МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

                                                                               

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь сум дундын шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Г.Даваанаран даргалж, 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: Ө.Цэвэгмэд,

Улсын яллагч: Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь Сум дундын прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Амармөрөн,

Шүүгдэгч: Б.Э /өөрийгөө өмгөөлсөн/ нарыг оролцуулж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар:

 

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь Сум дундын прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Эт холбогдох эрүүгийн 2029000000131 дугаартай хэргийг 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

Шүүгдэгч Б.Э нь 2020 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 22 цагийн үед Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын Хайрхан баг, Цагаан хад гэх газарт, архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Б.Ичинхорлоогийн толгой, нүүр, элэг рүү хөшиглөж эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

 

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь сумын дундын Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Эт холбогдох эрүүгийн 2029000000131 дугаартай хэргийг хянан шийдвэрлэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулахаар санал болгосон болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой шинжлэн судлав. Үүнд:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Э мэдүүлэхдээ: Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна гэв.

 

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 6/,

 

• Ханбогд сумын Цагдаагийн хэлтэст гаргасан Б.Ичинхорлоогийн өргөдөл /хх-7/

-Хохирогч Б.Ичинхорлоогийн гаргасан тайлбар /хх-8/,

 

-Шүүгдэгч Б.Эын гаргасан тайлбар /хх-9/,

 

-Хохирогч Б.Ичинхорлоогийн гаргасан тайлбар /хх-10/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Б.Ичинхорлоогийн өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 13-16/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Б.Эын гэрчээр өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 17-18/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Т.Үнэнбатын өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 19-20/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч О.Бат-Эрдэнийн өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 23/,

 

• Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн Өмнөговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрийн “хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ” 574 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 24-25/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчийн өгсөн мэдүүлэг /хх-31-33/,

 

• Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, “Ван Үрс” ХХК-ийн тодорхойлолт, хохирогч Б.Ичинхорлоогийн иргэний үнэмлэхийн хуулбар, амбулаториор эмчлүүлэгсдийн карт, хохирлын баримтууд /хх-ийн 38, 52, 53, 54, 55-60, 61-69/ зэрэг бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлж авагдсан, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

 

Нэг. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн тухайд:

 

Шүүгдэгч Б.Э нь 2020 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 22 цагийн үед Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын Хайрхан баг, Цагаан хад гэх газарт, архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Б.Ичинхорлоогийн толгой, нүүр, элэг рүү хөшиглөж, эрүүл мэндэд нь “тархины доргилт, духны зөөлөн эдийн няцрал, зулгаралт, зүүн өвдөгний зулгаралт” бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:

 

• Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг,

 

• Ханбогд сумын Цагдаагийн хэлтэст гаргасан Б.Ичинхорлоогийн өргөдөл /хх-7/
• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Б.Ичинхорлоогийн өгсөн: “...нүүрс тээврийн машины хаалга онгойтол миний машин дотор нэг согтуу хүн хэвтэж байхаар нь би тэр хүнийг дуудаад чи миний машин дотор орж хэвтэж байдаг хэн бэ? гэсэн чинь тэр залуу доошоо хараад унтаж байгаад дээшээ хараад сэрээд харсан чинь бид нар Кадр гэж дууддаг Э гэдэг залуу байсан. Тэгээд би Эт үхсэнээ хийж миний машинд унтаж байгаа юм бэ? гэхэд намайг машинаас түлхээд унагаачихсан. Тэгээд би Эт намайг яагаад унагааж байгаа юм бэ? гэхэд Энхбаатар машинаас бууж ирээд пизда минь, гичий минь миний гутлыг олж өгөөч гээд орилоод эхэлсэн. Тэгэхээр нь би чиний гутлыг яаж мэддэг юм гэхэд Э миний толгой нүүр рүү цохиод миний элэг рүү 2-3 удаа хөшиглөхөөр нь би босоод миний амийг авраач гээд зугтаасан чинь тэнд очерт зогсож байсан хүмүүсээс хэн ч гарч ирэхгүй байсан...Энархи уусан нэлээн согтуу байсан ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 13-16/,

 

• Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн Өмнөговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн Хүний биед үзлэг хийсэн шүүх эмнэлгийн №574 дугаартай дүгнэлтээр: “1.Б.Ичинхорлоогийн биед тархины доргилт, духны зөөлөн эдийн няцрал, зулгаралт, зүүн өвдөгний зулгаралт гэмтэл үүсчээ. 2.Дээрх гэмтэл нь тухайн хэргийн нөхцөлд мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байх боломжтой. 3.Уг гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1 заалтаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. 4.Цаашид гэмтэл нь хөдөлмөрийн чадварт нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт /хх-ийн 24-25-рт/,

 

• Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагч Б.Эын өгсөн: “...миний гар утас руу Ичинхорлоо хэд хэдэн удаа залгасан байсан. Тэгээд яасан гээд ярьтал Ичинхорлоо чи намайг өчигдөр шөнө миний нүүр рүү цохиод элэг рүү өшиглөсөн гээд надад хэлээд уйлаад байхаар нь би Ичинхорлоогийн байсан газарт нь яваад очиход Ичинхорлоогийн нүүр хэсэг нь халзарч хавдсан байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 31-33-рт/ зэрэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.

 

 Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь сум дундын Прокурорын газрын хяналтын прокуророос  шүүгдэгч  Б.Эт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна.

 

Иймээс шүүгдэгч Б.Эт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, түүнд Эрүүгийн хуульд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэв.

 

Хоёр. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн тухайд:

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохиролд тооцно”, 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршигт тооцно” гэж заасан.

 

Хохирогч Б.Ичинхорлоогийн эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учирсан болох нь Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн Өмнөговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрийн №574 дугаартай дүгнэлт /хх-24-25/-ээр тогтоогдож байна.

 

Мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 2020 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн мөрдөгчийн тогтоолоор иргэн Б.Ичинхорлоог хохирогчоор тогтоосон нь үндэслэлтэй, тэрээр гэм хорын хохирол шаардах эрхтэй этгээд байна.

 

Шүүгдэгчээс гэм хорын хохиролд 3.000.000 төгрөг төлсөн /хх-73/, хохирогч Б.Ичинхорлоо нь гомдол саналгүй болох нь хохирогчийн “...Бүрнээбаатар овогтой Ичинхорлоо би Болормаа овогтой Эаас эмчилгээний мөнгө 3.000.000 төгрөг авсан нь үнэн болно. Цаашид энэ хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдэхэд миний зүгээс ямар нэгэн санал гомдол байхгүй. Цаашид нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн тайлбараар нотлогдож байна. /хх-8, 10, 73/

 

Иймд шүүгдэгч Б.Э нь хохирогч Б.Ичинхорлоод гэм хорын хохиролд 3.000.000 төгрөг өгсөн, хохирогч Б.Ичинхорлоо нь нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдол саналгүй гэсэн болохыг дурдах нь зүйтэй.

 

Гурав. Эрүүгийн хариуцлагын тухайд:

 

Шүүгдэгч Б.Э нь 2020 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 22 цагийн үед Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын Хайрхан баг, Цагаан хад гэх газарт, архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Б.Ичинхорлоогийн толгой, нүүр, элэг рүү хөшиглөж, эрүүл мэндэд нь “тархины доргилт, духны зөөлөн эдийн няцрал, зулгаралт, зүүн өвдөгний зулгаралт” бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай нь тогтоогдсон тул түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял оногдуулах үндэслэлтэй байна.

 

Шүүгдэгч Б.Э нь урьд нь гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох нь Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-38/-аар тогтоогдож байх тул тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирол төлбөрөө төлж барагдуулсан зэргийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцсон, шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Улсын яллагчаас шүүгдэгчид оногдуулбал зохих эрүүгийн хариуцлагын талаар “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах”-аар гаргасан санал нь шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэм буруугийн шинжид тохирсон гэж үзэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 600 /зургаан зуун/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000  /зургаан зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч Б.Э нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хилийн хориг тавигдаагүй, хэрэгт битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулбал зохих эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг дурдаж, шүүгдэгч Б.Энхбаатарт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэлээ.

 

  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Харагчин овогт Болормаагийн Эыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Эт 600 /зургаан зуун/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 /зургаан зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Эт оногдуулсан 600.000 төгрөгөөр торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар торгох ялыг тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол биелүүлээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

5. Шүүгдэгч Б.Э нь хохирогч Б.Ичинхорлоод гэм хорын хохиролд 3.000.000 төгрөг өгсөн, хохирогч Б.Ичинхорлоо нь нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдол саналгүй гэсэн болохыг дурьдсугай.

 

6. Шүүгдэгч Б.Э нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хилийн хориг тавигдаагүй, хэрэгт битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулбал зохих эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба мөн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5 дахь заалтад зааснаар шүүгдэгч Б.Эт урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

8. Шийтгэх тогтоолыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Өмнөговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолын иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт гомдол гаргах эрхтэйг болохыг мэдэгдсүгэй.

 

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрт гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                   Г.ДАВААНАРАН