МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Азжаргал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга П.Ундрах,

Улсын яллагчаар хяналтын прокурор Ц.Мөнхжаргал,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч В.Энхболд,

Шүүгдэгч Ш.Э-,  

Гэрч Д.Г-, З.Б- нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Хөвсгөл аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ш.Э-т холбогдох эрүүгийн 1938007200466 дугаартай хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол улсын иргэн, Ш.Э.

Шүүгдэгч Ш.Э- нь 2019 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 4 дүгээр багийн нутагт иргэн С.Б-ыг гэртээ унтаж байхад нь орноос нь татаж унагаан эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэнд холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр яллах, цагаатгах болон бусад нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч Ш.Э- нь 2019 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 4 дүгээр багийн нутагт иргэн С.Б-ыг гэртээ согтуу орон дээрээ хэвтэж байхад нь “чи яахаараа аавтай архи ууж байдаг юм бэ, босоод ир” гэж хэлэн түүний хувцаснаас нь барьж аван орон дээрээс нь татаж газар шалан дээр унагаан “зүүн дунд чөмөгний зөрүүтэй хугарал” бүхий эрүүл мэндэд нь хүнд гэмтэл учруулж, гэрээс нь гарч явахдаа “чамайг алсан ч яадаг юм бэ” гэх зэргээр хэл амаар доромжилж, “Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 5 дугаар хуудас/,
• Хэргийн газар нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 7-11 дүгээр хуудас/,
• Хохирогч С.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “…2019 оны 08 дугаар сарын 03-наас 04-нд шилжих шөнө махны ченж Ш- манайд ирж хоносон. Өглөө Ш-, Б- бид гурав 3 шил архи уугаад байж байтал Д- орж ирээд тэд явцгаагаад би гэртээ ганцаараа унтаад үлдсэн. Манай эхнэр Мөрөн явсан байсан. Орой 21 цагийн үед Ш- ахыг сураглаж Г- гэдэг хүн орж ирээд байж байтал Ш.Э- Т- гэдэг залуутай хамт орж ирээд “чи яахаараа аавтай архи ууж байдаг юм бэ” гээд намайг босоод ир гэхээр нь орон дээр хэвтэж байсан чинь орон дээрээс өргөж аваад шал руу шидсэн. Гэтэл шалны хөндлөн таараад миний зүүн талын бүдүүн гуяны дээгүүр хугарсан байсан. Зүүн гар бугалгаараа булгарсан байсан. Ш.Э- чамайг алсан ч яадаг юм бэ пизда минь гэх мэт хэл амаар доромжилж байгаад гараад явсан. Хэсэг байж байгаад буцаад орж ирэхээр нь гар болохгүй байна гэж Ш.Э-аар даруулж байгаад Г-гаар татуулж оруулсан. Миний хөл болохгүй байна, босч чадахгүй байна гэхэд Ш.Э-, Г- хоёр намайг өргөж орон дээр тавьж өгөөд гараад явцгаасан. Би гэртээ ганцаараа байж байтал манай дүү А-, Д- хоёр мотоциклиор дүүрч манай эгч Ж-ыд хүргэж өгөөд 5 хоног хэвтэж байгаад Бүрэнтогтох сумын бариачаар бариулсан зүгээр болохгүй байхаар нь Мөрөн ороод Ш-ийг дуудаад зургийг нь авахуулсан. Яс хугарсан байна, хот орж хагалгаанд ор гэхээр нь Ш.Э- намайг аваад хот ороод гэмтлийн эмнэлэгт хагалгаанд ороод 2019 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдөр ирээд группт ороод байж байна. ...Би гомдолгүй байна. Надад нэхэмжлэх ямар нэгэн зүйл алга байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 17-18, 20-24 дүгээр хуудас/,
• Гэрч Д.Г-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Ш.Э- тэр үед эрүүл байсан бөгөөд Б-гаас өөрийн аав Ш-ийг асуусан. Б- би Ш-ийг мэдэхгүй байна гэтэл Ш.Э- “та нар энд архи уусан байна бос” гээд орноос нь татаад унагаасан. Тэгтэл Б- гарын бугуй мултарчихлаа татаад өг гээд би бугуйг нь татаж өгсөн. Тухайн үед Б- орон дээрээ гарч чадахаа байсан бөгөөд Ш.Э- бид хоёр орон дээр нь гаргаж хэвтүүлчихээд яваад өгсөн. Б-гийн байшингийн шал нь хуучны овгор товгор, элэгдэлтэй муудсан шал байсан. Унахдаа шаландаа цохиж хөлөө гэмтээсэн байж магадгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28, 30-31 дүгээр хуудас/,
• Гэрч З.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2019 оны 08 дугаар сарын эхээр байх яг өдрийг нь сайн санахгүй байна. Найз Ш.Э-ын хамтаар Төмөрбулаг сумын Тээл багийн төв дээр байдаг айл руу Ш.Э-ын аав Ш-ийг хайх зорилгоор орсон. Тэр айлд ороход нэг ах согтуу орон дээрээ хөнжилдөө орчихсон хэвтэж байсан бөгөөд тэр ахаас Ш.Э- аав Ш-ийг сураглахад тэр ах юм дуугарахгүй байсан. Тэгэхэд Ш.Э- “би таниас юм асуугаад байгаа юм биш үү” гээд татахад л тэр ах хөнжилтэйгээ орны хажуу тал руу унасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 34 дүгээр хуудас/,
• Гэрч Ж.Д-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2019 оны 08 дугаар сарын эхээр байх яг өдрийг нь санахгүй байна. Төмөрбулаг сумын Тээл багийн төв дээр байдаг С.Б- ахынхаа гэрт очиход С.Б- ах орон дээрээ ёолчихсон хэвтэж байхаар нь яасан бэ гэж асуухад намайг хүн зодчихлоо гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би хэнд зодуулсан юм бэ гэхэд хэлэхгүй байсан. Би тэгэхээр нь та яаж энд ганцаараа байдаг юм бэ гэж хэлээд С.Б- ахыг мотоциклийнхоо голоор суулгаад гэр рүүгээ авч явсан. Үүнээс хойш С.Б- ах манай гэрт байсан ба манай гэрт бараг 7 хоног орчим байхад түүнийг хөгшин ээж С- маань асарч байсан. Хөгшин ээж С-гийн маань гэр хаяанд байдаг болохоор түүнийг асарч байсан юм. С.Б- ах манай гэрт байхдаа гар ташаа болохгүй байна гээд өвчин намдаах эм ууж хэрэглэж байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 35 дугаар хуудас/,
• Хохирогч С.Б-ыг гэрч З.Б-тай нүүрэлдүүлж мэдүүлэг авсан тэмдэглэлд гэрч З.Б-ын: “...С.Б- ахыг орон дээрээ хөнжилтэйгээ хэвтэж байхад л Ш.Э- татаад унагаачих шиг болсон. Тэрнээс биш өргөж авч шидсэн зүйл огт болоогүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 36-38 дугаар хуудас/,
• Хохирогч С.Б-ыг гэрч Д.Г-той нүүрэлдүүлж мэдүүлэг авсан тэмдэглэлд гэрч Д.Г-ын: “...Тухайн үед Ш.Э- С.Б-ын толгойны харалдаа зогсож байсан. ...Тэгэхэд л Ш.Э- уурлах шиг болоод түүнийг татаад өөрийнхөө зогсож байсан тал руугаа унагаасан. ...Түүнээс биш Ш.Э- С.Б-ыг хоёр гараараа өргөөд шидсэн зүйл байхгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 39-41 дүгээр хуудас/,
• Хохирогч С.Б-ыг гэрч Д.Г-той нүүрэлдүүлж мэдүүлэг авсан тэмдэглэлд хохирогч С.Б-ын: “...Д.Г-ын ярьж байгаа зүйл үнэн. Би шидсэн гэдгийг буруугаар ойлгоод байгаа юм шиг байна. Би өөрөө жижигхэн биетэй, хөнгөхөн учраас Ш.Э-ыг татах үед уначихсан юм шиг байна. Гэхдээ унахдаа баганы хажууд зүүн талаараа унасан нь бол үнэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 39-41 дүгээр хуудас/,
• Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2019 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн 526 дугаартай: “1. С.Б-ын биед зүүн дунд чөмөгний зөрүүтэй хугарал, зүүн гуянд мэс заслын сорви бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 2. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн нэг болон хэд хэдэн удаагийн үйлчлэлээр тухайн цаг хугацаанд үүссэн гэмтэл байх боломжтой. 3. С.Б-ын биед үүссэн гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.6.2-д зааснаар ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар их хэмжээгээр тогтонги байдлаар алдагдах тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. 4. Дээрх гэмтлүүд нь тухайн цаг хугацаанд үүссэн гэмтэл байх боломжтой. 5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар их хэмжээгээр тогтонги алдагдана” гэх дүгнэлт /хх-ийн 44 дүгээр хуудас/,
• Шинжээчээс мэдүүлэг авсан тэмдэглэлд: “...Тухайн хүний биеийн өндөр, биеийн онцлог, ясны бат бөх байдал зэргээс хамааран гэмтэл авах нь янз бүр байдаг. С.Б-ын биед үзлэг хийх үед зовиур хэсэгт зүүн талын гар цайгаа даахгүй мэдээгүй гэж хэлж байсан ба хэсэг газрын үзлэг хийхэд гэмтлийн чанартай ямар нэгэн өөрчлөлт илрээгүй” /хх-ийн 47-48 дугаар хуудас,
• Хохирогч С.Б-ын амбулаториор эмчлүүлэгсдийн картын хуулбар, Хөвсгөл аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн дэргэдэх эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссын 2019 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг 60 хувиар тогтоосон тухай шийдвэрийн хуулбар /хх-ийн 71-73 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч Ш.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар өгсөн: “...би С.Б- ахыг санаатайгаар түлхэж унагаасан зүйл байхгүй. ...Тухайн үед С.Б- ах орон дээрээ буруу хараад хэвтэж байсан бөгөөд намайг юм асуухад дуу гарахгүй байгаад байхаар нь “аав минь хаана байна, хөөе ах аа босооч” гээд хувцаснаас нь татахад л газарт уначихсан юм. Миний хувьд С.Б- ахыг татаж унагааснаа хүлээн зөвшөөрч байгаа. С.Б- ахыг унаад гэмтчихнэ гэж санаагүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 56-57 дугаар хуудас/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч мэдүүлэхдээ “...би С.Б-ыг орноос нь татаж унагаасандаа гэмшиж байна” гэж хариулж байсан болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

• Оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт /хх-ийн 62 дугаар хуудас/,
• Иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 63 дугаар хуудас/,
• Эд хөрөнгөтэй эсэх дэлгэрэнгүй лавлагаа /хх-ийн 64 дүгээр хуудас/,
• Урьд нь ял шийтгүүлж байсан болохыг тодорхойлсон эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 65 дугаар хуудас/,
• Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 248 дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар /хх-ийн 66-69 дүгээр хуудас/ зэрэг баримт бичиг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт байхгүйн дээр шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч, маргахгүй байгаагаар давхар нотлогдож байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

Гэмт хэрэг гарахад шүүгдэгчийн хууль зүйн мэдлэг дутмаг, өөрийн уур бухимдалыг удирдан жолоодох чадвар сул зэрэг нь дээрх гэмт хэргийг үйлдэх шалтгаан нөхцөл болсон байна.

Шүүгдэгч Ш.Э- нь дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгүүдээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийг үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хүнд гэмтэл учруулсан хор уршигт зориуд хүргэж, “Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн нь дээрх гэмт хэргийг гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, төгссөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй юм.

Хэрэгт авагдсан баримтуудыг үндэслэн прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийг илрүүлэх зорилгоор хийсэн гэрч, хохирогч, шүүгдэгч нарын мэдүүлэг зэрэг нь гэмт хэрэг гарсан нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн тогтооход чухал ач холбогдолтой болсон байна.

• Ш.Э- нь 2019 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 4 дүгээр багийн нутагт иргэн С.Б-ыг гэртээ согтуу орон дээрээ хэвтэж байхад нь “чи яахаараа аавтай архи ууж байдаг юм бэ, босоод ир” гэж хэлэн орноос нь татаж унагаан гэрээс нь гарч явахдаа “чамайг алсан ч яадаг юм бэ” гэх зэргээр хэл амаар доромжилж, эрүүл мэндэд нь “зүүн дунд чөмөгний зөрүүтэй хугарал” бүхий хүнд хохирол учруулсан нь танхайн сэдэлтээр, санаатайгаар дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгч Ш.Э-ын үйлдсэн энэхүү гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан үр дагавар нь бусдын эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд хүнд хохирол учирсан гэж шүүх дүгнэлээ. 

Шүүгдэгч Ш.Э- нь тухайн үед хохирогч С.Б-ыг орноос нь санаатай татаж унагаагүй бол хохирогчд дээрх гэмтэл учрахгүй байсан. Шүүгдэгч нь санамсар болгоомжгүйгээр хохирогчийг татаж, болгоомжгүйгээр уг гэмтлийг учруулсан гэж үзэх боломжгүй бөгөөд шүүгдэгч Ш.Э-ын хохирогч С.Б-ыг санаатайгаар татсан үйлдлийн улмаас хохирогч нь шалан дээр унаж түүний биед хүнд гэмтэл учирсан нь шалтгаант холбоотой ба энэхүү нөхцөл байдлууд нь хохирогч С.Б-ын цагдаагийн байгууллагад өгсөн: ”...би орон дээрээ хэвтэж байтал Ш.Э- над руу уурлаж “аав хаана байна, та аавыг байнга уруу татаж архи уудаг бос” гэж хэлсэн. Би орноосоо босч амжаагүй байтал Ш.Э- намайг орноос авч шидэн “чамайг яасан ч яадаг юм бэ, алаад хаячихъя” гэж дайрсан. Би унахдаа гэрийн шалан дээр унасан” гэх гомдол мэдээлэл /хх-ийн 6/, мөн түүний хохирогчоор өгсөн мэдүүлэгт: “чи яахаараа аавтай архи ууж байдаг юм бэ” гээд намайг босоод ир гэхээр нь орон дээр хэвтэж байсан чинь орон дээрээс өргөж аваад шал руу шидсэн” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 17/, гэрч Д.Г-ын: “...Ш.Э- та нар энд архи уусан байна бос гээд орноос татаад унагаасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28/, гэрч З.Б-ын: “...Тэр айлд ороход нэг ах согтуу орон дээрээ хөнжилдөө орчихсон хэвтэж байсан бөгөөд тэр ахаас Ш.Э- аав Ш-ийг сурахад тэр ах юм дуугарахгүй байсан. Тэгэхэд Ш.Э- “би таниас юм асуугаад байгаа юм биш үү” гээд татахад л тэр ах хөнжилтэйгээ орны хажуу тал руу унасан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 34/ зэрэг мэдүүлгээр нотлогдож байна.

Хохирогч С.Б-ын хувьд намайг шидсэн, унагаасан гэх мэдүүлгүүдийг өгч байгаа нь анх өгсөн мэдүүлгээс агуулгын хувьд ноцтой зөрүүгүй, анхны мэдүүлгийг нь тодруулж асуухад дээрх байдлаар хариулсан, мөн гэмт хэрэг гарах үед хохирогч нь архи, согтууруулах ундааны зүйл ихээр хэрэглэсэн байдал нь үйл явдлыг бодитоор хүлээн авах чадвар сул байсан байна гэж шүүх дүгнэв.

Иймд Эрүүгийн хуулийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхгүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсч үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн бол санаатай гэмт хэрэгт тооцно” гэж зааснаар шүүгдэгчийн үйлдэл нь гэм буруугийн санаатай хэлбэрийг агуулж байна.

Мөн шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдэх болсон сэдэлт, зорилгын хувьд шүүгдэгч Ш.Э- нь аав Ш-ийг мал, мах авах зорилгоор бэлэн мөнгө авч Төмөрбулаг сумын Тээл баг руу яваад утас нь холбогдохгүй болохоор нь санаа зовниж, бусдаас хохирогч С.Б-ын гэрт хүмүүс архи ууж байгаа сургаар гэрч З.Б-ын хамт тэднийд очиход аав Ш- байхгүй, хохирогч С.Б- ганцаараа согтуу орон дээрээ хэвтэж байгааг хараад энэ хүн бол аавийг минь архи уулгаж, уруу татлаа гэж уурлан хорсож, “аав хаана байна, та аавыг байнга уруу татаж архи уудаг бос” гэж хэлэхэд хохирогч нь согтуугийн улмаас түүнийг үгийг үл тоон, хариулах гэж байхад нь биеийн хүч хэрэглэж хувцаснаас нь татаж газар унагаад, “чамайг яасан ч яадаг юм бэ, алаад хаячихъя” гэж хэл амаар доромжлон гарч явсан байна.

Хохирогч С.Б- нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй /хх-ийн 21/ гэх
мэдүүлгийг мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс шүүх хуралдаанд 2019 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдрийн “шүүгдэгч Ш.Э-аас С.Б-ын эмчилгээний зардлыг гаргаж эмчлүүлсэн. С.Б- миний бие цаашид нэхэмжлэх зүйлгүй” гэх эвлэрлийн гэрээ, хохирогч С.Б-ын тус шүүхэд гаргасан “С.Б- миний бие Ш.Э-аас эмчилгээний зардал болон гэм хор учруулсны төлбөр болох 10 сая төгрөг авсан тул гомдол санал үгүй. Цаашид түүнээс нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэх хүсэлтийг гаргаж өгсөн, шүүгдэгч шүүх хуралдаанд өгсөн мэдүүлэгтээ хохирогчийн эмчилгээний зардалд нийт 12.700.000 төгрөгийг өгч, хохирлыг барагдуулсан гэж мэдүүлж байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

Хохирогч нь энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан хор уршгийн талаарх нотлох баримтаа хавтаст хэрэгт гаргаж өгөөгүй бөгөөд энэ талаарх нэхэмжлэлээ шүүхэд  гаргах эрхийг нээлттэй үлдээж шийдвэрлэв. Энэ тохиолдолд нотлох баримтыг үнэлж шүүгдэгчийн хохирогчид өгсөн мөнгөн дүнгээс хасаж тооцох нь зүйтэй юм.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосонбаримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Ш.Э-т эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан, цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгчийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, шүүгдэгчийн хувийн байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ хандах хандлага, гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл зэргийг тус тус харгалзан “Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулсан” үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгчийн хувийн байдалд шүүхийн хэлэлцүүлэгт дурдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрсөн, гэм буруугийн талаар маргахгүй байгаа байдал, үйлдсэн гэмт хэрэг, хохирол, хор уршигт хандаж буй хандлага, шүүх хуралдаанд мэдүүлэг өгөхдөө гэмшиж байгаа зэргийг харгалзан үзсэн болно.

Шүүгдэгч Ш.Э- нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байсан болох нь ял шийтгэлийн лавлагаа, шийтгэх тогтоолын хуулбараар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгчийн хувьд тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэний дараа хохирогчид эмнэлгийн, бусад туслалцаа үзүүлсэн, учруулсан хохирлыг төлснийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүндрүүлэх нөхцөл байдалгүй байна гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас шүүгдэгч Ш.Э-т “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 3 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх” санал гаргасан, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс “шүүгдэгчийн хувьд гэмт хэрэг үйлдсэний дараа хохирогчид эмнэлгийн болон бусад туслалцаа үзүүлсэн, тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэний дараа учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.3-т заасныг баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хорих ялын доод хэмжээг оногдуулж, нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлж өгнө үү” гэх хүсэлтийг тус тус харгалзан шүүгдэгчид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 10.000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж, шүүгдэгчийн хөрөнгө, орлого олох боломж

зэргийг харгалзан уг ялыг 3 жилийн хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

Шүүгдэгчийн хувьд тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас уг гэмт хэргийг үйлдсэн, гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан нөхцөл, гэмт хэрэг үйлдсэн байдал, хохирогчид эмнэлгийн туслалцаа үзүүлсэн, хохирол төлбөрийг хангалттай төлсөн, шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг ухамсарлаж гэмшиж байгаа, шүүгдэгчийн хөрөнгө орлого, гэр бүлийн байдал зэргийг шүүх харгалзан дээрх ял шийтгэлийг оногдуулж, хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэсэн болно.

Шүүгдэгч Ш.Э- нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

Монгол улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2, 36.3, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Ш.Э-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ш.Э-ыг 10.000 /арван мянга/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 10.000.000 /арван сая/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ш.Э-т оногдуулсан 10.000.000 /арван сая/ төгрөгийн торгох ялыг 3 /гурав/ жилийн хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ш.Э- нь торгох ялаас зайлсхийсэн тохиолдолд хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

5. Шүүгдэгч Ш.Э-т оногдуулсан торгох ялыг гүйцэтгэхийг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

6. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-т зааснаар хохирогч С.Б- нь энэ хэргийн улмаас цаашид гарах зардлаа иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгчээс нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

7. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

8. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ш.Э-т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

1. . Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Хөвсгөл аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

                ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                  Д.АЗЖАРГАЛ