2019           05             06                                            2019/ШЦТ/143

 

                                  

                                МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-нарийн бичгийн дарга Б.Буянхишиг

-улсын яллагчаар Б.Сувд-Эрдэнэ

-шүүгдэгч П.Е нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж хялбаршуулснаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн Б овогт П.Е-д холбогдох 1934000000171 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2019 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдөр хүлээн авснаар хянан хэлэлцэв.

             Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, 1972 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод суманд төрсөн, 47 настай, эмэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, тогооч мэргэжилтэй, ам бүл 4, нөхөр, хоёр хүүхдийн хамтаар Төв аймаг Зуунмод сум 6 дугаар баг 14-24 тоотод оршин суух хаягтай, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай гэх, Б овогт П.Е /РД:___72121369/

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч П.Е нь 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын 6 дугаар багийн нутагт хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас П.Баатарчулуунтай маргалдаж улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

                 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

                 Шүүгдэгч П.Е : “мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн, гэм буруу дээрээ маргахгүй тул дахин мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

                

                 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг талуудын хүсэлтээр шинжлэн судлав.

                 Үүнд:

                 Хохирогч П.Баатарчулууны мэдүүлэг /хх-ийн 13-14 тал/, шинжээчийн №160 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 20 тал/, шүүх сэтгэц эмгэг судлалын №637 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 28 тал/, шүүгдэгч П.Е-ийн яллагдагчаар мэдүүлсэн мэдүүлэг /хх-ийн 35-36 тал/ шүүгдэгч П.Е  хувийн байдлыг тогтоосон бусад баримтууд зэрэг болно. 

 

              Шүүгдэгч П.Е  хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар давхар нотлогдон тогтоогдсон тул түүний мэдүүлгийг яллах талын нотлох баримтад тооцсон.

Шүүгдэгч П.Е  нь 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын 6 дугаар багийн нутагт хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас П.Баатарчулуунтай маргалдаж улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь:

                

            Мөрдөн шалгах ажиллагааны үед

• Хохирогч П.Баатарчулууны “...Есөн-Эрдэнэ миний төрсөн дүү байгаа юм, одоогоос 20 гаран жилийн өмнө Анагаах ухааны сургуульд сурч байхдаа сэтгэцийн өвчин нь илэрсэн юм. 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ны өдрийн 10 цагийн орчимд би дүү П.Е ийн гэрт очиж малаа хариулагад гаргах гээд очсон чинь П.Е наад сэвснүүдээ аваад зайл гэхээр нь би энэ одоо юу гэж байгаа юм ээжийн хэдэн малнуудыг гээд уурлаад тарианы эмтэй шил шидчихээд би гэр лүүгээ харьчихсан байсан чинь П.Е  нөхөр Сүхтулгатай хамт манай гэрт ирээд эхнэр зодлоо гээд намайг цамцны захаар боосон. Тэгэхээр нь би Сүхтулгыг тал тоосгоор толгой руу нь нэг удаа цохисон чинь хажуунаас П.Е  миний нүүр лүү нөгөө миний Сүхтулгыг цохисон тоосгыг барьж аваад миний нүүр лүү нэг удаа цохисон...тэгээд миний нүүрнээс цус гарсан гэх мэдүүлэг /хх-ийн 14 тал/
• Шүүгдэгч П.Е -ийн “ ...Цаашид төрсөн ах дүүтэйгээ маргалдахгүй сайн харилцаатай байна, тухайн үед биеийн байдал муу олон өдөр нойргүй хийж байгаа үйлдлээ хянах чадваргүй байсан одоо биеийн байдал дээрдсэн эм уугаад л байж байна, өөрийгөө аль болох тайван байлгаж байна, өөрийнхөө гэм бурууг ойлгож байна...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 36 тал/
• Төв аймаг дахь Шүүх шинжилгээний албаны 2019 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн №160 дугаартай “...П.Баатарчулууны биед баруун чамархайд шарх, зүүн хацрын дотор салстад сорви, зүүн 4 хурууны хумсанд цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 1-ээс дээш удаагийн үйлчлэлээр хэрэг учрал болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам зааврын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварт тогтонги нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт /хх-ийн 20 тал/
• Шүүгдэгч П.Е -ийн сэтгэцийг үзүүлсэн шүүх сэтгэц эмгэг судлалын 637 дугаартай дүгнэлт ... “ П.Е  нь тэр үедээ өөрийнхөө хийж буй үйлдлийг зөв ойлгон мэдэж удирдаж чадаж байсан байна, П.Е  нь өөрийнхөө үйлдсэн хэргийг хариуцах чадвартай” гэх дүгнэлт /хх-ийн 28 тал/
•  Шүүгдэгч П.Е , хохирогч П.Баатарчулуун нарын мөрдөн байцаалтын шатанд хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай бичгээр гаргасан хүсэлт /хх-ийн 57-58 тал/
• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тухай тэмдэглэл /хх-ийн 05 тал/
• Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай Прокурорын тогтоол /хх-ийн 01 тал/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

            Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч П.Е  нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн байна.

      Төв аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч П.Е -д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоол үйлдэж, ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг, заалт шүүгдэгчийн гэм буруутай үйлдэлд тохирсон байна.

 

          Улсын яллагчаас П.Е -ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжээр буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах дүгнэлтийг гаргасан байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлд зааснаар хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх журмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлийн 8 дахь хэсэгт зааснаар прокурор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжээр буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал гаргаж шүүхэд шилжүүлсэн байна.

       Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан шүүгдэгч гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын сонгосон ялыг хүлээн зөвшөөрч, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгосон хуульд заасан нөхцөл байдлыг хангасан байх тул шүүх шүүгдэгч П.Е -д холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэж,

      Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, хариуцлага нь гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх гэм буруугийн болон шударга ёсны зарчимд нийцүүлж, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч П.Е -ийг 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч П.Е -ийг торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч П.Е -д сануулав.

 

         Хохирогч П.Баатарчулуун нь мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн шатанд “ надад гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй байхгүй, шүүх хурлад суухгүй” гэсэн байх тул энэ шүүх хуралдаанаар хэлэлцэх гэм хорын асуудал байхгүй бөгөөд шүүгдэгч П.Е  нь бусдад төлөх хохирол төлбөргүй байна.

            Бусад асуудлаар:

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч П.Е  нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна. 

 

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 1, 31 дүгээр зүйлийн 3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон                                              

ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Б овогт П.Е -ийг бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

1. Б овогт П.Е-ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

1. Шүүгдэгч Б овогт П.Е-д оногдуулсан торгох ялын биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг харъяа нутаг дэвсгэрийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

 

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч Б овогт П.Е-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

1. Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Б овогт П.Е нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б овогт П.Е авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

1. Шүүхийн шийдвэр нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг, уг шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 15 хоногийн дотор  шийтгэх тогтоолыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчид гардуулахыг, дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардаж аваагүй бол энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлэхийг тус тус дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг дурдсугай.

 

1.  Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл Б овогт П.Е-д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                        Ю.ЭНХМАА