Сүхбаатар аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Х.Санжидмаа даргалж, 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга С.Бат-Очир,

Улсын яллагч хяналтын прокурор Э.Хосбаяр,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Т.Хүдэр

Шүүгдэгч П.А  нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан эрүүгийн шүүх хуралдаанаар: Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Э.Хосбаяраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн П.Ад холбогдох эрүүгийн 1930002890190 дугаартай хэргийг 2019 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

   Шүүгдэгчийн биеийн байцаалтын талаар:

 

Монгол Улсын иргэн, 1967 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр Дорнод аймгийн Гурванзагал суманд төрсөн, 52 настай, эмэгтэй, тусгай дунд боловсролтой, хөдөө аж ахуйн техникч мэргэжилтэй, эрхэлсэн  ажилгүй, ам бүл 5, нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Дорнод аймгийн Хэрлэн сумын 4-р баг ... тоотод оршин суух,  ял шийтгэлгүй П.А.

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтээр/:

Шүүгдэгч П.А  нь Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байх Бичигт боомтоор 2019 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдөр Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон бараа болох 38.8 килограмм зэсийг 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн тээврийн хэрэгсэлд нууж, улсын хилээр барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэрэгт цугларсан яллах болон цагаатгах талын дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитойгоор шинжлэн судлаад ТОДОРХОЙЛОХ нь: 

 

Шүүгдэгч  П.А  шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ: Манай гагнуурын аппарат муудахаар нь зэс утсыг нь цэвэрлээд авч явж байгаад хил дээр гаалийн байцаагчид баригдсан гэв. 

 

Эрүүгийн 1930002890190 дугаар хэргээс:

 

Иргэний нэхэмжлэгч Ц.С  мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...Би Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын Бичигт дэх Монгол улсын хилээр 87-85 ДОР улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд 38.8 кг зэсийг нууж, хууль бусаар нэвтрүүлэх гэсэн асуудалд нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдол саналгүй... гэх мэдүүлэг /хх-18х/

 

Гэрч С.Сы мөрдөн байцаалтанд өгсөн: ...2019 оны 06 дугаар 20-ны өдөр 10 цаг 30 минут орчим гаалийн хяналтын бүсэд Бүгд найрамдах Хятад улс руу гарах гэж байсан Истана маркийн 87-85 ДОР улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг шалгахад П.А гэх жолооч нь өөрийнхөө машинд сүүний хайрцаган дотор 38.8 кг хаягдал зэс тээвэрлэж явсныг илрүүлэн харьяаллын дагуу цагдаагийн байгууллагад шилжүүлсэн. Хаягдал зэс нь Монгол улсын хилээр гаргахыг хориглосон эд зүйл юм... гэх мэдүүлэг  /хх- 22х /

 

- 2019 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдрийн Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-5-8х/

 

- Эрдэнэцагаан сумын эд зүйлийн үнэлгээ “хаягдал зэс 194,000 төгрөг” /хх-9х/

 

- Эрдэнэцагаан сумын эд зүйлийн үнэлгээ “Истана машин 3,000,000 төгрөг” /хх-13х/

 

- Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол /хх-14х/

 

- Шүүгдэгч П.Аын  ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-31х/

 

- 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн автомашины тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээний хуулбар /хх-33х/

 

- Шүүгдэгч П.Аын  гадаад паспортын хуулбар /хх-34х/

 

- Шүүгдэгч П.Аын  оршин суугаа газрын тодорхойлолт /хх-35х/

 

- Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай 5/29 дугаартай прокурорын тогтоол  /хх-39х/ зэрэг баримтуудыг шинжлэн  судлав.

 

Шүүгдэгч П.Ад холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын шатанд оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй болно.

 

Гэм буруугийн талаар: Шүүгдэгч П.А нь Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Бичигт боомтоор 2019 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдөр Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон бараа болох 38.8 кг хаягдал зэсийг 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн тээврийн хэрэгсэлд нууж, Монгол  улсын хилээр барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь шүүгдэгч П.Аын мөрдөн байцаалт болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг, иргэний нэхэмжлэгч Ц.С, гэрч С.С нарын мэдүүлэг, эд зүйлийн үнэлгээ, эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол зэрэг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хавтаст хэрэгт бэхжүүлэгдэн шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.   

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно.” гэж  заасан бөгөөд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр, шунахай сэдэлтээр үйлдэгддэг бөгөөд шүүгдэгч П.Аын үйлдэл нь  Монгол улсын хилээр хориглосон барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байна. 

Гэм буруугийн шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас шүүгдэгч П.Аыг  Монгол улсын хилээр хориглосон барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэг үйлдсэн  гэм буруутайд тооцуулах дүгнэлт гаргасан бөгөөд  шүүгдэгч П.А гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, хэргийн үйл баримт болоод гэм буруугийн талаар маргаагүй болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй.

 

Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар: Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлд “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохиролд, гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршигт тус тус тооцохоор тодорхойлж зохицуулсан тул хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 38.8 кг зэсийг  хурааж  улсын орлого болгох, шүүгдэгч П.Аын гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн тээврийн хэрэгсэл нь Ж.Энхбаатарын  эзэмшлийнх болох нь шүүгдэгчийн мэдүүлэг, 01899299 дугаартай  тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ зэргээр тогтоогдож байх тул  машины үнэ 3 000 000 төгрөгийг   шүүгдэгч П.Аос гаргуулан  улсын орлого болгох,  прокурорын 2019 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдрийн 5/29 дугаартай эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай тогтоолыг  хүчингүй болгож, 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн машиныг хууль ёсны эзэмшигч Ж.Энхбаатарт буцаан олгох нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хариуцлагын талаар: Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

 

Прокуророос яллагдагч П.Ад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь түүний гэмт үйлдэлд тохирсон байх тул П.Аыг Монгол улсын хилээр хориглосон барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, тухайн зүйл хэсэг заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.

 

Улсын яллагчаас  шүүгдэгчид оногдуулвал зохих эрүүгийн хариуцлагын талаар гаргасан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 600 /зургаан зуун/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 /зургаан зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялын саналыг хянаад гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, учруулсан хохирлын хэр хэмжээ, хор уршиг, шүүгдэгч нь үйлдсэн хэрэгтээ гэмшиж байгаа зэрэг байдлыг харгалзан 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500 000 /таван зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ял  шийтгэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ. 

Шүүгдэгч П.Ад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлүүдэд заасан  хөнгөрүүлэх,  хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Шүүгдэгч П.А нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй,  иргэний  бичиг  баримт ирээгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй,  иргэний нэхэмжлэгч Ц.С гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэснийг тус тус  тэмдэглэх нь зүйтэй байна. 

       

Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.5, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдийг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч П.Аыг Монгол улсын хилээр хориглосон барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 

 

2. Монгол улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч П.Аыг 500 /таван зуун/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500 000 /таван зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй. 

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч П.Аын орлого олох боломжийг харгалзан торгох ялыг 5 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоож, шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй. 

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, 2, 5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 38.8 кг зэс, гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн машины үнэ болох 3,000,000 төгрөгийг ялтан П.Аос гаргуулж тус тус улсын орлого болгосугай.

 

           5. Ж.Энхбаатарын эзэмшлийн 87-85 ДОР улсын дугаартай Истана маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн 2019 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдрийн 5/29 дугаартай прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож, хууль ёсны эзэмшигч Ж.Энхбаатарт буцаан олгосугай. 

           

6.  Шүүгдэгч П.А нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, иргэний бичиг баримт ирээгүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, иргэний нэхэмжлэгч Ц.С гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.  

 

  7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.5-д зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол ялтан П.Ад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай. 

 

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дүгээр зүйлийн 1 дэх зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Сүхбаатар аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй. 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                     Х.САНЖИДМАА