2020           02               10                                               2020/ШЦТ/60

 

                                 МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-нарийн бичгийн дарга Ж.Эрдэнэсувд

-улсын яллагчаар Т.Төмөртулга

-шүүгдэгч Д.Т нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн Х овгийн Д.Т-д холбогдох 2034000330056 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2020 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдөр хүлээн авснаар хянан хэлэлцэв.

 

             Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн 1982 оны 08 дугаар сарын 04-ний өдөр Төв аймгийн Эрдэнэсант суманд төрсөн, 38 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, малчин, ам бүл 5, эхнэр, 3 хүүхдийн хамтаар Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын 2-р багт оршин суух хаягтай, улсаас авсан гавьяа шагнал, ял шийтгэлгүй, бие эрүүл, хэрэг хариуцах чадвартай гэх Х овгийн Д.Т /РД:____82080419/;

Холбогдсон хэргийн талаар:

Яллагдагч Д.Түвшинбат нь 2019 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдөр Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын нутаг Баргилт 2 дугаар баг “Хүрээ зам” гэх газарт хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас Н.Мөнхбатыг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Шүүгдэгч Д.Т-ын хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар давхар нотлогдон тогтоогдсон тул түүний мэдүүлгийг яллах талын нотлох баримтад тооцсон.

Шүүгдэгч Д.Т нь 2019 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдөр Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын нутаг Баргилт 2 дугаар баг “Хүрээ зам” гэх газарт хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас Н.Мөнхбатыг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь:

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 6 тал/
• Хохирогч Н.Мөнхбатын яаралтай тусламжийн хуудас /хх-ийн 30 тал/
• Хохирогч Н.Мөнхбатын мөрдөн байцаалтын шатанд гаргасан хорхирлын баримтууд /хх-ийн 41-43 тал/
• Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоол /хх-ийн 45-48 тал/
• Хохирогч Н.Мөнхбатын мөрдөн байцаалтын шатанд гомдол саналгүй гэх бичгээр гаргасан хүсэлт /хх-ийн 61 тал/
• Шүүхийн   шинжилгээний албаны шинжээчийн №41 дугаартай Н.Мөнхбатын биед тархи доргилт, бүсэлхийн 1_2/1_3/1_4, 1_4/1_5, 15/31-р нугалмуудын жийргэвчний цүлхийлт, зүүн шанааны нөсөө гэмтлүүд тогтоогдлоо. 3. 4. 5. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн хэд хэдэн удаагийн үйлчлэлээр хэрэг болсон гэх хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой шинэ гэмтлүүд байна. Дээрх гэмтлүүд нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.” гэх дүгнэлт /хх-ийн 27-28 тал/,
• Хохирогч Н.Мөнхбатын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...Манайх төв аймгийн Эрдэнэсант сумын нутагт мал маллаж амьдардаг...Би 2019 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдөр хөдөө гэртээ байж байтал...гаднаас манай сумын Тэгшбаатар, Баярмагнай, Цагаан-өвгөн, Түвшинбат гэх хүмүүс 21 цагийн орчимд манайд орцгоож ирсэн...тэгээд манай гэрт орж ирсэн хүмүүс 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болох морь уургалдаг тэмцээний талаар ярилцацгаасан...бараг 30 минут болоод Тэгшбаатар, Баярмагнай, Цагаан-өвгөн нар манайхаас гарцгаахад Түвшинбат чи миний цамцыг өмсчихсэн байна, наад цамц чинь Ундрахын өгсөн цамц уу гэж хэлэхээр нь би энэ миний цамц, надад хэн өгсөн нь чамд чухал уу...согтуу хүнтэй маргалдмааргүй байна гэж хэлээд гэрээсээ шууд гарах санаатай гэрийн хаалгаар гарах гээд тонгойтол Түвшинбат миний араас ирээд шууд гараараа миний толгойны баруун хэсэг, баруун талын чих, шанаа хавсраад нэг удаа маш хүчтэй цохиход би гэрийнхээ довжоо руу уруудаад газар нүүрээрээ шургаж унасан тэгээд миний ухаан балартаад, чих дүнгэнээд манараад, газар доошоо хараад хэвтэж байтал Түвшин бат миний нурууны гол хэсэг буюу ахар сүүлний дээд талд нэг удаа мөн маш хүчтэй дэвсэхэд цаанаас нь нөгөө гурав ирээд Түвшинбатыг хорьж салгаж холдуулахад Тэгшбаатар намайг түшиж гэрлүү оруулчихаад тэр хэд яваад өгсөн.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 8-9 тал/,
• Гэрч Б.Баярмагнайгийн мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...Тэгээд бид хэд Мөнхбат ахын гэрт адуу мал шургуу уурга энэ тэр гээд янз бүрийн юм ярилцаж байгаад бараг 30 орчим минут болсон байх. Тэгээд гэрээсээ Тэгшбаатар, Цагаан өвгөн, айлынх нь залуу бид хэд бие засахаах нь Мөнхбатын гэрээс нь гарч гэрийнх урд талд 10 гаран метр зайд зогсож байтал гэнэт хүний яая гэх гэж орилох дуу гарахаар нь гайхацгаасан...гэрийнх нь үүд рүү гүйгээд очтол тэнд Мөнхбат ах, Тэгшбаатар, Түвшинбат ах нар зогсож байсан Мөнхбат ах би Түвшинбат ахыг буудаж ална гээд гэр лүүгээ Тэгшбаатартай хамт орсон.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 14-15 тал/,
• Гэрч Б.Тэгшбаатарын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...2019 оны 12 дугаар сары 26-ны өдөр...харанхуй болсон хойно саахалтын М ахынд очиж ойр зуурын юм ярьж байгаад мөн манай ойролцоо болох адуучин тэмцээний талаар ярилцаж байгаад Түвшинбат, Мөнхбат хоёр гэрт үлдээд бид нар гарч гэрийнх нь урдхан талд тамхилаад дэмий яриад байцгааж байтал гэнэт Мөнхбатын гэрийн үүдэнд хүний яая гэх чанга дуу гарахаар нь би гүйн очтол Мөнхбат ах, Түвшинбат ах нар зогсоогоороо муудалцаад байж байхаар нь би гүйн очтол Мөнхбат ах Түвшинбат ахыг би чамайг буудна шүү гээд гэрлүүгээ орхоор нь би хамт орж хорьсон...Түвшинбат ахын хувцас зүв зүгээр байсан харин Мөнхбат ахын хувцас нь газар унасан бололтой хувцасных нь зүүн урд талын хэсэг нь шороо болчихсон байсан тэрийг нь би гөвж өгсөн.Зүүн талынх нь шанаа халцарчихсан байсан.” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 16-17 тал/,
• Шүүгдэгч Д.Т-ын мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн: “...Мөнхбатыг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан гэж үзэх үндэслэлтэй тул...хүлээн зөвшөөрч байна...би болсон хэргийн талаар өмнө нь гэрчээр өгсөн мэдүүлэг дээрээ тодорхой ярьсан тул нэмж ярих зүй байхгүй, би бусдад учруулсан хохирлоо бүрэн төлж барагдуулна...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 52-53 тал/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

 

Шүүгдэгч Д.Т-ын ял шийтгэлийн тэмдэглэл, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа болон бусад хувийн байдлыг тогтоосон баримтуудыг шүүхийн хэлэлцүүлэгт судласан болно.

            Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Д.Т нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн байна.

            Төв аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Д.Т-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тогтоол үйлдэж, ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг, заалт шүүгдэгчийн гэм буруутай үйлдэлд тохирсон байна.

          Улсын яллагчаас Д.Т-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжээр буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах дүгнэлтийг гаргасан байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлд зааснаар хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх журмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5 дугаар зүйлийн 8 дахь хэсэгт зааснаар прокурор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжээр буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах санал гаргаж шүүхэд шилжүүлсэн байна.

Шүүгдэгч Д.Т-ын холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс нэг мянга гурван зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас гурван сар хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ” гэж заасан нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ” гэж зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байна.

     Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан шүүгдэгч гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын сонгосон ялыг хүлээн зөвшөөрч, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгосон хуульд заасан нөхцөл байдлыг хангасан байх тул шүүх шүүгдэгч Д.Т-д холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэж,

      Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, хариуцлага нь гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх гэм буруугийн болон шударга ёсны зарчимд нийцүүлж, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, согтуугаар гэмт хэрэг үйлдсэн зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Т-ыг 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 төгрөгөөр торгож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч Д.Т-ыг торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч Д.Т-д сануулав.

         Мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Н.Мөнхбат нь “...Н.Мөнхбат миний бие 2019 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр Д.Т-тай маргалдаж түүний улмаас миний биед хөнгөн гэмтэл гарч эмчлүүлсэн. Д.Т нь надад учруулсан 1.280.000 төгрөгийг төлсөн тул гомдол саналгүй, хэргийг хялбаршуулснаар шийдвэрлэж өгнө үү” гэх хүсэлтийг /хх-ийн 61 тал/ бичгээр гаргасан байх тул энэ шүүх хуралдаанаар хэлэлцэх гэм хорын асуудал байхгүй бөгөөд шүүгдэгч Д.Т нь бусдад төлөх хохирол төлбөргүй байна.

           

            Бусад асуудлаар:

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Д.Т нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1, 3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.5, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Х овгийн Д.Т-ыг бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

1. Х овгийн Д.Т-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

1. Шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан торгох ялын биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг харъяа нутаг дэвсгэрийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч Д.Т-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 15.000 /арван таван мянга/ төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

1. Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Д.Т нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Д.Т-д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

1. Шүүхийн шийдвэр нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг, уг шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 15 хоногийн дотор  шийтгэх тогтоолыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчид гардуулахыг, дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардаж аваагүй бол энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлэхийг тус тус дурдсугай.

 

1. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг дурдсугай.

 

1.  Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                         Ю.ЭНХМАА