П.А, “ЦГ” ХХК-д

                                         холбогдох эрүүгийн хэргийн тухай

 

 

Монгол Улсын дээд шүүхийн шүүгч С.Соёмбо-Эрдэнэ даргал*******, шүүгч С.Батдэлгэр, Б.Батцэрэн, М.Пүрэвсүрэн, Б.Цогт нарын бүрэлдэхүүнтэй, прокурор Г.Э, хохирогч Н.Б, түүний өмгөөлөгч Г.А, хохирогч Х.Д, иргэний хариуцагчийн өмгөөлөгч Э.Г, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц, нарийн бичгийн дарга О.Амарсанаа нарыг оролцуул******* хийсэн хяналтын шатны эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар

Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 552 дугаар шийтгэх тогтоол, Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн дав******* заалдах шатны шүүхийн 2024 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 1043 дугаар магадлалтай, П.А, “ЦГ” ХХК-д холбогдох эрүүгийн 1709024971210 дугаартай хэргийг шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц, иргэний хариуцагч “С” ХХК-ийн хууль ёсны төлөөлөгч Т.А, түүний өмгөөлөгч Б.Н нарын хамтран гаргасан гомдлуудыг үндэслэн 2024 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч С.Батдэлгэрийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

1.Монгол Улсын иргэн, 1963 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдөр төрсөн, эрэгтэй, 61 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, эдийн засагч мэргэ*******илтэй “ЦГ” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал а*******илтай, урьд Сүхбаатар дүүргийн шүүхийн 2003 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн 04 дүгээр шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 дэх хэсэгт зааснаар 150,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгүүл******* байсан Т овогт П-ийн А.

 

2.Монгол Улсын хуулийн этгээд, 2006 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн, П.А гүйцэтгэх захиралтай, гадаад худалдаа, барилгын материалын худалдаа, аялал *******уулчлалын чиглэлээр үйл а*******иллагаа явуулахаар байгуулагдсан, 2016 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдөр эм, эмнэлгийн хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх тусгай зөвшөөрөл буюу гэрчилгээ 3 *******илийн хугацаагаар олгогдсон, ял шийтгэлгүй “ЦГ” ХХК.

П.А нь Монгол Улсын өнчин эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн Авастин

(Bevacizumab) тариа буюу эмийг Энэтхэг улсаас худалдан авч, гар тээшиндээ хадгал*******, Эрүүл мэндийн хөг*******лийн төв, Эрүүл мэндийн яамны зохих зөвшөөрөлгүйгээр Буян-Ухаа боомтоор Монгол Улсын хилээр 2017 оны 01, 04 дүгээр саруудад импортолсон,

“ЦГ” ХХК нь Монгол Улсын өнчин эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн Авастин (Bevacizumab) тариа буюу эмийг гүйцэтгэх захирал П.А 2017 оны 01, 04 дүгээр саруудад Эрүүл мэндийн хөг*******лийн төв, Эрүүл мэндийн яамны зохих зөвшөөрөлгүйгээр Энэтхэг улсаас худалдан авч, гар тээшинд хадгалан, тээвэрлэн, импортлон оруул******* ирснийг хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс *********, 2017 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр “О”, 2017 оны 05 дугаар сарын 10, 2017 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдрүүдэд “С” зэрэг эмнэлгүүдэд худалдан түгээсэн гэмт хэрэгт тус тус холбогд*******ээ.

Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 552 дугаар шийтгэх тогтоолоор шүүгдэгч П.А-г эм импортлох, худалдах, түгээх үйл а*******иллагааг зохих зөвшөөрөлгүйгээр явуулсан, “ЦГ” ХХК-ийг эм импортлох, худалдах, түгээх үйл а*******иллагааг зохих зөвшөөрөлгүйгээр явуулсан гэмт хэргийг хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө үйлдсэн гэм буруутайд тооцо*******,

2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан П.А-д холбогдох Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг өршөөн хэрэгсэхгүй болго*******,

  П.А буюу “ЦГ” ХХК-ийг эм, эмнэлгийн хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх үйл а*******иллагаа явуулах эрх хаса*******, 23,000 нэг*******тэй тэнцэх хэм*******ээний буюу 23,000,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэ*******,

Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.1, 497 дугаар зүйлийн 497.1, 497.3, 505 дугаар зүйлийн 505.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар шүүгдэгч П.А-с 7,500,000 төгрөгийг, иргэний хариуцагч “С” ХХК-аас 7,500,000 төгрөгийг тус тус гаргуулан хохирогч Х.Д-т, П.А-с 7,805,380 төгрөгийг, иргэний хариуцагч “С” ХХК-аас 7,805,380 төгрөгийг тус тус гаргуулан хохирогч Н.Б-д тус тус олго*******,

 Хохирогч нар нь цаашид гарах хор уршгийн зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан *******урмын дагуу шүүгдэгч, иргэний хариуцагч нараас хувь тэнцүүлэн *******ич нэхэм*******лэх эрхтэйг дурда*******,

 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 9.6 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар П.А буюу “ЦГ” ХХК-ийг гэмт хэрэг үйлдэ******* олсон орлого болох 6,928,000 төгрөгийг “ЦГ” ХХК-ийн хувьд ногдох хөрөнгө, орлогоос албадан гаргуул******* улсын орлогод оруулахаар шийдвэрлэсэн байна.  

 Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч, иргэний хариуцагч болон түүний өмгөөлөгч нарын гаргасан гомдлуудыг үндэслэн хэргийг Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн дав******* заалдах шатны шүүх 2024 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдөр хянан хэлэлцэ******* 1043 дугаар магадлалаар шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсгийн 1 дэх хэсэг “шүүгдэгч Т овогт П-ийн А буюу “ЦГ” ХХК-ийг ...” гэснээс “Т овогт П-ийн А буюу” гэснийг, 3, 4 дэх хэсгээс “П.А буюу “гэснийг тус тус хаса*******, 10 дахь хэсгийг бүхэлд нь хүчингүй болго*******,

мөн тогтоолын тогтоох хэсгийн бусад заалтыг хэвээр үлдээ*******, иргэний хариуцагч “С” ХХК-ийн төлөөлөгч Т.А, түүний өмгөөлөгч Б.Н нарын хамтран гаргасан болон өмгөөлөгч Э.Г, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц нарын гаргасан дав******* заалдах гомдлуудыг хэрэгсэхгүй болго*******ээ. 

Хяналтын шатны шүүхэд шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц гаргасан гомдолдоо: “... П.А-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцон 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулиар өршөөн хэрэгсэхгүй болгосонтой санал нэгтэй байгаа ба харин хуулийн этгээдийг буруутган шийдвэрлэснийг эс зөвшөөрч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон энэхүү хяналтын гомдлыг гарга******* байна.

Бодит байдалд миний үйлчүүлэгч П.А нь авастин тариаг хувиараа оруул******* ир******* хувиараа эмнэлгүүдэд худалдахдаа компанийн ашиг сонирхлын үүднээс бус өөрийн хувийн мөнгөөр Бүгд Найрамдах Энэтхэг улсаас худалдан авч иргэн А гэдэг нэрээрээ худалдсан үйл баримт тогтоогдсон. Энэ нь хэрэгт авагдсан аудитын дүгнэлт болон бусад компанийн санхүүгийн баримт болон тайлан зэргээр нотлогддог. Мөн авастин тариаг худалда******* авсан эмнэлгүүдээс тарианы үнийг П.А-ийн өөрийнх нь хувийн дансаар шил*******үүлсэн байдаг бөгөөд компанийн дансанд нэг ч төгрөг ороогүй нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдсон байхад түүнийг хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс үйлдсэн гэ******* буруутгасан нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй дүгнэлт болсон гэ******* үзэ******* байна.

“ЦГ” ХХК нь эм, эмнэлгийн хэрэгсэл импортлох, ханган нийлүүлэх чиглэлээр үйл а*******иллагаа явуулдаг зөвшөөрөлтэй хугацаа нь дуусаагүй байсан,  мөн зөвхөн авастин тарианаас гадна өөр эм, тариа нийлүүлдэг тусгай зөвшөөрөлтэй байсан байдаг.

Авастин тарианы хувьд П.А нь “ЦГ” ХХК-ийн нэрээр бус өөрийн хувийн мөнгөөр худалдан авчирч эмнэлгүүдэд худалдсан болох нь нотлогдон тогтоогдсон, 2 гишүүнтэй компани бөгөөд авастин тариаг тус компанийн хөрөнгөөр худалдан аваагүй, мөн компанийн дансанд оруулаагүй өөрөөр хэлбэл компани ашиг олоогүй, хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө үйлдээгүй гэмт хэргийн субъект бол******* чадахгүй юм.

Хохирогч Х.Д, Н.Б нарт сэтгэцэд учирсан хор уршгийн нөхөн төлбөр болох тус бүрийн 15,000,000 төгрөг, хохирогч Н.Б-д гарсан хор уршгийн бусад зардалд 610,760 төгрөг зэргийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн байдаг.

Монгол Улсын Их Хурлаас 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг батлахдаа гэмт хэргийн улмаас хохирогчид учирсан сэтгэцийн хор уршгийг үнэлэх, мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой зохицуулалтыг шинээр хуульчил*******, үүнтэй холбоотой бусад хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан.

Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.6-д “Сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, хор уршгийг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой Шүүх шин*******илгээний тухай хууль болон дагалдах бусад хуулийн зохицуулалтыг 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дага******* мөрдөнө” гэ******* тус хуулийн сэтгэцэд учирсан хор уршгийн үнэлгээ хийхтэй холбогдох хэсэг болон түүнийг дагалда******* батлагдсан бусад хуулийн хүчин төгөлдөр үйлчил******* эхлэх хугацааг тусгайлан зохицуулсан болохыг шүүх анхаарч үзэлгүй зөвхөн Улсын дээд шүүхийн 2023 оны 07 дугаар сарын 03-ны өдрийн 25 дугаар тогтоолоор баталсан “Хүний сэтгэцэд учирсан хор уршгийг арилгах, нөхөн төлүүлэх төлбөрийн *******ишиг аргачлалыг” барь******* шийдвэрлэн шүүх хууль хэрэглээний зөрүү гаргасан.

Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-д “Хуульд зааснаас бусад тохиолдолд Иргэний хууль тогтоом*******ийг буцаан хэрэглэхгүй” гэ******* заасан нь Иргэний хууль тогтоом*******ийг хүчин төгөлдөр болсон үеэс үүссэн эрх зүйн харилцааг зохицуулахад хэрэглэнэ гэсэн агуулгыг илэрхийлэх бөгөөд шинээр батлагдсан хууль тогтоом*******ид буцаан хэрэглэх нөхцөлийг тусгасан, эсхүл гэрээний үүргийн талаар илүү ашигтай *******урмыг тогтоосноос бусад тохиолдолд Иргэний хууль тогтоом*******ийг буцаан хэрэглэхгүй гэсэн ерөнхий зарчим үйлчилнэ.

Иргэний хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хууль нь агуулгаараа гэмт хэргийн улмаас сэтгэцэд учирсан хор уршгийг шаардах эрхийн үндэслэл, төлбөр хариуцах этгээд, нөхөн төлбөрийн хэм*******ээ зэргийг тогтоосон шин*******тэй байх тул тус хуулийн 5 дугаар зүйлд “Энэ хуулийг Шүүх шин*******илгээний тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн дага******* мөрдөнө” гэснийг Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.6 дахь хэсэгт заасан хугацаагаар ойлгоно. Гэтэл П.А болоод “ЦГ” ХХК-ийг холбогдуул******* буй цаг хугацаа нь 2017 оны 04, 09 дүгээр сарын асуудал яригда******* байна.

Сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, мөнгөн хэлбэрээр арилгахтай холбоотой шинээр батлагдсан хуулиудад өмнөх харилцаанд үйлчлэх талаар заагаагүй учир Иргэний хуулийн 511 дүгээр зүйлийн 511.4, 511.5-д заасан зохицуулалт нь 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр дага******* мөрдөхөөс өмнө буюу 2017 оны 04, 09 дүгээр саруудад үйлдэгдсэн гэмт хэргийн хор уршгийг шийдвэрлэхэд буца******* үйлчлэх эрх зүйн үндэслэлгүй тул П.А, хуулийн этгээд “ЦГ” ХХК-аас гаргуулахаар шийдвэрлэ******* хуулийг буруу хэрэглэсэн шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах шаардлагатай. Иймд шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсгийн 5, 6 дахь хэсэг болон магадлалын тогтоох хэсгийн 2 дахь хэсгийг тус тус хүчингүй болгон хууль хэрэглээний зөрүүг арилган шийтгэх тогтоол, магадлалд өөрчлөлт оруулан шийдвэрлэ******* өгнө үү.” гэ*******ээ.

Хяналтын шатны шүүхэд иргэний хариуцагч “С” ХХК-ийн  хууль ёсны төлөөлөгч Т.А, түүний өмгөөлөгч Б.Н нар хамтран гаргасан гомдолдоо: “...Шийтгэх тогтоол, магадлалыг тус тус эс зөвшөөрч П.А болон “ЦГ" ХХК-д холбогдох эрүүгийн хэрэгт иргэний хариуцагчаар татагдсан “С” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Т.А, түүний өмгөөлөгч Б.Н бид Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1-д заасны дагуу энэхүү гомдлыг гарга******* байгааг хянан шийдвэрлэ******* өгнө үү.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1.2, 1.3, 1.4 дэх хэсэгт тус тус заасанчлан шийтгэх тогтоол болон магадлалын дүгнэлт болон үндэслэлүүд нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй байх ба шүүхээс хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй, хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн, хуулийн зүйл, хэсэг, заалтыг буруу тайлбарла******* хэрэглэсэн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд зөрүүтэй дүгнэлт хийсэн зэрэг үндэслэлүүдээр энэхүү гомдлыг гарга******* байгаа болно.

“С” ХХК-ийг иргэний хариуцагчаар татсан үндэслэлийн талаар:

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлд заасан гэмт хэрэгт шүүгдэгч П.А болон “ЦГ" ХХК-д холбогдуулан эрүүгийн хэргийн мөрдөн шалгах а*******иллагааны явцад хэрэгт “С” ХХК-ийг Сүхбаатар дүүргийн прокурор иргэний хариуцагчаар татсан бөгөөд тогтоолын үндэслэл нь бодит байдалд нийцээгүй буюу “С” ХХК-ийг иргэний хариуцагчаар татах болсон үндэслэл нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар тогтоогдо******* байгаа эсэхэд анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхүүд буруу үнэлэлт өгч, дүгнэсэн гэ******* үзнэ.

“С” ХХК нь “Эм, эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх гэрээ”-ний үндсэн дээр гэрээний нөгөө тал болох тусгай зөвшөөрөл бүхий хуулиар болон гэрээгээр тодорхой үүрэг хүлээсэн “ЦГ” ХХК-ийн нийлүүл******* буй эм, эмнэлгийн хэрэгслийг худалдан авсан үйлдэл хийсэн байх бөгөөд худалдан авагчийн хувьд худалдан авч буй эм, тарилга бүрд **** яам болон **** төвөөс олго******* байгаа зөвшөөрлийг шалгах эрх хуулиар олгогдоогүй, Монгол улсад худалдан борлуул******* байгаа эм, эмнэлгийн хэрэгсэл нэг бүрийг хянан шалгах буюу дээ******* авч шин*******лүүлэх үүрэг хүлээгээгүй буюу энэхүү үүргийг тусгай зөвшөөрөл олгогч төрийн эрх бүхий байгууллага шүүгдэгч, гэрээний нөгөө тал болох эм ханган нийлүүлэх байгууллага тусгайлан хэрэг*******үүлдэг болно. Иргэний хариуцагчаар татах болсон үндэслэлийг шийтгэх тогтоолын үндэслэх хэсэгт тусгахдаа харилцан эсрэг тэсрэг агуулгатайгаар тодорхойлсон байх бөгөөд дав******* заалдах шатны шүүхээс анхан шатны шүүхийн энэхүү агуулга нь эсрэг тэсрэг зөрүүтэй дүгнэлт хийснийг буруутгах болом*******гүй гэ******* дүгнэснийг иргэний хариуцагчийн зүгээс анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхүүд тухайн хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ хэргийн нөхцөл байдлыг ойлгоогүй, хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг дутуу үнэлсэн, иргэний хариуцагчаар татсан үндэслэлийг тогтоо******* чадаагүй, харин ч шүүгдэгчийн буруутай үйлдлийн улмаас хохирогч нарт хор уршиг учирч, энэ хэргийн улмаас иргэний хариуцагчаар татагда******* буй “С” эмнэлэг мөн хохирсоор байтал энэ нөхцөл байдалд үнэлэлт, дүгнэлт хийгээгүй, иргэний хариуцагчийн буруутай үйлдэл, үйл а*******иллагаа байгаа эсэхийг хэрэгт авагдсан үйл баримтын хүрээнд тогтоогдохгүй гэ******* үзсэн мөртлөө бусдын үйлдлийн улмаас учирсан хор уршиг, хариуцлагыг хүлээх ёстой гэсэн ядмаг дүгнэлт хийсэн, хэрэгт авагдсан нотлох баримт болон үйл баримтын хүрээнд дүгнэ******* чадалгүй орхисон гэ******* үзэ******* байна.

  Түүнчлэн, анхан шатны шүүхээс “С эмнэлэг нь хэдийгээр хэрэг учрал дам*******мал байдлаар бусдын буруутай үйл а*******иллагаанаас үүдэлтэй боловч болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх буюу эм зүйч а*******иллуул*******, түүгээр эмийн чанар, аюулгүй байдлыг баталгаа*******уул******* байгаа баримт бичгийг зохих ёсоор шалгуулах, хүлээн авсныг баримт*******уулах үүргээ биелүүлээгүй эс үйлдэхүйгээр хохирогч нарт тэрхүү хохирол, хор уршиг учрах үйл баримтанд мөн иргэний эрх зүйн хариуцлага хүлээ******* байгааг дурдах нь зүйтэй” гэ******* дүгнэсэн ба энэхүү анхан шүүхийн дүгнэлт нь “С” эмнэлэг буюу иргэний хариуцагчийн буруутай үйл а*******иллагаа эсхүл хэн нэгэн эмнэлгийн албан тушаалтан, а*******илтны буруутай үйл а*******иллагааны улмаас хохирогчид хохирол учирсан зэргийг шалган тогтоолгүй эрүүгийн болон зөрчлийн хэрэгт хамаатуулан шалгасан баримтгүйгээр шууд хариуцах ёстой мэт шүүгдэгч П.А, "ЦГ” ХХК-тай и*******ил эрүүгийн хэрэгт шүүгдэгчээр татагдан шүүгдэ******* буй мэтээр хуулийг буруу тайлбарла*******, хэрэглэсэн үнэлэлт дүгнэлт гэ******* ойлгогдо******* байх ба мөн “С” эмнэлгийн зүгээс эмнэлгийн туслам*******, үйлчилгээг үзүүлэхдээ хууль болон *******урамд заасны дагуу зохих ёсоор үзүүлсэн эсэхэд эрүүгийн эсвэл зөрчлийн шин*******тэй үйлдэл байгаа эсэхийг бүрэн тогтоогоогүйгээр, хохирогч нар буюу иргэний нэхэм*******лэгч нарт иргэний хариуцагч болох “С” ХХК нь хэчнээн төгрөгөөр үнэлэгдэх эмнэлгийн туслам******* үйлчилгээг үнэ төлбөр авалгүй үзүүлсэн зэрэг нөхцөл байдлыг тогтоолгүйгээр иргэний нэхэм*******лэгч нарын хохирол болон бусдын гэм буруутай үйлдлийн улмаас учирсан сэтгэл санааны гэм хорын төлбөрийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь хууль зөрчсөн байна.

Түүнчлэн, анхан шатны шүүх нь Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хууль болон Монгол улсын стандартыг үндэслэл болгон дүгнэлт гаргасан байх бөгөөд ингэхдээ “эмийн сан” гэх тусгай зөвшөөрөл бүхий байгууллагын үүрэг хариуцлагыг нүдний эмнэлгийн үйл а*******иллагаатай холь******* хутган, энэхүү хэргийн хүрээнд прокуророос шалга******* тогтоогоогүй нөхцөл байдалд үнэлэлт дүгнэлт өгч эмнэлгийн эм зүйчийн үйл а*******иллагааг шүүхийн шийтгэх тогтоолд үндэслэн хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэ*******, хуулийн зүйл, хэсэг, заалтыг буруу тайлбарла******* хэрэглэсэн байх бөгөөд энэхүү дүгнэлтээрээ иргэний хариуцагчийг нотлох баримтгүйгээр дахин буруутгасан дүгнэлт хийсэн энэ нь “Гэтэл иргэний хариуцагчийн тухайд эм зүйчгүйгээр /хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй тул эм зүйч биш гэ******* үзнэ/ эм татан авах үйл а*******иллагааг хэрэг*******үүл*******, үүний улмаас эм татан авахад зайлшгүй шаардлагатай зохист а*******илбарууд орхигдо*******, энэ нь цаашлаад гуравдагч этгээдэд /хохирогч нар/ хохирол, хор уршиг учрах нэг шалтгаан болсон гэ******* үзэх үндэслэлтэй, “Эцэст нь дүгнэн үзэхэд “С” ХХК нь хууль, захиргааны хэм хэм*******ээний актаар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй буруутай бөгөөд үүний үндсэнд хохирогч Х.Д, Н.Б нарын өмнө иргэний эрх зүйн үүрэг, хариуцлага хүлээх үндэслэлтэй болохыг дурдах нь зүйтэй байна” гэ******* дүгнэснийг дав******* заалдах шатны шүүхээс зөв гэ******* дүгнэсэн байна.

Өөрөөр хэлбэл, анхан болон дав******* заалдах шатны шүүх нь гагцхүү прокуророос шил*******үүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд гэм буруу, хохирол, хор уршгийн асуудлыг шийдвэрлэх байтал иргэний хариуцагч “С” эмнэлгийг анхнаас нь эрүүгийн *******урмаар гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгаагүй, түүнчлэн шүүх удаа дараа хэргийг прокурорт буцаа******* шийдвэрлэхдээ иргэний хариуцагчаар татсан "С” эмнэлгийн эмнэлгийн туслам******* үйлчилгээ үзүүлсэн үйлдэл нь гэмт хэргийн болон зөрчлийн шин*******тэй эсэхийг шалгуулсны дараа хохирогч нарын гэм хорын асуудлыг шийдвэрлүүлэх учиртай байтал ийнхүү шалган тогтоогдоогүй, хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдоогүй нөхцөлийг гарган дүгнэ*******, шүүгдэгчийн хариуцлагыг иргэний хариуцагч хүлээх ёстой гэсэн агуулга бүхий дүгнэлт хий*******, хэрэгт огт хамааралгүй өөр хууль /Эрүүл мэндийн тухай хууль, Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хууль/-ийн зүйл, заалтыг зөрчсөн, захиргааны хэм хэм*******ээний актаар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй буруутай буюу зөрчлийн болон бусад гэмт хэрэгт хамаатуулан шалгаагүй бай******* шууд хамааруулан буруутга*******, иргэний хариуцагчаар татагдсан этгээдийг шүүгдэгч мэтээр хариуцлага хүлээлгэ******* байгааг хүлээн зөвшөөрөх болом*******гүй байна.

Иргэний нэхэм*******лэлийн талаар:

Иргэний нэхэм*******лэгч Х.Д, Б.Б нар нь эрүүгийн хэргийн мөрдөн шалгах а*******иллагааны явцад мэдүүлэгтээ болон хэрэгт хамааралтай эсэх нь эргэлзээтэй цөөн нотлох баримтуудыг гарган өгч тус бүрдээ гэм буруутай этгээдээс сэтгэл санааны гэм хорын төлбөр гаргуулахаар нэхэм*******илсэн гэ******* ойлгогддог.

Анхан шатны шүүх нь шүүхийн хэлэлцүүлгийн явцад удаа дараа иргэний нэхэм*******лэгч нарын нэхэм*******лэлийн шаардлагын үндэслэл, тодруулбал өөрт учирсан хохирол, сэтгэл санааны гэм хорын төлбөр зэргийг ямар үндэслэлээр эсхүл ямар нотлох баримтын хүрээнд хэрхэн нотол*******, хэнээс /иргэний нэхэм*******лэгч нар нь удаа дараа шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн явцад янз бүрийн тайлбар хэл******* байсан тухайлбал зарим мэдүүлэгтээ гэм буруутай этгээдээс буюу шүүгдэгчээс зарим мэдүүлэгтээ шүүгдэгч болон иргэний хариуцагч нараас гэх мэтчилэн/ нэхэм*******ил******* байгааг огтхон ч тогтоогоогүй, хохирогч, иргэний нэхэм*******лэгч Б.Б-с нэхэм*******ил******* буй хохирол гэх дүн үйл баримттай холбоотой эсэх /хэнийх эсэх нь тодорхойгүй, үйл баримттай холбогдолгүй хугацааны шатахууны баримтууд гэх мэт/, сэтгэл санааны хохиролд нэхэм*******ил******* буй дүн нь нотлох баримтаар нотлогдсон, хуулийн шаардлагад нийцэ******* буй эсэх, иргэний нэхэм*******лэгч Х.Д-н гаргасан сэтгэл санааны хохирлыг нэхэм*******ил******* буй нотлох баримт байгаа эсэх, баримт нь хуулийн дагуу нотлогдо******* байгаа эсэх, тухайн хохирогч нарыг “С” эмнэлгээс үнэ төлбөргүй эмчил******* байсан хохирлын баримттай /4 дэх хавтас, 52-95 дахь тал/ давхацсан эсэхэд үнэлэлт дүгнэлт өгөөгүй бөгөөд анхан шатны шүүх шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсгийн 5-д зааснаар гэм хор учруулснаас хариуцлага хүлээх үндэслэл буюу Иргэний хуулийн 497.1 болон 497.3 дахь заалтууд түүнчлэн 505 дугаар зүйлийн 505.1-г удирдлага болгон шүүгдэгч болон иргэний хариуцагчаас мөнгөн дүн гаргуулахаар шийдвэрлэсэн бөгөөд энэхүү шийдвэрийг дав******* заалдах шатны шүүхээс хэвээр үлдээн шийдвэрлэсэн. Энэхүү анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг зөв гэ******* дүгнэсэн дав******* заалдах шатны шийдвэрийг авч үзвэл:

Иргэний хуулийн 505.1 ”Бусдын эрүүл мэндэд гэм хор учруулсан этгээд нь хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсанаас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, ийнхүү эрүүл мэндэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувиллын газар сувилуулах зэрэг зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй." энэхүү зохицуулалтаас авч үзвэл иргэний нэхэм*******лэгч нарын нэхэм*******ил******* буй мөнгөн төлбөртэй огт хамааралгүй зохицуулалт байх бөгөөд иргэний нэхэм*******лэгч нар нь сэтгэл санааны хохирол гэх буюу сэтгэцэд учирсан хор уршгийг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой нэхэм*******лэлийн шаардлага гаргасан гэ******* ойлгогдох атал шүүхээс иргэний нэхэм*******лэгч нараас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, эрүүл мэндэд гэм хор учирсантай холбоотой асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувиллын газар сувилуулсан эсвэл цаашид сувилуулах зэрэг энэхүү хуулийн зохицуулалттай холбоотой баримт хэрэгт огт авагдаагүй, хэрэгт энэ талаарх иргэний нэхэм*******лэгч нараас гаргасан нэхэм*******лэлийн шаардлага болон баримт огт байхгүй байхад хуулийн энэхүү хамааралгүй зохицуулалтын дагуу сэтгэцэд учирсан гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой нэхэм*******лэлийг ханга******* шийдвэрлэсэн болно.

Иргэний нэхэм*******лэгч нарын шүүхэд гаргасан иргэний нэхэм*******лэлийн шаардлага болох сэтгэцэд учирсан гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбогдох хуулийн зохицуулалт, дага******* мөрдөх хугацааг авч үзвэл энэ нь Иргэний хуулийн 511.3-т зохицуулсан байх бөгөөд Иргэний хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулийн 5 дугаар зүйлд “Энэ хуулийг Шүүх шин*******илгээний тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс дага******* мөрдөнө гэ******* зааснаас үзвэл гэмт хэргийн улмаас сэтгэцэд учирсан хор уршгийн шаардах эрхийн үндэслэл, хариуцах этгээд, нөхөн төлбөрийн хэм*******ээ зэргийг тогтоосон байх тул дага******* мөрдөх хугацааг доорх байдлаар зохицуулсан буюу “Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.6-д “Сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, хор уршгийг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой Шүүх шин*******илгээний тухай хууль болон дагалдах бусад хуулийн зохицуулалтыг 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дага******* мөрдөнө” гэ******* тус хуулийн сэтгэцэд учирсан хор уршгийн үнэлгээ хийхтэй холбогдох хэсэг болон түүнийг дагалда******* батлагдсан бусад хуулийн хүчин төгөлдөр үйлчил******* эхлэх хугацааг тусгайлан заасан болно. Өөрөөр хэлбэл, иргэний нэхэм*******лэгч нарын гаргасан нотлох баримтгүй иргэний нэхэм*******лэлийн шаардлага болох сэтгэл санааны хохирол гэх буюу сэтгэцэд учирсан гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой нэхэм*******лэлийн шаардлагыг Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн 40 дүгээр зүйл 40.1-д зааснаар Шин*******илгээний байгууллага Эрүүгийн хуулийн 20.14-т заасан гэмт хэргийн улмаас хүний сэтгэцэд учирсан хор уршгийн зэрэглэлийг тогтоо*******, дүгнэлт гаргана, энэхүү дүгнэлтийг үндэслэ******* сэтгэцэд учирсан гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулах нэхэм*******лэлийн шаардлагыг шийдвэрлэх хуулийн зохицуулалттай байтал анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхээс хэргийг илт буруу шийдвэрлэ*******, шүүхээс хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй, хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн, хуулийн зүйл, хэсэг, заалтыг буруу тайлбарла******* хэрэглэсэн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд зөрүүтэй дүгнэлт хийсэн байна. Дээрх үндэслэлүүдээр шийтгэх тогтоол болон магадлалын иргэний хариуцагчид холбогдох хэсгийг хүчингүй болго******* иргэний хариуцагчийн хяналтын гомдлыг ханган шийдвэрлэ******* өгнө үү.” гэ*******ээ.Хохирогч Н.Б хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн саналдаа: Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрч байгаа гэв. Хохирогчийн өмгөөлөгч Г.А хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн саналдаа: Шүүгдэгч “ЦГ” ХХК-тай холбоотой гомдлыг үндэслэлгүй гэ******* үзэ******* байна. Анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд үндэслэлтэй шийдвэр гаргасан. Тус компани “Авастин” эмийг худалдсан баримт харагддаг. Иймд тус компанийг гэм буруутайд тооцсон нь үндэслэлтэй гэ******* үзэ******* байна. Иргэний хариуцагчийн хувьд мөрдөн шалгах а*******иллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.5 дугаар зүйлд зааснаар иргэний хариуцагчаар татсан байдаг. Тус “С” ХХК нь хуульд заасан стандарт, *******урмыг зөрчи******* “ЦГ” ХХК-аас “Авастин” тариаг худалдан авч хохирогч Н.Б-д 2017 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр тарьсан. Улмаар 2017 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр тариаг вирустэй гэдгийг мэдэгдэ******* “С” ХХК-аас хагалгаанд оруулсан. Иймд “С” эмнэлгийг иргэний хариуцагчаар татсан нь үндэслэлтэй, сэтгэл санааны хохирлыг анхан болон дав******* заалдах шатны шүүх гарга******* шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй гэ******* үзэ******* байна. 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс өмнө үйлдэгдсэн гэдэг үндэслэлээр иргэний хариуцагч болон шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нар сэтгэл санааны хохирлыг гаргах ёсгүй гэ******* гомдол гаргасан байгаа. Гэхдээ Улсын дээд шүүхийн практикт хууль батлагдахаас өмнө сэтгэл санааны хохирол гарга******* байсан тохиолдлууд байгаа. Анхан шатны шүүх нь Иргэний хуулийн зохих хуулийн заалтуудыг үндэслээд сэтгэл санааны хохирлыг тооцо******* гаргасан нь үндэслэлтэй. Иймд шийтгэх тогтоол, магадлалыг тус тус хэвээр үлдээ******* өгнө үү гэв.

Хохирогч Х.Д хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн саналдаа: Энэ хэрэг үүсээд 7 *******ил гаруй хугацаа өнгөрч байна. 2017 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр энэ тариаг тариулаад өрөөсөн нүд маань хараагүй болсон. 7 *******илийн хугацаанд хэрэг шийдэгдэхгүй дээд шатны шүүхээр хэлэлцэ******* байна. Хэргийн гол зүйл нь “ЦГ” ХХК-аас буюу П.А тариаг хувиараа оруул******* ирээд ***, “С” эмнэлэгт зах зээлийн үнээс арай хямд нийлүүлснээс энэ хэрэг үүссэн. Миний хувьд шийтгэх тогтоол, магадлал хууль зүйн үндэслэлтэй үнэн зөв гарсан гэ******* үзэ******* байна гэв.

Иргэний хариуцагчийн өмгөөлөгч Э.Г хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн саналдаа: Хяналтын шатны *******урмаар иргэний хариуцагч “С” ХХК-ийн төлөөлөгч Т.А, өмгөөлөгч Б.Н нар гомдол гаргасан. Миний бие анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцсон. Иргэний хариуцагчийн хууль ёсны төлөөлөгч болон өмгөөлөгчийн гомдлыг дэм*******и******* байна. Хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар “С” ХХК-ийг иргэний хариуцагчаар татах хууль зүйн үндэслэл тогтоогдоогүй. Удаа дараа прокурорт энэ талаар хүсэлт гаргахад хүлээ******* аваагүй. Анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхээс “С” ХХК-ийг татсан нь үндэслэлтэй байна гэ******* дүгнэсэн боловч хэрэгт авагдсан баримтуудаар “С” ХХК-ийг иргэний хариуцагчаар татах үндэслэл тогтоогдохгүй байна гэ******* үзэ******* байгаа. “С” ХХК нь тусгай зөвшөөрлийн үндсэн дээр эм ханган нийлүүлэх гэрээ байгуулан “Авастин” гэх эмийг худалда******* авсан. Тэгэхээр тухайн үед мөрдөгдө******* байсан Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулиар олгогдсон үүрэг байгаа. Үүнд эмийн чанар, хууль ёсны байх, аюулгүй байдлын асуудлыг бүрэн хариуцах талаар зохицуулсан зохицуулалт байдаг. Үүнд нь төрийн байгууллага хяналт тавьдаг. Гэтэл шүүхийн хийсэн дүгнэлт нь худалда******* авсан тариагаа нүдээрээ хараад микроб байгаа эсэхийг хянаагүйгээс хохирогч нарт хохирол учирсан байна гэ******* хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдоогүй үндэслэл гаргасан. Хоёрт захиргааны хэм хэм*******ээний актаар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй гэ******* үзсэн. Гэтэл мөрдөн шалгах а*******иллагааны явцад “С” эмнэлэг болон түүний а*******илчид Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хууль, энэ хуулийг дага******* мөрдөхтэй холбоотой гаргасан *******урмыг зөрчсөн мөн Зөрчлийн тухай хуульд заасан ямар нэгэн буруутай үйл а*******иллагаа хийсэн гэсэн баримт байхгүй, энэ талаар шалгуулах хүсэлт гаргахад шалгаагүй орхигдуулсан. Нэгэнт буруутай үйлдэл болон гэмт хэрэг үйлдсэн субъект тодорхой байхад түүнээс гаргуулах ёстой хохирлыг тухайн эмийг хэрэглэсэн худалдан авагч талаас үндэслэлгүйгээр гарга*******, иргэний хариуцагчаар татсан нь хууль зөрчсөн. Нөгөө талаар анхан шатны шүүх болон дав******* заалдах шатны шүүхээс хохирогч нарын сэтгэл санааны хохиролтой холбоотой нэхэм*******лэлийг холбогдох нотлох баримт байхгүй байхад гаргуул******* шийдсэн. Үүнд хууль хэрэглэхдээ Улсын дээд шүүхийн тайлбар практик, хуулийг хэрэг*******үүлэхтэй холбоотойгоор буцаан хэрэглэхийг хориглосон заалтуудыг зөрчи******* 15,000,000 төгрөгийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь хуульд нийцээгүй. Иймд анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхээс шийдсэн иргэний хариуцагчтай холбоотой шийдвэрлэсэн заалтуудыг хүчингүй болго******* өгнө үү гэв.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн саналдаа: Шүүгдэгч П.А-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцон 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулиар өршөөн холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болго******* шийдвэрлэсэнтэй санал нэгтэй байна. Харин хуулийн этгээдийг буюу “ЦГ” ХХК-ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцо*******, улмаар сэтгэл санааны хохирол гарга******* шийдвэрлэснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа. Миний үйлчлүүлэгч П.А нь “Авастин” тариаг хувиараа оруул******* ир******* хувиараа эмнэлгүүдэд худалдахдаа компанийн ашиг сонирхлын үүднээс бус өөрийн хувийн мөнгөөр Бүгд Найрамдах Энэтхэг улсаас худалдан авч иргэн А гэдэг нэрээрээ худалдсан үйл баримт тогтоогдсон. Энэ нь хэрэгт авагдсан аудитын дүгнэлт болон бусад компанийн санхүүгийн баримт болон тайлан зэргээр нотлогддог. Сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, мөнгөн хэлбэрээр арилгахтай холбоотой шинээр батлагдсан хуулиудад өмнөх харилцаанд үйлчлэх талаар заагаагүй учир Иргэний хуулийн 511 дүгээр зүйлийн 511.4, 511.5 дахь хэсэгт заасан зохицуулалт нь 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр дага******* мөрдөхөөс өмнө буюу 2017 оны 04 дүгээр сар, 09 дүгээр саруудад үйлдэгдсэн гэмт хэргийн хор уршгийг шийдвэрлэхэд буца******* үйлчлэх эрх зүйн үндэслэлгүй тул П.А, хуулийн этгээд “ЦГ” ХХК-аас гаргуулахаар шийдвэрлэ******* хуулийг буруу хэрэглэсэн шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах шаардлагатай. Иймд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.8 дугаар зүйлийн 1.4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол, магадлалд “ЦГ” ХХК-ийг гэм буруутайд тооцсон, сэтгэл санааны хохирлыг “ЦГ” ХХК болон П.А нараас гаргуулахаар шийдвэрлэснийг өөрчлүүлэх саналтай байна. Миний үйлчлүүлэгч 2024 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдөр зүрхний шигдээсээр нас барсан. Иймд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1.3-т зааснаар П.А холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болго******* өгнө үү гэв.

Прокурор Г.Э хяналтын шатны шүүх хуралдаанд хэлсэн хууль зүйн дүгнэлтдээ: Хэрэгт мөрдөн шалгах а*******иллагааг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу нотлох баримтыг бүрэн шалга******* тодруулсан байна гэ******* үзэ******* байна. Анхан болон дав******* заалдах шатны шүүхээс хэргийн үйл баримтыг нотлох баримтад тулгуурлан сэргээн тогтоо******* түүнд үндэслэл бүхий дүгнэлт хий*******, Эрүүгийн хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн. Мөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчөөгүй байна. Анхан шатны шүүх шүүгдэгч П.А-г зохих зөвшөөрөлгүйгээр “Авастин” тариаг импортоор оруулан ир******* худалдахын тулд өөрийн дангаар хувьцаа эзэмшдэг эм, эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх тусгай зөвшөөрөлтэй “ЦГ” ХХК-ийг ашиглан зохих зөвшөөрөлгүйгээр худалдан борлуулсан нь өөрийг нь болон хуулийн этгээдийг гэм буруутайд тооцох үндэслэл болсон гэ******* үндэслэл бүхий дүгнэлт хийсэн. Мөн шүүхээс шүүгдэгчийг эм импортлох, худалдах, түгээх үйл а*******иллагааг зохих зөвшөөрөлгүйгээр явуулсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэм буруутайд, шүүгдэгч “ЦГ” ХХК-ийг эм импортлох, худалдах, түгээх үйл а*******иллагааг зохих зөвшөөрөлгүйгээр явуулсан гэмт хэргийг хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тус тус тооцо*******, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-д заасныг баримтлан П.А нь эм импортлох, худалдах, түгээх үйл а*******иллагааг зохих зөвшөөрөлгүйгээр явуулсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг өршөөн хэрэгсэхгүй болгосон нь үндэслэлтэй байна. Шүүгдэгч П.А нь зохих зөвшөөрөлгүйгээр “Авастин” тариаг импортоор оруул******* ир*******, өөрийн хуулийн этгээдийн нэрээр гэрээний дагуу худалдсан тариаг “С” эмнэлэг нь эмийн чанар, стандарт, аюулгүй байдалтай холбоотой баримт бичгийг нягтлан шалгахгүйгээр худалдан авч эмчилгээнд оруул*******, хохирогч нарт хүндэвтэр хохирол учруулсан үйлдэл нь шалтгаант холбоотой байх тул хохирол хор уршгийг хамтран арилгах үүрэгтэй гэх дүгнэлтийг хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэ******* үзэ******* байна. Харин сэтгэцэд учирсан хохирлыг шүүгдэгч болон иргэний хариуцагчаас гаргуулан шийдвэрлэхдээ баримт нотолгоонд үндэслэхгүйгээр нөхөн төлбөрийг хэм*******ээг тодорхойл******* шийдвэрлэсэн нь үндэслэл муутай болсон гэ******* дүгнэ******* байна. Мөн шүүгдэгчийг нас барсан баримт ирсэн байна. Иймд П.А-д холбогдох шийтгэх тогтоолыг шүүгдэгч нас барсан үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болго*******, хохирогч нар нь өөрт учирсан сэтгэцийн хохирол, цаашид гаргах хор уршигтай холбоотой зардлыг шүүгдэгч, иргэний хариуцагчаас *******ич нэхэм*******лэх эрхтэй болохыг дурдан шийтгэх тогтоолд өөрчлөлт оруул*******, шийтгэх тогтоолын бусад заалтыг хэвээр үлдээ******* өгнө үү гэв.

 

                                                    ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүгдэгч П.А, хуулийн этгээд болох “ЦГ” ХХК-д холбогдох хэргийг эрх бүхий этгээдүүдийн гаргасан гомдлуудыг үндэслэн хяналтын шатны шүүх 2024 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдөр хүлээн авч мөн сарын 27-ны өдөр шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэхээр товлосон билээ.

Гэтэл шүүгдэгч П.А нь 2024 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдөр нас барсан болох нь нотариатч С.Т-н гэрчилсэн нас барсан гэрчилгээгээр тогтоогдо******* байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйл (Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх а*******иллагаа явуул******* болохгүй тохиолдол)-ийн 1.3-т зааснаар шүүгдэгч нас барсан бол эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх а*******иллагааг явуул******* болохгүй ба үүнд шүүхийн өмнөх болон шүүхийн шатны аль аль нь хамаарна.

Тухайлбал, энэ тохиолдолд шүүхийн өмнөх шатанд эрүүгийн хэрэг үүсгэ*******, яллагдагчаар татахгүй, яллах дүгнэлт үйлдэхгүй байх зэрэг хамаарах бол хэрэг аль шатны шүүхэд хянан хэлэлцэгдэ******* буй болон гэм буруутайд тооцо*******, ял шийтгэсэн шүүхийн шийдвэр гарсан эсэхээс үл шалтгаалан нас барсан шүүгдэгчид холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болговол зохих тул шийтгэх тогтоол, магадлалын П.А-д холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй гэ******* дүгнэв.

Харин Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1.3-т зааснаар нас барсан хүнийг цагаатгах эсхүл бусад хүнд холбогдох шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас уг хэргийг сэргээн хянан шийдвэрлэхээр бол хэргийг хэрэгсэхгүй болго******* болохгүй.

Шүүгдэгч П.А-ийн өмгөөлөгч Д.Ц нь түүнийг “...Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцон, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулиар хэргийг өршөөн хэрэгсэхгүй болгосонтой санал нэгтэй байгаа” гэ******* хяналтын *******урмаар гаргасан гомдолдоо (хэргийн 8 дахь хавтас, 193-195 дахь тал) дурдсаныг шүүгдэгч хүлээн зөвшөөрч гарын үсгээ зурсан, түүнчлэн тэрбээр өөрийгөө гэм буруугүй тул цагаатгуулах талаар бие даасан гомдол гаргаагүй болон түүнтэй холбогдох өөр яллагдагч, шүүгдэгч (бие хүн)-ийн хувьд яллах дүгнэлт үйлдэгдээгүй, шүүхээр хэрэг хянан шийдвэрлэгдээгүй ба П.А-г цагаатгах нөхцөл байдал шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар тогтоогдоогүйг дурдах нь зүйтэй гэ******* үзэв.

“ЦГ” ХХК анх 2 (хоёр) гишүүнтэй үүсгэн байгуулагда*******, Н.А-г захирлаар томилсныг улсын бүртгэлд 2013 оны 11 дүгээр сарын 26-ны өдөр бүртгэсэн (хэргийн 5 дахь хавтас, 192-198 дахь тал) боловч Н.А нь өөрийн эзэмшлийн хувьцааг П.А-д худалда*******, үүнтэй холбогдох төлбөрийг хүлээн авсан тэрбээр уг компанид хувьцаа эзэмшдэггүй, үйл а*******иллагаанд нь оролцдоггүй болох нь түүний мэдүүлэг (хэргийн 2 дахь хавтас, 144-145, 6 дахь хавтас, 41 дэх тал) болон “Компанийн эрх шил*******үүлэх тухай гэрээ”, “Хувьцаа худалдах, худалдан авах гэрээ”, төлбөр хүлээн авсан баримт (хэргийн 5 дахь хавтас, 222-227 дахь тал) зэргээр тогтоогдсоноос гадна хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн мэдээлэлд (хэргийн 5 дахь хавтас, 221 дэх тал), хувьцаа эзэмшигч, гишүүний тоо 1, хувьцаа эзэмшигч, гишүүн П-н А, итгэм*******лэлгүйгээр төлөөлөх эрх бүхий албан тушаалтан, эрх барих этгээд П-н А” гэ******* тус тус тэмдэглэсэн байна. Дээрхээс үзэхэд “ЦГ” ХХК нь П.А гэсэн нэг гишүүн болон хувьцаа эзэмшигчтэй байх бөгөөд тэрбээр Компанийн тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн 84.1-д заасны дагуу компанийн эрх бүхий албан тушаалтан бай*******ээ.

 Иймээс Н.А-г “ЦГ” ХХК-ийн хууль ёсны төлөөлөгчөөр тогтоосон Сүхбаатар дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Н.Б-ийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 02 дугаар тогтоолыг (хэргийн 6 дахь хавтас, 53-54 дэх тал) дээд шатны прокурорын 2021 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 116 дугаар тогтоолоор (хэргийн 6 дахь хавтас, 79-80 дахь тал) хүчингүй болгосноор прокуророос П.А-г дээрх хуулийн этгээдийн хууль ёсны төлөөлөгчөөр тогтоосон 1 дугаартай тогтоолыг (хэргийн 6 дахь хавтас, 165-167 дахь тал) 2022 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдөр гаргасан байна.

 П.А-г хуулийн этгээдийн хууль ёсны төлөөлөгчөөр ийнхүү тогтоосон нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 20.2 дугаар зүйл (Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх а*******иллагаанд хуулийн этгээдийг төлөөлөх)-ийн 1.2 дахь заалттай нийц*******ээ. Хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэл, зарчим, оногдуулах ялын төрлийн талаар Эрүүгийн хуулийн 9 дүгээр бүлэгт тодорхой заасан байна.

Тухайлбал, дээрх хуулийн 9.1 дүгээр зүйлийн 1-д “Энэ хуулийн тусгай ангид хуулийн этгээдэд ял оногдуулахаар заасан гэмт хэргийн шин*******ийг хуулийн этгээдийг төлөөлөх эрх бүхий албан тушаалтан дангаараа эсхүл хамтран шийдвэр гарга*******, эсхүл хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө хийсэн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр хангасан нь хуулийн этгээдэд ял оногдуулах үндэслэл болно” гэ******* тодорхойл*******ээ.

  Хуулийн уг зохицуулалтаас үзэхэд хувь хүний үйлдсэн гэмт хэрэг нь хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө байвал түүнийг төлөөлөх эрх бүхий этгээдийн хийсэн гэмт үйлдлийн өмнөөс хуулийн этгээд төлөөлөн хариуцлага хүлээх ба уг үйлдэл (эс үйлдэхүй) нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид тусгайлан заасан гэмт хэргийн шин*******ийг хангасан байх шаардлагатай юм.

 Тодруулбал, эрх бүхий этгээд хуулийн этгээдийн өмнөөс төлөөлөн гэмт үйлдэл (эс үйлдэхүй) гүйцэтгэвэл тэр нь хуулийн этгээдийн үйлдэлд тооцогдо*******, давхар хариуцлага хүлээлгэх нь Эрүүгийн хуулийн 1.3 дугаар зүйлийн 4-т “Хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн нь хуулийн этгээдийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй”, 9.1 дүгээр зүйлийн 3-т “...хуулийн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан нь ...хуулийн этгээдийг төлөөлөн шийдвэр гаргасан, зөвшөөрөл өгсөн эрх бүхий албан тушаалтныг ялаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй” гэ******* тус тус зааснаас тодорхой байх бөгөөд энэ нь мөн хуулийн 1.3 дугаар зүйлийн 5-д “Нэг гэмт хэрэгт нэг удаа ял оногдуулна” гэ******* заасантай зөрчилдөхгүй болно.

Шүүгдэгч П.А нь Компанийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1-д заасан үндсэн зорилго нь ашгийн төлөө хуулийн этгээдийн хувьцааг 100 хувь ганцаараа эзэмши*******, мөн хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.2-т заасны дагуу компанийн удирдлагыг дангаараа хэрэг*******үүлдэг болох “ЦГ” ХХК-ийн ашгийн төлөө 2017 оны 1, 4 дүгээр саруудад зохих зөвшөөрөлгүйгээр “Авастин” эм (тарилга)-ийг эрх бүхий байгууллага буюу Эмийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр импортол*******, түүнийгээ нэр бүхий гурван эмнэлэгт нийлүүл*******, төлбөрийн зарим хэсгийг авсан үйл баримтыг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэгдсэн нотлох баримтад тулгуурлан хоёр шатны шүүх эргэлзээгүй, хөдөлбөргүй тогтоо*******, энэ талаар хууль зүйн үндэслэлтэй дүгнэлт хий*******, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлийн 4, 9.1 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3 дахь хэсгүүдийг үндэслэн тусгай ангийн 20.14 дүгээр зүйлийн 4-т заасны дагуу эрүүгийн хариуцлагыг хүлээлгэсэн нь хуульд нийцсэн байна.

Тиймээс “ЦГ” ХХК-ийг гэмт хэргийн субъект болохгүй талаар гаргасан шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Цэрэнхандын гомдлыг хангах болом*******гүй гэ******* шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1-д “Өмчлөлдөө буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхдээ тусгайлсан хөрөнгөтэй, өөрийн нэрээр эрх ол*******, үүрэг хүлээдэг, үйл а*******иллагаанаасаа бий болох үр дагаврыг эд хөрөнгөөрөө хариуцдаг, нэхэм*******лэгч, хариуцагч бай******* чадах, тодорхой зорилго бүхий, тогтвортой үйл а*******иллагаа эрхэлдэг зохион байгуулалтын нэгдлийг хуулийн этгээд гэнэ” хэмээн тодорхойлсноос гадна түүний иргэний эрх зүйн чадвар улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр үүсч, хуульд заасан *******урмын дагуу татан буугда*******, улсын бүртгэлээс хасагдсанаар дуусгавар болохоор мөн хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д заа*******ээ.

Түүнчлэн хуулийн этгээд болон компанийг татан буулгах үндэслэл, *******урмыг Иргэний хуулийн 32 дугаар зүйл, Компанийн тухай хуулийн 26-29 дүгээр зүйлүүдэд тодорхой зохицуулсан байна.

Хуулийн эдгээр заалтаас үзэхэд тодорхой зорилго бүхий тогтвортой үйл а*******иллагаа эрхэлдэг, зохион байгуулалтын нэгдэл болох хуулийн этгээдийн (үүнд хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани хамаарна) хувьд хуульд зааснаар татан буулгаснаас бусад тохиолдолд, тухайлбал үүсгэн байгуулагч, гишүүд, удирдлага өөрчлөгдөх, солигдох, нас барах нь цаашид оршин тогтнох, үйл а*******иллагаагаа үргэл*******лүүлэн гүйцэтгэхэд саад болохгүй.

 Иймд эрүүгийн хэрэг үүсгэ*******, яллагдагчаар татагдсан, гэм буруутайд тооцогдо*******, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хуулийн этгээдийн хууль ёсны төлөөлөгчөөр тогтоогдсон хүн нас барсан нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1.3-т заасан эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх а*******иллагаа явуул******* болохгүй тохиолдолд хамаарахгүй гэ******* шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэ*******, шийтгэх тогтоол, магадлалын “ЦГ” ХХК-ийг гэм буруутайд тооцо*******, ял шийтгэсэн заалтуудыг хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэв.

 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулах хүртэл Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-д “Бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, алдар хүнд, а*******ил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоом*******гүй үйлдэл (эс үйлдэхүй)-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй” гэ******* заасан байсан тул гэмт хэргийн улмаас учирсан эдийн гэм хорыг хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч нь гэм буруутай этгээдээс нэхэм*******лэх эрхтэй болно.

Харин гэмт хэргийн улмаас учирсан эдийн бус гэм хорыг хохирогч шаардах эрхтэй талаар Иргэний хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.1-д заасан хэдий ч мөн зүйлийн 230.2-т “Гагцхүү хуульд тусгайлан заасан тохиолдолд эдийн бус гэм хорыг мөнгөөр нөхөн төлнө” гэ******* тодорхойлсон бөгөөд аль нэгэн хуульд энэ тухай тусгайлан зохицуулаагүй тул эдийн бус гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр нэхэм*******илсэн тохиолдолд түүнийг шүүхээс хянан шийдвэрлэх болом*******гүй байсан юм.

Улсын Их Хурал 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр Иргэний хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.2 дахь хэсгийг өөрчлөн найруул*******, мөн хуулийн 508 дугаар зүйлд 508.5, 511 дүгээр зүйлд 511.3-511.6 дахь хэсгүүд, энэ хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 508 дугаар зүйлийн 508.1 дэх хэсэгт зарим заалт, Шүүхийн тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд 25.8.9 дэх заалт тус тус нэмснээр гэмт хэргийн улмаас сэтгэцэд учирсан гэм хорын нэхэм*******лэлийг хянан шийдвэрлэх эрх зүйн орчин бүрд*******ээ.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн хорин зургадугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар хуулийг Улсын Их Хурал албан ёсоор нийтлэх бөгөөд хэрэв хуульд өөрөөр заагаагүй бол ийнхүү нийтэлснээс хойш арав хоногийн дараа хүчин төгөлдөр болно.

Харин хуульд мөрдө******* эхлэх хугацааг тусгайлан зохицуулсан бол тэр хугацаанаас эхлэн хуулийг дага******* мөрддөг ба хууль цаг хугацааны хувьд хуулийн хүчин чадалтай болсон тэр үеэс хойш тэдгээрт заасан зохицуулалтыг хэрэглэ******* эхэлнэ.

 Гэхдээ хуульд тусгайлан зохицуулсан бол хүчин төгөлдөр үйлчил******* эхэлсэн тухайн хуулийн хэм хэм*******ээг уг хууль хүчин төгөлдөр болохын өмнө үүссэн харилцаа, бол******* өнгөрсөн үйл баримтын хувьд буцаан хэрэглэ******* болдог ба энэ нь эрх зүйн онол, хууль хэрэглээний *******ишигт тогтсон ойлголт юм.

 Улсын Их Хурлаас 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг батал*******, үүнтэй холбоотойгоор Иргэний хуулийн 508 дугаар зүйлд 508.5, 511 дүгээр зүйлд 511.3, 511.4. 511.5 дахь хэсгүүдийг нэмсэн байна.

Иргэний хуульд ийнхүү нэмэлт оруулсан хуулийг Шүүх шин*******илгээний тухай хууль хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс мөрдөхөөр мөн хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан бол Шүүх шин*******илгээний тухай хуулийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дага******* мөрдөхөөр энэ хуулийн 81 дүгээр зүйлийн 81.1-д зохицуулсан тул уг хууль нь мөн өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчил******* эхэл*******ээ.

 Харин мөн хуулийн 80 дугаар зүйлийн 80.6-д “Сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, хор уршгийг мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой Шүүх шин*******илгээний тухай хууль болон дагалдах бусад зохицуулалтыг 2023 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс дага******* мөрдөнө” гэ******* тусгайлан зааснаас гадна сэтгэцэд учруулсан гэм хорыг хэн, ямар хэм*******ээгээр хариуцан арилгах үүрэгтэйг шинээр зохицуулсан Иргэний хуулийн 511 дүгээр зүйлийн 511.3, 511.4, 511.5-д тус тус заасан хэм хэм*******ээг буцаан хэрэглэх талаар Иргэний хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуульд заагаагүй тул эдгээр заалтыг 2023 оны 07 дугаар сарын 01-нээс хойш бол******* өнгөрсөн үйл явдал буюу үүссэн харилцаанд хэрэглэнэ.

Учир нь Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-д “Хуульд зааснаас бусад тохиолдолд Иргэний хууль тогтоом*******ийг буцаан хэрэглэхгүй” гэ******* заасан бөгөөд хууль тогтоогч сэтгэцэд учирсан хор уршгийг үнэлэх, мөнгөн хэлбэрээр арилгуулахтай холбоотой хуулиудыг шинээр батлан гаргахдаа эдгээр хуулийг буцаан хэрэглэх талаар хуульд тусгайлан зохицуулаагүй тул 2023 оны 07 дугаар сарын 01-нээс өмнө үйлдэгдсэн гэмт хэргийн хохирогчийн хувьд сэтгэцэд учирсан гэх гэм хорыг мөнгөн хэлбэрээр шүүх гаргуулах үндэслэлгүй юм.

Тиймээс 2017 оны 1, 4 дүгээр зохих зөвшөөрөлгүйгээр импортол*******, мөн оны 5, 9, 10 дугаар саруудад нэр бүхий гурван эмнэлэгт борлуулсан эмийн (тариа) үйлчлэлийн улмаас хохирсон хоёр хүнд учирсан сэтгэцийн гэм хорыг (өөрсдөө сэтгэл санааны хохирол гэ******* нэхэм*******илсэн) мөнгөн хэлбэрээр тооцо******* гаргуулах үндэслэлгүй тул шийтгэх тогтоолын 5 дахь заалтын сэтгэцийн гэм хорын төлбөрт П.А болон иргэний хариуцагчаас тус бүр 15,000,000 төгрөг гаргуулахаар тогтоосон хэсгийг хүчингүй болго*******, энэ талаар шүүгдэгчийн өмгөөлөгч, иргэний хариуцагч, түүний өмгөөлөгч нарын гаргасан гомдлуудыг ханга******* шийдвэрлэв.

Харин хохирогч Н.Б-н гэм хорын хохиролд нэхэм*******илсэн 1,119,400 төгрөгөөс 610,760 төгрөгийг анхан шатны шүүх хангахаар шийдвэрлэсэн нь үндэслэлтэй байх тул үүнээс талийгаач П.А-д хариуцуулсан 305,380 төгрөгийг хаса*******, үлдэх 305,380 төгрөгийг иргэний хариуцагч “С” ХХК-аар төлүүлэх өөрчлөлтийг мөн тогтоолын 5 дахь заалтад оруулах нь зүйтэй байна.

Гэмт хэргийн улмаас эрүүл мэндээр хохирсон хүн нь Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.3-228.5, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д тус тус заасан зардлыг нэхэм*******лэх эрхтэй байхад шийтгэх тогтоолын 6 дахь заалтаар үүнийг “цаашид гарах хор уршгийн зардал” гэдгээр хязгаарласныг дээр дурдсан хуулийн зүйл, хэсэгт заасны дагуу өргө*******үүлэх, түүнчлэн П.А нас барсан учир дээрх зардлыг “ЦГ” ХХК-аас нэхэм*******ил******* болохоор уг заалтыг өөрчлөх нь зүйтэй гэ******* үзэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.6 дугаар зүйлийн 1-д “...гэмт хэргийн улмаас учирсан эд хөрөнгийн болон эд хөрөнгийн бус хохирлыг хууль ёсоор хариуцвал зохих хүн, хуулийн этгээдийг иргэний хариуцагчаар татан оролцуул******* болно” гэ******* заа*******ээ.

 Уг зохицуулалтын “хууль ёсоор хариуцвал зохих хүн, хуулийн этгээд” гэдэгт гэмт хэрэг үйлдээгүй, энэ хэргийн сэ*******игтэн, яллагдагч, шүүгдэгч биш боловч гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг хариуцан арилгах үүргийг хуулиар хүлээсэн этгээд хамаарна.

Эмнэлгийн туслам*******, үйлчилгээний тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.1-д “Эмнэлгийн туслам*******, үйлчилгээ гэ******* өвчин эмгэг, гэмтэл бэртэл, хүний биеийн үйл а*******иллагааны алдагдлыг орчин үеийн болон улам*******лалт анагаах ухаанд тулгуурлан оношлох, эмчлэх, сувилах, хөнгөвчлөх, сэргээн засах цогц үйл а*******иллагааг ойлгоно” гэ******* заасан бөгөөд Х.Д, Н.Б нар нь “С” эмнэлгээр үйлчлүүл******* эмчилгээ хийлгэх явцдаа эрүүл мэндээрээ хохирсон бодит үр дагавар үүссэн ба үүнд уг эмнэлгийн эмч, а*******илтнуудыг гэм буруутайд (эрүүгийн хэрэгт) тооцоогүй хэдий ч дээрх хүмүүст учирсан хохирлыг төлөх үүргээс Иргэний хуулийн 498 дугаар зүйлийн 498.1-д зааснаар уг эмнэлэг чөлөөлөгдөх үндэслэлгүй юм.

Иймд “С” эмнэлгийг иргэний хариуцагчаар татсан нь үндэслэлгүй гэ******* үзсэн талаар иргэний хариуцагч, түүний өмгөөлөгч нарын хамтран гаргасан гомдлыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэ******* үзэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.8 дугаар зүйлийн 1.2, 1.4-т тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 1.Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 552 дугаар шийтгэх тогтоол, түүнд өөрчлөлт оруулсан  Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн дав******* заалдах шатны шүүхийн 2024 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 1043 дугаар магадлалын П-н А-д холбогдох бүх заалтыг хүчингүй болго*******, түүнд прокуророос Эрүүгийн хуулийн 20.14 дүгээр зүйлийн 2-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдсэн хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1.3, 34.19 дүгээр зүйлийн 1.3 дахь хэсэгт тус тус заасан “шүүгдэгч нас барсан” үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосугай.

 2.Шийтгэх тогтоолын тогтоох хэсгийн 5 дахь заалтын “...шүүгдэгч П.А-с 7,500,000 төгрөгийг, иргэний хариуцагч “С” ХХК-иас 7,500,000 төгрөгийг тус тус гаргуулан хохирогч А овогт Х-н Д-т, шүүгдэгч П.А-ээс 7,805,380 төгрөгийг гаргуулан хохирогч Ш овогт Н-ийн Б-д тус тус олгох” гэснийг хүчингүй болго*******, мөн заалтын “...иргэний хариуцагч “С” ХХК-с 7,805,380 төгрөгийг гаргуул*******, хохирогч Н.Б-д олгох” гэснийг “... иргэний хариуцагч “С” ХХК-аас 305,380 төгрөгийг гаргуул******* хохирогч Н.Б-д олгох” гэ******* өөрчилсүгэй.

3.Мөн тогтоолын тогтоох хэсгийн 6 дахь заалтыг “Хохирогч Х.Д, Н.Б нар нь Иргэний хуулийн 228 дугаар зүйлийн 228.3, 228.4, 228.5, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д тус тус заасан зардлыг иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх *******урмаар шүүгдэгч “ЦГ” ХХК, иргэний хариуцагч “С” ХХК-аас тус тус нэхэм*******лэх эрхтэйг дурдсугай” гэ******* өөрчилсүгэй.

4.Шийтгэх тогтоол, магадлалын бусад заалтуудыг хэвээр үлдээ*******, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Ц-н гомдлын “ЦГ” ХХК нь гэмт хэргийн субъект бол******* чадахгүй”, иргэний хариуцагч Т.А, түүний өмгөөлөгч Б.Н нарын хамтран гаргасан гомдлын “С” ХХК-ийг иргэний хариуцагчаар татсан нь үндэслэлгүй” гэсэн хэсгийг тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

 

 

                    ДАРГАЛАГЧ                                              С.СОЁМБО-ЭРДЭНЭ

           ШҮҮГЧИД                                                  С.БАТДЭЛГЭР

                                                                               Б.БАТЦЭРЭН

                                                                                      М.ПҮРЭВСҮРЭН

                                                                          Б.ЦОГТ