2016 оны 10 сарын 12 өдөр

Дугаар 210/МА2016/01720

Улаанбаатар хот

Х.Жаргалын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалаг даргалж, шүүгч С.Энхтөр, Ш.Оюунханд нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн

2016 оны 8 дугаар сарын 12-ны өдрийн 181/ШШ2016/00489 дүгээр шийдвэртэй,

 

Нэхэмжлэгч Х.Жаргалын нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч Б.Мэндбатад холбогдох

 

Зээлийн гэрээний үүрэг, алдангид  4 147 500 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг

 

Хариуцагчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг үндэслэн,

шүүгч Ш.Оюунхандын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч: Д.Очирваань

Хариуцагч: Б.Мэндбат

Хариуцагчийн өмгөөлөгч: Ц.Мөнхтуяа

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: Э.Цолмон нар оролцов.

 

Нэхэмжлэгч Х.Жаргал шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Б.Мэндбат нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр надаас  2 000 000 төгрөгийг, 2 сарын хугацаатай, сарын 10 хувийн хүүтэйгээр зээлээр авсан. Би өөрийн Хаан банкны данснаас 2 000 000 төгрөгийг Б.Мэндбатын Хаан банкны дансанд мөн  өдрөө  шилжүүлсэн. Гэрээний хугацаанд 340 000 төгрөгийг дансаар төлсөн. Одоо энэ  гэрээгээр  зээл 2 000 000 төгрөг, алдангид 1 000 000 төгрөг, нийт 3 000 000 төгрөгийн төлбөр дутуу байна.

Дахин 2 000 000 төгрөг зээлээч гэхээр нь би түүнд итгэн 2015 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр  2 000 000 төгрөгийг, 2 сарын хугацаатайгаар, сарын 10 хувийн хүүтэйгээр  зээлдүүлсэн. Өмнөх гэрээний хүүгийн үлдэгдэлд 60 000 төгрөг өгөх байсныг хасч тооцож 1 940 000 төгрөгийг Б.Мэндбатын дансанд мөн өдрөө шилжүүлсэн. Зээлийн гэрээний эргэн төлөлтөд 1 635 000 төгрөгийг Мэндбат нь миний дансанд шилжүүлсэн. Шилжүүлсэн төлбөрийг хасч, зээл 365 000 төгрөг, хүү 400 000 төгрөг, алдангид 382 500 төгрөг, нийт 1 147 500 төгрөг надад өгөх ёстой.

Иймд 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн зээлийн гэрээгээр: зээлд 2 000 000 төгрөг, алдангид 1 000 000 төгрөг, 2015 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдрийн зээлийн гэрээгээр зээл 365 000 төгрөг, хүүд 400 000 төгрөг, алдангид 382 500 төгрөг нийт 4 147 500 төгрөгийг Б.Мэндбатаас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч Б.Мэндбат шүүхэд гаргасан тайлбар болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр 2 000 000 төгрөг, 2 сарын хугацаатай 10 хувийн хүүтэй зээлж төлж дуусгасан. Мөн 2015 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр 2 000 000 төгрөгийг 2 сарын хугацаатай 10 хувийн хүүтэй зээлж төлж дуусгасан, ээж Ц.Дашжаргал төлсөн. Миний бие 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр 2 000 000 төгрөг, 10 хувийн хүүтэй 2 сарын хугацаатай зээлээд үндсэн мөнгө, хүүгийн хамт өдөрт 40 000 төгрөгийг 2015 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдрийг хүртэл нийт 2 160 000 төгрөг төлсөн. Х.Жаргалаас дахин 2 000 000 төгрөг зээлэхийг хүсэхэд таны зээл бараг төлөгдсөн, зээлнээс 60 000 төгрөг л үлдсэн байна, зээл авч болно гэхээр нь дахин 2 000 000 төгрөгийн зээл авахаар болж 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр 60 000 төгрөгийг хасч 1 940 000 төгрөгийг авсан. Тухайн өдөр би 260 000 төгрөг шилжүүлж, 60 000 төгрөг өгөөд 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн зээл хугацаанаасаа өмнө бүрэн дууссан. 2015 оны 3 дугаар сарын 26-ны зээлийн хувьд би мөн өдрөөс 2015 оны 5 дугаар сарын 05-ны өдрийг хүртэл 1 560 000 төгрөг төлсөн. Мөн 2015 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр 500 000 төгрөг төлсөн. Үндсэн зээл 2 000 000 төгрөг, хүү 200 000 төгрөг, нийт 2 200 000 төгрөг төлөх байснаас 2 060 000 төгрөг төлсөн, одоо 140 000 төгрөг төлөх ёстой гэжээ.

 

            Шүүх: Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1, 282 дугаар зүйлийн 282.1 дугаар зүйлийн 232.4, 232.6 дахь заалтыг тус тус баримтлан хариуцагч Б.Мэндбатаас 4 039 500 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Х.Жаргалд олгож, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагаас 108 000 төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дахь заалтад зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 90 255 төгрөгийн 81 310 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, илүү төлсөн 8 945 төгрөгийг улсын төсвийн орлогоос, хариуцагч Б.Мэндбатаас 79 582 төгрөгийг тус тус гаргуулж нэхэмжлэгч Х.Жаргалд олгож шийдвэрлэжээ.

 

Хариуцагчийн өмгөөлөгч Ц.Мөнхтуяа давж заалдах журмаар гаргасан гомдолдоо:  Анхан шатны шүүхэд хариуцагчийн өмгөөлөгчийн хувьд нэхэмжлэгч Х.Жаргалын 5020901255, мөн 5000645942 тоот дансны орсон гарсан зарлага буюу депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулбарыг албадан гаргуулж өгөхийг 2016 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдөр болон 2016 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр тус тус бичгээр хүссэн. Шүүх хүсэлтийг  удаа дараа хүлээн авсан боловч хангасан болон хангахаас татгалзсан тухай захирамж гаргахгүйгээр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.6 дахь хэсэгт заасныг зөрчсөн.

Хариуцагч Б.Мэндбатын ээж Ц.Дашжаргал нь 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр нэхэмжлэгч Х.Жаргалын ээж Уранчимэгээс 1 000 000 төгрөгийг 1 сарын хугацаатай 10%-ийн хүүтэй анх зээлсэн. Үүнээс хойш Уранчимэгийн охин Х.Жаргалаас хариуцагч Б.Мэндбат түүний ээж Ц.Дашжаргал нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдөр 1 сарын хугацаатай, 10%-ийн хүүтэй 1 000 000 төгрөг, 2015 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдөр 2 сарын хугацаатай 10%-ийн хүүтэй 2 000 000 төгрөг, 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр 2 сарын хугацаатай 10%-ийн хүүтэй 2 000 000 төгрөгийг тус тус зээлсэн.

Нэхэмжлэгч Х.Жаргал нь ХААН банкны 5020901255, 5000645942 тоот дансны дэлгэрэнгүй хуулга бус түүвэрлэсэн хуулга шүүхэд гаргаж өгч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.4 дэх хэсэгт заасныг зөрчсөн. Нэхэмжлэгч нь танил талаараа хөөцөлдөж ХААН банкнаас дансны дэлгэрэнгүй хуулга бус депозит дансны хуулга иргэн гэж түүвэрлэн нотлох баримтаар өгсөн. Тухайн баримтад хариуцагч Б.Мэндбат болон түүний эгч Б.Эрдэнэ-Сувд нар нь өөрийн ээж Ц.Дашжаргалын анхны зээл болох 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөс хойших зээлийг Ц.Дашжаргалын ХААН банкны 5075013518 тоот данснаас нэхэмжлэгчийн ХААН банкны 5020901255, 5000645942 тоот данснуудад Б.Мэндбатаас, Мэндээгээс, Сувдаас зээл, үнэ гэх мэтчилэн 94085560 мобикомын утаснаас анх зээл авсан өдрөөс хойш шилжүүлсэн байхад нэхэмжлэгч Х.Жаргал нь өөрийн ХААН банкны депозит хуулгыг дэлгэрэнгүйгээр нь гаргаж өгөлгүй түүвэрлэн гаргуулахдаа Б.Мэндбатын болон түүний эгч Сувд нарын нэрийг орхигдуулж зөвхөн зээл, үнэ гэж бичүүлэн хуурамч нотлох баримт гаргаж анхан шатны шүүхэд гарган өгч өөрт ашигтайгаар шийдвэрлүүлсэн.

Иймд шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин шийдвэрлүүлэхээр мөн  шүүхэд буцааж өгнө гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчсөнөөс шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болж чадаагүй байна.

Нэхэмжлэгч Х.Жаргал нь хариуцагч Б.Мэндбатаас 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн зээлийн гэрээгээр зээл 2 000 000 төгрөг, алданги 1 000 000 төгрөг, мөн оны 3 дугаар сарын 26-ны өдрийн гэрээгээр зээл 365 000 төгрөг, хүү 400 000 төгрөг, алданги 385 500 төгрөг нийт 4 147 500 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсаныг  хариуцагч эс зөвшөөрч, үүргээ бүрэн биелүүлж дууссан гэж татгалзжээ.

 

Хоёр удаагийн зээлийн гэрээгээр зээлдэгч мөнгөн хөрөнгийг зээлдүүлэгчийн өмчлөлд шилжүүлсэн нь нотлогдсон боловч талууд зээлийг буцаан төлсөн эсэх, төлөлтийн хэмжээний талаар маргажээ. 

 

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагч өөрийн татгалзлыг нотлуулахаар Х.Жаргалын Хаан банк дахь 5000645942, 5020901255 дугаарын данснуудын дэлгэрэнгүй хуулгыг банкнаас гаргуулахаар хүсэхэд /х.х-ийн 15 дугаар тал/ шүүгч 2016 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн 01972 дугаар захирамжаар дансны хуулгыг гаргаж өгөхийг Х.Жаргалд үүрэг болгон шийдвэрлэжээ. /х.х-ийн 29 дүгээр тал/

 

Нэхэмжлэгч Х.Жаргал нь “дансны хуулга” гэх баримтуудыг гаргасан байх боловч эдгээр баримтад маргааны үйл баримтад хамааралтай мэдээлэл бичигдээгүй, эргэлзээтэй гэх үндэслэлээр хариуцагч тал дахин Хаан банкнаас уг баримтуудыг гаргуулахаар бичгээр хүсэлт гаргажээ. / х.х-ийн 45 дугаар тал/

 

Гэвч анхан шатны шүүхээс уг хүсэлтийг шийдвэрлээгүй орхигдуулсан нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.6 дахь хэсэгт заасан өөрөө олж авах боломжгүй баримтыг шүүхийн журмаар бүрдүүлэх эрх, мөн хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан мэтгэлцэх эрхийг зөрчсөн байна.

 

Хариуцагчийн дээрх хүсэлт  нь зохигч аль нэг талын хүсэлтээр эсрэг талаас нотлох баримтыг албадан гаргуулах агуулгагүй, харин төр байгууллага, хувь хүний нууцтай холбоотой, өөрөө олж авах боломжгүй баримтыг шүүхийн журмаар тухайн байгууллагаас гаргуулах агуулгатай байгааг анхан шатны шүүх анхаараагүйгээс Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.6 дахь хэсэгт заасан журмыг зөрчжээ. 

 

Хаан банкнаас гаргуулах хүсэлт хангагдаагүй, нэхэмжлэгч Х.Жаргалаас гаргасан банкны хуулга дах мэдээлэл бүрэн эсэх, уг баримт нь эх эсхүл хуулбар аль болох нь тодорхойгүй, тухайн байгууллагын хуулбар үнэн тэмдэгээр хуудас бүр баталгаажаагүй, нотлох баримтын хэлбэрт тавигдах шаардлагад бүрэн нийцээгүй байхад тухайн баримтаар зохигчдын хоорондын зээлийн үүргийн тооцоог бодсон нь нотлох баримтыг үнэлэх талаарх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1, 40.2 дахь хэсэгт заасныг зөрчжээ.

 

Дээрх ажиллагааг давж заалдах шатны шүүхээс нөхөн гүйцээх боломжгүй, анхан шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 168 дугаар зүйлийн 168.1.7-д зааснаар мөн хуулийн 38.6 дахь хэсэгт нотлох баримтыг дутуу бүрдүүлж хэргийг хянан шийдвэрлэсэн, хэргийн оролцогчийн эрх ноцтой зөрчигдсөн байх тул шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин хянан шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцааж, хариуцагчийн өмгөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангав.

 

Шүүхийн  шийдвэрийн тогтоох хэсгийн 2 дахь заалтад “тухай” гэдэг үг орхигдуулж Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн нэрийг буруу бичсэн байгааг тэмдэглэх нь зүйтэй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5, 168 дугаар зүйлийн 168.1.3-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1.Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 8 дугаар сарын 12-ны өдрийн 181/ШШ2016/00489 дүгээр шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин хянан шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцаасугай.

 

             2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3 дахь хэсэгт зааснаар хариуцагч Б.Мэндбатаас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 81 310 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

             3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

                               ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     Ж.ОЮУНТУНГАЛАГ

       ШҮҮГЧИД                                    С.ЭНХТӨР

                                                                    Ш.ОЮУНХАНД