МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.Мөнхцоож улсын яллагч З.Алтансолонго, шүүгдэгч Б.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор З.Алтансолонгоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх саналтай ирүүлсэн шүүгдэгч ******* овогт ******* *******эд холбогдох эрүүгийн 2136000000022 дугаартай, 178/2021/0036/Э/ индекстэй хэргийг 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, 2021 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдөр хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв. Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол улсын иргэн, Ховд аймгийн ******* суманд 1978 оны 04 дүгээр сарын 25- ны өдөр төрсөн, 42 настай, эрэгтэй, ард дөрвөд, бага боловсролтой, малчин мэргэжилтэй, ам бүл-4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, хувиараа мал малладаг, аминдаа 600 толгой мал, 2 авто машин хоёр, мотоцикль нэг, гэр нэг, хашааны газар нэгийн хөрөнгөтэй, сарын өрхийн орлого 500000 төгрөг, урьд шийтгэлгүй, ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт ******* ******* Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэнд тусгагдсанаар/: Шүүгдэгч Б.******* нь 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт сонсголын бэрхшээлтэй Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар зодож, биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл үүсгэж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргасан мэдүүлэг, талуудын шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар ТОДОРХОЙЛОХ нь: Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар: Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтыг хянан хэлэлцэв. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.*******ийн өгсөн... Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэг өгсөн. Дахин мэдүүлэг өгөхгүй. Өөрийн гэм бурууг ойлгон гэмшиж байгаа. Хохирогчид учирсан эмчилгээний зардлыг төлж өгсөн... гэх мэдүүлэг Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч / Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, 2003 оны 01 сарын 03-ны өдөр төрсөн, эрэгтэй, 18 настай, дөрвөд, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл-5 эцэг, эх, эгч, ахынхаа хамт амьдардаг, эцэг, эхийн хамт хувиараа маллаж амьдардаг, ******* дугаарын регистртэй/ овогт гийн *******ийн өгсөн... 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын “*******” багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газар тэмээтэй хонь хариулаад явж байтал мотоцикльтэй хүн ирээд миний унаж явсан тэмээг сөглөж хэвтүүлээд намайг буулгаж байгаад зодсон. Тухайн үед Б.******* ах миний нүүрэн тус газарт цохисон. Мөн үүрч явсан буугаараа миний нуруун дундуур цохисон. Би тухайн үед ганцаараа явж байсан. Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Надад санал гомдол байхгүй, сумын төвөөс аймгийн төв орсон, ирсэн зардлаа болон эмнэлэгт үзүүлсэн эмчилгээний мөнгөө гаргуулж авмаар байна... гэх мэдүүлэг / хэргийн 15-17 дугаар хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч З. нь мэдүүлэхдээ... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр айлын найранд яваад тэнд сууж байхад өдөр 4 цагийн үед манай эхнэр залгаад “малд явсан хүүхэд хүнээр зодуулаад ирсэн байна” гэж ярьсан. Тэгэхээр нь би сумын төвөөс цагдаа, эмч аваад очиход манай хүүхдийн нүд нь хавдсан, хамар амнаас нь цус гараад хатсан байдалтай, нуруу нь шалбарсан байсан. Би хүүхдээсээ асуухад гаансаар тамхи татдаг нагац ах зодсон гэж хэлсэн. Б.******* нь манай эхнэрийн төрсөн дүү нь болдог. Ямар шалтгааны улмаас зодсоныг мэдэхгүй байна. Тухайн өдөр манай хүүхэд ганцаараа малдаа явсан. Надад ямар нэгэн санал хүсэлт алга байна. Миний хүүхдийг зодсон хүнд хуулийн дагуу арга хэмжээ авч өгнө үү .... гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 21-22 дугаар хуудас/, Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2021 оны 01 сарын 19-ний өдрийн 65 дугаартай...1.Л.*******ийн биед гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Л.*******ийн баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 3.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 4. Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэгт хамаарна. 5.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь “ Шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”- ын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн “хөнгөн” зэрэгт хамаарна...гэх дүгнэлт/ хэргийн 34 дүгээр хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагч Б.*******ийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “Хүүш” нэртэй газарт малаа хариулаад явж байтал миний зээ дүү Л.******* нь бэлчээрт байсан манай үхрийг гэрлүү хөөсөн. Тэгэхээр нь битгий үхэр хөөгөөд бай гэж хэлэх гээд толгодын нөгөө талаар тойроод очтол хоёр толгодын наана, цаана зөрж яваад Л.******* миний хариулж явсан хонь очиж хөөсөн. Тэгэхээр нь би очоод “чи яагаад мал хөөгөөд байгаа юм бэ” гэхэд тэмээнээсээ бууж ирээд намайг өшиглөөд авсан. Би тэгэхээр нь барьж аваад нүүр хэсэгт нь хоёр удаа чичсэн. Тэгээд би малруугаа явсан. Тэгээд бид хоёр гэр гэрлүүгээ явсан. Би малаа бөөгнүүлчихээд гэртээ ирж байж байгаа дахиад оройхон малаа тогтоочихоод гэрт ирэхэд манай эхнэр надад уурлаад “чи яагаад хүүхэд цохисон юм бэ? Оюунчимэг эгч ирээд танай нөхөр хүүхэд цохисон байна би эмч цагдаад дуудлага өгчихлөө гээд надтай хэрэлдээд явлаа” гэсэн. Орой гэртээ байж байтал сумын цагдаа надтай яриад таньтай холбоотой гомдол мэдээлэл ирлээ та сумын төвд ир гэж хэлсэн. Эхлээд Л.******* миний хөлрүү нэг удаа өшиглөсөн. Би Л.*******ийг мал хөөгөөд байхаар нь цохисон юм. Би Л.*******ийн эмнэлэгт үзүүлсэн, нааш цааш явсан бүх зардлыг төлсөн. Би Л.*******ийг зодож хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч гэм буругаа хүлээж байна. Дахин хэрэг зөрчилд холбогдохгүй ...гэх мэдүүлэг зэрэг болно. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрхи нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн, яллагдагч болон гэрч хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллгааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч нарын хулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх хэрэгт авагдсан дээрхи нотлох баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлэн ирүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүхийн хэлэлцүүлэгээр хэлэлцээд дээрх нотлох баримтыг үнэлж дүгнэхэд: Шүүгдэгч Б.******* нь хохирогч Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт Л.*******ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж, түүний биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий “хөнгөн” гэмтэл үүсгэсэн нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал... гэх гэмтлийг учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлж, хохирогчтой эвлэрсэн, прокурорын сонсгосон ялыг зөвшөөрч , гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх хүсэлт гаргасан, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон зэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон. Шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж, эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлд нь Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, улсын яллагчийн дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирч байна. Шүүгдэгч Б.******* нь өөрийн үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хохирол учирна гэдгийг мэдсээр байж хүсч үйлдэж, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр уг гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдож байна. Иймд шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж түүний эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал ... бүхий хөнгөн гэмтэл учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан... хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан... гэх гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна. Шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов. Дээрхи гэмт хэрэг нь “мал хөөлөө” гэх шалтгааны улмаас үйлдэгджээ. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршиг: Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Л.******* нь нэхэмжлэх зүйлгүй, хохиролгүй талаараа мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч Б.*******ийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзнэ. Хоёр:Эрүүгийн хариуцлагын талаар: Шүүгдэгч ******* овогт ******* ******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нь хэргийн 54 дүгээр хуудас дахь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”, мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Бямбадоржийн өгсөн...Б.******* нь миний төрсөн ах байгаа юм. Төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, нийтэч, сэргэлэн цовоо, найрсаг, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Манай ах 1978 онд ******* суманд төрсөн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, Одоо нь ******* сумын ******* багт эхнэр хүүхдүүдийнхээ хамт мал маллаж байгаа. Урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28-29 дүгээр хуудас/, гэрч Т.Түнжингийн өгсөн... Б.******* нь манай хадам ах байгаа юм. Хадам ах Б.******* нь төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг/ хх- ийн 31-32 дугаар хуудас/ - ээр тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.*******эд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан ...анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн... 1.2-т заасан...бусдад төлөх төлбөргүй...зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас: Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, шүүгдэгчийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал , эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэх, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдаж дүгнэлт гаргав. Шүүгдэгч Б.******* өөрөө өөрийгөө өмгөөлж: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын санал болгосон дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлөх саналтай байна ... гэх дүгнэлт гаргав. Шүүхээс шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг тогтоож, эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, эрүүгийн хариуцлага нь гэмт хэргийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг цээрлүүлэх, нийгэмшүүлэхэд орших эрүүгийн хуулийн шударга ёсны болон гэм буруугийн зарчимд нийцүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3- т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлж, шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд шүүхээс оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгав. Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж, мөн “хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ”-г шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэв. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4, 36.1 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1,2,4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8,36.10,36.13 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь: 1.Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй. 3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 /хоёр/ сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлсүгэй. 4.Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай 5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч Б.*******эд тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай. 6.Шүүгдэгч Б.*******эд өмнө хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэсүгэй. 7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.Мөнхцоож улсын яллагч З.Алтансолонго, шүүгдэгч Б.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор З.Алтансолонгоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх саналтай ирүүлсэн шүүгдэгч ******* овогт ******* *******эд холбогдох эрүүгийн 2136000000022 дугаартай, 178/2021/0036/Э/ индекстэй хэргийг 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, 2021 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдөр хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв. Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол улсын иргэн, Ховд аймгийн ******* суманд 1978 оны 04 дүгээр сарын 25- ны өдөр төрсөн, 42 настай, эрэгтэй, ард дөрвөд, бага боловсролтой, малчин мэргэжилтэй, ам бүл-4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, хувиараа мал малладаг, аминдаа 600 толгой мал, 2 авто машин хоёр, мотоцикль нэг, гэр нэг, хашааны газар нэгийн хөрөнгөтэй, сарын өрхийн орлого 500000 төгрөг, урьд шийтгэлгүй, ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт ******* ******* Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэнд тусгагдсанаар/: Шүүгдэгч Б.******* нь 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт сонсголын бэрхшээлтэй Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар зодож, биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл үүсгэж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргасан мэдүүлэг, талуудын шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар ТОДОРХОЙЛОХ нь: Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар: Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтыг хянан хэлэлцэв. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.*******ийн өгсөн... Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэг өгсөн. Дахин мэдүүлэг өгөхгүй. Өөрийн гэм бурууг ойлгон гэмшиж байгаа. Хохирогчид учирсан эмчилгээний зардлыг төлж өгсөн... гэх мэдүүлэг Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч / Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, 2003 оны 01 сарын 03-ны өдөр төрсөн, эрэгтэй, 18 настай, дөрвөд, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл-5 эцэг, эх, эгч, ахынхаа хамт амьдардаг, эцэг, эхийн хамт хувиараа маллаж амьдардаг, ******* дугаарын регистртэй/ овогт гийн *******ийн өгсөн... 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын “*******” багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газар тэмээтэй хонь хариулаад явж байтал мотоцикльтэй хүн ирээд миний унаж явсан тэмээг сөглөж хэвтүүлээд намайг буулгаж байгаад зодсон. Тухайн үед Б.******* ах миний нүүрэн тус газарт цохисон. Мөн үүрч явсан буугаараа миний нуруун дундуур цохисон. Би тухайн үед ганцаараа явж байсан. Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Надад санал гомдол байхгүй, сумын төвөөс аймгийн төв орсон, ирсэн зардлаа болон эмнэлэгт үзүүлсэн эмчилгээний мөнгөө гаргуулж авмаар байна... гэх мэдүүлэг / хэргийн 15-17 дугаар хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч З. нь мэдүүлэхдээ... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр айлын найранд яваад тэнд сууж байхад өдөр 4 цагийн үед манай эхнэр залгаад “малд явсан хүүхэд хүнээр зодуулаад ирсэн байна” гэж ярьсан. Тэгэхээр нь би сумын төвөөс цагдаа, эмч аваад очиход манай хүүхдийн нүд нь хавдсан, хамар амнаас нь цус гараад хатсан байдалтай, нуруу нь шалбарсан байсан. Би хүүхдээсээ асуухад гаансаар тамхи татдаг нагац ах зодсон гэж хэлсэн. Б.******* нь манай эхнэрийн төрсөн дүү нь болдог. Ямар шалтгааны улмаас зодсоныг мэдэхгүй байна. Тухайн өдөр манай хүүхэд ганцаараа малдаа явсан. Надад ямар нэгэн санал хүсэлт алга байна. Миний хүүхдийг зодсон хүнд хуулийн дагуу арга хэмжээ авч өгнө үү .... гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 21-22 дугаар хуудас/, Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2021 оны 01 сарын 19-ний өдрийн 65 дугаартай...1.Л.*******ийн биед гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Л.*******ийн баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 3.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 4. Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэгт хамаарна. 5.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь “ Шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”- ын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн “хөнгөн” зэрэгт хамаарна...гэх дүгнэлт/ хэргийн 34 дүгээр хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагч Б.*******ийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “Хүүш” нэртэй газарт малаа хариулаад явж байтал миний зээ дүү Л.******* нь бэлчээрт байсан манай үхрийг гэрлүү хөөсөн. Тэгэхээр нь битгий үхэр хөөгөөд бай гэж хэлэх гээд толгодын нөгөө талаар тойроод очтол хоёр толгодын наана, цаана зөрж яваад Л.******* миний хариулж явсан хонь очиж хөөсөн. Тэгэхээр нь би очоод “чи яагаад мал хөөгөөд байгаа юм бэ” гэхэд тэмээнээсээ бууж ирээд намайг өшиглөөд авсан. Би тэгэхээр нь барьж аваад нүүр хэсэгт нь хоёр удаа чичсэн. Тэгээд би малруугаа явсан. Тэгээд бид хоёр гэр гэрлүүгээ явсан. Би малаа бөөгнүүлчихээд гэртээ ирж байж байгаа дахиад оройхон малаа тогтоочихоод гэрт ирэхэд манай эхнэр надад уурлаад “чи яагаад хүүхэд цохисон юм бэ? Оюунчимэг эгч ирээд танай нөхөр хүүхэд цохисон байна би эмч цагдаад дуудлага өгчихлөө гээд надтай хэрэлдээд явлаа” гэсэн. Орой гэртээ байж байтал сумын цагдаа надтай яриад таньтай холбоотой гомдол мэдээлэл ирлээ та сумын төвд ир гэж хэлсэн. Эхлээд Л.******* миний хөлрүү нэг удаа өшиглөсөн. Би Л.*******ийг мал хөөгөөд байхаар нь цохисон юм. Би Л.*******ийн эмнэлэгт үзүүлсэн, нааш цааш явсан бүх зардлыг төлсөн. Би Л.*******ийг зодож хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч гэм буругаа хүлээж байна. Дахин хэрэг зөрчилд холбогдохгүй ...гэх мэдүүлэг зэрэг болно. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрхи нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн, яллагдагч болон гэрч хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллгааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч нарын хулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх хэрэгт авагдсан дээрхи нотлох баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлэн ирүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүхийн хэлэлцүүлэгээр хэлэлцээд дээрх нотлох баримтыг үнэлж дүгнэхэд: Шүүгдэгч Б.******* нь хохирогч Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт Л.*******ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж, түүний биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий “хөнгөн” гэмтэл үүсгэсэн нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал... гэх гэмтлийг учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлж, хохирогчтой эвлэрсэн, прокурорын сонсгосон ялыг зөвшөөрч , гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх хүсэлт гаргасан, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон зэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон. Шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж, эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлд нь Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, улсын яллагчийн дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирч байна. Шүүгдэгч Б.******* нь өөрийн үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хохирол учирна гэдгийг мэдсээр байж хүсч үйлдэж, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр уг гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдож байна. Иймд шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж түүний эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал ... бүхий хөнгөн гэмтэл учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан... хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан... гэх гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна. Шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов. Дээрхи гэмт хэрэг нь “мал хөөлөө” гэх шалтгааны улмаас үйлдэгджээ. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршиг: Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Л.******* нь нэхэмжлэх зүйлгүй, хохиролгүй талаараа мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч Б.*******ийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзнэ. Хоёр:Эрүүгийн хариуцлагын талаар: Шүүгдэгч ******* овогт ******* ******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нь хэргийн 54 дүгээр хуудас дахь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”, мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Бямбадоржийн өгсөн...Б.******* нь миний төрсөн ах байгаа юм. Төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, нийтэч, сэргэлэн цовоо, найрсаг, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Манай ах 1978 онд ******* суманд төрсөн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, Одоо нь ******* сумын ******* багт эхнэр хүүхдүүдийнхээ хамт мал маллаж байгаа. Урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28-29 дүгээр хуудас/, гэрч Т.Түнжингийн өгсөн... Б.******* нь манай хадам ах байгаа юм. Хадам ах Б.******* нь төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг/ хх- ийн 31-32 дугаар хуудас/ - ээр тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.*******эд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан ...анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн... 1.2-т заасан...бусдад төлөх төлбөргүй...зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас: Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, шүүгдэгчийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал , эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэх, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдаж дүгнэлт гаргав. Шүүгдэгч Б.******* өөрөө өөрийгөө өмгөөлж: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын санал болгосон дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлөх саналтай байна ... гэх дүгнэлт гаргав. Шүүхээс шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг тогтоож, эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, эрүүгийн хариуцлага нь гэмт хэргийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг цээрлүүлэх, нийгэмшүүлэхэд орших эрүүгийн хуулийн шударга ёсны болон гэм буруугийн зарчимд нийцүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3- т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлж, шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд шүүхээс оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгав. Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж, мөн “хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ”-г шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэв. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4, 36.1 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1,2,4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8,36.10,36.13 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь: 1.Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй. 3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 /хоёр/ сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлсүгэй. 4.Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай 5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч Б.*******эд тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай. 6.Шүүгдэгч Б.*******эд өмнө хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэсүгэй. 7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан аМОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.Мөнхцоож улсын яллагч З.Алтансолонго, шүүгдэгч Б.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор З.Алтансолонгоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх саналтай ирүүлсэн шүүгдэгч ******* овогт ******* *******эд холбогдох эрүүгийн 2136000000022 дугаартай, 178/2021/0036/Э/ индекстэй хэргийг 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, 2021 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдөр хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв. Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол улсын иргэн, Ховд аймгийн ******* суманд 1978 оны 04 дүгээр сарын 25- ны өдөр төрсөн, 42 настай, эрэгтэй, ард дөрвөд, бага боловсролтой, малчин мэргэжилтэй, ам бүл-4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, хувиараа мал малладаг, аминдаа 600 толгой мал, 2 авто машин хоёр, мотоцикль нэг, гэр нэг, хашааны газар нэгийн хөрөнгөтэй, сарын өрхийн орлого 500000 төгрөг, урьд шийтгэлгүй, ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт ******* ******* Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэнд тусгагдсанаар/: Шүүгдэгч Б.******* нь 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт сонсголын бэрхшээлтэй Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар зодож, биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл үүсгэж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргасан мэдүүлэг, талуудын шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар ТОДОРХОЙЛОХ нь: Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар: Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтыг хянан хэлэлцэв. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.*******ийн өгсөн... Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэг өгсөн. Дахин мэдүүлэг өгөхгүй. Өөрийн гэм бурууг ойлгон гэмшиж байгаа. Хохирогчид учирсан эмчилгээний зардлыг төлж өгсөн... гэх мэдүүлэг Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч / Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, 2003 оны 01 сарын 03-ны өдөр төрсөн, эрэгтэй, 18 настай, дөрвөд, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл-5 эцэг, эх, эгч, ахынхаа хамт амьдардаг, эцэг, эхийн хамт хувиараа маллаж амьдардаг, ******* дугаарын регистртэй/ овогт гийн *******ийн өгсөн... 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын “*******” багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газар тэмээтэй хонь хариулаад явж байтал мотоцикльтэй хүн ирээд миний унаж явсан тэмээг сөглөж хэвтүүлээд намайг буулгаж байгаад зодсон. Тухайн үед Б.******* ах миний нүүрэн тус газарт цохисон. Мөн үүрч явсан буугаараа миний нуруун дундуур цохисон. Би тухайн үед ганцаараа явж байсан. Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Надад санал гомдол байхгүй, сумын төвөөс аймгийн төв орсон, ирсэн зардлаа болон эмнэлэгт үзүүлсэн эмчилгээний мөнгөө гаргуулж авмаар байна... гэх мэдүүлэг / хэргийн 15-17 дугаар хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч З. нь мэдүүлэхдээ... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр айлын найранд яваад тэнд сууж байхад өдөр 4 цагийн үед манай эхнэр залгаад “малд явсан хүүхэд хүнээр зодуулаад ирсэн байна” гэж ярьсан. Тэгэхээр нь би сумын төвөөс цагдаа, эмч аваад очиход манай хүүхдийн нүд нь хавдсан, хамар амнаас нь цус гараад хатсан байдалтай, нуруу нь шалбарсан байсан. Би хүүхдээсээ асуухад гаансаар тамхи татдаг нагац ах зодсон гэж хэлсэн. Б.******* нь манай эхнэрийн төрсөн дүү нь болдог. Ямар шалтгааны улмаас зодсоныг мэдэхгүй байна. Тухайн өдөр манай хүүхэд ганцаараа малдаа явсан. Надад ямар нэгэн санал хүсэлт алга байна. Миний хүүхдийг зодсон хүнд хуулийн дагуу арга хэмжээ авч өгнө үү .... гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 21-22 дугаар хуудас/, Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2021 оны 01 сарын 19-ний өдрийн 65 дугаартай...1.Л.*******ийн биед гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Л.*******ийн баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 3.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 4. Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэгт хамаарна. 5.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь “ Шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”- ын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн “хөнгөн” зэрэгт хамаарна...гэх дүгнэлт/ хэргийн 34 дүгээр хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагч Б.*******ийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “Хүүш” нэртэй газарт малаа хариулаад явж байтал миний зээ дүү Л.******* нь бэлчээрт байсан манай үхрийг гэрлүү хөөсөн. Тэгэхээр нь битгий үхэр хөөгөөд бай гэж хэлэх гээд толгодын нөгөө талаар тойроод очтол хоёр толгодын наана, цаана зөрж яваад Л.******* миний хариулж явсан хонь очиж хөөсөн. Тэгэхээр нь би очоод “чи яагаад мал хөөгөөд байгаа юм бэ” гэхэд тэмээнээсээ бууж ирээд намайг өшиглөөд авсан. Би тэгэхээр нь барьж аваад нүүр хэсэгт нь хоёр удаа чичсэн. Тэгээд би малруугаа явсан. Тэгээд бид хоёр гэр гэрлүүгээ явсан. Би малаа бөөгнүүлчихээд гэртээ ирж байж байгаа дахиад оройхон малаа тогтоочихоод гэрт ирэхэд манай эхнэр надад уурлаад “чи яагаад хүүхэд цохисон юм бэ? Оюунчимэг эгч ирээд танай нөхөр хүүхэд цохисон байна би эмч цагдаад дуудлага өгчихлөө гээд надтай хэрэлдээд явлаа” гэсэн. Орой гэртээ байж байтал сумын цагдаа надтай яриад таньтай холбоотой гомдол мэдээлэл ирлээ та сумын төвд ир гэж хэлсэн. Эхлээд Л.******* миний хөлрүү нэг удаа өшиглөсөн. Би Л.*******ийг мал хөөгөөд байхаар нь цохисон юм. Би Л.*******ийн эмнэлэгт үзүүлсэн, нааш цааш явсан бүх зардлыг төлсөн. Би Л.*******ийг зодож хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч гэм буругаа хүлээж байна. Дахин хэрэг зөрчилд холбогдохгүй ...гэх мэдүүлэг зэрэг болно. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрхи нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн, яллагдагч болон гэрч хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллгааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч нарын хулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх хэрэгт авагдсан дээрхи нотлох баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлэн ирүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүхийн хэлэлцүүлэгээр хэлэлцээд дээрх нотлох баримтыг үнэлж дүгнэхэд: Шүүгдэгч Б.******* нь хохирогч Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт Л.*******ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж, түүний биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий “хөнгөн” гэмтэл үүсгэсэн нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал... гэх гэмтлийг учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлж, хохирогчтой эвлэрсэн, прокурорын сонсгосон ялыг зөвшөөрч , гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх хүсэлт гаргасан, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон зэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон. Шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж, эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлд нь Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, улсын яллагчийн дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирч байна. Шүүгдэгч Б.******* нь өөрийн үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хохирол учирна гэдгийг мэдсээр байж хүсч үйлдэж, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр уг гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдож байна. Иймд шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж түүний эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал ... бүхий хөнгөн гэмтэл учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан... хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан... гэх гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна. Шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов. Дээрхи гэмт хэрэг нь “мал хөөлөө” гэх шалтгааны улмаас үйлдэгджээ. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршиг: Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Л.******* нь нэхэмжлэх зүйлгүй, хохиролгүй талаараа мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч Б.*******ийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзнэ. Хоёр:Эрүүгийн хариуцлагын талаар: Шүүгдэгч ******* овогт ******* ******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нь хэргийн 54 дүгээр хуудас дахь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”, мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Бямбадоржийн өгсөн...Б.******* нь миний төрсөн ах байгаа юм. Төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, нийтэч, сэргэлэн цовоо, найрсаг, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Манай ах 1978 онд ******* суманд төрсөн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, Одоо нь ******* сумын ******* багт эхнэр хүүхдүүдийнхээ хамт мал маллаж байгаа. Урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28-29 дүгээр хуудас/, гэрч Т.Түнжингийн өгсөн... Б.******* нь манай хадам ах байгаа юм. Хадам ах Б.******* нь төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг/ хх- ийн 31-32 дугаар хуудас/ - ээр тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.*******эд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан ...анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн... 1.2-т заасан...бусдад төлөх төлбөргүй...зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас: Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, шүүгдэгчийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал , эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэх, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдаж дүгнэлт гаргав. Шүүгдэгч Б.******* өөрөө өөрийгөө өмгөөлж: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын санал болгосон дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлөх саналтай байна ... гэх дүгнэлт гаргав. Шүүхээс шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг тогтоож, эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, эрүүгийн хариуцлага нь гэмт хэргийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг цээрлүүлэх, нийгэмшүүлэхэд орших эрүүгийн хуулийн шударга ёсны болон гэм буруугийн зарчимд нийцүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3- т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлж, шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд шүүхээс оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгав. Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж, мөн “хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ”-г шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэв. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4, 36.1 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1,2,4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8,36.10,36.13 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь: 1.Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй. 3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 /хоёр/ сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлсүгэй. 4.Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай 5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч Б.*******эд тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай. 6.Шүүгдэгч Б.*******эд өмнө хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэсүгэй. 7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан аМОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.Мөнхцоож улсын яллагч З.Алтансолонго, шүүгдэгч Б.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор З.Алтансолонгоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх саналтай ирүүлсэн шүүгдэгч ******* овогт ******* *******эд холбогдох эрүүгийн 2136000000022 дугаартай, 178/2021/0036/Э/ индекстэй хэргийг 2021 оны 02 дугаар сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, 2021 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдөр хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв. Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол улсын иргэн, Ховд аймгийн ******* суманд 1978 оны 04 дүгээр сарын 25- ны өдөр төрсөн, 42 настай, эрэгтэй, ард дөрвөд, бага боловсролтой, малчин мэргэжилтэй, ам бүл-4, эхнэр 2 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, хувиараа мал малладаг, аминдаа 600 толгой мал, 2 авто машин хоёр, мотоцикль нэг, гэр нэг, хашааны газар нэгийн хөрөнгөтэй, сарын өрхийн орлого 500000 төгрөг, урьд шийтгэлгүй, ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт ******* ******* Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэнд тусгагдсанаар/: Шүүгдэгч Б.******* нь 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт сонсголын бэрхшээлтэй Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар зодож, биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл үүсгэж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогджээ. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргасан мэдүүлэг, талуудын шинжлэн судалсан бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар ТОДОРХОЙЛОХ нь: Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар: Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн дараах нотлох баримтыг хянан хэлэлцэв. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.*******ийн өгсөн... Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлэг өгсөн. Дахин мэдүүлэг өгөхгүй. Өөрийн гэм бурууг ойлгон гэмшиж байгаа. Хохирогчид учирсан эмчилгээний зардлыг төлж өгсөн... гэх мэдүүлэг Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч / Ховд аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суух, 2003 оны 01 сарын 03-ны өдөр төрсөн, эрэгтэй, 18 настай, дөрвөд, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл-5 эцэг, эх, эгч, ахынхаа хамт амьдардаг, эцэг, эхийн хамт хувиараа маллаж амьдардаг, ******* дугаарын регистртэй/ овогт гийн *******ийн өгсөн... 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын “*******” багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газар тэмээтэй хонь хариулаад явж байтал мотоцикльтэй хүн ирээд миний унаж явсан тэмээг сөглөж хэвтүүлээд намайг буулгаж байгаад зодсон. Тухайн үед Б.******* ах миний нүүрэн тус газарт цохисон. Мөн үүрч явсан буугаараа миний нуруун дундуур цохисон. Би тухайн үед ганцаараа явж байсан. Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Надад санал гомдол байхгүй, сумын төвөөс аймгийн төв орсон, ирсэн зардлаа болон эмнэлэгт үзүүлсэн эмчилгээний мөнгөө гаргуулж авмаар байна... гэх мэдүүлэг / хэргийн 15-17 дугаар хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч З. нь мэдүүлэхдээ... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр айлын найранд яваад тэнд сууж байхад өдөр 4 цагийн үед манай эхнэр залгаад “малд явсан хүүхэд хүнээр зодуулаад ирсэн байна” гэж ярьсан. Тэгэхээр нь би сумын төвөөс цагдаа, эмч аваад очиход манай хүүхдийн нүд нь хавдсан, хамар амнаас нь цус гараад хатсан байдалтай, нуруу нь шалбарсан байсан. Би хүүхдээсээ асуухад гаансаар тамхи татдаг нагац ах зодсон гэж хэлсэн. Б.******* нь манай эхнэрийн төрсөн дүү нь болдог. Ямар шалтгааны улмаас зодсоныг мэдэхгүй байна. Тухайн өдөр манай хүүхэд ганцаараа малдаа явсан. Надад ямар нэгэн санал хүсэлт алга байна. Миний хүүхдийг зодсон хүнд хуулийн дагуу арга хэмжээ авч өгнө үү .... гэх мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 21-22 дугаар хуудас/, Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2021 оны 01 сарын 19-ний өдрийн 65 дугаартай...1.Л.*******ийн биед гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Л.*******ийн баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий гэмтэл тогтоогдлоо. 3.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 4. Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэгт хамаарна. 5.Л.*******ийн биед учирсан гэмтлүүд нь “ Шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”- ын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн “хөнгөн” зэрэгт хамаарна...гэх дүгнэлт/ хэргийн 34 дүгээр хуудас/ Мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагч Б.*******ийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн... Би 2021 оны 01 сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “Хүүш” нэртэй газарт малаа хариулаад явж байтал миний зээ дүү Л.******* нь бэлчээрт байсан манай үхрийг гэрлүү хөөсөн. Тэгэхээр нь битгий үхэр хөөгөөд бай гэж хэлэх гээд толгодын нөгөө талаар тойроод очтол хоёр толгодын наана, цаана зөрж яваад Л.******* миний хариулж явсан хонь очиж хөөсөн. Тэгэхээр нь би очоод “чи яагаад мал хөөгөөд байгаа юм бэ” гэхэд тэмээнээсээ бууж ирээд намайг өшиглөөд авсан. Би тэгэхээр нь барьж аваад нүүр хэсэгт нь хоёр удаа чичсэн. Тэгээд би малруугаа явсан. Тэгээд бид хоёр гэр гэрлүүгээ явсан. Би малаа бөөгнүүлчихээд гэртээ ирж байж байгаа дахиад оройхон малаа тогтоочихоод гэрт ирэхэд манай эхнэр надад уурлаад “чи яагаад хүүхэд цохисон юм бэ? Оюунчимэг эгч ирээд танай нөхөр хүүхэд цохисон байна би эмч цагдаад дуудлага өгчихлөө гээд надтай хэрэлдээд явлаа” гэсэн. Орой гэртээ байж байтал сумын цагдаа надтай яриад таньтай холбоотой гомдол мэдээлэл ирлээ та сумын төвд ир гэж хэлсэн. Эхлээд Л.******* миний хөлрүү нэг удаа өшиглөсөн. Би Л.*******ийг мал хөөгөөд байхаар нь цохисон юм. Би Л.*******ийн эмнэлэгт үзүүлсэн, нааш цааш явсан бүх зардлыг төлсөн. Би Л.*******ийг зодож хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч гэм буругаа хүлээж байна. Дахин хэрэг зөрчилд холбогдохгүй ...гэх мэдүүлэг зэрэг болно. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрхи нотлох баримтуудыг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн, яллагдагч болон гэрч хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллгааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч нарын хулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх хэрэгт авагдсан дээрхи нотлох баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлэн ирүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүхийн хэлэлцүүлэгээр хэлэлцээд дээрх нотлох баримтыг үнэлж дүгнэхэд: Шүүгдэгч Б.******* нь хохирогч Л.*******ийг “мал хөөлөө” гэх шалтгаанаар 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдөр Ховд аймгийн ******* сумын ******* багийн нутаг дэвсгэр “*******” гэх нэртэй газарт малын бэлчээрт Л.*******ийн нүүрэн тус газарт гараараа цохиж, түүний биед нь халдаж баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал бүхий “хөнгөн” гэмтэл үүсгэсэн нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал... гэх гэмтлийг учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлж, хохирогчтой эвлэрсэн, прокурорын сонсгосон ялыг зөвшөөрч , гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаварыг ойлгож, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцүүлэх хүсэлт гаргасан, шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлох баримтаар нотлогдсон зэрэг нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон. Шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж, эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлд нь Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, улсын яллагчийн дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирч байна. Шүүгдэгч Б.******* нь өөрийн үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хохирол учирна гэдгийг мэдсээр байж хүсч үйлдэж, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр уг гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэл тогтоогдож байна. Иймд шүүгдэгч Б.*******ийн хохирогч Л.*******ийн нүүрэн тус газарт нь гараараа цохиж түүний эрүүл мэндэд шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ... баруун хацар, шанаа, баруун нүдний дээд, доод зовхи болон хамрын уг хэсгийн цус хуралт, зулайн зүүн хэсгийн зулгаралт, нурууны зүүн дунд хэсгийн зөөлөн эдийн няцрал ... бүхий хөнгөн гэмтэл учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан... хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан... гэх гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна. Шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов. Дээрхи гэмт хэрэг нь “мал хөөлөө” гэх шалтгааны улмаас үйлдэгджээ. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршиг: Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Л.******* нь нэхэмжлэх зүйлгүй, хохиролгүй талаараа мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгч Б.*******ийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзнэ. Хоёр:Эрүүгийн хариуцлагын талаар: Шүүгдэгч ******* овогт ******* ******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нь хэргийн 54 дүгээр хуудас дахь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”, мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Бямбадоржийн өгсөн...Б.******* нь миний төрсөн ах байгаа юм. Төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, нийтэч, сэргэлэн цовоо, найрсаг, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Манай ах 1978 онд ******* суманд төрсөн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, Одоо нь ******* сумын ******* багт эхнэр хүүхдүүдийнхээ хамт мал маллаж байгаа. Урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28-29 дүгээр хуудас/, гэрч Т.Түнжингийн өгсөн... Б.******* нь манай хадам ах байгаа юм. Хадам ах Б.******* нь төлөв даруу зантай, хүнд тусархуу, ажилч хичээнгүй, хөдөлмөрч хүн. Архи тамхи хэрэглэдэггүй, урьд нь гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй ... гэх мэдүүлэг/ хх- ийн 31-32 дугаар хуудас/ - ээр тогтоогдож байна. Шүүгдэгч Б.*******эд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан ...анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн... 1.2-т заасан...бусдад төлөх төлбөргүй...зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас: Шүүгдэгч Б.******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, шүүгдэгчийн хувийн байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал , эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэх, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдоогүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй болохыг тус тус дурдаж дүгнэлт гаргав. Шүүгдэгч Б.******* өөрөө өөрийгөө өмгөөлж: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, прокурорын санал болгосон дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлөх саналтай байна ... гэх дүгнэлт гаргав. Шүүхээс шүүгдэгч Б.*******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг тогтоож, эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх, эрүүгийн хариуцлага нь гэмт хэргийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг цээрлүүлэх, нийгэмшүүлэхэд орших эрүүгийн хуулийн шударга ёсны болон гэм буруугийн зарчимд нийцүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3- т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.*******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлж, шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд шүүхээс оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгав. Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдаж, мөн “хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ”-г шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэв. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4, 36.1 дүгээр зүйл, 36.2 дугаар зүйлийн 1,2,4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8,36.10,36.13 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь: 1.Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний, дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй. 3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.*******эд оногдуулсан 450000 төгрөгний торгох ялыг 2 /хоёр/ сарын хугацаанд хэсэгчилэн төлүүлсүгэй. 4.Эрүүгийн 2136000000022 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч Б.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг тус тус дурдсугай 5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солих учиртайг шүүгдэгч Б.*******эд тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай. 6.Шүүгдэгч Б.*******эд өмнө хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хэвээр хэрэглэсүгэй. 7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анханшатны шүүхэд бичгээр гаргах эрхтэйг дурдсугай.