МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,

-шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Сүхням,

-улсын яллагчаар Э.Билгүүн,

-хохирогч Ц.Баярхүү,

-шүүгдэгч Т.Э нарыг оролцуулан нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Боржигон овогт Т.Э-т холбогдох эрүүгийн 2034000000638 дугаартай хэргийг 2021 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр хүлээн авч, 2021 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1993 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдөр Төв аймгийн Баянцагаан суманд төрсөн, 27 настай, эрэгтэй, яс үндэс халх, тусгай дунд боловсролтой, мужаан мэргэжилтэй, “Төв чандмань ДЭХГ” ОНӨААТҮГ-т ажилладаг, ам бүл 5, эхнэр, 3 хүүхдийн хамт ......., урьд ял шийтгэлгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, Боржигон овогт Т.Э

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдагдсанаар/

Шүүгдэгч Т.Э нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын Номт 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Хүрд” гэх бааранд архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ иргэн Ц.Баярхүүтэй та нар яасан том болсон юм бэ, намайг зодох гэж ирсэн юм уу гэх шалтгаанаар түүнтэй маргалдаж, зодож, улмаар түүний биед баруун дээд 1 дүгээр шүд үгүй, тархи доргилт, зүүн нүдний хөмсөгт шарх, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд цус хуралт, духанд зулгаралт, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд зөөлөн эдийн няцрал бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүгдэгч Т.Э нь мэдүүлэхдээ: “Мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн тул нэмж мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

            Хохирогч Ц.Баярхүү нь мэдүүлэхдээ: “ Тухайн өдөр найзыгаа авах гэж очсон. Тэгээд буудлаас нь аваад бөөндөө гарсан. Тухайн үед манай найз зодуулсан байсан. Санжаа гэдэг залууг гаргаж ирээд яагаад зодолдсон юм бэ гээд яриад байж байтал Э баарнаас гарч ирээд зүв зүгээр зогсож байхад муудалцаад харилцан зодолдсон” гэв.

            Шүүгдэгч Т.Эын хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар давхар нотлогдон тогтоогдсон тул түүний мэдүүлгийг яллах талын нотлох баримтад тооцсон.

Шүүгдэгч Т.Э нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр Төв аймгийн Зуунмод сумын Номт 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Хүрд” гэх бааранд архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ иргэн Ц.Баярхүүтэй та нар яасан том болсон юм бэ, намайг зодох гэж ирсэн юм уу гэх шалтгаанаар түүнтэй маргалдаж, зодож, улмаар түүний биед баруун дээд 1 дүгээр шүд үгүй, тархи доргилт, зүүн нүдний хөмсөгт шарх, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд цус хуралт, духанд зулгаралт, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд зөөлөн эдийн няцрал бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн, гэм буруутай болох нь:

• Хохирогч Ц.Баярхүүгийн мэдүүлэг /хх-ийн 4-5 тал/
• Гэрч Э.Баяржаргалын мэдүүлэг /хх-ийн 8 тал/
• Гэрч Б.Өлзийн-Очирын мэдүүлэг /хх-ийн 9-10 тал/
• Гэрч З.Энхцацралын мэдүүлэг /хх-ийн 15 тал/
• Төв аймгийн Шүүх шинжилгээний албаны 2020 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 687 дугаартай дүгнэлт / хх-ийн 12-13 тал/
• Шүүгдэгч Т.Э, хохирогч Ц.Баярхүү нарын хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт /хх-ийн 35-36 тал/
• Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай Прокурорын тогтоол, ялын санал /хх-ийн 40-42 тал/
• Төв аймгийн шүүх шинжилгээний албаны 2020 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 687 дугаартай "Ц.Баярхүүгийн биед дээд 1 дүгээр шүд үгүй, тархи доргилт, зүүн нүдний хөмсөгт шарх, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд цус хуралт, духанд зулгаралт, зүүн нүдний дээд, доод зовхинд зөөлөн эдийн няцралт гэмтлүүд тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн гэмтэл байна. Дээрх гэмтэл нь хэрэг учрал болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна. Дээрх гэмтэл нь Шүүх эмнэпгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 4.11.52.1-т зааснаар тогтонги 5 хувиар алдагдуулна..." гэх дүгнэлт /хх-ийн 12-13 тал/
• Хохирогч Ц.Баярхүү мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: "Би 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны орой гэртээ аав н.Цэдэнжавын хамт байхад буюу 20 цаг өнгөрч байхад найз н.Баяржаргал манай гэрт ирээд хамт яваад Хүрд баарнаас найз н.Ариунболдыг яваад ирэе гэсэн. Тэгэхээр нь би н.Баяржаргалын машинтай хамт Цагдаагийн газрын ард байх буудалд очсон. Тэгэхэд тэнд н.Ариунболд, н.Баярбатр нар хүнд зодуулсан гээд байсан. Тэндээс гараад н.Баяржаргал, н.Баярбат бид 3 хүрд нэртэй бааранд очсон. Тэгээд н.Санжаа гэх залуутай уулзаад яагаад н.Ариунболдыг зодож байгаа юм бэ гэж асуухад Т.Э гэдэг өндөр залуу нь уурлаад та нар яасан том болсон юм бэ, намайг зодох гэж ирсэн юм уу гэсэн. Тэгэхээр нь үгүй найзтайгаа уулзаж байна гэж хэлсэн. Тэгсэн тэр залуу надад хандан хоёулаа уулзаадхая гэж хэлээд намайг дагуулаад Төрийн үйлчилгээний гадна талд надтай зууралдаж, цохиж, зодолдсон. Тэгж байгаад бид хоёр хашлага даваад унаж, босож ирээд больё гэж хэлсэн. Тэгсэн миний ар талаас намхан н.Өлзий-Очир гэдэг залуу ирээд тэврээд авсан. Тэгсэн тэр хооронд Т.Э нь намайг өвдөгдсөн. Нүүр рүү цохисонн. Тэр үед миний хөмсөг урагдаж, цус гарсан. Тэгэхээр нь би зугтаагаад Төв аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт эмчид үзүүлсэн..." гэх мэдүүлэг /хх-ийн 4-5 тал/,
• Гэрч Э.Баяржаргалын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн “...Би 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны орой 20 цагийн орчимд Ц.Баярхүүтэй уулзаад байж байсан. Тэгтэл Т.Э, н.Өлзий-Очир гэдэг залуус гараад уг баарнаас гараад ирсэн. Тэгсэн Т.Э гэдэг өндөр залуу манай найз Ц.Баярхүүг цохиж, зодоод эхэлсэн. Тэгэхээр нь салгатайл манай Ц.Баярхүүгийн зүүн талын хөмсөгнөөс нь цус гарч байхаар нь би дагуулаад Төв аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт аваачиж үзүүлсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 8 тал/,
• Гэрч Б.Өлзий-Очирын мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн “...Би 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны орой 21 цагийн орчимд Хүрд бааранд Т.Э, н.Санжаа бас 3 залуугийн хамт зургуулаа байсан. Тэр үед гаднаас н.Баярбаттай хамт 4 залуу ирсэн. Эдгээр хүмүүс тэр орой н.Санжаатай муудалцаад байсан болохоор нь ахиад н.Санжаатай муудалцах гэж байна гэж бодож байтал тэд нар муудалцаагүй. Тэгсэн уг баарны гадна Т.Э нь тэд нартай хамт нэг залуутай муудалцаад зодолдож, цохилцсон. Тэр хоёр тэнд цохилцож байхдаа хашлага даваад унасан. Тэгж байхаар нь би очоод салгасан. Тэгээд дахин зодолдоогүй, хэрэлдэж байсан. Намайг салгасны дараа тэд нар явсан. Тэгэхээр нь бид буцаад баар руу орсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 9 тал/,
• Шүүгдэгч Т.Эын мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдчаар мэдүүлсэн: "Би 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны орой 20 цаг өнгөрч байхад найз н.Санжаасүрэн, н.Өлзий-Очир нарын хамт Хүрд нэртэй бааранд сууж байсан. Тэгсэн гаднаас н.Ариунболд орж ирээд н.Санжаасүрэнг аваад гарсан. Тэгэхээр нь би араас нь гарсан ба намайг гадагш гарахад н.Санжаасүрэн, н.Ариунболд нар муудалцаж байсан. Тэгэхээр нь та нар нийлж хүн зоддог болсон юм уу гэж хэлэхэд тэд нар юм яриагүй. Тэгээд тэнд байсан намхан жижиг залууг юм ярихаар дуудаад би уурлаж жаахан загнаж байтал тэр залуу миний зүүн дал хэсэгт цохиод зугтаасан. Тэгэхээр нь араас нь очоод барьж авахад намайг татаад бид хоёр хашлага давж унасан. Тэр үед 1-2 удаа толгой хэсэгт цохисон. Тэгсэн надтай хамт явж байсан н.Өлзий-Очир ирээд тэр залууг салгаад аваад явсан ба тэр залуу салаад, зугтаагаад яваад өгсөн. Тэгээд удалгүй тэр залуу цагдаа дагуулаад уг бааранд хүрээд ирсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 23-24 тал/ зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

 

            Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Т.Э нь 2020 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлтээ гаргажээ. /хх-ийн 35 тал/,

 

Төв аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Э.Билгүүн нь хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэж, хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх тухай яллагдагчийн хүсэлтийг хүлээн авч 2021 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр 23 дугаартай “хэргийг хялбаршуулснаар хянан шийдвэрлэх тухай” прокурорын тогтоол гаргаж, хуульд заасан хугацаанд мөрдөн байцаалт явуулж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хэргийн зүйчлэл, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний тухай прокурорын саналыг /хх-40-42 тал/ 2021 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр яллагдагчид танилцуулж, яллагдагч Т.Э нь хүлээн зөвшөөрч гарын үсэг зурж баталгаажсанаар, мөн өдөр яллах дүгнэлт үйлдэн хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн байна.

Шүүгдэгч Т.Эт холбогдох хэргийг хүлээн авч танилцаад хэргийг хянан шийдвэрлэхэд боломжтой гэж шүүх үзэж, шүүх хуралдааныг зарлан явуулахад Эрүүгийн хэрэг шийдвэрлэх тусгай журам зөрчөөгүй, хэргийг хялбаршуулснаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн Прокурорын тогтоол үндэслэлтэй байна.

 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Ц.Баярхүү мэдүүлэхдээ “...600.000 төгрөгнөөс 300.000 төгрөгийг авчихсан. Одоо 300.000 төгрөгөө авмаар байна гэх мэдүүлэг”   шүүгдэгч Т.Эын  мэдүүпэхдээ “ ...би 300.000 төгрөгийг нь удахгүй нөхөн төлнө “ гэх мэдүүлэг, хавтаст хэргийн 35, 36 дугаар хуудаст авагдсан хохирогч, шүүгдэгч нарын хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтүүд нь Эрүүгийн хэрэг хянан  шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4.5-д “ гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийг нөхөн төлсөн, нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн эсэх “ гэж заасанд нийцэж байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан  шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.Эын  хүсэлтийг хүлээн авч шүүхэд шилжүүлсэн нь үндэстэй байна.

 

          

Хэрэгт авагдсан баримтаар шүүгдэгч Т.Э нь гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдсон, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийг нөхөн төлсөн, нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг шүүгдэгч нь ойлгосон байх тул шүүгдэгч Т.Эыг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

прокурорын саналыг хүлээн авч, саналын хүрээнд шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүйгээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

            Бусад асуудлаар:

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Т.Э нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.1, 22.4.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Боржигон овогт Т.Э-ыг согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2.Шүүгдэгч Боржигон овогт Т.Э-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 /дөрвөн зуун тавь/ нэгж буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.Эт оногдуулсан 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгөөр торгох ялыг Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 /арван тав/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 01 /нэг/ хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг сануулсугай.

 

4.Иргэний хуулийн 497.1 дүгээр зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.Э нь 300.000 төгрөг төлсөнг дурьдаж, 300.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч  Ц.Баярхүүд олгосугай.

 

5.Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй, шүүгдэгч Т.Э нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Т.Эт авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 

 

7.Шүүхийн шийдвэр нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг, уг шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 15 хоногийн дотор  шийтгэх тогтоолыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчид гардуулахыг, дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардаж аваагүй бол энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлэхийг тус тус дурдсугай.

 

8.Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг дурдсугай.

 

8.Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                    Ю.ЭНХМАА