МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Азжаргал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Өлзийбуян,

Улсын яллагчаар хяналтын прокурор Г.Сэндэнсүрэн, 

Хохирогч Д.У-,

Шүүгдэгч Э.Г- нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Хөвсгөл аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Э.Г-д холбогдох эрүүгийн 1938007740444 дугаартай хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, Э.Г.

Шүүгдэгч Э.Г- нь 2019 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 9 дүгээр багт байрлах “Гэрэлт” караоке дотор иргэн Д.У-тэй маргалдан улмаар зодож Д.У-ийн эрүүл мэндэд зүүн хөмсгөнд зүсэгдсэн шарх, зүүн дээд зовхинд цус хуралт бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэнд холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч Э.Г- нь согтуугаар 2019 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн оройн 21 цаг 30 минутын үед Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 9 дүгээр багт байрлах “Гэрэлт” караоке дотор иргэн Д.У-тэй маргалдан улмаар түүний толгой руу шилэн аяга шидэж, эрүүл мэндэд нь “зүүн хөмсгөнд зүсэгдсэн шарх, зүүн дээд зовхинд цус хуралт” бүхий хөнгөн гэмтэл учруулж, хүний эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Зөрчлийн талаар амаар болон холбоо, мэдээллийн хэрэгслээр гаргасан гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тухай тэмдэглэл /хх-ийн 7 дугаар хуудас/,
• Хохирогч Д.У-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2019 оны 10 сарын 31-ний орой 21:30 цагийн үед ...С-н нөхөр гэх залуу найз Э-г элдвээр доромжлоод маргалдаад унасан. Тэгэхээр нь би чи эмэгтэй хүнийг ингэж доромжилж болохгүй гэж хэлэхэд бор царайтай, дэлчгэр чихтэй, царай муут минь дуугуй бай гэж хэлснээ намайг пивотой шилэн /бакал/ аягаар зүүн талын хөмсөгний маань дээд хэсэг рүү нэг удаа цохисон. Тэгж цохиулахад миний толгойноос цус гарсан. Би өрөөнөөсөе гараад Энхтуяагийн гар утсаар цагдаагийн газар руу залгаж дуудлага өгсөн. ...Би гомдолтой байна. Би одоогийн байдлаар эмчилгээндээ 200.000 төгрөг зарцуулчихаад байгаа. ...эмчилгээнд гарсан зардлаа нэхэмжилнэ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 11-12, 15 дугаар хуудас/,
• Гэрч Б.С-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2019 оны 10 дугаар сарын 31-ний орой 21:30 цагийн үед Э, Т, Б, Ч бид нар 9 дүгээр хорооны “Гэрэлт” караокед орж 2 цагаар өрөө аваад нэмэлт 30 минут урамшуулал аваад дуулж ярьж суусан. Нилээн дуулаад сууж байтал манай нөхөр Э.Г- хоёр найзынхаа хамт бид нар дээр ирээд сууж байснаа Э.Г- манай найз болон миний дуулж байсан дууг нь сольчихоор нь би нөхөртөө “чи хүний дуулж байгаа дууг солилоо” гэсэн чинь Э.Г- “чи дуугуй бай, би өөр дуу дуулах гэж байна” гэсэн. Э.Г- У-г “дэлдийсэн царай муутай юм байж юундаа том зан гаргаад байгаа юм” гэхэд У, Э, Т нар Г-г “өөрөө царай муутай хурлийсэн шар юм, гөлөг чинь” гэхэд Э.Г- “та нар 9 дүгээр хорооны янханууд” гэсэн. Э.Г- ширээн дээр байсан стакан аваад хэн нэгэн рүү шидчих шиг болсон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 16-17 дугаар хуудас/,
• Гэрч Б.Б-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Мөрөн сумын 9 дүгээр багт байх “Гэрэлт” дэлгүүрийн караокед орсон. ...эгчийн утас дуугараад нөхөр болох Э.Г- нь нэг хүний хамт ирсэн. Тэгээд орсон цагаасаа эхлээд Э.Г- ах дууны сонголт хийх гэж байна гээд тэр хүүхэнтэй маргалдаад байсан. Тэгснээ тэр хүүхнийг дэрчийсэн царай муутай, 9 дүгээр хорооны янханууд гэж хэлсэн. Тэгтэл нөгөө хүүхэн босч ирээд Э.Г- ахыг 2-3 удаа алгадаад авсан. Тэгтэл ах зөрүүлээд нөгөө хүүхнийг нэг удаа цохисон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 18-19 дүгээр хуудас/,
• Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 583 дугаартай: “1. Д.У-ийн биед зүүн хөмсөгөнд зүсэгдсэн шарх, зүүн дээд зовхинд цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 2 Дээрх гэмтэлүүд нь мохоо зүйлийн хэд хэдэн удаагийн үйлчлэлээр үүссэн гэмтэл байх боломжтой. 3. Д.У-ийн биед гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. 4. Дээрх гэмтлүүд нь хэрэг гарсан гэх цаг хугацаанд үүссэн гэмтэл байх боломжтой. 5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт /хх-ийн 25 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч Э.Г-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Д.У- гэх эмэгтэйтэй маргалдаж байхдаа царай муут гээд хэлчихсэн юм. Тэгэхэд л тэр эмэгтэй намайг 2-оос 3 удаа алгадсан. Би тэр эмэгтэйд алгадуулсан уурандаа ширээн дээр байсан пивотой шилэн аягыг аваад нүүр рүү нв түлхээд цохитол цус гарчихсан юм. Миний хувьд Д.У-ийг цохисноо хүлээн зөвшөөрч, гэм буруугаа ойлгож ухамсарлаж байгаа. Мөн би хохирогч Д.У-ээс уучлалт гуйсан. Хохирогч Д.У-ийн эмчилгээнд гарсан зардлыг төлж барагдуулна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33 дугаар хуудас/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ “...үйлдсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна” гэж хариулж байсан болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

• Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 9 дүгээр багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 38 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч Э.Г-н иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 39 дүгээр хуудас/,
• Гэрлэлт бүртгэлгүй тухай лавлагаа /хх-ийн 40 дүгээр хуудас/,
• Эд хөрөнгөтэй эсэх дэлгэрэнгүй лавлагаа /хх-ийн 41 дүгээр хуудас/,
• Урьд нь ял шийтгүүлж байгаагүй болохыг тодорхойлсон эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 42 дугаар хуудас/ зэрэг баримт бичиг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт байхгүйн дээр шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч, маргахгүй байгаагаар давхар нотлогдож байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

Гэмт хэрэг гарахад шүүгдэгч, хохирогч нарын архи, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, мөн хууль зүйн мэдлэг дутмаг, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиг үүрэг бүхий байгууллага холбогдох хууль журмыг сурталчлах, соён гэгээрүүлэх ажил хангалтгүй хийгдсэн зэрэг нь дээрх гэмт хэргийг үйлдэх шалтгаан нөхцөл болсон байна.

     Шүүгдэгч Э.Г- нь дээрх гэмт хэргийг ганцаараа үйлдсэн болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийг үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан хор уршигт зориуд хүргэж, “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн нь дээрх гэмт хэргийг гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, төгссөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй юм.

Хэрэгт авагдсан баримтуудыг үндэслэн прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийг илрүүлэх зорилгоор хийсэн гэрч, хохирогч, шүүгдэгч нарын мэдүүлэг зэрэг нь гэмт хэрэг гарсан нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн тогтооход чухал ач холбогдолтой болсон байна.

Шүүгдэгч Э.Г- нь согтуугаар 2019 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн оройн 21 цаг 30 минутын үед Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 9 дүгээр багт байрлах “Гэрэлт” караоке дотор иргэн Д.У-тэй маргалдан улмаар түүний толгой руу шилэн аяга шидэж, эрүүл мэндэд нь “зүүн хөмсгөнд зүсэгдсэн шарх, зүүн дээд зовхинд цус хуралт” бүхий хөнгөн гэмтэл учруулсан нь танхайн сэдэлтээр, санаатайгаар дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгч Э.Гантулгын үйлдсэн энэхүү гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан үр дагавар нь бусдын эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд хөнгөн хохирол учирсан гэж шүүх дүгнэлээ.

Шүүгдэгч Э.Г- нь хохирогч Д.У-т 50.000 төгрөг өгсөн гэж мэдүүлж байх ба хохирогчийн зүгээс хэрэгт хохиролтой холбоотой нотлох баримт гаргаж өгөөгүй, шүүх хуралдаанд нэхэмжлэх зүйлгүй гэж байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

Хавтаст хэрэгт баримтжуулсан шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй байна.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Э.Г-д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан, цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгчийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, шүүгдэгчийн хувийн байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ хандах хандлага, гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл зэргийг тус тус харгалзан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан” үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгчийн хувийн байдалд шүүхийн хэлэлцүүлэгт дурдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрсөн, гэм буруугийн талаар маргахгүй байгаа байдал, үйлдсэн гэмт хэрэг, хохирол, хор уршигт хандаж буй хандлага, шүүх хуралдаанд мэдүүлэг өгөхдөө гэмшиж байгаа зэргийг харгалзан үзсэн болно.

Шүүгдэгч Э.Г- нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох ял шийтгэлийн лавлагаа /хх-ийн 42/-аар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгчийн хувьд эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй, харин тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэнийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Шүүх шүүгдэгч Э.Г-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял оногдуулахдаа шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас шүүгдэгчид 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал гаргасныг харгалзан шүүгдэгчид торгох ял оногдуулах нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч Э.Г- нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

Монгол улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2, 36.4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Боржигон овогт Эрдэнэчимэгийн Гантулгыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Эрдэнэчимэгийн Гантулгыг 600 /зургаан зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 /зургаан зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Э.Г- нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

4. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч Э.Г- нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

5. Шүүгдэгчид оногдуулсан торгох ялыг гүйцэтгэхийг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж, шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Э.Г-д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                Д.АЗЖАРГАЛ