлбараа өгч, шүүх хуралдааны явцад мэтгэлцэж, холбогдох шаардлагатай татгалзлаа нотолсон баримтуудыг гаргаж оролцсон учир энэ хуулийн зохицуулалтыг хэрэглэх шаардлагагүй тул энэ талаар зайлшгүй дүгнэлт хийх шаардлагагүй гэж үзэж байна. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх нэхэмжлэгч талын гаргасан давж заалдах гомдолд дурдсан үндэслэлээр хэргийг хянаад гомдлыг хангаж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулж шийдвэрлэв.

 

2. Нэхэмжлэгч *******э хариуцагч ******* ХХК-д холбогдуулан ажилд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлстэй тэнцэх хэмжээний олговор гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл нөхөн төлүүлж баталгаажуулалт хийхийг даалгах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.

 

3. Нэхэмжлэгч хуульд зааснаар шүүхэд гомдол гаргах хугацааг хэтрүүлээгүй талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 154 дүгээр зүйлийн 154.8 дахь хэсэгт заасантай нийцсэн, шүүх гомдлыг харьяалан шийдвэрлэсэн нь зөв болжээ.

 

4. Нэхэмжлэгч *******э нь 2017 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдрөөс ******* ХХК-ийн уулын ашиглалтын хэлтэст уулын оператор /дамп/-оор ажиллаж байсан, ажлаас үндэслэлгүй чөлөөлөгдсөн талаарх түүний нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 183/ШШ2021/01725 дугаар шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 1616 дугаар магадлал, Улсын Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын нийт шүүгчийн хуралдааны 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ны өдрийн 001/ШХТ2022/00018 дугаар тогтоолоор тус тус хянан шийдвэрлэж, түүнийг ******* ХХК-ийн операторын албан тушаалд эгүүлэн тогтоосон. Ажил олгогч 2022 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн тушаалаар ажилтныг операторын албан тушаалд эгүүлэн томилж, түүнтэй 2022 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр хөдөлмөрийн гэрээг байгуулсан. Тэдгээрийн хооронд хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцаа үүссэн талаар анхан шатны шүүх зөв дүгнэжээ.

 

5. ******* ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын 2023 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 086/23 дугаар тушаалаар Уулын оператор /дамп/ овогтой - /,/ нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-28-ны өдрүүдэд байгууллагын дотоод журамд заасны дагуу урьдчилан мэдэгдэж, чөлөө авалгүйгээр дур мэдэн 3 өдөр ажил тасалсан, мөн ажил олгогч болон түүний удирдлага, ажилтнуудын талаар тэдний эрх ашиг, нэр хүндэд ноцтой нөлөөлөх худал хуурмаг болон буруу ташаа ойлголт өгөхүйц мэдээ, мэдээллийг олон нийтийн сүлжээ, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр тараасан, хэвлэн нийтэлсэн зэрэг хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан заасан ноцтой зөрчил гаргасан гэх үндэслэлээр хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааг дуусгавар болгохдоо Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.2.2, 78 дугаар зүйлийн 78.1.9, 80 дугаар зүйлийн 80.1.4, 83 дугаар зүйлийн 83.1, 83.3, 83.4, 99 дүгээр зүйлийн 99.3, 99.6.2, хөдөлмөрийн дотоод журмын 10 дугаар зүйлийн 10.2.1, 10.3.10, 11 дүгээр зүйлийн 11.2, 11.3.8, 11.3.27, 16 дугаар зүйлийн 16.1.3, 16.1.4, 16.1.5, 16.1.10, 16.7.2, 16.7.5, 21 дүгээр зүйлийн 21.2.5, хөдөлмөрийн гэрээний 5, 7, 9 дүгээр зүйлийн 9.2.5, 10 дугаар зүйлийн 10.1.5, 12 дугаар зүйлийн 12.3.2, 12.3.3.8, 12.3.3.26-т заасныг тус тус баримталжээ.

 

6. Анхан шатны шүүх хөдөлмөрийн харилцааг цуцалсан тушаалын үндэслэл болсон Хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.26-т Компанийн талаар худал, хуурмаг мэдээлэл хийсэн, буруу ташаа ойлголт өгөх мэдээлэл, ашиг сонирхол, нэр хүндэд сөрөг нөлөөтэй мэдээлэл тараасан сахилгын ноцтой зөрчилд хамаарна гэж заасан зөрчлийг нэхэмжлэгч *******э гаргаагүй, үзлэгээр түүний зүүн гар талд сууж байсан эрэгтэй хүн хэлсэн байх тул уг үйлдэл нэхэмжлэгч *******эд хамааралгүй, тэрээр хөдөлмөрийн гэрээнд заасан ноцтой зөрчил гаргаагүй гэсэн дүгнэлт хуульд нийцжээ. Энэ талаар хариуцагч тал давж заалдах гомдол гаргаагүй.

 

7. Харин ажилтныг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр 3 хоног ажил тасалсан гэх зөрчлийн талаар дүгнэхдээ анхан шатны шүүх хэрэгт цугларсан холбогдох нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1, 40.2 дахь хэсэгт зааснаар тал бүрээс нь, хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлээгүйгээс үйл баримтыг буруу тогтоосныг давж заалдах шатны шүүхээс залруулах боломжтой байна.

7.1. *******э нь ******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргаар 2022 оны 12 дугаар сараас 2023 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл хугацаанд ажиллаж байсныг анхан шатны шүүх зөв тогтоосон бөгөөд энэ талаар хариуцагч тал давж заалдах гомдол гаргаагүй.

7.2. ******* ХХК-ийн ээс 2022 оны Б/13, 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн Б/14, 2023 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн Б/01 тоот албан бичгүүдээр ******* ХХК-ийн удирдах албан тушаалтнуудтай ажилчдын эрх, ашиг сонирхол ноцтой зөрчигдөж байгаа талаар ажилчдыг төлөөлж уулзах саналыг 4 сарын хугацаанд удаа дараа гаргаж байжээ.

Улмаар дээрх саналд ******* ХХК-ийн 2023 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн хариу хүргүүлэх тухай 010/23 дугаартай албан бичгээр ******* ХХК-ийн д хандан Компанийн 2023 оны уулын ажлын төлөвлөгөөний бэлтгэл ажлууд, 2022 оны санхүүгийн жилийн эцсийн тайлан гэх мэт томоохон ажлууд хийгдэж байгаатай холбогдуулан удирдлагуудын зүгээс ойрын өдрүүдэд уулзах боломжгүй байгаа тул 2023 оны 01 сарын 26-ны өдрийн 10:00 цагт тус компанийн хурлын өрөөнд уулзах талаар хариу хүргүүлсэн байна.

Гэтэл ******* ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал 2023 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн уулзалтын газрын өөрчлөх тухай 042/023 дугаар албан бичгээр ******* ХХК-ийн д хандаж ... уг уулзалтад оролцохоор хүсэлт гаргасан үйлдвэрчний эвлэлийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн *******ийн уртын ээлжийн ажлын өдөр нь уулзалт болох өдөртэй давхцаж байгаа тул ажилтны биечлэн уулзах хүсэлтийг харгалзан уулзалт болох газрыг ******* аймгийн ******* сумын нутаг дэвсгэрт байрлах уурхайн хурлын өрөөнд хийхээр өөрчилсөн болохыг мэдэгдэж байна. Уулзах өдөр болон цаг нь хэвээрээ бөгөөд 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 10:00 цагт болно гэсэн саналыг ирүүлснээр тэдний уулзалт болох газрыг өөрчилжээ.

Улмаар уг уулзалтад ******* ХХК-ийн талаас төслийн менежер болон уурхайн уулын хэлтсийн менежер нар тус тус ирсэн боловч хариуцагч байгууллагын Хөдөлмөрийн дотоод журмын 2.5-д "компанийн удирдлагын бүтэц нь гүйцэтгэх захирал, санхүү хариуцсан захирал, үйл ажиллагаа хариуцсан захирал, төслийн менежер, хэлтсийн дарга болон хэлтсийн менежер гэсэн албан тушаалын эрэмбэ дараалалтай байна" гэж зааснаас дүгнэвэл тэдгээр нь уулзалтад оролцохоор тохиролцсон компанийн удирдах албан тушаалтнууд биш гэсэн нэхэмжлэгч талын тайлбар үндэслэлтэй.

7.3. Нэхэмжлэгч *******э нь 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр уулын хэлтсийн менежерт хандаж чөлөө олгох тухай хүсэлт гаргасан бөгөөд уг хүсэлтийнхээ үндэслэлийг уулзалтын товыг ******* сумын зүүн цанхийн уурхайд болгон өөрчилсөн бөгөөд бидний уулзалт хийх хүсэлтийн агуулга нь компанийн захирал, хүний нөөцийн дарга, гадаад хөрөнгө оруулагч даргатай уулзаж дорвитой шийдвэрт хүрэх хүсэлтэй байсан боловч өнөөдрийн уулзалтад шийдвэр гаргах, хууль зөрчсөн үйлдэл гаргасан дарга, удирдлага ирээгүй учир 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр Улаанбаатар дахь оффист яаралтай очиж уулзахаар миний бие явах тул ээлжийн ажлыг ажилласнаар бодож чөлөө олгоно уу гэж тайлбарлажээ. Ажил олгогч талаас түүний хүсэлтэд чөлөө олгох боломжгүй гэх хариуг мөн өдрийн 18 цаг 46 минутад түүний цахим хаягаар мэдэгджээ.

7.4. Цахимаар хариу өгөхөөс өмнө ажилтан Улаанбаатар хот руу явж, 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-28-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хот дахь хариуцагч байгууллагын төв оффист компанийн удирдлагуудтай уулзсан байна. Ажилтныг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил тасалсан гэж дүгнэхгүй. Учир нь:

7.5. Талуудын хооронд байгуулагдсан хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.8-т Ажилтан хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр шууд удирдлага болон Хүний нөөцийн хэлтэст урьдчилан мэдэгдэж чөлөө авалгүйгээр 3 өдөр ажил тасалсан тохиолдлыг хөдөлмөрийн гэрээг ажил олгогчийн санаачилгаар цуцлах ноцтой зөрчилд тооцохоор тохиролцсон байна.

7.6. Ажилтан 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр өөрийн шууд удирдлага болох уулын хэлтсийн менежерт чөлөө олгох хүсэлтийг бичгээр гаргасан нь зөрчилд хамаарахгүй бөгөөд энэ талаар талууд маргаагүй.

7.7. Хөдөлмөрийн дотоод журмын 16.7.2-т Ажилтан нь чөлөө авах хүсэлтээ өөрийн удирдах албан тушаалтанд 5-аас доошгүй хоногийн өмнө урьдчилан мэдэгдэх ба тухайн удирдлага нь 3 хоногийн өмнө чөлөөний өргөдөлд цохолт хийсэн байна гэж заажээ.

Харин ажилтан *******э нь ******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргын хувьд ажил олгогч талтай уулзалт хийхээр тохиролцсоны дагуу 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр тогтоосон цаг, газарт хүрэлцэн ирсэн боловч ажил олгогч талаас уулзалтад оролцох эрх бүхий этгээдүүд ирээгүй нь Хөдөлмөрийн дотоод журмын 16.7.2-т заасан 5-аас доошгүй хоногийн өмнө чөлөө авах хүсэлт гаргах боломжгүй болгосон тул энэ тохиолдолд журмын уг зохицуулалт ажилтанд үйлчлэхгүй болно.

Өөрөөр хэлбэл, ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд дарга *******ийн хаягаас хаяг руу 2023 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 16 цаг 50 минутад илгээсэн мэйлд 1. дарга болон өмгөөлөгч маань Улаанбаатар хотод байгаа. 2. захирал дарга *******д ирж уулзах эсэхийг тодруулах. 3. Хөрөнгө оруулагч талын гадаад захиралд уулзах хүсэлт дамжуулсан боловч өнөөдөр хот буцсан байсан учир гадаад захирал 26-нд ирэх эсэхийг 4. 26-ны 10 цагт ямар захирал дарга уулзалт хийхийг 5. Бидний 10 сард болон энэ сарын 5нд явуулсан бичгийн агуулгад гадаад болон монгол талын захирал хүний нөөцийн дарга мөн 2 талын өмгөөлөгч хуулийн зөвлөхийн бүрэлдэхүүнтэй албан ёсны уулзалт хийхийг хүссэн юм. Дутуу ойлголт бүхий бичиг явуулсан бол хүлцэл өчье гэж,

2023 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдөр компанийн хүний нөөцийн ажилтан гийн утасны дугаарт 2023 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр товлогдсон уулзалтад компанийн удирдлагууд ирэх эсэх-ийг лавлахад хариу өгөөгүй. Мөн тэрээр дахин мөн өдрийн 19.48 цагт захирал, дарга, гадаад захирал зэрэг шийдвэрийг түвшний албан тушаалтан байхгүй бол миний бие УБ орж уулзах дараагийн алхамаа шийдэх хэрэгтэй байгаа юм гэсэн зурвас илгээхэд Маргааш 10 цагаас уурхай дээр уулзах нь хэвээрээ. Удирдлагын төлөөллүүд байгаа. Ямартай уулзалт товлосон очоод уулзаарай гэж хариулсан байна.

Түүнчлэн гэрч ******* ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.ын ...01 дүгээр сарын 26-ны өдөр уулзалт товлоод уурхайн даргыг уулзуулах гэсэн боловч миний уулзахыг хүссэн хүн биш байна гэж хэлээд гэж ойлгосон уу ямар ч байсан уулзалт хийгээгүй ажлаа хаяад уурхай дээр ажиллаж байгаа оператор хүн шүү дээ. ... гэсэн мэдүүлэг өгснөөс дүгнэвэл товлосон газар, тогтоосон хугацаанд компанийн удирдлага болох Б. болон бусад эрх бүхий албан тушаалтнууд уулзалтад ирээгүй байна.

Иймд 4 сарын хугацаанд тохиролцож тогтоосон уулзалтад ажил олгогч талаас хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүйтэй холбоотойгооор ******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргын хувьд *******э нь Улаанбаатар хотод байх компанийн төв оффист очиж хариуцагч байгууллагын шийдвэр гаргах түвшний эрх хэмжээтэй этгээд болох гүйцэтгэх захирал болон бусад этгээдүүдтэй 2023 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр уулзсныг буруутгахгүй юм. Уулзалтын зорилго нь талуудын хооронд байгуулагдсан хамтын гэрээний зохицуулалт ажилтны эрхийг зөрчиж байгаа талаар асуудлыг хэлэлцэх талаар байжээ.

7.8. Дээрхээс дүгнэвэл нэхэмжлэгч *******э нь ******* ХХК-ийн ийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, дэд даргын хувиар товлосон уулзалтад хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй ажил олгогч талын эрх бүхий этгээдүүдэд шаардлага тавих зорилгоор ажлын байрыг орхиж явсныг Хөдөлмөрийн гэрээний 12.3.3.8-т Ажилтан хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ... ажил тасалсан ноцтой зөрчил гаргасан гэж дүгнэхгүй болно.

 

8. Иймд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.1.4-т заасан ноцтой зөрчил гаргаагүй байхад ажилтан *******ийг ажлаас чөлөөлсөн ******* ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын 2023 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 086/23 дугаар тушаал үндэслэлгүй тул түүнийг тус компанийн уулын оператор /дамп/-ын ажил албан тушаалд эгүүлэн тогтоох үндэслэлтэй байна. Энэ талаар гаргасан нэхэмжлэгч талын давж заалдах гомдлыг хангав.

 

9. Нэхэмжлэгчийг урьд эрхэлж байсан ажилд эгүүлэн тогтоосонтой холбогдуулан түүнд ажлаас халсан тушаал гарсан 2023 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрөөс анхан шатны шүүхийн шийдвэр гарсан 2025 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдрийг хүртэл хугацаагаар ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговрыг Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 127 дугаар зүйлийн 127.1, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/192 дугаартай тушаалын хавсралтаар баталсан Ажилтны дундаж цалин, хөлс тодорхойлох журам-ын 2.3-т тус тус заасныг баримтлан сүүлийн 3 сарын цалин, хөлсний дунджаар тооцон хариуцагч ******* ХХК-иас 72,771,780 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч *******эд олгоно.

Ажилтны дундаж цалин хөлсийг тодорхойлоход жилийн эцсийн урамшуулал олгосон 2022 оны 12 дугаар сарын цалин хөлсийг оруулан тооцоогүй болно. Ажилтан 2022 оны 10 дугаар сард 2,757,970 төгрөг, 2022 оны 11 дүгээр сард 2,699,826 төгрөг, 2023 оны 01 дүгээр сард 3,127,641 төгрөгийн цалин хөлс авснаар дундаж 1 сарын цалин хөлс 2,861,812 төгрөг болох бөгөөд үүнийг ажилгүй байсан 25 сар 12 хоногоор тооцвол 72,771,780 төгрөг болж байна.

10. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2.7 дахь хэсэгт зааснаар ажилтны ажилгүй байсан хугацааны нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлж, баталгаажуулахыг хариуцагчид даалгаж шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулна.

11. Дээр дурдсан үндэслэлээр нэхэмжлэгч талын гаргасан давж заалдах гомдлыг хангаж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн 2025 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдрийн 192/ШШ2025/02047 дугаар шийдвэрийн 1 дэх заалтыг Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 158 дугаар зүйлийн 158.2.2, 127 дугаар зүйлийн 127.1, 43 дугаар зүйлийн 43.2.7 дахь хэсэгт тус тус заасныг баримтлан нэхэмжлэгч *******ийг ******* ХХК-ийн уулын хэлтсийн уулын оператор /дамп/-ын ажилд эгүүлэн тогтоож, хариуцагч ******* ХХК-аас ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх хэмжээний олговорт 72,771,780 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч *******эд олгож, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлж, баталгаажилт хийхийг даалгасугай гэж,

2 дахь заалтад 56.1 гэснийг 56.2 гэж, дурдсугай гэснийг дурдаж, хариуцагч ******* ХХК-иас улсын тэмдэгтийн хураамжид 521,809 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулсугай гэж тус тус өөрчилж, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

 

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгддөг болохыг дурдсугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.ЦОГТСАЙХАН

 

ШҮҮГЧИД Т.ГАНДИЙМАА

 

Э.ЗОЛЗАЯА