Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ө.Бахытек даргалж,

             шүүх хуралдааны нарийн ичгийн дарга Б.Нарантуяа,

             улсын яллагч З.Алтансолонго,

             шүүгдэгч М.Ж нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн  шүүх хуралдаанаар,

  Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Т.Өсөхолдоос   Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт  зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, шүүгдэгч М.Ж-д  хологдох эрүүгийн 036000000160 дугаартай хэргийг 00 оны 07 дугаар сарын 9-ний өдөр хүлээн авч, 00 оны 08 дугаар сарын 05-ны өдөр хяларшуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн иеийн айцаалт:

Монгол улсын иргэн, яс үндэс дөрвөд, ******* оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумд төрсөн,  ******* настай, эрэгтэй, ам үл 3, аав, ээжийн хамт амьдардаг, үрэн дунд оловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агт оршин суух хаягтай, хэрэг хариуцах чадвартай, урьд ял шийтгүүлж айгаагүй, М.Ж   

 Шүүгдэгчийн хологдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд тусгагдсанаар/

Шүүгдэгч М.Ж нь 00 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агийн нутаг дэвсгэрт архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Ц.*******тай маргалдаж, улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь зүүн гарын шуу ясны хугарал, хүзүүний аруун хэсэгт зулгаралт,  хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт цус хуралт гэмтэл үхий хүндэвтэр хохирол учруулж, хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт хологджээ.

        ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр дараах нотлох аримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Эрүүгийн 036000000160 дугаартай хавтаст хэргээс:

1. Хохирогч Ц.*******гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 11-1-р хуудас/,

. Яллагдагч М.Ж-н мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 39-р хуудас/,

3. Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хавтаст хэргийн 43-р хуудас/,

4. Хохирогчийн өмгөөлөгч Б.Ганзоригоос гаргасан хүсэлт /хавтаст хэргийн 61-р хуудас/,

            5. Яллагдагч М.Ж-н 00 оны 07 дугаар сарын -ны өдөр хэргийг хяларшуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр гаргасан хүсэлт  /хавтаст хэргийн 6-р хуудас/ олон хавтаст хэрэгт цугларсан усад ичгийн нотлох аримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүхээс тогтоосон хэргийн нөхцөл айдал

Хэрэгт авагдсан нотлох аримтуудаар шүүгдэгч М.Ж нь 00 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агийн нутаг дэвсгэрт архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Ц.*******тай маргалдаж, улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь зүүн гарын шуу ясны хугарал, хүзүүний аруун хэсэгт зулгаралт,  хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт цус хуралт гэмтэл үхий хүндэвтэр хохирол учруулсан үйл аримт тогтоогджээ.                                                                                        

Нэг. Шүүгдэгчийн гэм уруугийн талаар

Шүүх прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгч М.Ж-г гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруутайд тооцоход “хууль ёсны”, “шударга ёсны”, “гэм уруугийн” зарчмыг тус тус аримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл аримт, хэрэгт цугларсан, шинжлэн судалсан нотолгооны ач хологдол үхий доорхи нотлох аримтуудыг тал үрээс нь үрэн гүйцэд, одит айдлаар нь хянаж харьцуулан судалсны үндсэн дээр үнэлж дүгнэхэд

Шүүгдэгч М.Ж нь 00 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агийн нутаг дэвсгэрт архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Ц.*******тай маргалдаж, улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь зүүн гарын шуу ясны хугарал, хүзүүний аруун хэсэгт зулгаралт,  хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт цус хуралт гэмтэл үхий хүндэвтэр хохирол учруулж, хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн олох нь дараах нотлох аримтуудаар нотлогдон тогтоогдож айна. Үүнд:

-Гэрч Ц.*******гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “Би 00 оны 06 дугаар сарын 14-ний Улаанаатар хотоос хүргэн ах *******, эгч *******-*******, эгч *******, найз ******* нары хамт БаянӨлгий аймагт айх Алтай Таван огд үзэхээр гарсан, замдаа ид нар Говь-Алтай аймгийн Хөх морьт суманд айлд очиж явж айгаад 00 оны 06 дугаар сарын 18-ны орой 1 цагийн үед Ховд аймгийн ******* суманд ирсэн, сумын төв гумданд орж ирээд дэлгүүр орж ундаа, ус авахаар ирсэн. Тухайн үед манай хоёр эгч уугаад дэлгүүр орж ундаа, ус авахаар орсон.Удалгүй ундаа усаа аваад машин дотор орж ирээд суухад араас нь танихгүй хоёр залуу ирээд машины хаалга онгойлгоод манай эгчийг хаана хүрэх гэж айгаа юм, уугаад ир, юм ярьж гэж хэлээд хаалга онгойлгоод айсан. Тэр үед манай эгч мэдрэл муутай юм уу наад хаалга хаагаач гэж хэлээд хаалгаа хаах гэтэл хаалга тавихгүй айсан. Тэгтэл хүргэн ах ******* машинаас уугаад хаалга үүдээ тавиач гэж хэлээд хаалганаас холдуулахад чи хэн э гэх зэргээр маргаан үүсгэж айгаад ******* ахыг цохисон. Тэгтэл хүргэн ах ******* ах нэг залууг нь түлхэж өөрөөсөө холдуулсан тэгээд маргалдаж айхад цаанаас нь өөн залуучууд хүрээд ирсэн. Тэгээд и дунд нь ороод салгаад явж айхад манай машин асаад цааш эргээд явж айсан. Тэгэхлээр нь и машины араас гүйхэд нэг хүн намайг арьж аваад унагаахад миний дээрээс хүмүүс өшиглөөд айхлаар нь и осоод зугтаад холдож очоод гараа харахад миний зүүн талын гар хугарчихсан айсан. Тухайн үед аймаар өвдөж айсан. Миний араас хоёр залуу хөөхөөр нь и та нар одоо олиоч миний гар хугарчихсан айна ш дээ гэж хэлэхэд хаанахын хэн гэж пиздаа вэ чамайг ална гэж хэлээд явж айхад манай машин ирээд зогсохоор нь и машиндаа суугаад явсан. Тэгээд сумын эмнэлэг дээр ирж үзүүлэхэд гар чинь хугарчихсан айна, яаралтай аймаг руу яв гэж хэлсэн. ...Намайг газарт унаад тонгойгоод хэвтэхэд миний дээрээс хоёр залуу өшиглөөд айсан нэг залуу нь миний зүүн талын гар хэсэгт өшиглөж гарын шуу хэсгээр хугалсан айгаа. Тухайн залуучуудыг и харвал танина.” Гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 13-14-р хуудас/, 

-Хохирогч Ц.*******гийн /Монгол улсын иргэн, оны 10 дугаар сарын 14-ний өдөр төрсөн, настай, эрэгтэй, ам үл 7, нөхөр, аав, ээж, дүү нарын хамт амьдардаг, үрэн дунд оловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, Улаанаатар хот, Сонгинохайрхан дүүрэг, дугаар хороо, Чулуутын 3-8 тоотод оршин суудаг, регистрийн дугаартай, овогт гийн *******/ мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн“ ...Би Жавхланаяр гэдэг хүнийг танихгүй зугаалаад явж айгаад маргалдаад зодуулсан юм. ...Би Жавхланаяртай маргалдахад намайг өргөж аваад газар шидэж миний зүүн гарыг шуу хэсгийн ясыг хугалсан юм. Мөн и тухайн үед газар унахдаа хүзүүний аруун хэсэг, хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт зулгарсан юм өөр гэмтэл эртэл айхгүй. М.Жавхланаяр дээрх гэмтлийг надад ганцаараа учруулсан.  ...Миний хохирлыг М.Жавхланаяр үрэн арагдуулсан тул надад ямар нэгэн санал нэхэмжлэх эд зүйл айхгүй. Би Ховд аймагруу явах оломжгүй тул шүүх хуралд оролцохгүй, мөн хэргийн материалтай танилцах шаардлагагүй, миний өмгөөлөгч Ховд аймагт айгаа тул миний өмнөөс өмгөөлөгч хэргийн материалтай танилцаж ,шүүх хуралд оролцоно. Надад ямар нэгэн гомдол санал айхгүй” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 11-1-р хуудас/,

            -Гэрч Б.Баатарилэгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “... Би 00 оны 06 дугаар сарын 18-ны орой 1 цагийн үед Мөнхзоригтой хамт машинтай нь гудманд ирээд Мөнхзоригийн дэлгүүрийн гадаа ирээд зогсож айхад гудманд олон залуучууд ужигнаад зодолдож айсан. Тэгэхлээр и дундуур ороод манай нутгийн залуучууд айхлаар нь и салгаж явж айгаад хүч хүрэхээ айгаад сүлдээ хаяад явсан юм.... Жавхланаяр, Улсолд хоёр тухайн танихгүй гурван залуугийн нэг намхан ор залуутай зодолдож айсан. Баясгалан гэх залуу нэг махлаг залуутай маргалдаж айсан.” Гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 15-16-р хуудас/, 

            - Гэрч Э.Улсолдын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “ Би 00 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдөр 13 цагийн үед Жавхланаяртай уулзаад сууж айгаад 0 цагийн үед гудманд ирээд дахиад нэг пиво уугаад сууж айхад Мөнхзоригийн дэлгүүрийн гаднаа нэг улаан машинтай залуучуудтай Баясгалан маргалдаад арилцаад авчихсан зогсож айсан. Тэгэхлээр Жавхланаяр ид хоёр очоод тэд нартай маргалдаж айгаад Жавхланаяр нэг залууг нь арьж аваад газарт унагаахаар нь и дээрээс очоод нэг удаа нуруу хэсэгт өшиглөсөн тэгтэл  Жавхланаяр дээрээс нь өшиглөөд айсан тэгтэл тухайн зодуулж айсан залуу осоод зугтсан. Араас нь Жавхланаяр хөөхөд тухайн залуу миний гар хугарчихсан айна одоо ольё гэж хэлж айсан. Тэгээд ид нар эмнэлэг ороод үзүүлэхэд зүүн талын гар хугарчихсан айсан.” Гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 19-0-р хуудас/, 

-Гэрч С.*******-*******ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “ ...Тэгтэл манай хоёр дүү *******, Тайванат хоёр ас машинаас уусан.Тэгээд тэд нар хоорондоо маргалдаж айгаад нэг залуу нь *******г газарт унагаагаад дээрээс нь өшиглөсөн. Тэгэхлээр ид нар машинаа асаагаад холдоход ******* машинд суугаагүй айсан. Тэгтэл араас гүйж ирээд машинд суухад зүүн талын гар хугарчихсан айсан. Өөрөө миний гар хугарчихлаа гэж айсан. Тэгэхлээр и нар цагдаа дээр очоод уулзаад, эмнэлэг орж үзүүлэхэд аймаг яв гэж хэлсэн” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 5-*******-р хуудас/, 

-Гэрч Т.*******ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “ ...Тэгээд Ховд аймгийн ******* сум дээр 00 оны 06 дугаар сарын 18-ны орой 1 цагийн үед ирсэн. Тэгээд ******* сумын гудманд зогсоод дэлгүүр орж ус, ундаа аваад машин дотроо сууж айхад зүүн талын урд хаалгыг нэг танихгүй залуу онгойлгоод хаашаа явж айгаа юм вэ, хаанахын хүмүүс юм вэ,  гэж асуусан. Тэгэхлээр манай эхнэр *******-******* хаанаас явж айгаа нь чамд явмар хамаатай юм вэ, наад хаалга тавиач гэж хэлэхэд хаалга тавихгүй айсан олохоор и уугаад нөгөө залуу дээр очоод оль энэ тэр гэж хэлэхэд нэг үдүүн залуу нь надтай маргалдаж эхэлсэн тэгтэл тал талаас аахан залуучууд ирсэн. Тэр үед манай хоёр дүү *******, Тайванат хоёр ас машинаас ууж ирээд зогсож айхад нөгөө залуучууд *******, Тайлванат хоёр луу дайрч эхэлсэн. Тэр хоёртой маргалдаж айгаад машин энэ тэр цохих гээд айхлаар нь и машинаа холдуулах гээд нөгөө хэдийгээ суу гэж хэлээд машиндаа суугаад хөдлөхөд ******* хоцорчихсон айсан. Тэгэхлээр и уцаж эргэж зогсоод машинаасаа ууж ирээд харахад нөгөө залуучуудын нэг нь арьж аваад унагаагаад цохиж айсан. Тэгэхлээр нь и очиж одоо ольцгоо гэж хэлээд *******г машинд суулгахад зүүн гар нь хугарчихсан айсан. Өөрөө миний гар хугарчихсан гэж айсан.” Гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 7-8-р хуудас/, 

            - Яллагдагч М.Жавхланаярын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “ ...Би Ц.******* гэх хүнийг ерөөсөө танихгүй. Манай сумаар дайран өнгөрч явсан явуулын хүн айсан юм.  ...Би *******г араас түлхэж унагаагаад дээрээс нь нуруу олон гар хэсэгт нь хэд-хэдэн удаа өшиглөсөн. Яг хэдэн удаа өшиглөсөн талаараа санахгүй айна. Архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн айхдаа ийм зүйл хийчихсэн юм. Би уруугаа хүлээн зөвшөөрч айна. Хийсэн үйлдэлдээ маш их гэмшиж айна. .. Би *******гаас гарсан эмчилгээний зардлыг үрэн гүйцэт төлж арагдуулсан айгаа. Одоо ид хоёрын дунд хохирлын ямар нэгэн маргаан айхгүй. Бид хоёр эвлэрч учир зүйгээ олсон айгаа.” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 8-9-р хуудас/,

-Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний аланы шинжээчийн 00 оны 06 дугаар сарын 3-ны өдрийн 51 дугаартай “ Дүгнэлт: 1. Ц.*******гийн иед зүүн гарын шуу ясны хугарал, хүзүүний аруун хэсэгт зулгаралт, хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо.  . Ц.*******гийн иед учирсан  гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн  айх оломжтой, тухайн хэрэг учралын үед үүссэн айх оломжтой шинэ гэмтлүүд айна. 3. Ц.*******гийн иед учирсан гэмтлүүд нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.  4. Ц.*******гийн иед учирсан гэмтлүүд нь “Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын .3.1-д зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна.” гэх дүгнэлт /хавтаст хэргийн 34-р хуудас/, 

-Хохирогчийн өмгөөлөгч Б.Ганзоригийн 00 оны 07 дугаар сарын 17-ны өдөр Ховд аймгийн Прокурорын газарт гаргасан “Хохирогч *******гийн өмгөөлөгч Б.Ганзориг миний ие нь хохирогчийн зүгээс ямар нэгэн гомдол, санал, нэхэмжлэх зүйлгүй, яллагдагч Жавхланаяртай эвлэрсэн айгаа тул хэргийг хяларшуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргаж айна” гэх хүсэлт /хавтаст хэргийн 61-р хуудас/,

-Иргэн Ц.*******гийн 00 оны 06 дугаар сарын 0-ны өдөр Ховд аймгийн Цагдаагийн газарт гаргасан өргөдөл /хавтаст хэргийн 4-р хуудас/, 

-Яллагдагч М.Ж 00 оны 07 дугаар сарын -ны өдөр гаргасан “м.ж миний ие 00 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдөр Ц.*******г цохиж иед нь хүндэвтэр хохирол учруулсан олохоо хүлээн зөвшөөрч айна. Ц.*******гийн хохирлыг үрэн арагдуулсан тул миний хэргийг хяларшуулсан журмаар шийдвэрлэж өгнө үү” гэх хүсэлт /хавтаст хэргийн 6-р хуудас/, шүүгдэгчийн шүүх хуралдаанд гэм уруугаа хүлээн зөвшөөрч өгсөн мэдүүлэг олон хэрэгт цугларсан усад нотлох аримтуудаар нотлогдон тогтоогдож айна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судалсан нотлох аримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл, журмаар цуглуулж эхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөрчөөгүй, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл аримтыг хангалттай тогтоож чадсан айх тул хууль ёсны гэж үзэж нотлох аримтаар үнэлэв.

Шүүгдэгч М.Ж-н согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хохирогч Ц.*******тай маргалдаж, улмаар түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь зүүн гарын шуу ясны хугарал, хүзүүний аруун хэсэгт зулгаралт,  хоёр эгэмний дунд доод хэсэгт цус хуралт гэмтэл үхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан гэм уруутай үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг үрэн хангасан, Ховд аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч М.Ж-н үйлдсэн гэмт хэрэгт нь мөн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлтэй айх тул шүүгдэгчийг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруутайд тооцох нь зүйтэй айна.

Иймд шүүгдэгч М.Ж-н үйлдсэн гэмт хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн нотлох аримтаар нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ялыг хүлээн зөвшөөрсөн,  гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон, хэргийг хяларшуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасан зэрэг нөхцөл айдал тогтоогдсон нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан хэргийг хяларшуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлд хамаарч айх тул шүүх хэргийг хяларшуулсан журмаар хянан шийдвэрлэсэн олно. 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн шүүгдэгчид хологдох эрүүгийн хэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан нотолол зохих айдлуудыг шалгаж тогтоосон, улсын яллагчийн гэм уруугийн талаарх дүгнэлт нь хэргийн үйл аримттай тохирсон, хохирогч нь хохирол нэхэмжилсэн аримтаа ирүүлээгүй, шүүгдэгч гэм уруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрч айна гэж дүгнэлээ.

Шүүгдэгч М.Ж нь хохирол, хор уршгийг төлсөн, хохирогч гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй олох нь хохирогч Ц.*******гийн мэдүүлэг, /хавтаст хэргийн 1-р хуудас/ хохирогчийн өмгөөлөгч Н.Ганзоригийг  хүсэлтээс /хавтаст хэргийн 61-р хуудас/ тогтоогдож айх тул шүүгдэгчийг усдад төлөх төлөргүй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч М.Ж нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үед хохирогч Ц.*******тай маргалдаж улмаар хохирогчийн иед нь халдаж түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь зүүн гарын шуу ясны хугарал үхий хүндэвтэр хохирол учруулсан үйлдэл нь гэм уруугийн санаатайгаар үйлдэгдсэн айна.

           Хоёр. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Шүүгдэгч М.Ж урьд нь гэмт хэрэгт хологдож айгаагүй олох нь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”-аар /хавтаст хэргийн 43-р хуудас/ нотлогдож айгаа а урдаас төлөвлөж хохирогч Ц.*******г цохиж зодох гэсэн санаа зорилго агуулаагүй, хохирогчид учирсан хохирол, хор уршгийг төлж арагдуулсан айх тул Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.-т заасан “тохиолдлын шинжтэй нөхцөл айдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”, “учруулсан хохирлыг төлсөн” хөнгөрүүлэх нөхцөл айдал тогтоогдсон гэж үзэж,  мөн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл айдал тогтоогдоогүй олно.

Шүүгдэгч М.Ж хувийн айдлын талаар гэрч Г.Амаржаргалын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “Манай найз наргианч төлөв даруу зантай, нийтэч ажилсаг, хүнд тусархуу, нутагтаа нэр хүнд сайтай залуу айгаа юм. Ам үл 5, айлын ага хүүхэд өгөөд дээрээ ах эгчтэй. Архи согтууруулах ундааны зүйл хаяа аяр ёслолын  үе олон найз нөхдийнхөө дунд хэрэглэдэг оловч ямар нэгэн илүү дутуу зан гаргаад айдаггүй. Нэлээн наргианч зантай өгөөд үр хэт согтохоороо унтаад өгдөг юм. Одоохондоо ажилгүй Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агт аав ээжийн хамт амьдарч айна” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 9--р хуудас/,

Гэрч М.Анхаярын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “Манай дүү олох Ж төлөв даруу зантай, нийтэч, ажилсаг, хүнд тусархуу залуу айгаа юм. Хааяа архи согтууруулах ундааны зүйлийг аяр ёслолын үе олон найз нөхдийнхөө дунд хэрэглэдэг. Хэрэглэсэн үедээ зан авир гаргах гээд талтай айгаа юм. Одоохондоо ажилгүй, Ховд аймгийн ******* сумын Хөндлөн агт аав, ээжийн хамт амьдарч айгаа” гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 31-3-р хуудас/ зэрэг нотлох аримт хэрэгт цугларсан айна.

Шүүхээс шүүгдэгч М.Ж гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруутайд тооцсон тул эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй айх, тухайн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм уруугийн хэлэрт тохирсон айх  шударга ёсны зарчмыг аримтлан шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл олгосон дээрх нотлох аримтуудыг үндэслэн  шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор урьд ял шийтгүүлж айгаагүй, хувийн айдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл айдал, учруулсан хохирол, хор уршиг, нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, учруулсан хохирлыг нөхөн төлсөн, эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх нөхцөл айдал тогтоогдсон, ял хүндрүүлэх нөхцөл айдал тогтоогдоогүй, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ялыг хүлээн зөвшөөрсөн,  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон айдал, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн гаргасан хүсэлт зэргийг тус тус харгалзан шүүх хуралдаанд улсын яллагчийн гаргасан санал, дүгнэлтийн хүрээнд шүүгдэгчийн эрх зүйн айдлыг дордуулахгүйгээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэж шийдвэрлэх нь зүйтэй айна.  

Иймд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.Ж-г зургаан зуун тавин  нэгжтэй тэнцэх хэмжээний зургаан зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ялаар шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид оногдуулсан зургаан зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ялыг 3 сарын хугацаанд  хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг иелүүлээгүй ол иелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг  шүүгдэгчид тайларлаж, торгох ялын иелтэнд хяналт тавихыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх айгууллагад даалгав.

Эрүүгийн  036000000160 дугаартай хэрэгт эд мөрийн аримтаар хураагдсан зүйлгүй,  шүүгдэгчээс гаргуулвал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, усдад төлөх төлөргүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, иргэний ичиг аримт шүүхэд шилжиж ирээгүй олохыг тус тус дурдаж, торгох ял иелэгдэх хүртэл шүүгдэгчийн эзэмшлийн ХААН анкин дахь 585056 тоот дансыг итүүмжилсэн прокурорын 00 оны 07 дугаар сарын 17-ны өдрийн 5/56 дугаартай тогтоолыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгчид шүүхийн дуудсан цагт хүрэлцэн ирэхгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулахгүй айх зорилгоор урьд авсан хувийн аталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр олох хүртэл хэвээр үлдээх  нь зүйтэй айна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  17.4 дүгээр зүйлийн 1, 5 дахь хэсэг, 36.1 дүгээр зүйлийн 1, 36. дугаар зүйлийн 1, , 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлийн 1, , 4, 5 дахь хэсэг, 36.10 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага олгон  ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч М.Ж-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм уруутайд тооцсугай. 

. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.Ж-д зургаан зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний зургаан зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.Ж-т оногдуулсан зургаан зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний зургаан зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ялыг 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлсүгэй. 

  4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт  зааснаар торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд  иелүүлээгүй ол шүүх иелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч М.Ж-т  тайларласугай.

 5. Шүүгдэгч М.Ж нь энэ хэргийн учир цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчээс гаргуулвал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, усдад төлөх төлөргүй, хэрэгт эд мөрийн аримтаар хураагдсан зүйлгүй,  иргэний аримт ичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй олохыг тус тус дурдаж, шүүгдэгчийн эзэмшлийн ХААН анкин дахь 585056 тоот дансыг итүүмжилсэн Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурорын 00 оны 07 дугаар сарын 17-ны өдрийн 5/56 дугаартай “Эд хөрөнгө итүүмжлэх тухай” тогтоолыг торгох ял иелэгдэх хүртэл хэвээр үлдээсүгэй.

6.Шүүгдэгч М.Ж-д оногдуулсан торгох ялын иелтэнд хяналт тавихыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-457 дугаар нээлттэй, хаалттай хорих ангид даалгасугай.

7.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчин төгөлдөр олох өгөөд шүүгдэгч М.Ж-д урьд авсан хувийн аталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр олтол хэвээр үлдээсүгэй. 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан уюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор  шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл ичих эрхтэйг дурдсугай. 

 

 

 

                          ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                    Ө.БАХЫТБЕК