“ПИ” ХХК-ийн

нэхэмжлэлтэй захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн давж заалдах журмаар хэргийг шийдвэрлэсэн

Шүүх бүрэлдэхүүн:

Шүүх хуралдаан даргалагч шүүгч А.Сарангэрэл

Бүрэлдэхүүнд оролцсон шүүгч Д.Баатархүү

Илтгэсэн шүүгч Д.Оюумаа

Давж заалдах гомдол гаргасан хэргийн оролцогч: хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч

Нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК

Хариуцагч Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга

Нэхэмжлэлийн шаардлага: “Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн А/369 дүгээр захирамжийн холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах”

Давж заалдах гомдол гаргасан шүүхийн шийдвэр: Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн 686 дугаар

Давж заалдах шатны шүүх хуралдааны оролцогчид:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч У.Т, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Р.М,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Ж

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Улаанмуна

Хэргийн индекс: 128/2022/0185/З

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК Баянзүрх дүүргийн Засаг даргад холбогдуулан “Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн А/369 дүгээр захирамжийн холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах”-аар маргасан байна.

2. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн 686 дугаар шийдвэрээр:

2.1. “Газрын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.2, 20.2.1, 35 дугаар зүйлийн 35.1.1, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5, 40.1.6, Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1, 24.2-т заасныг баримтлан нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК-аас Баянзүрх дүүргийн Засаг даргад холбогдуулан гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж, Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн “Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох тухай” А/369 дүгээр захирамжийн “ПИ” ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож” шийдвэрлэсэн байна.  

3. Давж заалдах гомдлын агуулга: Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Ж дараах үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эсэргүүцэж байна. Үүнд:

3.1. “...Шүүх хэрэгт цугларсан нотлох баримтыг хуульд нийцүүлэн зөв үнэлээгүй тухайд:

3.1.1. “ПИ” ХХК нь Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт 10,000 м.кв газрыг 5 жилийн хугацаатай дүүргийн Засаг даргын 2012 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн А/391 дүгээр захирамжаар эзэмшиж эхэлсэн бөгөөд 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн А/561 дүгээр захирамжаар хугацааг нь сунгуулж, улмаар 2016 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн А/187 дугаар захирамжаар талбайн хэмжээг 30,000 м.кв болгон нэмэгдүүлж, газар эзэмших хугацааг 15 жил болгож өөрчлүүлсэн байна.

3.1.2. Нэхэмжлэгч нь эзэмшил газрыг зориулалтын дагуу ашиглаагүй болох нь тогтоогдсон. Тухайлбал эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон байхад буюу 2021 оны 07 дугаар сарын 28-наас хойш эзэмшил газарт байшин барилгын суурь барьж эхэлсэн нь хэрэгт авагдсан 2021 оны 09 дүгээр сарын сансрын зураг болон шүүхээс маргаан бүхий газарт явуулсан үзлэгийн тэмдэглэлээр тогтоогдсон.

3.1.3. Дээрх үйл баримтаар газрын гэрээ, гэрчилгээнд заасан зориулалт, болзлыг хангаагүй, зориулалтын дагуу “Худалдаа, нийтийн үйлчилгээний газар, төв, цогцолбор" ажиллуулаагүй, эрхлээгүй болох нь тогтоогдож байхад шүүх “хүндэтгэн үзэх шалтгаангүй байсан”, "зориулалтын дагуу 2 жил дараалан ашиглаагүй” гэх нөхцөл байдал нэхэмжлэгчийн тухайд бүрэн тогтоогдохгүй байна гэж үзлээ" гэж дүгнэсэн нь зориулалтын дагуу ашигласан байхыг заавал шаардаж буй Газрын тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1, 35 дугаар зүйлийн 35.3.1-д заасныг болон Улсын дээд шүүхийн 2008 оны "Газрын тухай хуулийн зарим заалтыг тайлбарлах” тухай 15 дугаар тогтоолын 1.10 дахь хэсгийг илтэд зөрчиж, буруу үнэлсэн.

3.1.4. Харин хөрөнгийн үнэлгээний “МЧД” ХХК-ийн 972,476,600 төгрөгийн үнэлгээ гаргасан дуусаагүй барилгын тухайд эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болсны дараа бий болсон хөрөнгө тул зориулалтын дагуу ашигласанд хамаарахгүй. Мөн Газрын тухай хуулийг 47 дугаар зүйлийн 47.1-д “Газар эзэмших, ашиглах эрх дуусгавар болоход ... уг газар дээрх барилга байгууламж, ...эд хөрөнгөө тухайн газар дээр ашиглах эрх дуусгавар болно” гэж заасан.

3.1.5. Нэхэмжлэгч нь газрын төлбөрийг хугацаанд бүрэн төлөх үүргийг байнга зөрчиж байсан бөгөөд 2017 оноос эхлэн 2020 оныг хүртэл төлбөрийг дутуу төлсөн үлдэгдэлтэй байсан бөгөөд урьд оны төлбөрүүдийг нөхөн барагдуулж байсан нь “Газрын төлбөрийн тооцоо нийлсэн акт"-аар тогтоогдож байхад шүүх "2021 онд 3,371,188 төгрөгийн илүү төлөлттэй” гэж, мөн Засаг даргын “Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох” тухай 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн А/369 дугаар захирамж гарах хүртэлх хугацаанд төлөөгүй нийт үлдэгдэл 3,330,547 төгрөг байна гэж дүгнэсэн атлаа шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт “...40.1.5-д зааснаар маргаан бүхий захирамжийг гаргах нэг үндэслэл болсон хариуцагчийн тайлбар үндэслэлгүй, уг үндэслэл тогтоогдохгүй байна гэж шүүх үзэв” гэсэн нь /шийдвэрийн 13 дахь тал/ өөр хоорондоо зөрчилтэй, илт хууль бус дүгнэлт хийж, хууль зөрчин нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэсэн нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.2-т “Нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлнэ” гэснийг зөрчсөн.

3.2. Шүүх хууль буруу хэрэглэсэн талаар:

3.2.1. Газрын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1-д “Иргэнд гэр бүлийнх нь хамтын хэрэгцээнд зориулан хувийн гэр, орон сууцны хашаа барих зориулалтаар үнэ төлбөргүй эзэмшүүлэх газрын хэмжээ 0,07-гаас илүүгүй байна” гэж заасан бөгөөд бусад аж ахуйн зориулалтаар газар эзэмших тохиолдолд зайлшгүй төлбөр төлөхөөр зохицуулсан. Харин 33.1.2-т "энэ хуулийн 29.1, 29.2, 29.3-д зааснаас бусад зориулалтаар болон энэ хуулийн 29.1. 29.2, 29.3-д заасан хэмжээнээс илүү газар эзэмших хүсэлт гаргасан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар эзэмшүүлэх асуудлыг тухайн шатны Засаг дарга дуудлага худалдаа, төсөл шалгаруулах зарчмаар шийдвэрлэнэ..." гэж заасныг зөрчиж нэхэмжлэгч газар эзэмшсэн бөгөөд дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанаас 2021 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн 13/500 дугаартай мэдэгдлээр олгосон боломжит хугацаанд дуудлага худалдааны анхны үнийг төлөх арга хэмжээ аваагүй байхад шүүх"... уг албан бичгийн дагуу нэхэмжлэгч нь мэдэгдлийг хүлээн авсан атлаа холбогдох төлбөрийг төлөөгүй нь маргаан бүхий газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох нэг үндэслэл байж болох боловч” /шийдвэрийн 16 дугаар тал/ гэсэн дүгнэлт хийсэн атлаа дээрх хуулийн заалтыг зөрчсөн шийдвэр гаргасан нь нэхэмжлэгчийн хууль зөрчсөн ажиллагааг зөвтгөсөн үйлдэл болсон.

3.2.2. Мөн хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5, 40.1.6, 35 дугаар зүйлийн 35.3, 27 дугаар зүйлийн 27.1 дэх хэсэгт заасныг нэхэмжлэгч нь зөрчсөн болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримт, хэргийн оролцогчийн тайлбараар нотлогдож байхад хуулийн шаардлагыг зөрчиж, буруу хэрэглэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаснаар шийдвэр хууль ёсны болж чадсангүй.

Иймд Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн 686 дугаартай шийдвэр нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.2-т заасан "Шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байна" гэсэн шаардлагыг хангаагүй тул өөрчлөлт оруулж, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.” гэжээ.

4. Нэхэмжлэгчээс гомдол гаргагчийн давж заалдах гомдлыг үгүйсгэж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хамгаалж байна.

ХЯНАВАЛ:

1. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.3-д зааснаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлын хүрээнд хянав.

2. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

3. Шүүх хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг дараах үндэслэлээр хангахгүй орхилоо. Үүнд:

3.1. Нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК Баянзүрх дүүргийн Засаг даргад холбогдуулан “Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн А/369 дүгээр захирамжийн холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах”-аар маргасан байна.

3.2. Хэрэгт авагдсан баримтаас үзвэл анх Баянзүрх дүүргийн 2012 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн “Газар эзэмшүүлэх эрхийн нэр шилжүүлэх тухай” А/391 дүгээр захирамжаар тус дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт Хонхорын зүүн талд автомашины замын урд 10,000 м.кв талбайг эзэмшүүлжээ.

3.3. Үүний дараагаар Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдрийн “Нэхэмжлэгч, хариуцагчийн эвлэрлийг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” 538 дугаар шүүгчийн захирамжаар нэхэмжлэгч болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар “ПИ” ХХК-ийн эзэмшилд Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр, Хонхорын зүүн талд автомашины замын урд 10,000 м.кв буюу 1 га газрыг олгохоор харилцан тохиролцож, гэрээ байгуулсан тул эвлэрлийг баталж, “ПИ” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Баянзүрх дүүргийн Засаг даргад холбогдох захиргааны хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн тул Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн “Газар эзэмших эрхийн талбайн хэмжээ, байршил, зориулалт өөрчлөх тухай” А/561 дүгээр захирамжаар газар эзэмших эрхийн талбайн байршлыг өөрчилж, нэхэмжлэгчид эзэмшүүлсэн байна.  

3.4. Улмаар нэхэмжлэгчийн хүсэлтийг үндэслэн Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2016 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн “Газар эзэмших эрхийн талбайн хэмжээ, байршил, зориулалт өөрчлөх тухай” А/187 дугаар захирамжаар талбайн хэмжээг нэмэгдүүлэн 30,000 м.кв талбайг “ПИ” ХХК-д эзэмшүүлж, 2016 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдөр газар эзэмшүүлэх тухай гэрээ байгуулж, хожим 2019 оны 07 дугаар сарын 03-ны өдрийн Иргэн хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээгээр 29975 м.кв талбайг худалдаа, нийтийн үйлчилгээний газар, төв, цогцолборын зориулалттайгаар газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулсан байна.

3.5. Гэтэл маргаан бүхий Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн “Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох тухай” А/369 дүгээр захирамжаар 80 иргэн, аж ахуйн нэгж, хуулийн этгээдийн газар эзэмших эрхийг цуцалсны дотор нэхэмжлэгчийг Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1, 33.2, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5, 40.1.6-д заасан үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон ба хариуцагчаас “газрыг зориулалтын дагуу ашиглаагүй, газрын төлбөрөө төлөөгүй төлбөрийн үлдэгдэлтэй, ...газрыг дуудлага худалдаа, төсөл шалгаруулах зарчмын дагуу эзэмшээгүй, газрын дуудлага худалдааны анхны үнэ төлөөгүй” хэмээн тайлбарлаж байна.

3.6. Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1-д “эрхийн гэрчилгээ эзэмшигч нь газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмших гэрээний нөхцөл, болзлыг удаа дараа буюу ноцтой зөрчсөн”, 40.1.5-д “эрхийн гэрчилгээ эзэмшигч газрын төлбөрөө хугацаанд нь бүрэн төлөөгүй”, 40.1.6-д “хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу тухайн газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй” гэж тус тус зохицуулснаар газар эзэмшигч нь газар эзэмших гэрээний нөхцөл, болзлыг ноцтой зөрчсөн, газрын төлбөрөө хугацаанд нь бүрэн төлөөгүй, хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу тухайн газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй тохиолдолд газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болох зохицуулалттай.

3.7. Нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК газрын төлбөр төлсөн тухайд 2019 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 420190069 дугаартай газрын төлбөрийн тооцоо нийлсэн актаас үзвэл газрын төлбөрийн үлдэгдэлгүй боловч 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 420190069 дүгээр газрын төлбөрийн тооцоо нийлсэн актаар 2021 оноос өмнөх газрын төлбөрийн тооцоо нийлсэн байдал нь нийт төлөх ёстой 28,911,872 төгрөгөөс төлсөн 22,210,137 төгрөг буюу 6,701,735 төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. 2021 оны шинэчилсэн үнэлгээгээр төлөх ёстой 5,368,023 төгрөгөөс төлсөн 8,739,211 төгрөг буюу 3,371,188 төгрөгийн илүү төлөлтэй, нийт 34,279,895 төгрөгөөс төлсөн 30,949,348 төгрөг буюу үлдэгдэл 3,330,547 төгрөг байна

3.8. Хэдийгээр нэхэмжлэгч нь газрын төлбөрт 3,330,547 төгрөгийн үлдэгдэлтэй боловч “ПИ” ХХК нь жил бүр газрын төлбөрийг төлж /зарим тохиолдолд илүү төлөлтөөр гүйцээж/ байсан байхад шууд газрын төлбөрийг төлөөгүй гэсэн үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон нь үндэслэлгүй бөгөөд хариуцагчаас энэ талаар Газар эзэмшүүлэх гэрээ”-ний 4 дүгээр зүйлийн 4.6-д “төлбөр төлөх үүргээ хугацаандаа гүйцэтгээгүй тохиолдолд ... хэтэрсэн хоног тутамд алданги төлөх” гэж заасан зохицуулалтыг ашиглан тухайн оны төлбөрийг алданги, торгуулийн хамт төлөх хэмжээг тогтоох боломжтой байсан гэх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт зөв болжээ.

3.9. Мөн шүүхээс 2022 оны 05 дугаар сарын 27-ны өдөр маргаан бүхий газарт үзлэг хийсэн байх бөгөөд тус газрыг хашаагаар хүрээлсэн, сэндвичин барилгуудыг барьсан байх ба үүнийг хариуцагчаас маргаан бүхий актын дараагаар үйлдсэн гэж тайлбарлаж байх боловч хөрөнгийн үнэлгээний “МЧД” ХХК-ийн 2022 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 10 дугаартай тайланд Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хороо, Хонхор гудамж, агуулах үйлдвэрийн зориулалттай 90 хувийн гүйцэтгэлтэй дуусаагүй 3 ширхэг сэндвичин барилга, 2 ширхэг гүний худаг, бохирын яам, угсармал бетон хашаа, цахилгаан дамжуулах агаарын шугам зэргийг 972,476,600 төгрөгөөр үнэлсэн байх тул нэхэмжлэгчийг газраа ашиглаагүй гэх үндэслэлээр шууд буруутгах үндэслэлгүй гэж үзлээ.

3.10. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс давж заалдах гомдолдоо маргаан бүхий актын дараагаар буюу 2021 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрөөс хойш нэхэмжлэгч нь байшин барилгын суурь барьж эхэлсэн гэж тайлбарлаж байх боловч Монгол Улсын Дээд шүүхийн 2008 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн Газрын тухай хуулийн зарим заалтыг тайлбарлах тухай 15 дугаар тогтоолын 1.10-д “... "… зориулалтын дагуу газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй" гэдгийг газар эзэмшүүлэх тухай гэрээ хийгдсэнээс хойш хуанлийн бүтэн 2 жилийн дотор газар эзэмшигч нь тухайн газар дээрээ гэрээнд заасан нөхцөл, болзол, зориулалтын дагуу тодорхой үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлээгүй /барилга, байгууламж, зам талбай бариагүй, тариалан эрхлээгүй г.м/ байхыг ойлгоно.” гэж зааснаар нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэгч нь маргаан бүхий акт гаргахаас өмнө газрыг зориулалтын дагуу үйл ажиллагаа явуулахын тулд бэлтгэл ажил болох хашаа барьж, гүний худаг гаргуулсан байх ба сүүлийн 2 жилийн хугацаанд бүх нийтийн хөл хорио тогтоосны улмаас төлөвлөгөөт ажлуудыг бүрэн гүйцэтгэж чадаагүй гэх нэхэмжлэгчийн тайлбарыг хүлээн авах нь зүйтэй байна.

3.11. Мөн нэхэмжлэгч “ПИ” ХХК болон Баянзүрх дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албатай 2019 оны 07 дугаар сарын 03-ны өдөр байгуулсан Иргэн хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээнд газрын зориулалтыг худалдаа, нийтийн үйлчилгээний газар, төв, цогцолбор байхаар заасан ба хэрэгт авагдсан баримт хэргийн оролцогчдын тайлбар зэргээс үзвэл нэхэмжлэгч нь хууль тогтоомж, гэрээний нөхцөл, болзлыг 2 буюу түүнээс дээш удаа ноцтойгоор зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байх тул хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангах хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

3.12. Нөгөөтэйгүүр, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс нэхэмжлэгч нь Газрын тухай хуулийг зөрчиж газар эзэмшсэн буюу мөн хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.2-т заасан дуудлага худалдааны үнийг нөхөн төлөх үүргээ биелүүлээгүй нь Газрын тухай хууль тогтоомж зөрчсөн гэж тайлбарлаж байх боловч Нийслэлийн Засаг даргын 2013 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрийн “Нийслэлийн Засаг даргын 2013 оны А/307, А/309 дүгээр захирамжийн хэрэгжилтийг хангах талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” А/915 дугаар захирамжийн 1.4-д “Дуудлага худалдаа, төсөл сонгон шалгаруулалтгүйгээр газар эзэмших, ашиглах эрх олгогдсон иргэн, хуулийн этгээд дуудлага худалдааны анхны үнэ төлж газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээгээ шинэчлэн байгуулах мэдэгдэл хүлээн авсан боловч мэдэгдэлд заасан хугацаанд төлбөрөө төлж гэрээгээ шинэчлээгүй тохиолдолд өмнө өгсөн хугацаатай адил хугацаагаар дахин нэг удаа мэдэгдэл хүргүүлэх” гэж заажээ.

3.13. Тодруулбал, захиргааны байгууллага дуудлага худалдааны үнийг төлүүлэх үйл ажиллагааг зохих журмын дагуу явуулаагүй, анхны үнэ төлж газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээгээ шинэчлэн байгуулах мэдэгдлийг биелүүлээгүй бол дахин нэг удаа мэдэгдэл хүргүүлэх ёстой байтал хариуцагчаас 2021 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн 13/500 дугаар мэдэгдэл хүргүүлсэн гэх боловч нэхэмжлэгч байгууллагад албан ёсоор хүргэгдсэн эсэх нь тодорхойгүй,  дуудлага худалдааны анхны үнэ төлж газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээгээ шинэчлэн байгуулаагүй бол газар эзэмших эрхийг цуцлах үндэслэл бүрдэх атал Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1-д “эрхийн гэрчилгээ эзэмшигч нь газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмших гэрээний нөхцөл, болзлыг удаа дараа буюу ноцтой зөрчсөн” гэж нэхэмжлэгчийг буруутгах боломжгүй байх тул хариуцагчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэлээ.

3.15. Гэхдээ хариуцагчаас Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангуулан нэхэмжлэгчтэй дуудлага худалдааны үнийг тодорхойлж төлүүлэх ажиллагаа хийхэд энэхүү магадлал саад болохгүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

Иймд дээрх үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн дүгнэлт хууль зүйн үндэслэл бүхий, нотлох баримтыг зөв үнэлсэн байх тул шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэлээ.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.1-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 24-ний өдрийн 686 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагч Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.3-д зааснаар хариуцагчаас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

3. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.5 дахь хэсэгт зааснаар анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж хэргийн оролцогч нар үзвэл магадлалыг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.  

 

 

 

 

 

ШҮҮГЧ                                                                       А.САРАНГЭРЭЛ

ШҮҮГЧ                                                                       Д.БААТАРХҮҮ

ШҮҮГЧ                                                                       Д.ОЮУМАА