2018 оны 07 сарын 19 өдөр

Дугаар 123/ШШ2018/0020

Төв аймаг

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Төв аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Зоригтбаатар даргалж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: Төв аймгийн Зуунмод сумын 1 дүгээр багийн иргэн Ц.Цэрмаагийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Төв аймгийн Засаг даргад холбогдох,

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Төв аймгийн Засаг даргын 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаартай захирамжийн Ц.Цэрмаад холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах” тухай шаардлага бүхий нэхэмжлэлтэй захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаа, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Намхай, хариуцагч Төв аймгийн Засаг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Отгонбат, гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Дугармаа, нарийн бичгийн дарга Г.Шаравдорж нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаа, түүний өмгөөлөгч Б.Намхай шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэгчийн эзэмшлийн газрыг газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй гэдэг үндэслэлээр Зуунмод сумын Засаг даргын газар эзэмшүүлэх захирамжийг хүчингүй болгох Төв аймгийн Засаг даргын захирамж гарсан. Энэ шийдвэрийг гаргахдаа Захиргааны ерөнхий хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1, 26.2, 27 дугаар зүйлийн 27.1 дэх хэсэгт заасны дагуу заавал сонсгож мэдэгдэх ёстой. Нийт 20 айлд газар эзэмшүүлсэн мөртлөө 10 айлын газар эзэмших гэрчилгээг хүчингүй болгосон. Зуунмод сумын Засаг даргын А/32 тоот захирамжаар Ц.Цэрмаад газар эзэмшүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй. Зуунмод сумын 5-р багт хотхон байгуулах төслийг дэмжсэн. “Төв Бетон зуурмаг” ХХК-иар гүйцэтгүүлсэн иргэдийн нэг нь Ц.Цэрмаа юм. Маргаан бүхий газар нь Зуунмод сумын 2 жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсан газар юм. Засаг даргын захирамжид Биеийн тамир спортын хорооны газар дээр иргэдэд газар эзэмшүүлсэн гэж заасан байдаг. Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд, жишиг гудамж байгуулах зорилгоор Биеийн тамир спорт хорооны газарт өөрчлөлт оруулах тухай захирамж гарсан. Биеийн тамир спорт хорооны газрын эзэмшлийн газар дээр иргэдэд газар эзэмшүүлсэн байна гэдэг нь хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Иймд Төв аймгийн Засаг даргын 2017 оны А/110 дугаартай захирамжийн Ц.Цэрмаад холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож өгнө үү гэв.

Хариуцагч Төв аймгийн Засаг дарга Ж.Батжаргал шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Зуунмод сумын Засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн А/15 дугаартай захиармжаар Зуунмод сумын 2015, 2016 оны Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй дахин төлөвлөлт хийгдээгүй газар дээр “Бие тамир спортын хороон”-ы байгууллагын эзэмшлийн газар дээр Газрын тухай хуулийн 33.1.2 заалтыг зөрчин "2015 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг үндэслэн" гэсэн үндэслэлээр нэр бүхий 9 иргэнд газар эзэмшүүлжээ. Харин 2016 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн А/15 дугаар захирамж нь "Ширээт тормоон тайж" ХХК-д шатахуун түгээх станцын зориулалтаар газар эзэмшүүлэх тухай захирамж болгон өөрчлөн гаргасан байна. 2016 оны Зуунмод сумын Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2016 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдрийн 02 тоот тогтоолоор баталсан Зуунмод сумын 2016 оны Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд "Стадионы урд дахин төлөвлөлт" хийх гэж тусгасан боловч дахин төлөвлөлтийн зураглал хийгдээгүй, иргэдэд эзэмшүүлэхээр заагаагүй, Биеийн тамир спорт хорооны эзэмшлийн газар дээр 2015 онд хашаа, байшингийн суурийг хууль бусаар барьж иргэдэд эзэмшүүлсэн нь Газрын тухай хуулийн 33.1.2-р заалтыг зөрчсөн үйлдэл юм. Зуунмод сумын Засаг даргын А/32 тоот захирамж нь хууль зөрчсөн байх тул Монгол улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29.3-т заасан бүрэн эрхийн хүрээнд аймгийн Засаг даргын 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаар захирамжаар хүчингүй болгон шийдвэрлэсэн болно. Иймд нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Отгонбат нь шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Монгол Улсын Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйл 21.2 дахь хэсэгт зааснаар энэ газрыг Төв аймгийн Засаг дарга захирамж гарган шийдвэрлэх ёстой. Зуунмод сумын  Засаг даргын А/32 дугаартай газар эзэмшүүлэх захирамжийг анх 2016 оны 02 сарын 23-ний өдөр гарсан. Газрын төлөвлөгөө батлахдаа стадионы урд гэсэн байдаг. Гэтэл байгууллагын эзэмшил газар дээр төлөвлөлт хийгээд хасдаг зүйл байхгүй. Зуунмод сумын Засаг даргын иргэдэд газар эзэмшүүлсэн захирамж нь  хууль зүйн үүднээсээ алдаатай. “Төв Бетон зуурмаг” ХХК газар олгох эрх бүхий этгээд биш. Ц.Цэрмаад  Газрын тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэгт зааснаар маягтын дагуу гаргасан өргөдөл хүсэлт байдаггүй. Уг маргаан бүхий газарт Төв аймгийн Засаг даргын захирамжаар иргэдэд эзэмших эрх үүснэ. Гэтэл Зуунмод сумын Засаг дарга захирамж гаргаж иргэдэд газар эзэмшүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй. Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө батлах журамд бусдын эзэмшил ашиглалтын газартай давхцуулж газар төлөвлөхийг хориглосон байдаг. Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг батлахдаа Стадионий урд талд гэж гаргачхаад, хэрэгжүүлэхдээ газраас нь тасдаж аваад дээр нь хэрэгжүүлж байгаа нь хууль зөрчиж байна. 2013 онд Зуунмод сумын соёл амралтын хүрээлэн байгуулах төсөл боловсруулсан. Төслийн хүрээнд Биеийн тамир спортын хорооны газар дээр алсыг харагч, хүүхдийн парк, усан сан, зэргийг байгуулахаар төлөвлөлт хийгдсэн. Гэтэл энэ төлөвлөлтийг үгүйсгэж захирамж гарсан. Уул нь  төсөл нь хэрэгжээд явсан бол Төв аймгийн иргэдэд хэрэгтэй байсан. Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 5 сарын А/244 дугаар  захирамжаар  газрыг баруун  зүүн тийш нь өргөсгөх тухай заадаг. Зүүн талд нь шугам байдаг баруун гар талд нь Петровис шатахуун түгээлтийн газар байдаг учраас газрыг өргөсгөх ямар ч боломжгүй байсан.

Гуравдагч этгээд түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс шүүхэд ирүүлсэн тайлбар, шүүхэд гаргасан тайлбартаа: Аймгийн  Биеийн тамир спортын газрын 9058915-н эзэмшиж байгаа газрын байршилд 123952 м2 талбайг 2008 оны 06 дугаар сарын 17-нд кадастрын зураглал хийгдэж спорт хүүхэд залуучуудын чөлөөт цагийг өнгөрүүлэх спортын байгууламж барихаар төлөвлөгдсөн. Иргэдэд байгууллагын газраас зөвшөөрөлгүй олсон болно. Газрын тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасны заасны дагуу манай байгууллагатай зөвшилцөөгүй газар олгосон гэж үзэж байна гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

            Шүүх хавтас хэрэгт хуульд заасан журмын авагдаж, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн бичгийн нотлох баримтууд, хэргийн оролцогчдийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар зэргээс дүгнэж дараахь үндэслэлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэлээ.

            Төв аймгийн Засаг даргын 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаар захирамжаар “...газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд  тусгагдаагүй газарт газрыг шууд эзэмшүүлсэн...” гэх үндэслэлээр иргэн Ц.Цэрмаа нарын 10 иргэнд газар эзэмшүүлсэн Зуунмод сумын Засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн А/32 дугаар захирамжийг хүчингүй болгож шийдвэрлэжээ.

            Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ “би газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсан газрыг эзэмшүүлж байна уу, үгүй юу гэдгийг мэдэхгүй, Зуунмод сумын Засаг даргын Тамгын газраас Төв цэнгэлдэхийн урд талд байрлах цэвэр дулаанд холбогдох боломжтой газрыг иргэдэд хашаа, байшингийн суурь үнэ 7.800.000 төгрөгөөр, газрыг үнэгүй эзэмшүүлэхээр хүсэлт авч байсан учир холбогдох материалаа бүрдүүлэн өгсөний дагуу байшингийн суурь болон хашааны үнэ болох 7.000.000 төгрөг, цахилгаан шугам сүлжээний үнэ 800.000 төгрөг, гэрчилгээний үнэ, тэмдэгтийн хураамж төлсөн, тухайн үед кадастрын мэдээллийн санд хэн нэгний газартай давхцалгүй байна гэсэн, ...тухайн газарт нийт 20 айлд 2 эгнээ газар олгосон мөртлөө 1 эгнээ 10 айлуудын газар эзэмшүүлэх захирамжийг нь хүчингүй болгосон, зарим айлууд нь хашаандаа амьдарч байгаа, Монгол улсын Үндсэн хуулинд заасан шударга ёсны зарчимд нийцэхгүй, Захиргааны ерөнхий хуульд заасны дагуу сонсгож, оролцоог нь хангах ёстой байхад мэдэгдээгүй. Одоо би өгсөн мөнгөө буцааж авах ямар ч боломжгүй болсон “ гэж, хариуцагч талаас “...уг маргаан бүхий газарт Төв аймгийн Засаг даргын захирамжаар газар эзэмших эрх үүснэ. Хуульд зааснаар аймгийн Засаг даргын газар эзмшүүлэх шийдвэр гаргах эрх хэмжээний газарт, сумын Засаг даргын захирамж гаргаж иргэдэд газар эзэмшүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй байсан. Төв аймгийн Засаг даргын захирамж нь энэ хууль бус шийдвэр, захирамжуудыг хууль зүйн дагуу болгох зорилготой гаргасан шийвдэр юм” гэж тайлбарлан маргаж байна.

            Маргааны үйл баримтуудыг авч үзвэл:

1. Газрын тухай хуулийн 20 дугаар  зүйлийн 20.1.1, 20.1.2-д заасныг үндэслэн Төв аймгийн Зуунмод сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2015 оны 04 дүгээр сарын 09-ны өдрийн 01 дүгээр тогтоолоор тус сумын 2015 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг баталж, уг батлагдсан төлөвлөгөөний 4 дэх хэсгийн зохион байгуулах ажлын хүрээнд, “Стадионы баруун урд талд, Нацагдорж 5-р багт 0, 1, 2 гудамжинд “гудамж төсөл” хэрэгжүүлэх зорилгоор дахин төлөвлөлт хийж газар эзэмшүүлэхээр төлөвлөгдсөн[1] байна.

Энэхүү 2015 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу Төв аймгийн Зуунмод сумын Засаг дарга 5-р багт “Жишиг хотхон” байгуулах төслийг дэмжиж, 2015 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/140 дүгээр захирамжаар[2] тус төслийг хэрэгжүүлэх гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулж гэрээ байгуулахыг Зуунмод сумын Засаг даргын Тамгын газарт даалгаж шийдвэрлэсэн байна.

Үүний үндсэн дээр захиалагч Зуунмод сумын Засаг даргын Тамгын газрын дарга Ж.Ганбат, гүйцэтгэгч “Төв бетон зуурмаг” ХХК-ийн захирал З.Төмөрчөдөр нар 2015 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр 09 дугаартай “Хамтран ажиллах гэрээ” байгуулж, уг гэрээний 1.2.1-д гүйцэтгэгч тал зураг төсвийн дагуу өөрийн хөрөнгөөр барилгын ажлыг барьж гүйцэтгэнэ, 1.3.3-д “гүйцэтгэгч нь захиалагчийн төлөвлөсөн газарт зураг төсвийн дагуу 25х20м харьцаатай хашааг  барьж, иргэдэд хашааг 3.500.000 төгрөг, 9,8х10м харьцаатай барилгын суурийг 3.500.000 төгрөгөөр чанартай хийж гүйцэтгэн захиалагч талд хүлээлгэн өгөх, 1.3.4-д захиалагч төслийн гүйцэтгэлийг хүлээн авсны дараа эзэмшигч иргэдтэй худалдан авах гэрээ байгуулж, төлбөрийг гүйцэтгэгчийн Худалдаа хөгжлийн банкны 499236156 тоот дансанд  төвлөрүүлж төслийн хөрөнгө оруулалтыг нөхөн барагдуулна” гэж тус заажээ.[3]

Үүнд нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаа нарын нэр бүхий иргэдтэй “Хамтран ажиллах гэрээний нэмэлт” гэх нэртэй гэрээ байгуулан байшингийн суурь болон хашааны үнэ болох 7.000.000 төгрөгийг худалдаа хөгжлийн банкны 499235398 тоот дансанд, цахилгаан шугам сүлжээний үнэ болох 800.000 төгрөгийг зуунмод Төрийн сангийн /ОНХСан/ 142252400 тоот дансанд 5 хоногт багтаан төлж, худалдан авагч тал гүйцэтгэгчид төлбөр тооцоог бүрэн барагдуулсны талаар мэдээлэл хүлээн авсны дараа  захиалагч захирамж гарган газрын гэрчилгээг худалдан авагч талд олгохоор тохиролцож[4], тухайн гэрээний дагуу нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаад байшингийн суурь болон хашааны үнэ болох 7.000.000 төгрөгийг “Төв бетон зуурмаг” ХХК-д, цахилгаан шугам сүлжээний үнэ 800.000 төгрөгийг Зуунмод сумын Засаг даргын Тамгын газрын төрийн санд, гэрчилгээний үнэ, тэмдэгтийн хураамжийг захиргааны байгууллагад тус тус төлж, тухайн хөрөнгийн өмчлөгч болсон байна.

Түүнчлэн Зуунмод сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2016 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдрийн 02 дугаар тогтоолоор тус сумын 2016 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг баталж, уг төлөвлөгөөний 3 дахь хэсгийн зохион байгуулах ажлын хүрээнд гэсэн хэсгийн 12-д “Нацагдорж 5-р багт, стадионы урд хэсэгт дахин төлөвлөлтөөр газар эзэмшүүлэхээр[5] төлөвлөгдсөний дагуу Зуунмод сумын Засаг дарга нь 2016 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн А/32 дугаар захирамжаар тус сумын 2015 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг үндэслэн, “Хамтран ажиллах гэрээний нэмэлт”, төлбөр төлсөн баримт, мэдээлэл зэргийг үндэслэн Ц.Цэрмаа нарын нэр бүхий 10 иргэнд нийт 4784 мкв газрыг эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж [6], нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаад 2016 оны 03 дугаар сарын 29-ны өдөр 500 мкв газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгож, гэрээ байгуулжээ.

Үүнээс үзэхэд нэхэмжлэгч иргэн төрийн захиргааны байгууллагаас олгосон газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ авч, тухайн газрыг эзэмших гэрээг байгуулсан нь Газрын тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1-д “Газрыг энэ хуульд заасан зориулалт, хугацаа, болзолтойгоор гэрээний үндсэн дээр зөвхөн эрхийн гэрчилгээгээр эзэмшүүлнэ” гэсэнд нийцсэн гэж үзэхээр буюу нэхэмжлэгч иргэний хувьд хууль бусаар газар эзэмшигч болсон гэж үзэх үндэслэлгүй,  харин газрыг болон газар дээрх барилгын суурийг шударгаар эзэмшиж, өмчлөх эрхтэй болсон гэж үзэх үндэслэлтэй болж байна.

Гэтэл Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1-д заасан захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд хамаарах бодит нөхцөл байдлыг тогтоох үүргээ биелүүлээгүй, мөн хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д “Захиргааны акт, захиргааны гэрээг батлан гаргахын өмнө эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй этгээдэд захиргааны шийдвэр гаргахад ач холбогдол бүхий нөхцөл байдлын талаар тайлбар, санал гаргах боломж олгоно” гэж зааснаар нэхэмжлэгчийн үнэ бүхий хөрөнгө өмчлөх, газар эзэмших ашиг сонирхол хөндөгдөхөөр байхад маргаан бүхий актаар “... газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд тусгагдаагүй газрыг шууд эзэмшүүлсэн ...” гэх үндэслэл дурьдаж, Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.3-д “Аймгийн Засаг дарга газрын харилцааны талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүнэ” гэж заасанд болон 21.4-т “Сумын Засаг дарга газрын харилцааны талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүнэ” гэж заасан газрын харилцаанд хэрэгжүүлэх бүрэн эрхийн талаарх асуудлыг үндэслэл болгоогүй шууд иргэн Ц.Цэрмаа нарт газар эзэмшүүлсэн Зуунмод сумын Засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн А/32 дугаар захирамжийг хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн[7] нь нэхэмжлэгчийн үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх, газар эзэмших ашиг сонирхолыг хөндөсөн үндэслэлгүй шийдвэр болсон нь тогтоогдож байна.

 Өөрөөр хэлбэл, Хариуцагчийн тайлбарт “тухайн маргаан бүхий газар нь аймгийн төвийн дэд бүтэц бүхий “А” зэрэглэлийн газар тул Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.3.2-т “аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас баталсан газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу аймгийн төвийн инженерийн шугам, шүлжээ бүхий газруудад газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлыг шийдвэрлэнэ ...” гэж зааснаар аймгийн Засаг даргын хэрэгжүүлэх эрх хэмжээний газар болно, мөн зүйлийн 21.4.3-т “энэ хуулийн 21.3.2-т зааснаас бусад бусад газрыг сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас баталсан тухайн жилийн газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөний дагуу сумын хэмжээнд иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлыг шийдвэрлэж, зохион байгуулах” гэж зааснаар тэнд газар эзэмшүүлэх шийдвэр гаргасан нь сумын Засаг дарга эрх хэмжээгээ хэтрүүлсэн” гэж тайлбарлах боловч энэ талаар холбогдох баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй байна. Түүнчлэн хариуцагч аймгийн Засаг даргаас 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаар захирамжийг гаргахдаа энэхүү сумын Засаг даргын газрын харилцааны талаар хэрэгжүүлэх эрх хэмжээний талаар ямар нэгэн дүгнэлт хийж, тус үндэслэлээр актыг гаргаагүй нэхэмжлэгчид мэдэгдэж тайлбар санал гаргах боломж олгоогүй байх тул маргаж буй актыг хууль зүйн үндэслэлтэй, зорилгодоо нийцсэн гэж үзэх боломжгүй байна.

2. Гуравдагч этгээдэд газар эзэмшүүлэхдээ Төв аймгийн Засаг дарга Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.1-д заасныг үндэслэн 2008 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн 311 дүгээр захирамжаар Зуунмод сумын 5-р багийн нутаг дэвсгэрт стадионы 123952 мкв газрыг Биеийн тамир спортын хороонд спорт цогцолборын зориулалтаар 60 жилийн хугацаатай эзэмшүүлж шийдвэрлэжээ[8].

Мөн Төв аймгийн Засаг дарга 2016 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/69 дугаар захирамжаар “...2015 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд Усны аж ахуйн хэсгийн дахин төлөвлөлттэй холбогдуулан Унагалдайн андууд цэцэрлэгийн авто зам барихтай холбогдож газраа чөлөөлөх айл өрхөд хашаа, байшин барих газар нөхөн олгох жишиг гудамж байгуулах” зорилгоор Биеийн тамир спортын хорооны эзэмшлийн газрын хэмжээнд өөрчлөлт оруулан “иргэдэд 12319 мкв газар олгож, 111633 мкв газрыг Биеийн тамир спортын хороонд эзэмшүүлэх”-ээр шийдвэрлээд,[9] дараа нь аймгийн Засаг дарга 2016 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/244 дүгээр захирамжаар[10] дээр дурьдсан аймгийн Засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн А/69 дугаар захирамжийг хүчингүй болгож, Биеийн тамир спортын хорооны эзэмшлийн 123952 мкв газрын байршилд тодотгол хийж, урд хэсгийг хасч, баруун зүүн талд нэмж кадастрын зураглалд өөрчлөлт оруулан, хэмжээг багасгалгүй биеийн тамир спорт цогцолборын зориулалтаар 123952 мкв газрыг Биеийн тамир спортын хороонд эзэмшүүлж шийдвэрлэсэн байх бөгөөд Биеийн тамир спортын хороонд анх 2008 онд эзэмшүүлсэн газрын хэмжээ өөрчлөгдөөгүй, Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/244 дүгээр захирамж хүчин төгөлдөр байна.

Гэтэл дээрх захирамжийг батлагдан гарсны дараа Зуунмод сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын 2016 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдрийн 02 дугаар тогтоолоор Зуунмод сумын 2016 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг баталж, уг төлөвлөгөөний 3 дахь хэсгийн зохион байгуулах ажлын хүрээнд гэсэн хэсгийн 12-д “Нацагдорж 5-р багт стадионы урд газар дахин төлөвлөлт, техникийн нөхцөл дахин төлөвлөлт”[11] гэж төлөвлөгдсөн зэргээс үзэхэд тухайн маргаан бүхий газар аймгийн Засаг дарга, сумын Засаг дарга нар хэн хэн нь  газар зохион байгуулах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, энэхүү газар зохион байгуулах эрх хэмжээг хэрэгжүүлэх бүрэн эрх алинд нь байгаа эсэх асуудал нь захиргааны байгууллагуудын асуудал болох нь тодорхойлогдож байх тул тухайн захиргааны байгууллагуудын эрх хэмжээ хэрэгжүүлэх үл ойлголцлын байдлаас гарсан шийдвэрүүд, тэдгээрийг зөвтгөх гэсэн дээрх шийдвэр нь нэхэмжлэгчийн газар эзэмших ашиг сонирхолыг шууд хөндөх үндэслэл болохооргүй байна.  

Өөрөөр хэлбэл, маргаж буй тухайн нэгж талбар дээр аймгийн Засаг даргын захирамж, мөн сумын Засаг даргын захирамжаар аль аль нь газар эзэмшүүлэх асуудлыг шийдвэрлэсэн, түүнчлэн сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тогтоолоор газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөнд оруулж, төсөл хэрэгжүүлэхээр шийдвэрлэсэн зэрэг нь засаг захиргааны байгууллагуудын тухайн асуудалд холбогдох эрх хэмжээний харьялал давхацсан шийдвэрүүд гарч байсан, асуудалд ямар үндэслэлээр хэн нь бүрэн эрх хэрэгжүүлэх эсэх нь тодорхойгүй зэргээс гарсан үр дагавар нь маргаан бүхий актын гарсан шалтгаан болж, улмаар нэхэмжлэгчийн эрх ашиг сонирхолыг хөндсөн болох нь тогтоогдож байна.

 Иймд дээрхээс дүгнэн, шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд маргааныг шийдвэрлэж,  нэхэмжлэгч иргэний газар эзэмших ашиг сонирхол нь хариуцагч Засаг даргын гаргасан 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаар захирамжийн улмаас зөрчигдсөн болох нь тогтоогдож байх тул нэхэмжлэгчийн зөрчигдсөн эрхийг сэргээж, нэхэмжлэлийг хангаж, шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

 Харин хариуцагч аймгийн Засаг дарга нь Газрын тухай хуульд заасан эрх хэмжээний хүрээнд асуудлыг шийдвэрлэх, төрийн захиргааны байгууллагаас гаргаж буй актуудыг хуульд нийцүүлэн зөвтгөх шаардллагатай гэж үзвэл тус асуудалд холбогдон ашиг сонирхол нь хөндөгдөх этгээдэд мэдэгдэх, бусад этгээдэд ямар нэгэн хохирол учруулж болзошгүй асуудлыг нэг мөр шийдвэрлэх эрх нь түүний бүрэн эрхэд хамаарах эрхийн асуудал бөгөөд шүүхийн энэхүү шийдвэр нь Засаг даргын холбогдох асуудлыг шийдвэрлэхэд харшлахгүй болохыг дурьдах нь зүйтэй байна.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.  Захиргааны ерөнхий хуулийн  дүгээр зүйлийн 24 дугаар зүйлийн 24.1, 26 дугаар зүйл 26.1 Газрын тухай хуулийн  дүгээр зүйлийн дугаар зүйлийн 21 дүгээр зүйлийн 21.3.2, 21.4.3, 27 дугаар зүйл 27.1 дэх хэсгийг тус тус заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, Төв аймгийн Засаг даргын 2017 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн А/110 дугаар захирамжийн иргэн Ц.Цэрмаад холбогдох хэсэг /Сумын Засаг даргын 2016 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн  А/32 дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаад газар эзэмших эрх олгосон шийдвэрийг хүчингүй болгосон хэсэг/-ийг хүчингүй болгосугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70200 төгрөгийг орон нутгийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч Ц.Цэрмаад олгосугай.    

3. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-т зааснаар шүүхийн шийдвэрийг хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.  

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ            ШҮҮГЧ                               Д.ЗОРИГТБААТАР

 

 

 

---

[1] Хэргийн 46-49 дугаар хуудас,

[2] Хэргийн 43-р хуудас

[3] Хэргийн 34-р хуудас,

[4] Хэргийн 34-р хуудас

[5] Хэргийн 50, 55 дахь хуудасны ар талын хуудас,

[6] Хэргийн 32-р хуудас, захирамж, хавсралтын хамт

[7] Хэргийн 93-96 дугаар хуудас,

[8] Хэргийн 63-р хуудас

[9] Хэргийн 61-р хуудас

[10] Хэргийн 120-121-р хуудас

[11] Хэргийн 50, 55-р хуудас