Д.Эрдэнэбилэгт холбогдох эрүүгийн

хэргийн тухай

 

 

Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Т.Бямбажав даргалж, шүүгч Г.Болормаа, Р.Мөнх-Эрдэнэ нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд

            Прокурор Т.Төмөртулга

            Шүүгдэгч: Д.Эрдэнэбилэг

            Хохирогч Ө.Наранболд

            Нарийн бичгийн дарга С.Уянга  нарыг оролцуулж,

Дундговь аймаг дахь сум  дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч С.Сэржмядаг даргалж, шүүгч Г.Мөнхбат, Л.Одончимэг нарын бүрэлдэхүүнтэй шийдвэрлэсэн 2017 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн 24 дүгээр шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрсөн ялтны өмгөөлөгч Д.Цоодолын давж заалдах гомдлоор Д.Эрдэнэбилэгт холбогдох эрүүгийн 201712000051 тоот хэргийг 2017 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Р.Мөнх-Эрдэнийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

   Шүүгдэгч:  Монгол Улсын иргэн, Дундговь аймгийн Адаацаг суманд 1971.04.21-нд төрсөн, эрэгтэй, бага боловсролтой, бичиг үсэг тааруухан мэддэг гэх,  малчин мэргэжилтэй, ам бүл 6, эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дундговь аймгийн Адаацаг сумын 5-р баг Тавингийн 4-1 тоотод оршин суух, урьд ял шийтгэлгүй, Тайжууд овогт Дашнямын Эрдэнэбилэг /регистрийн дугаар /РД:ЗА71042115/   

Шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэг нь бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах гэмт хэрэгт холбогджээ.

Анхан шатны шүүх:  

Шүүгдэгч Тайжууд овогт Дашнямын Эрдэнэбилэгийг бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

Тайжууд овогт Дашнямын Эрдэнэбилэгт Эрүүгийн хуулийн Тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1-д зааснаар 5 /таван/ жил 1 /нэг/ сарын хугацаагаар хорих ял оногдуулан шийтгэж,

Эрүүгийн хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.5, 52.10-д зааснаар Д.Эрдэнэбилэгт оногдуулсан 5 /таван/ жил 1 /нэг/ сарын хугацаагаар хорих ялыг жирийн дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлэхээр,

Шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэг нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хохирогчийн эмчилгээний зардал, хувцасны төлбөрт 869475.4 төгрөг төлсөн болохыг дурьдаж,

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 122 дугаар зүйлийн 122.3, 292 дугаар зүйлийн 292.2-т заасныг баримтлан хохирогчоос ажилгүй байсан хугацааны зардал 4 сая төгрөг, замын зардал 234750 төгрөг, боолтны зардал – 5800 төгрөг нэхэмжилсэн иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч Ө.Наранболд нь иргэний нэхэмжлэлийн нотлох баримтаа бүрдүүлж, шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэгээс нэхэмжлэх эрхтэйг мэдэгдэж,

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар Д.Эрдэнэбилэгийн эзэмшлийн 5 тооны эм хонийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2017.04.16-ны өдрийн тогтоолыг хүчингүй болгож,

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.1, 88.1.3-д зааснаар гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан хутга, хохирогчийн эзэмшлийн майк, футболка, дээлийг  шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгаж, баримтыг 201712000051 тоот хэрэгт хавсаргаж,

Шийтгэх тогтоолыг хуулийн хүчин төгөлдөр болтол Д.Эрдэнэбилэгт урьд авсан бусдын батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож, энэ өдрөөс эхлэн цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч шийдвэрлэжээ.

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Цоодол давж заалдах гомдолдоо: Эрүүгийн хуулийн 96 дугаар зүйлийн 96.1-д заасан гэмт хэргийг санаатай үйлдэж хохирогч Өвгөнхүү овогтой Наранболдын биед хутга мэс хүргэж хүнд гэмтэл учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож Д.Эрдэнэбилэгт 5 жил 1 сарын  хугацаагаар хорих ялыг жирийн дэглэмд эдлүүлэхээр шийдвэрлэсэн юм. Хэрэг учрал болох үед хохирогч эрүүл байсан, шүүгдэгчийг хулгайчаа гэж хэл амаар доромжилж маргааныг анх үүсгэж согтуу хүнтэй зүй бусаар харьцаж түүний нүүрэн тус газарт цохьсоноос болж эсэргүүцэж, хохирогчийн биед хүнд гэмтэл учирхад хохирогчийн буруутай үйл ажиллагаа нөлөөлсөн байхад шүүх бодитой дүгнэлт хийгээгүй.  Шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэг нь: Өөрийнхөө гэм бурууг ойлгож хохирогчийн эмчилгээнд шаардлагатай эм тариа болон бусад зардалд гарсан хохирол болох 869475 төгрөгийг мөн хохирогчийн тухайн үед  өмсөж явсан дээл, хувцасны үнэ 120.000 төгрөг, бүгд 989475 төгрөгийг, мөн хохиролыг бүрэн төлсөн тул шүүх хурлын явцад Д.Эрдэнэбилэг нь бусдад төлөх төлбөр  байхгүй байсан юм. Д.Эрдэнэбилэг нь анх удаагаа гэмт хэрэгт холбогдож  гэм буруугаа ойлгон гэмшиж  байгаа.

Шүүгдэгчийн ар гэрийн амьдрал  маш хүнд,  эхнэр Өнөржаргал нь 5 настай хүүгийнхээ хамт зүрх цоорхой, эмчийн хяналтад байнга эмчлэгдэж яаралтай мэс засалд орох шаардлагатай байгаа байдлыг харгалзан үзэж эдлэх ялыг Эрүүгийн хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.1-д зааснаар ялыг хөнгөрүүлэн хорих ялаас доогуур хорих ял оногдуулж өгөхийг хүссэн өмгөөлөгч миний саналыг хүлээн авах боломжгүй гэсэнд гомдолтой байна.  Хохирогч Ө.Наранболдын  биед хүнд гэмтэл учирсан ч энэ нь цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй гэсэн байна.  Нөгөө талаар хохирогч анх  3 дугаар сарын 14-нд эмнэлгээс гарснаас хойш өнөөг хүртэл ямар нэгэн эмчилгээ хийлгэсэн гэх зүйл гарсангүй.

Хохирогч Ө.Наранболд нь  шүүхийн хэлэлцүүлэгт 7  хуудас баримт гаргаж өгсөн. Баримтаар  нааш цааш ирж очсон гэх  замын зардалд 234750 төгрөгийг бензин тосны үнэ гэж нэхэмжилсэн баримтууд нь албан ёсны нотлох баримтгүй ч гэсэн замын зардлыг нь давж заалдах шатны хугацаанд төлж барагдуулсан байна.  Иймээс өмгөөлөгч миний хүсэлтүүдийг харгалзан үзэж шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэгийн хэрэгтээ гэмшиж буй байдал, хэргийг анх удаа үйлдсэн, гэм  хорын хохирол бүрэн төлөгдсөн, ар гэрийн ахуй амьдралын байдлыг харгалзан  үзэж оногдох ялыг доош татаж хөнгөрүүлж өгөхийг  хүсч  давж заалдах гомдлоо гаргав гэжээ.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокуророос: Анхан шатны шүүхээс оногдуулсан ял үндэслэлтэй. Хохирлыг бүрэн төлөөгүй байх тул Эрүүгийн хуулийн 551 дүгээр зүйлийн 551.1-ийг хэрэглэх боломжгүй. Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх саналтай байна гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон хохирогч Ө.Наранболдоос: Би энэ хүнд маш их гомдолтой байгаа. Энэ хүн өөрөө намайг дуудаж ирүүлж байгаад хутгалсан ш дээ. Одоо миний биеийн байдал муу байгаа. Сая ажилдаа яваад 21 хоноод буцаж ирсэн. Ажлаа хийж чадалгүй, бие дийлэхгүй болоод ирсэн. Гомдол санал маш их байна гэв.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүхийн тогтоол хууль ёсны ба үндэслэлтэй гарсан байна.

Шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэг нь 2017 оны 3 сарын 7-ны өдрийн 22 цагийн орчимд Дундговь аймгийн Адаацаг сумын төвд байрлах “Буян-Аривжих” дэлгүүрийн гадна хохирогч Ө.Наранболдын цээжин тус газарт хутгалж, бие махбодид нь хүнд гэмтэл учруулсан болох нь

-Гэрч Г.Цэрэнбанзрагчийн “Тухайн үед 20-22 цаг болж байхад нилээн харанхуй болсон байсан. Нэлээн байж байтал манай машины ард хоёр хүн маргалдаад байсан. Тэгэхээр нь би буугаад очтол Наранболд Эрдэнэбилэгтэй зууралцаад зогсож байсан. Тэгэхээр нь би салгасан.Тэгсэн Эрдэнэбилэг ах миний баруун суганы доогуур нэг удаа чичиж Наранболд руу цохих шиг болсон... Тэгсэн Наранболд Эрдэнэбилэг ах намайг хутгалчихсан байна гэж хэлэхээр нь шууд эмнэлэг явсан. Эмнэлэг явах замдаа Наранжаргал руу болсон асуудлын талаар хэлсэн.” гэх мэдүүлэг /хх 46-47/,

- Гэрч О.Наранжаргалын “Цэрэнбанзрагч хаалга онгойлгоод Эрдэнэбилэг ахыг суулгаад Наранболд энэ хоёр муудалцаад байна хурдан авч яв гэж хэлсэн. Тэгсэн би шууд хөдөлсөн. Тэгсэн ардаас төд удалгүй Цэрэнбанзрагч яриад Эрдэнэбилэг Наранболдыг хутгалсан байна шүү дээ гэж хэлсэн. Тэгээд бид хэд буцаад эмнэлэг дээр ирсэн. Тэгэхэд Наранболд цээжиндээ хутгалуулсан байсан. ...Цэрэнбанзрагчийн ярьсны дараа асуухад тиймээ ах нь хутгалчихлаа гэж байсан.” гэх мэдүүлэг /хх 44-45/,

- Гэрч С.Энхтуулын мэдүүлэг /хх 48-49/,

- Гэрч Х.Мягмарсүрэнгийн мэдүүлэг /хх 50-51/,

- Гэрч Б.Нанжидийн мэдүүлэг /хх 57/

- Гэрч Т.Шинэбаярын мэдүүлэг /хх 55/, шинжээчийн 2017 оны 03 сарын 15-ны өдрийн 83 тоот дүгнэлт, шинжээчийн 2017 оны 03 сарын 25-ны өдрийн 170300015 тоот дүгнэлт, хэрэг учрал болох үед хохирогч Ө.Наранболдын өмсөж явсан улаан өнгийн полиосон товчтой дээл, улаан өнгийн фудболк, цагаан өнгийн цамц, гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн хутганд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зураг, хураан авах тогтоол /хх 20-28/, шүүхийн хэлэлцүүлгийн шатанд хийсэн үзлэг зэрэг баримтаар тогтоогдож байна гэж анхан шатны шүүх дүгнэсэн нь үндэслэлтэй байна.

Анхан шатны шүүхээс шүүгдэгч Д.Эрдэнэбилэгийг бусдад учруулсан гэмт хэргийн хохирлыг бүрэн нөхөн төлөөгүй, гэм хорыг арилгаагүй байна гэж үзсэнийг буруутгах боломжгүй бөгөөд анхан шатны шүүх хуралдааны дараа шүүгдэгч нь хохирогч Ө.Наранболдод замын зардал 234750 төгрөгийг төлсөн хэдий боловч бусад нэхэмжилсэн хохирлыг төлөөгүй байх тул шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн “...оногдуулсан ялыг доош татаж хөнгөрүүлж өгөхийг хүсч...” гаргасан давж заалдах гомдлыг хүлээн авах үндэслэлгүй байна гэж үзлээ.

Д.Эрдэнэбилэгийн үйлдсэн гэмт хэрэгт оногдуулах ялын хэмжээ нь Эрүүгийн хуулийн /2002 оны/ 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт зааснаар таваас дээш долоон жил хүртэлх хугацаагаар хорих ял шийтгэхээр заасан. Шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэгт оногдуулах ялын хэмжээ нь 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн Эрүүгийн хуулийн /шинэчилсэн найруулга/ 11.1 дүгээр зүйлийн 2.4 дэх хэсэгт зааснаар таваас дээш арван хоёр жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэхээр болж өөрчлөгджээ. Эрүүгийн хуулийн / шинэчилсэн найруулга / 1.9 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Үйлдэл эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт шинээр тооцсон, оногдуулах ялыг хүндрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан хуулийг буцаан хэрэглэхгүй” гэж заасан байх тул Д.Эрдэнэбилэгийн үйлдсэн гэмт хэрэгт Эрүүгийн хуулийг / шинэчилсэн найруулга / буцаан хэрэглэхгүй гэж үзсэн болно.

Иймд шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн гаргасан гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээхээр Давж заалдах шатны шүүх шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай  хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3 дахь хэсэг, 39.9 дүгээр 1 дэх хэсгийн 1.1, 39.10 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэг, 39.11 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага  болгон ТОГТООХ НЬ:

 

1.Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Цоодолын давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, Дундговь аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн  анхан шатны шүүхийн 2017 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдрийн 24 дүгээр шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээсүгэй.

2.Д.Эрдэнэбилэгийн цагдан хоригдсон хугацааг ял эдлэх хугацаанд оруулж тооцсугай.

3.Давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгосон даруй хуулийн хүчин төгөлдөр болно.

4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай  хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3 дахь хэсэгт  зааснаар шүүх Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон гэсэн үндэслэлээр Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасны дагуу давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 30 хоногийн дотор оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг дурьдсугай.

 

 

 

 

 

 

 ДАРГАЛАГЧ                              Т.БЯМБАЖАВ

                                     ШҮҮГЧИД                               Г.БОЛОРМАА

                                                                                    Р.МӨНХ-ЭРДЭНЭ