2020            05             25                                      2020/ШЦТ/530

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Ц.Э даргалж,

шүүх хуралдааны тэмдэглэлийг нарийн бичгийн дарга С.Х хөтлөн,

Улсын яллагч: Б.Б,

Шүүгдэгч Ч.Б нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Баянгол дүүргийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх саналтай ирүүлсэн яллагдагч Билэгт овогт Ч-ын Б-д холбогдох эрүүгийн 2005011930000 дугаартай хэргийг 2020 оны 5 дугаар сарын 20-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэхэд

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол Улсын иргэн, 1988 оны 9 дүгээр сарын 03-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 31 настай, эрэгтэй, тусгай дунд боловсролтой, хүнсний текнологич мэргэжилтэй, “Жун сон ХХК-д барилгын засалчин ажилтай, ам бүл 4, эцэг, эх, дүүгийн хамт Чингэлтэй дүүргийн 19 дүгээр хороо Ар согоотын 1 дүгээр гудамжны 104 тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, Билэгт овогт Ч-ын Б, РД:ЛЮ00000000.

 

Холбогдсон хэргийн талаар: /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Ч.Б нь 2020 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Баянгол дүүргийн 3 дугаар хороо Нарны хорооллын 3 дугаар байрны гадна автомашинаас нь буухдаа мартаж буусан хохирогч Ц.Дийн эзэмшлийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж авч 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргасан мэдүүлэг, талуудаас шинжлэн судалсан эд мөрийн болон бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар                   

  

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар

Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр, шинжлэн судалсан нотлох баримтын хүрээнд “ Шүүгдэгч Ч.Б нь 2020 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Баянгол дүүргийн 3 дугаар хороо Нарны хорооллын 3 дугаар байрны гадна автомашинаас нь буухдаа мартаж буусан хохирогч Ц.Дийн эзэмшлийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж авч 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан” гэх үйл баримт буюу хэргийн нөхцөл байдлыг тогтоолоо.

 

Дээрх үйл баримт нь шүүх хуралдаанаар шинжлэн судалж, хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдов. Үүнд:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Ч.Б нь “гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна” гэх мэдүүлэг,

 

Хохирогч Ц.Д мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2020 оны 3 дугаар 23-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт эхнэр Эрдэнэсувдын хамт явж байгаад такси болох улаан хүрэн өнгийн аксио загварын тээврийн хэрэгсэл бариад явж байхдаа би өөрийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсаа тухайн таксины жолоочид өгөөд цэнэглүүлээд Нарны хорооллын 3 дугаар байрны гадаа ирээд эхнэр бид хоёр гэртээ ороодби өөрийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсаа үзтэл байхгүй байхаар таксинд цэнэглүүлээд үлдээснээ санаад өөрийн 88362030 дугаар руу өөрийн 8919202 дугаараас 3 удаа залгахад дуудаж байснаа дахиад залгахад холбогдох боломжгүй болсон байхаар нь цагдаад хандсан. Улаан аксио маркын тээврийн хэрэгслийн жолоочид таксины мөнгө болох 7800 төгрөгийг 5911036323 манай эхнэр болох Л.Эрдэнэсувдын данснаас 5014159791 дансруу шилжүүлж өгсөн байсан. Уг дансны эзэмшигч нь Ч.Б гэсэн данс эзэмшигч байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 16-17 тал/,

 

Гэрч Л.Эрдэнэсувд мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “…2020 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт байрлах Офицерийн тойргийн Хаан банкнаас нөхөр Ц.Дийн хамт такси бариад Нарны хорооллын 3 дугаар байрны 204 тоотод гэртээ ороод тухайн таксинд Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсаа голын хайрцганд өгч цэнэглүүлээд буухдаа гар утсаа мартаад буусан байсан. Гэртээ ороод нөхөр Ц.Д 89190202 дугаараас 2 удаа залгахад дуудаад байсан дахиад нэг залгасан чинь утас холбогдох боломжгүй болсон байсан… “ гэх мэдүүлэг /хх-ийн 18-19 тал/,

 

Хохирогч Ц.Дийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг 350.000 төгрөгөөр үнэлсэн “Ашид билгүүн” ХХК-ийн 2020 оны 3 дугаарс сарын 24-ний өдрийн 120/6 дугаартай үнэлгээний дүгнэлт /хх-ийн 30-32 тал/,

 

Ч.Бгоос 2020 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдөр Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг түр хураан авч, хохирогч Ц.Дийн эхнэр Л.Эрдэнэсувдад хүлээлгэн өгсөн тухай тэмдэглэл /хх-ийн 12-13 тал/,

 

Яллагдагч Ч.Б мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “…Машинд орж ирж суугаад эрэгтэй нь надад гар утсаа өгч цэнэглүүлсэн юм. Би тэр хоёр хүнийг Нарны хороололд байрнуудын дунд хүргэж өгөөд таксины мөнгөө авсан юм. Тухайн үед машинаас буухдаа надаас гар утсаа цэнэглүүлж байсан хүн гар утсаа нэхээгүй мартаад буусан юм. Намайг цагдаагаас дуудсан учраас би гар утас зарсан хүнээ олох гээд Монтел дээр очсон чинь надаас гар утас авсан хүнтэй санамсаргүй тааралдсан. Тэгээд би үнэн учраа хэлээд мөнгийг нь буцааж өгөөд зарсан гар утсаа буцааж авсан. Би тэр хүнд гар утсыг хууль бусаар олж авсан талаараа хэлээгүй. Мөнгөний хэрэг гараад зарах гэж байгаа юм гэж хэлээд л зарсан. Би хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна…” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33-36 тал/,

 

Мөн шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн хувийн байдалтайгаар холбоотойгоор Ч.Бгийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 40 тал/, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх-ийн 41 тал/, оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт /хх-ийн 42 тал/, хохирогч Ц.Дийн хүсэлт /хх-ийн 54 тал/, шүүгдэгч Ч.Бгийн хүсэлт /хх-ийн 52-53 тал/ зэрэг бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. 

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээр дурдсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлэгдсэн байх бөгөөд эдгээр нь өөр хоорондоо агуулгын зөрөөгүй, энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хэргийн бодит байдлыг тогтоож хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалттай байх тул шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгон үнэлэв.

 

Мөрдөн шалгах ажиллагаагаар хэргийн оролцогч нарын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж буюу хязгаарлах байдлаар шүүхээс үндэслэл бүхий тогтоол гаргахад сөргөөр нөлөөлөхүйц Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагчаас шүүгдэгч Ч.Бг гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар тогтоогдсон тул  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “ гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөлд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцуулахаар,

 

Шүүгдэгч Ч.Б нь “гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна, хийсэн үйлдэлдээ гэмшиж байна “ гэж мэдүүлж шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцсон болно.

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг болон мөн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно.

 

Шүүгдэгч Ч.Б нь 2020 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Баянгол дүүргийн 3 дугаар хороо Нарны хорооллын 3 дугаар байрны гадна автомашинаас нь буухдаа мартаж буусан хохирогч Ц.Дийн эзэмшлийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж авч 350.000 төгрөгийн хохирол учирсан нь шүүгдэгч шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн мэдүүлэг, хохирогч Ц.Дийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг, хөрөнгийн үнэлгээний тайлан, эд зүйл хураан авсан тэмдэглэл, эд зүйл хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдсон байна.

 

Шүүгдэгч Ч.Б нь гэмт үйлдэлдээ идэвхтэй бөгөөд ухамсартай хандаж, хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзнэ.

 

Иймд шүүгдэгч Ч.Б нь 2020 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Баянгол дүүргийн 3 дугаар хороо Нарны хорооллын 3 дугаар байрны гадна автомашинаас нь буухдаа мартаж буусан хохирогч Ц.Дийн эзэмшлийн Самсунг Жи-4 Плас загварын гар утсыг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж авч 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан гэж дүгнэж, шүүгдэгч Ч.Б “гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөлд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэв.

 

Хохирогч Ц.Д нь “гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэж бичсэн хүсэлт /хх-ийн 54 тал/, шүүгдэгч Ч.Б нь хохирогчийн эд зүйлийг буцаан өгсөн байх тул энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршиг арилсан, шүүгдэгчээс гаргуулах хохирол төлбөргүй гэж үзлээ.

 

Хоёр: Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Шүүгдэгч Ч.Б нь гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөлд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас 350.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь тогтоогдсон, тэрээр хэрэг хариуцах чадвартай, хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусаагүй тул Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй.

 

Шүүхээс шүүгдэгч Ч.Бд ял оногдуулахдаа “Эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн, хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шударга ёсны зарчмыг баримтлав.

 

Шүүгдэгч Ч.Б нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн бөгөөд хохирогч Ц.Дтай сайн дураараа эвлэрсэн, гомдол саналгүй гээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлд заасны дагуу хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлж өгнө үү гэсэн хүсэлтийг шүүгдэгч, хохирогч нар гаргасан байна. /хх-н 52-54/

 

Шүүгдэгч, хохирогч нарын хүсэлтийн дагуу прокуророос хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай тогтоол гарган, яллах дүгнэлт, ялын санал үйлдэж хэргийг шүүхэд ирүүлснийг шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан нөхцөл хангагдсан гэж дүгнэж, хэргийг шууд хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзэн хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэсэн болохыг дурдах нь зүйтэй.

 

Прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж, ялын төрөл хэмжээний талаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 /таван зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуун мянга/-н төгрөгөөр торгох ял оногдуулах саналыг Ч.Бд танилцуулсныг тэрээр хүлээн зөвшөөрсөн бөгөөд прокурорын дээрх санал нь Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглээгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөрчөөгүй байх шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт “…Шүүх хялбаршуулсан журмаар хэргийг хянан шийдвэрлэх үндэслэл тогтоогдвол, шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, прокурорын саналын хүрээнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэж шийдвэр гаргана” гэж заасны дагуу прокурорын саналын хүрээнд Ч.Бд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэж шийдвэрлэлээ.

 

Иймд шүүгдэгч Ч.Бг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 /таван зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуу мянга/-н төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж, оногдуулсан ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1-д заасан 90 хоногийн хугацаанд биелүүлэх үүрэгтэйг, биелүүлээгүй бол хорих ялаар солих болохыг тайлбарлах нь зүйтэй.

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, нэгтгэсэн болон тусгаарласан хэрэггүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжилж ирүүлээгүй болохыг тус тус дурдаж, шүүгдэгч Ч.Бд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэхээр тогтов.

 

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4, 17.4 дүгээр зүйлийн 4, 5 дахь хэсэг, 36.2 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Билэгт овогт Ч-ын Б-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “ гээгдэл эд хөрөнгө бусдын эзэмшил, өмчлөлд байгааг мэдсээр байж завшиж хохирол учруулсан ” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ч.Бг 500 /таван зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуу мянга/-н төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 2, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ч.Б нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэх 90 /ер/ хоногийн хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг түүнд мэдэгдсүгэй.

 

4. Шүүгдэгч Ч.Б нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогч Ц.Д гэмт хэргийн улмаас учирсан 350.000 /гурван зуун тавин мянга/ төгрөгийн хохирлыг төлсөн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ч.Бд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1, 38.2 дугаар зүйлд зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                 Ц.ЭРДЭНЭЧИМЭГ