2019           06             28                                             2019/ШЦТ/192

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-нарийн бичгийн дарга Б.Буянхишиг

-улсын яллагчаар Б.Эрхэмбаяр

           -шүүгдэгч Э.Э нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулснаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн Х овогт Э.Э-д холбогдох 1934003260246 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2019 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдөр хүлээн авснаар хянан хэлэлцэв.

             Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1997 оны 07 дугаар сарын 13-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 22 настай, эмэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, Хөдөө аж ахуйн их сургуулийн хэл судлаач 3 дугаар курсын оюутан, ам бүл 4, ээж, аав, дүү нарын хамтаар Улаанбаатар хот Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо Цэргийн хотхоны 187 тоотод оршин суух хаягтай, улсаас авсан гавьяа шагнал, ял шийтгэлгүй, бие эрүүл, хэрэг хариуцах чадвартай гэх Х овогт Э.Э /РД:___97071367/

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Э.Э нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдөр Төв аймгийн Эрдэнэ сумын Тамган 5 дугаар багийн нутаг сумын төвөөс зүүн тийш 2 километрт 61-33 БРА улсын дугаартай “тоёота приус-20” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 дах хэсгийг зөрчиж, зам тээврийн осол гаргасны улмаас Г.Энхтөмөржингийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүгдэгч Э.Э : “Мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн тул дахин мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон цагаатгах талуудаас дараах нотлох баримтыг шинжлэн судлав.

Үүнд:

Хэрэг газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 03 тал/, зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт /хх-ийн 04 тал/, хэрэг осол гарсан газар хийсэн хэмжилтийн бүдүүвч, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 05-09 тал/, хохирогч Г.Энхтөмөржингийн мэдүүлэг /хх-ийн 19-20 тал/, иргэний нэхэмжлэгч З.Ариунтуяагийн мэдүүлэг /хх-ийн 21-23 тал/, 2019 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрийн шинжээчийн №295 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 26-27 тал/, замын цагдаагийн тасгийн №51 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 32-33 тал/, шүүгдэгч Э.Э -ын мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 41-42 тал/ болон шүүгдэгч Э.Э -ын хувийн байдлыг тогтоосон баримтууд болно.

                

          Шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шүүгдэгч Э.Э -д холбогдох хэргийг хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтуудаас үзэхэд:

            Шүүгдэгч Э.Э  нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдөр Төв аймгийн Эрдэнэ сумын Тамган 5 дугаар багийн нутаг сумын төвөөс зүүн тийш 2 километрт 61-33 БРА улсын дугаартай “тоёота приус-20” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 дах хэсгийг зөрчиж, зам тээврийн осол гаргасны улмаас Г.Энхтөмөржингийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь:

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 01 тал/
• Хэрэг газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 03 тал/,
• Зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт /хх-ийн 04 тал/,
• Хэрэг осол гарсан газар хийсэн хэмжилтийн бүдүүвч, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 05-09 тал/,
• Хохирогч Г.Энхтөмөржингийн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...2019 оны 04 дүгээр сарын 20-ны орой 22 цагийн үед Багануур дүүргээс Улаанбаатар хот орох гээд 61-33 БРА улсын дугаартай приус-20 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй явж байгаад Эрдэнэ сумын төвөөс зүүн тийш 2 кмт замын хажуу тал руу ороод онхолдсон. Тэгээд машины цонхоор гараад цагдаа дуудсан. Тээврийн хэрэгслийг Энхбатын Энхжаргал барьж явсан. Замын нөхцөл зүгээр байсан. Цас ороогүй бороо бага зэрэг орсон байсан. 80 км цагийн хурдтай явсан. Хүзүү тухайн үед өвдөөд хөндүүр болсон байсан. Миний хүзүү одоо бэхэлгээтэй байгаа ба 45 хоног зүүх ёстой гэсэн бусдаар гайгүй байгаа ба зарим нэг эмчилгээ болон шинжилгээ хийлгэх шаардлагатай байгаа бусдаар бол миний биеийн байдал хэвийн байгаа. миний хувьд ямар нэг гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй байна. Тиймээс манай найзын уг асуудлыг нааштайгаар шийдвэрлэж өгнө үү... ” гэх мэдүүлэг...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 19-20 тал/
• Иргэний нэхэмжлэгч З.Ариунтуяагийн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...61-33 БРА улсын дугаартай приус 20 тээврийн хэрэгсэл нь миний нэр дээр байдаг байсан ба албан ёсоор миний эзэмшлийн тээврийн хэрэгсэл байсан...надад гомдол, санал нэхэмжпэх зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 21-23 тал/
• Шүүхийн шинжилгээний албаны 2019 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрийн №295 дугаартай “... 1.Г.Энхтөмөржингийн биед хүзүүний 7-р нугалмын хугарал, нуруунд нөсөөжилт гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн нэг бус удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. З.Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар алдагдуулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна. 4.Цаашид хөдөлмөрийн чадварт нөлөөлөхгүй. 5.6.Дээрх гэмтэл нь хэрэг учрал болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна...” гэх дүгнэлт, /хх-ийн 26-27 тал/
• Төв аймгийн Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасгийн зохицуулагч, цагдаагийн дэслэгч Н.Мөнхбатын 2019 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн №51 дугаартай “...1.Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзэхэд 61-33 БРА улсын дугаартай тоёота приус маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Э.Энхжаргал нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэм, заалт зөрчсөн гэж үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзэхэд 61-33 БРА улсын дугаартай тоёота приус маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Э.Энхжаргал нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэсэн заалтыг зөрчсөн байна гэж үзэв. З.Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзэхэд 61-33 БРА улсын дугаартай тоёота приус маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Э.Энхжаргал нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрэм заалт зөрчсөн гэж үзэв. Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзэхэд 61-33 БРА улсын дугаартай тоёота приус маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Э.Энхжаргал нь Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3 Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэснийг зөрчсөнөөс зам тээврийн осол гарсан гэж үзэв. 4.Хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзэхэд осол болоход замын нөхцөл байдал асфальт, шулуун тэгш, хуурай, зохицууулдаггүй, үзэгдэх орчин чөлөөтэй, гэрэлтүүлэггүй гэжээ. Иймд замын нөхцөл байдал нөлөөлөөгүй гэж үзэв...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 32-33 тал/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

 

            Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Э.Энхжаргал нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн байна.

           Төв аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Э.Э -д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоол үйлдэж, ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг, заалт шүүгдэгчийн гэм буруутай үйлдэлд тохирсон байна.

         Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Э.Э  нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасныг прокурор хүлээн авч хэрэгт хялбаршуулсан журмаар ажиллагаа явуулж, хэргийг хялбаршуулсанаар хянан шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд ирүүлсэн нь үндэслэлтэй байна.

           Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан шүүгдэгч гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын сонгосон ялыг хүлээн зөвшөөрч, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгосон хуульд заасан нөхцөл байдлыг хангасан байх тул шүүх шүүгдэгч Э.Э -д холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэж,

             Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, тохиолдолын чанартай нөхцөл байдлын улмаас анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдэж шүүхээр шийтгэгдэж байгаа, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлсөн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн зэргийг харгалзан шүүгдэгч Э.Э -ыг 650 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 650.000 төгрөгөөр торгож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч Э.Э -ыг торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч Э.Э -д сануулав.

 

     Эрүүгийн хуульд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

       Шүүхээс хохирогч Г.Энхтөмөрж, иргэний нэхэмжлэгч З.Ариунтуяа нарт шүүх хуралдааны товыг мэдэгдэхэд “гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй, шүүх хуралдаанд оролцохгүй” гэсэн байх тул энэ шүүх хуралдаанаар хэлэлцэх гэм хорын асуудал байхгүй бөгөөд шүүгдэгч Э.Э  нь бусдад төлөх төлбөргүй байна.

 

            Бусад асуудлаар:

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Э.Э нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна. 

 

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 1, 31 дүгээр зүйлийн 3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон                                              

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Х овогт Э.Э -ыг автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт зөрчсөний улмаас бусдын эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

1. Э.Э -ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар зургаан зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 650.000 /зургаан зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

1. Шүүгдэгч Э.Э -д оногдуулсан торгох ялын биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг харъяа нутаг дэвсгэрийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

 

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч Э.Э -ыг торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

1. Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Э.Э  нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Э.Э -д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

1. Шүүхийн шийдвэр нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг, уг шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 15 хоногийн дотор  шийтгэх тогтоолыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчид гардуулахыг, дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардаж аваагүй бол энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлэхийг тус тус дурдсугай.
2. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл Э.Э -д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                             Ю.ЭНХМАА