МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС

 

 

                                          МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС

 

 

                                          МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС

 

 

                                          МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС

 

 

                                          МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС

 

 

                                          МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Алтангадас даргалж

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Х

Улсын яллагч Ц.Л

Шүүгдэгч Б.Г нарыг оролцуулан Орхон аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Гад холбогдох эрүүгийн 2025000000420 дугаартай хэргийг тус шүүхийн танхимд нээлттэй хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт.

 

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар.

 

Шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод согтуугаар Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас эруүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

                                               ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.

 

Шүүх хуралдаанд оролцсон шүүгдэгч, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, тайлбар:

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Г мэдүүлэхдээ “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ээж маань талийгаач болоод 10 хонож байгаа тул өндөр настай аавыг маань харах хүн байхгүй. Тиймээс хамгийн бага нэгжээр нь торгох арга хэмжээ авч өгнө үү” гэв.

 

Хохирогч Б.Э-А “шүүх хуралдаанд оролцохгүй, гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн байна.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс шинжлэн судалсан нотлох баримтууд:

 

1. Хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 12-13-р хуудас/

2. Гэрч Б.А-лийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Г пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Галбадрах уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 21-р хуудас/

 

3. Гэрч Т.А-лийн “Б.Г эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон. Эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 22-р хуудас/

4. Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай “Б.Э-Агийн биед доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулна. Эрүүний ясны хугарал нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-д заасны дагуу гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Тархи доргилт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д заасны дагуу гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаардагдана. Зөөлөн эдийн цус хуралт нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д заасны дагуу гэмтлийн зэрэгт хамаарагдахгүй. Гоо сайхан болон ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 24-25-р хуудас/ болон ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан лавлагаа зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Шинжлэн судалсан нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, хэрэгт хамааралтай байх тул нотлох баримтаар үнэлэх боломжтой гэж үзэв.

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагчын санал дүгнэлт:

Шүүх хуралдаанд оролцсон улсын яллагч Ц.Л дүгнэлтдээ “Баасанжавын Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр согтуурсан үедээ хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас Дэнж багийн Туулийн 22-1 тоотод бэр эгч Б.Э-Аг цохиж унагаан нүүр лүү нь өшиглөсний улмаас эрүүний хугарал буюу эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт болох гэрч Б.А-лийн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн мэдүүлэг, хохирогчийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдож тогтоогдсон. Мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ цохиогүй, өшиглөөгүй гэх зэргээр мэдүүлсэн боловч үйлдсэн хэрэг нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар буюу тухайн үед болсон явдлыг харж байсан гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа тул шүүгдэгч Б-вын Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай байна. Хохирол төлбөрийн тухайд хохирогч Б.Э-Ад 1 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулсан тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б-вын Б.Гад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 300 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналтай байна. Энэ хэрэгт хураагдсан эд зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэх саналыг гаргаж байна” гэв.

 

Шүүх бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж, оролцогчдын мэдүүлэг, санал дүгнэлттэй танилцаад дараах дүгнэлтийг хийлээ. Үүнд:

 

1.Үйл баримтын талаар:

 

 Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Б.Э-Агийн “Эрдэнэ багийн 22-01 тоотод гэртээ байж байхад гаднаас нөхөр Б.Г, дүү Д-дын хамт орж ирсэн. Би тэр гуравт хоол хийж өгсөн ба гэрт байсан 2 том савтай пивоныхаа нэгийг задлаад уусан. Б.Г нь унтлаа гээд хэвтээд өгсөн. Нөхөр Б.Г нь гаднаас орж ирэхдээ тал шил архитай орж ирээд үүдэнд тавьчихсан байсныг би нуучихсан байсан. Нөхөр үүдэнд үлдээсэн тал шил архиа нэхээд байсан ба би дандаа архи, дарс уулаа гээд ширээн дээр байсан ааруулыг аваад нөхөр лүүгээ шидтэл Хандаа дундуур орж ирсэн. Манай нөхөр босож ирээд над руу аяга шидсэн. Манай нөхөр зүүн гараараа хацар луу алгадахаар нь би яагаад цохиод байгаа юм гээд орилтол цаана хэвтэж байсан Б.Г нь босож ирээд гараараа шанаадаад унагаачихсан. Унасны дараа толгой руу өшиглөх шиг болсон. Б.Г нь миний нүүр лүү хүчтэй шанаадаад унагаасан. Унасны дараа толгой дээр хөлөөрөө дэвссэн гэж Т.Алтангэрэл, Гэрэлээ нар хэлсэн” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Б.Ариунгэрэлийн “Тэр гурав орж ирээд хоол унд идэснийхээ дараа пиво уугаад сууж байхдаа Б.Гх пиво уухгүй, архи уумаар байна гээд Б.Э-А руу уурласан. Б.Э-А архи өгөхгүй гэсэн. Б.Г уурлаад ширээ цохиж, босож ирээд эхнэртэйгээ муудалцаад эхнэрээ түлхэж унагаасан. Эхнэр нь босож ирээд зогсож байтал том өрөөнд унтаж байсан Б.Г гэнэт босож ирснээ Б.Э-Аг шууд цохиж унагаачихаад дээрээс нь хөлөөрөө өшиглөх шиг болсон” гэсэн мэдүүлэг, гэрч Т.А-лийн “Б.Гал эхнэрээсээ архи нэхээд уурлаад сууж байгаад гэнэт ширээ цохиод босож, ирээд эхнэртэйгээ маргалдаад хэрэлдээд барьцалдаж авсан. Манай эхнэр Хандаа бид гурав дундуур нь орж салгаад байж байхад том өрөөнд унтаж байсан Б.Г босож ирээд Б.Э-Аг цохиод унагаачих шиг болсон эхлээд Б.Э-Агийн нөхөр түүнийг алгадсаны дараа нь дүү Б.Г нь цохьчихсон. Б.Г цохиж унагаачихаад дээрээс нь толгой, цээж рүү өшиглөсөн” гэсэн мэдүүлэг, Орхон аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2020 оны 10 сарын 16-ны өдрийн 739 дугаартай дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад шүүгдэгч Б.Г нь 2020 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Дэнж багийн Туулын 22-01 тоотод Б.Э-Аг цохиж унаган, нүүр лүү өшиглөсний улмаас  доод эрүүний ясны зүүн талын хугарал, тархи доргилт, духанд зөөлөн эдэд 1 тооны цус хуралт бүхий хүндэвтэр гэмтэл учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

 

2. Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

            Шүүгдэгч Б.Гын үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Орхон аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Гыг яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон, шүүгдэгчийн гэм буруу нотлогдсон байх тул ял шийтгэл оногдуулах үндэстэй.

 

            3. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан ял шийтгэлийг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болохыг дурьдаж, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршиг, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулж, уг ялыг тодорхой хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

            4. Хохирол, хор уршиг, гэм хорын нэхэмжлэлийн талаар:

 

            Гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.Э-Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учирсан бөгөөд гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн байна.

 

            5. Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдал:

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Халиун морьт овгийн Б.Гыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гыг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 800 000  /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Гад оногдуулсан 800 000 төгрөгөөр торгох ялыг 8 сарын хугацаанд сар бүр 100 000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, торгох ялыг биелүүлэхгүй бол хорих ялаар солихыг анхааруулсугай.

 

4. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Гад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, битүүмжилсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, бусдад төлөх төлбөргүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй

 

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.АЛТАНГАДАС