МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

                                         

 

Хэнтий аймгийн Бор-Өндөр сум дахь Сум дундын шүүхийн шүүгч С.Байгальмаа би даргалж тус шүүхийн шүүх хуралдааны “Б” танхимд хийсэн иргэний шүүх хуралдаанаар

            Нэхэмжлэгч Улаанбаатар хотод 1982 оны 04 сарын 01-ний өдөр төрсөн, эмэгтэй, 34 настай, яс үндэс халх, дээд боловсролтой, нягтлан бодогч мэргэжилтэй, ам бүл 7, эх, 3 хүүхэд, 2 дүүгийн хамт Хэнтий аймгийн Бор-Өндөр сумын 1-р баг 41-р байрны 46 тоотод оршин суух, РД:ФА82040161, Боржигин овогт Эрдэнэбатын Болормаагийн нэхэмжлэлтэй,  

            Хариуцагч Хэнтий аймгийн Хэрлэн суманд 1983 оны 01 сарын 24-ний өдөр төрсөн, эрэгтэй, 33 настай, Хэнтий аймгийн Бор-Өндөр сум 1-р баг 40-р байрны 30 тоотод оршин суух, Гал унтраах 49 дүгээр ангид аврагч, гал сөнөөгч ажилтай, РД:СЩ83012415, Боржигин овогт Ниржиддагвын Хатанболдод холбогдох гэрлэлт цуцлуулж, хүүхдийн асрамж тогтоолгон, тэтгэлэг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

            Шүүх хуралдаанд хариуцагч Н.Хатанболд, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Туяа нар оролцов.

Т О Д О Р Х О Й Л О Х нь:

Нэхэмжлэгч Э.Болормаа шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: “Н.Хатанболдтой 2013 оноос хамт амьдарч, 2014 онд гэрлэлтээ батлуулсан. 2015 оны 03 сарын 08-нд хүү Х.Цэлмэг төрсөн. Би хоёр дагавар хүүтэй. Бидний дунд хүүхдүүдээс болж хэрүүл маргаан гарахаас гадна өөр олон зүйлээс шалтгаалж таарамжгүй байсан. Үүнээс болж бид гар зөрүүлж байсан удаатай. Мэдээж хойт эцгийн зан гаргаж хүүхдүүд ч гэртээ байхаас төвөгшөөх болсон. Н.Хатанболд нь одоо өөр хүнтэй болсон. Тэр хүнээс өөрийнх нь хүү Энх-Эрдэнэ төрсөн. Миний хүүгээс нэг жилийн дүү юм. Анх энэ хүүхэнтэй явж байхад нь өөрөөс нь асуухад үгүй гэдэг байсан боловч тэр хүний эгч ах нь мөн Н.Хатанболдын ах дүүс нь бүгд үнэн гэдгийг баталж өгсөн. Бид хоёр шүүх дэх эвлэрүүлэн зуучлалаар орсон боловч эвлэрээгүй. Хүүхдийн эцэг одоог хүртэл үүрэг хариуцлага хүлээлгүй дахиад ч өөр эхнэр хүүхэдтэй болоод явж байна. Бид хүүхдээ төрснөөс хойш тусдаа амьдарч байна. Миний бие хөхний хавдар оноштой байснаас Чех улсад хагалгаанд орсон. Одоо би Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсад хүүхдүүдийн хамт амьдарч, сурч, ажиллаж байна. Иймд бидний гэрлэлтийг цуцалж, хүү Х.Цэлмэгийг ээж Э.Болормаа миний асрамжид үлдээж, мөн хүүгийн овгийг сольж ээж Э.Болормаа миний нэрээр овоглуулж өгнө үү. Бид хүүг 1 сартай байхаас тусдаа амьдарч байсан тул одоог хүртэлх тэтгэлгийг нөхөн олгуулж өгнө үү. Бидний дунд эд хөрөнгийн маргаан байхгүй” гэжээ.

Нэхэмжлэгч Э.Болормаа 2017 оны 01 сарын 05-ны өдөр шүүхэд ирүүлсэн хүсэлтдээ: Э.Болормаа миний бие Бүгд Найрамдах Холбооны Герман улсад 15 настай, 12 настай, 1 нас 8 сартай 3 хүүгийн хамт сурч, ажиллаж амьдраад 1 жил болж байна...Миний 3 хүүхдийг надаас өөр харгалзах хүнгүй тул Монгол улс руу очиж шүүх хуралдаанд оролцох боломжгүй байгаа тул миний бүрдүүлж өгсөн баримт материал, нэхэмжлэлийг үндэслэн шүүх хуралдааныг хийж гэрлэлт цуцалж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Н.Хатанболд шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Н.Хатанболд миний бие Э.Болормаатай 2014 онд гэрлэлтээ батлуулсан. 2015 оны 03 сарын 08-нд хүү Х.Цэлмэг төрсөн. Хүү Х.Цэлмэгтээ цаашид өөрийн зүгээс туслалцаа үзүүлж байх болно. Хүүхдийн тэтгэлгийг одоохондоо төлөх боломжгүй байна. Гэрлэлт цуцлуулахыг зөвшөөрч байна” гэв.

 

Ү Н Д Э С Л Э Х нь:

Нэхэмжлэгч Э.Болормаа нь хариуцагч Н.Хатанболдоос гэрлэлт цуцлуулж, хүүхдийн асрамж тогтоолгон, тэтгэлэг гаргуулах, хүүхдийн овгийг сольж, төрснөөс хойшхи тэтгэлгийг нөхөн гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг шүүхэд гаргажээ.

 Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангах үндэслэлтэй байна гэж үзлээ. Учир нь: Нэхэмжлэгч Э.Болормаа нь тэтгэлгийг нөхөн гаргуулахаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байх ба шүүхэд нэхэмжлэл гаргахаас өмнөх хугацааны тэтгэлгийг нөхөн гаргах хуулийн зохицуулалт байхгүй юм. Мөн нэхэмжлэгч Э.Болормаа нь хүүхдийн овгийг сольж, өөрөөрөө овоглох нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан ба овог өөрчлөн солихыг шүүхээр шийдвэрлэхгүй бөгөөд энэ тухай хүсэлтээ Иргэний бүртгэлийн байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлэх боломжтой юм. Иймд нэхэмжлэгч Э.Болормаагийн хүүхдийн овог солих, шүүхэд нэхэмжлэл гаргахаас өмнөх хугацааны тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна.

Нэхэмжлэгч Э.Болормаа, хариуцагч Н.Хатанболд нар нь 2014 оны 04 сарын 17-ны өдөр гэрлэлтээ батлуулсан болох нь 2352000017 бүртгэлийн дугаартай гэрлэлтийн баталгааны хуулбараар /хх 6 дугаар хуудас/, мөн нэхэмжлэгч Э.Болормаа, хариуцагч  Н.Хатанболд нар нь хамтран амьдрах хугацаандаа 2015 оны 03 сарын 08-ны өдөр хүү Х.Цэлмэгийг төрүүлж өсгөсөн болох нь 2352000049 бүртгэлийн дугаартай хүүхдийн төрсний гэрчилгээний хуулбар /хх 5 дугаар хуудас/, нэхэмжлэгч Э.Болормаагийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл, хариуцагч Н.Хатанболдын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар, өрхийн эмчийн тодорхойлолт зэргээр тус тус тогтоогдож байна.

 Нэхэмжлэгч Э.Болормаа, хариуцагч Н.Хатанболд нар нь 2015 оноос тусдаа амьдарсан байх бөгөөд хариуцагч Н.Хатанболд нь үр хүүхэд гэр бүлдээ анхаарал халамж муу, хүү Х.Цэлмэгийг төрсөнөөс хойш тусдаа амьдарч байсан талаар нэхэмжлэгч Э.Болормаа нэхэмжлэлдээ дурдсан, мөн хариуцагч Н.Хатанболд нь 2015 оноос гэр бүлийн таарамжгүй харилцааны улмаас тусдаа амьдарсан талаар шүүх хуралдаанд мэдүүлж байна.

2015 оны 07 сарын 27-ны өдөр тус шүүх дэх эвлэрүүлэн зуучлагчаас нэхэмжлэгч Э.Болормаа, хариуцагч Н.Хатанболд нарт эвлэрүүлэх арга хэмжээ авсан боловч талуудын хэн аль нь гэр бүлийн амьдралаа үргэлжлүүлэх санаачилга гаргаагүй, эвлэрээгүй тул эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа дуусгавар болсон байна.

Гэрлэгчид нь эд хөрөнгийн маргаан байхгүй ба нэхэмжлэгч Э.Болормаа нь хүү Х.Цэлмэгийг өөрийн асрамжинд үлдээхийг нэхэмжлэлдээ дурдсан, хариуцагч Н.Хатанболд нь хүү Х.Цэлмэгийг эх Э.Болормаагийн асрамжинд үлдээхийг зөвшөөрсөн болно.

Иймд тэдний гэрлэлтийг цуцалж, хүү Х.Цэлмэгийг эх Э.Болормаагийн асрамжинд үлдээж, эцэг Н.Хатанболдоор тэжээн тэтгүүлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд зааснаар  хүүхдээ эрүүл чийрэг өсгөн бойжуулах, сэтгэхүйн хувьд төлөвшүүлэх, хүүхдээ асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх, хүүхдээ үндэсний ёс заншил, уламжлалаа дээдлэх үзлээр хүмүүжүүлэх, түүнд суурь боловсрол эзэмшүүлэх, хөдөлмөрийн анхны дадлага олгох, хүүхдийн эрхийг хамгаалж, үүргээ биелүүлэхэд нь туслах үүрэг нэхэмжлэгч Э.Болормаа, хариуцагч Н.Хатанболд нарт хэвээр үргэлжлэхийг дурдах нь зүйтэй байна.

Нэхэмжлэгч Э.Болормаа нь Герман улсад сурч байгаа учир өөрийнхөө эзгүйд шүүх хуралдааныг хийхийг зөвшөөрч бичгээр хүсэлтээ ирүүлсэн байх тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 100 дугаар зүйлийн 100.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Э.Болормааг оролцуулалгүй шүүх хуралдааныг хийсэн болно.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 

82 дугаар зүйлийн 82.1.3, 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.2,

116, 118-120, 132 дугаар зүйлийн 132.4-т тус тус заасныг

 удирдлага болгон Т О Г Т О О Х  нь:

 

 1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1 дэх хэсэгт зааснаар Боржигин овогт Эрдэнэбатын Болормаа, Боржигин овогт Ниржиддагвын Хатанболд нарын гэрлэлтийг цуцалж, овог солиулах, хүүхдийн тэтгэлэг нөхөн гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.  

 2. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5 дахь хэсэгт зааснаар 2015 оны 03 сарын 08-ны өдөр төрсөн хүү Х.Цэлмэгийг эх Боржигин овогт Эрдэнэбатын Болормаагийн асрамжинд үлдээсүгэй.

3. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1 дэх хэсэгт зааснаар 2015 оны 03 сарын 08-ны өдөр төрсөн хүү Х.Цэлмэгийг 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас /суралцаж байгаа бол 18 нас/ хүртэл  тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тэтгэлгийг сар тутам эцэг Н.Хатанболдоос гаргуулж тэжээн тэтгүүлсүгэй.

4. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн  40.2-т зааснаар зөвхөн цалин хөлснөөс өөр орлогогүй хариуцагчаас гаргуулах хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээ нь түүний сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын 50 хувиас хэтэрч болохгүйг дурдсугай.

5. Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.5-д зааснаар тэтгэлгийг гагцхүү хүү Х.Цэлмэгийн хэрэгцээнд зарцуулахыг эх Э.Болормаад даалгасугай.

6.  Зохигчид нь эд хөрөнгийн маргаангүй гэснийг дурдсугай.

7.Монгол улсын Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд зааснаар хариуцагч Н.Хатанболдын эцэг байх үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх эрх үүрэг хэвээр үргэлжилж байгаа болохыг дурдсугай.

8. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, 63 дугаар зүйлийн 63.1.5, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгч Э.Болормаагийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилж төлсөн 70200 /далан мянга хоёр зуун/ төгрөгийг төрийн сангийн нэгдсэн дансанд хэвээр үлдээж, улсын орлого болгож, хариуцагч Н.Хатанболдоос 1 жилд төлөгдөх хүүхдийн тэтгэлэгт оногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 46380 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод, улсын тэмдэгтийн хураамжинд нэхэмжлэгч Э.Болормаагийн урьдчилан төлсөн 70200 /далан мянга хоёр зуун/ төгрөгийг Н.Хатанболдоос гаргуулан нэхэмжлэгч Э.Болормаад олгосугай.

9.  Шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болохыг дурдсугай.

10. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-д зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу  өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор  Хэнтий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргаж болохыг дурдсугай.

 

 

 

                              ДАРГАЛАГЧ                                            С.БАЙГАЛЬМАА