2021          02             23                                      2021/ШЦТ/115

 

    

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хэргийн индекс: 185/2021/0078/Э

Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Азжаргал даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Цэрэндулам,

Улсын яллагч, хяналтын прокурор З.Энхжаргал,

Шүүгдэгч Д.Г  нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар

 

Сүхбаатар дүүргийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Д.Г-д холбогдох эрүүгийн 200... дугаартай хэргийг хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалтын талаар: Монгол улсын иргэн,

 

Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

Яллагдагч Д.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны орой 21 цагийн орчимд Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хороо, Хонхорын 1-16 тоотод /Д.Өлзийнямын гэрт/ хохирогч Б.А тай хамт архи ууж байхдаа маргалдаж, архи уусангүй гэх шалтгаанаар зодож эрүүл мэндэд “биед баруун өгзөгт шарх, зүүн гуя, цээж, зүүн баруун бугалга, дух зүүн нүдний зовхинд цус хуралт зөөлөн эдийн няцрал, зүүн ташаанд цус хуралт, тархи доргилт” хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэгт холбогджээ.  

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч Д.Г  нь 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны орой 21 цагийн орчимд Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хороо, Хонхорын 1-16 тоотод /Д.Өлзийнямын гэрт/ хохирогч Б.А-тай хамт архи ууж байхдаа маргалдаж, архи уусангүй гэх шалтгаанаар түлхэж унаган нүүр рүү нь хоёр удаа өшиглөж, хуванцар сандлаар толгой руу нь цохиж түүний биед баруун өгзөгт шарх, зүүн гуя, цээж, зүүн баруун бугалга, дух зүүн нүдний зовхинд цус хуралт зөөлөн эдийн няцрал, зүүн ташаанд цус хуралт, тархи доргилт” хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Хохирогч Б.А-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би найз Өлзийнямын гэрт 2020 оны 10 дугаар сарын 26-ны өглөө 10 цагийн үед очиж байж байгаад дэлгүүрээс 3 шил архи авч уугаад гэрт нь хоносон. 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өглөө 08 цагийн орчимд Д.Г  ганцаараа орж ирээд Өлзийг дуудаад ажилтай гээд гараад явсан юм. Тэгээд Амраа гэх залуутай цуг ломбард ороод Самсунг Эс-7 маркийн гар утсыг нь 40.000 төгрөгөөр тавиад архи аваад Өлзийгийн гэрт очоод архиа уугаад сууж байтал гаднаас Өлзий, Амгаа, Зоригоо нар бас архи аваад ороод ирсэн юм. Тэгээд тэд нарын архинаас уухгүй гэсэн чинь Амгаа, Зоригоо хоёр яахаараа уудаггүй юм гээд надруу дайраад Зоригоо намайг зодоод юу болсныг мэдэхгүй байна, тэгээд гараад 22 цагийн үед гэрлүүгээ явсан юм. Тэгээд явж байхад хөлийн хэсэгт хөндүүрлээд байхаар нь үзсэн чинь цус гарсан байсан. 2020 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр 14 цагийн үед эмнэлэг орсон чинь намайг үзээд хутгалуулсан байна гэсэн. Миний баруун хойд хонгон дээр хоёр оёдол тавьсан, мөн нүд, цээж хэсэгт хөхөрсөн байсан. Миний хажууд ногооны хутга байсан тэрүүгээр хатгасан болов уу гэж бодож байна... ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 15-16 тал/,
• Гэрчээр Х.Наранчулууны мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Өлзийнямынд бид нар тоглоод сууж байхад Д.Г, Бат-Амгалан хоёр хоорондоо маргалдаад барилцаж аваад хэрэлдэж байснаа Д.Г эргэж хараад Б.А-ыг түлхэж унагаад нүүрлүү нь хоёр удаа өшиглөсөн, өшиглөх үед Бат-Амгалан гараад явсан. Тэгсэн Б.А араас нь зугтаад гараад явчихсан. Хутга шевөг барьсан асуудал бол байхгүй... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25-27 тал/,
• Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 12506 дугаартай: “1. Б.А-ын биед баруун өгзөгт шарх, зүүн гуя, цээж, зүүн баруун бугалга, дух зүүн нүдний зовхинд цус хуралт зөөлөн эдийн няцрал, зүүн ташаанд цус хуралт, тархи доргилт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 2. Дээрх баруун өгзөгт шарх гэмтэл нь хурц үзүүртэй зүйлийн 1 удаагийн үйлчлэлээр, бусад гэмтэл нь мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна. 3. Дээрх гэмтэл нь тухайн хэрэг гарсан гэх цаг  хугацаанд үүссэн байх боломжтой. 4 үйлчлэлийн хүчийг тогтоох боломжгүй. 5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна... гэх дүгнэлт /хх-ийн 29-30 тал/,
• Гэрч Д.Өлзийнямын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “... ...” /хх-ийн 22-24 тал/

Шүүгдэгч Д.Г ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Яллагдагч Д.Г -ийн “Би тэр өдөр Өлзийнямын гэрт очиход тэднийд Б.А, Өлзий хоёр унтаж байсан, тэгээд Өлзийням бид хоёр гадагшаа гараад нэг шил архи уучихаад буцаад Өлзийгийн гэрт Амгаа бид гурав очиход тэнд Б.А, Наранчулуун, Даваажаргал гурав байсан, бид зургаа нийлээд архи ууж байгаад Бат-Амгалан бид хоёр маргалдаж барилцаад авсан чинь араас Б.А үхсэний дараа үхэх ёстой юмуу пизда гэхээр би эргэж хараад нүүрлүү нь өшиглесен, тэгсэн Б.А гүйгээд гараад явсан тэгэхээр нь би араас нь өшиглөж унагаад гадаа байсан пивор сандлаар толгойруу нь цохисон, сандал хагархаар нь дахиад сандлаар ар нуруу, бөгсөн биерүү нь цохьчихоод гэрлүү буцаад орсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 6-7, 19-21 тал/ гэх мэдүүлэг, шүүх хуралдаан гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч өгсөн мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгч Д.Г-ийн хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

• Урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 35 тал/
• Гэрлэлтийн бүртгэлийн лавлагаа /хх-ийн 35 тал/
• Шүүгдэгч Д.Г-ийн иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 37 тал/
• Шүүгдэгч Д.Г-н эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэх тухай тодорхойлолт /хх-ийн 70 тал/

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт байхгүйн дээр шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч, маргахгүй байгаагаар давхар нотлогдож байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

Шүүгдэгч Д.Г нь дээрх гэмт хэргийг ганцаараа үйлдсэн болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийг үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан хор уршигт зориуд хүргэж, “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн нь дээрх гэмт хэргийг гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, төгссөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй юм.

Хэрэгт авагдсан баримтуудыг үндэслэн прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийг илрүүлэх зорилгоор хийсэн гэрч, хохирогч нарын мэдүүлэг зэрэг нь гэмт хэрэг гарсан нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн тогтооход чухал ач холбогдолтой болсон байна.

Шүүгдэгч Д.Г нь хохирогч Б.А-тай хамт архи ууж байхдаа маргалдаж, архи уусангүй гэх шалтгаанаар зодож эрүүл мэндэд “биед баруун өгзөгт шарх, зүүн гуя, цээж, зүүн баруун бугалга, дух зүүн нүдний зовхинд цус хуралт зөөлөн эдийн няцрал, зүүн ташаанд цус хуралт, тархи доргилт” бүхий хөнгөн хохирол учруулж санаатайгаар дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн үйлдсэн энэхүү гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан үр дагавар нь бусдын эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд хөнгөн хохирол учирсан гэж шүүх дүгнэлээ.

Хохирогч Б.А  нь “эмчилгээний зардал болох 615.000 төгрөгийг авсан. Д.Г-т гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн хүсэлтээ хавтаст хэргийн 73 дугаар талд өгсөн, мөн шүүгчийн туслахын мэдэгдэх хуудаст өгсөн тайлбар зэрэгт байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзэх үндэслэлтэй байна. 

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Д.Г-т эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан, цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгчийн хувийн байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ хандах хандлага, гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл зэргийг тус тус харгалзан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан” үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгчийн хувийн байдалд шүүхийн хэлэлцүүлэгт дурдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, үйлдсэн гэмт хэрэг, хохирол, хор уршигт хандаж буй хандлага, хохирогчид хөнгөн гэмтэл учруулсан зэргийг харгалзан үзсэн болно. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд харгалзан үзэх хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурдаад, шүүгдэгчийн анх удаа гэмт үйлдсэн, хохирол төлбөргүй, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшсэн хэрэг хувийн байдлыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдлаар тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ял оногдуулахдаа торгох ял оногдуулахаар шийдвэрлэв.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, түүнийг цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 1. Шүүгдэгч Огсоозэвэг овогт Даваасамбуугийн Д.Г-ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Даваасамбуугийн Д.Г-ийг 500 /таван зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500 000 /таван зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Г -нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг Б.Аруулсугай.

4. Шүүгдэгч Д.Г-т оногдуулсан торгох ялыг гүйцэтгэхийг Нийслэлийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

5.  Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон, битүүмжлэгдсэн эд зүйл үгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.      

6. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Д.Г-т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

7. Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд хохирогч, шүүгдэгч, өмгөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл тогтоол гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                        Д.АЗЖАРГАЛ