2021          07             20                                            2021/ШЦТ/195

 

                           МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч М.Эрдэнэ-Очир даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ө.Цэрэнпагма,

Улсын яллагч Г.Чанцалдулам,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Н.Баттөмөр,

Хохирогч Б.Э-,

Шинжээч Ц.Б-,

Шүүгдэгч Д.Т- нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Хөвсгөл аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Д.Т-д холбогдох эрүүгийн 2038000000274 дугаартай хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: 

Монгол Улсын иргэн, Д.Т.

Шүүгдэгч Д.Т- нь 2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр багийн “Хойд цагаан” гэх газарт байрлах хохирогч Б.Э-н хаваржааны 8 байр 8 давхар хашааг машин механизм ашиглан хүч хэрэглэхгүйгээр нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэнд холбогджээ. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар: 

Шүүгдэгч Д.Т- нь шунахайн сэдэлтээр 2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны өдрийн хооронд Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр багийн “Хойд цагаан” гэх газарт байрлах хохирогч Б.Э-н хаваржааны 8 байр 8 давхар хашааг өөрийн эзэмшлийн Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай автомашин ашиглан хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн байна.

Шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болох:

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /1-р хх-ийн 8 дугаар хуудас/,
• Хохирогч Б.Э-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2018 оны 04-р сарын 15-ны өдрөөс 20-ны хооронд Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Урд цагаан” гэх газраас миний эзэмшлийн хаваржааны хашаа болох 8 байр модон хашаа алдагдсан. Тухайн үед ойролцоо байсан айлуудаас асуухад хэн ачиж явсан талаар хэлээгүй. 2019 оны 10 дугаар сард Төмөрбулаг сумын 2 дугаар багийн иргэн Ц.М- гэдэг айлын гадаа манай хашаа баригдсан байсан. Хэнээс авсан талаар нь асуухад Төмөрбулаг сумын 5 дугаар багийн иргэн Д.Т- гэдэг хүнээс авсан гэж байсан. Тэгээд би Д.Т- гэдэг хүнтэй уулзаад та манай хашааг яагаад авсан юм бэ гэж асуухад чи хашаагаа таньж байгаа юм уу гэж байсан таньж байна гэж хэлсэн. Ах нь авсан үнэн төлж өгнө өө гээд одоог хүртэл төлж өгөхгүй байгаа. Би хашаагаа 3.000.000 төгрөгөөр үнэлнэ. ...Д.Т- худлаа хэлж гүтгэж байна. Тухайн үед ганцаараа зогсож байсан. Мөн Ц- эгчийнхийг байшиндаа орсон байсныг мэдэж байсан. Эднийх орчихоо юу гэж надаас асууж байсан. Тэгсэн одоо болохоор мэдэхгүй гээд л худлаа хэлээд байгаа. Угаасаа айл орсныг хараад мэднэ шүү дээ. Анх манай хашааг хулгайлсны дараа төлж өгнө гэж хэлснээ одоо болохоор чи миний газрыг авсан тэрнээс болж би хашааг чинь хулгайлсан гээд байгаа юм. Намайг Ц- эгчийн байгаа хашааг авсан гэж дайраад байгаа юм” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 12-17 дугаар хуудас/,
• Иргэний нэхэмжлэгч Ц.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...2018 оны 04 дүгээр сарын 26-наас 27-нд шилжих шөнө Д.Т- гэдэг хүн манайд шөнө 03-аас 04-н цагийн үед манайд мод ачсаар ганцаараа очсон. Манайд орж хоёр цаг хэрээтэй унтаад босоод өглөө Д.Т- гэдэг хүн өөрөө хашааны модоо буулгаж өгөөд явсан. Тэр хашааг барихад 7 байр 7 давхарласан цагираг заамал мод байсан. Би Д.Т- гэдэг хүнд бэлэн 500,000 төгрөг өгөөд нэг шүдлэн үхэр өгөхөөр тохиролцсон. Дараа нь 2019 оны 11 дүгээр сарын 26-ны өдөр Д.Т- гэдэг хүн үхрээ авъя гэхээр нь та очоод авчих гэж хэлсэн. Би Д.Т- гэдэг хүнтэй анх ярихдаа шүдлэн настай үхэр өгөхөөр байсан боловч тухайн үед хязаалан настай үхэр өгсөн. Зөрүүг нь дараа нь тохиролцоно шүү гэж хэлсэн. Одоог хүртэл би Д.Т- гэдэг хүнээс мөнгө авъя гэж очоогүй, Д.Т- гэдэг хүн ч надад мөнгө өгье гээгүй одоог хүртэл явж байна. Д.Т- гэдэг хүн надаас үхэр авахдаа зөрүүг нь өгнө гэсэн өгөөгүй байгаа. Хашааны асуудал дээр хэрэв хашааны модоо авна гэвэл би хашаа бариулсан зардал, худалдаж авсан гэх мэт зардалд 1,500,000 төгрөг нийт 1700,000 төгрөг нэхэмжилмээр байна. Сүүлд 2019 оны 12 сард Д.Т- гэдэг хүнтэй тааралдаад та хүний хашааны мод надад яагаад өгсөн юм бэ гэж асуухад хэн тэгж байна. Тэр хүнээ надтай уулзуул гэж хэлсэн би их гайхсан. Та яагаад шөнө явж байгаа юм бэ гэж асуусан гадаа халуун байхаар нь шөнө явж байна гэж ярьж байсан. Тээлийн эхнээс өөрийнхөө хашааг ачиж ирлээ гэж ярьж байсан. Д.Т- гэдэг хүн ганцаараа явж байсан. ...Анх Д.Т- гэдэг хүн надад хэлэхдээ минийх гэж байсан. Яг хэний мод байсныг мэдэхгүй байна. ...Анх намайг хашааны модыг үзэх үед 8 байр мод байсан. Гэхдээ тэр хашааны модонд оруулж ашиглах боломжгүй байсан учир хасаад 7 байр модыг авсан. Өмхөрсөн ямар ч ашиглагдах боломжгүй байсан. Муруй далий байрныхаа хэмжээнд хүрэлцэхгүй байсан юм. Одоо ашиглагдахгүй хашааны ард л байсан. ...Би маркийг нь сайн мэдэхгүй байна” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 19-21, 170-171, 2-р хх-ийн 6-7 дугаар хуудас/,
• Гэрч Х.Н-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Д.Т- гэдэг хүний амьдарч байгаа газар нь гэрчилгээтэй өөрийх нь нэр дээр байдаг. 2015 оны үед модны зах байгуулах гээд хуучин соёлын төвийн урд талд 40x45 метр талбайд Д.Т- гэдэг хүн эзэмшиж байсан ба Засаг даргын захирамж гараагүй болохоор гэрчилгээ олгогдоогүй байсан. Ойр орчмын айлууд нь дургүйцээд байсан болохоор хуучин хашааг нь тал дундуур нь хоёр хуваагаад талыг нь Ц- гэдэг хүн дээр Засаг даргын захирамж гараад газрын гэрчилгээг нь олгосон. Д.Т- гэдэг хүний нэр дээр гэрчилгээ нь гараагүй байхад тэр газрын тал дээр нь Ц- гэдэг хүний нэр дээр Засаг даргын захирамж гарсан болохоор гэрчилгээг нь гаргаж өгсөн. Одоо хөрөө рам ажиллуулж байгаа газар нь ЗДТГ-н нэр дээр байдаг...” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 24-25 дугаар хуудас/,
• Гэрч Ц-ы мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Д.Т- гэдэг хүн намайг хашаагаа жижигрүүл гэж хэлж хашаагаа жижигрүүлж байсан. Тухайн үед байшингаа бариулахдаа төрсөн дүү Гантулгаар бариулсан. Хашаа байшингаа бариулж байхдаа Д.Т- гэдэг хүнтэй олон удаа уулзсан. Намайг хашаа бариулж байгааг Д.Т- гэдэг хүн мэдэж байгаа. Одоо болохоор намайг энэ хашаа Б.Э- гэдэг хүний хашаа гэж надад хэлсэн гээд намайг гүтгээд байгааг гайхаад байна. Би огт тийм үг хэлээгүй. Б.Э- манай хүргэн байгаа юм миний төрсөн дүүг авсан. Манай хашаа байшин барьж байхад Б.Э- оролцоогүй. 2018 оны хавар 5 дугаар сарын эхээр яг хэдэн гэдгийг санахгүй байна. Б.Э- эхнэртэйгээ Төмөрбулаг сумын төв орж ирээд манай Хойд цагаанд бариатай байсан хаваржааны хашаа алдагдсан байна цагдаад тэмдэглүүлчихээрэй гэж надад хэлж байсан. Тухайн үед хэсгийн төлөөлөгч Ш-д би хэлж байсан. Би тухайн үед би дотроо Д.Т- гэдэг хүн авсан байх гэж бодож байсан. Яагаад гэвэл тухайн үед Д.Т- гэдэг хүн машинаар маш их тээвэр хийдэг байсан. Төмөрбулаг сумын 2 дугаар багийн иргэн Ц.М-д 800.000 төгрөгөөр зарсан гэж сонссон...” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 26-27 дугаар хуудас/,
• Гэрч Д.А-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би 2018 оны 04-р сарын сүүлээр яг хэдэн гэдгийг санахгүй байна. Орой 19 цагийн үед хүнээс хашаа худалдаж авсан юм ачилцаад өгөөч гэхээр нь би явалцсан. Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр баг Хойд цагааны нутагт Б.Э-н хаваржааны хашаа 8 байр 8 давхарласан нийт 64 ширхэг мод сөр дээвэр байхгүй дан цагираган заамал байсан. Би Б.Э-гаас худалдаж авсан гэж яриж байсан. Хэдэн төгрөгөөр худалдаж авсан талаар асуугаагүй. Г.Б- бид хоёр тусдаа мотоциклиор явсан. Хашааг нь ачиж өгчихөөд Төмөрбулаг сумын төв рүү орсон. Д.Т- гэдэг хүнийг хаашаа явсан талаар мэдэх зүйл байхгүй, нөгөө залуугийн хамт л үлдсэн. Б.Э- гэдэг хүнээс Д.Т- гэдэг хүн худалдаж авсан гэж байсан. Яг хэний эзэмшилд байсныг би мэдэхгүй. ...нарийн бүдүүн холимог мод байсан. ...Д.Т- гуай хамт ачиж өгсөн хашааг надад бас санал болгохоор би төв дээр байгаа хүн хашаагаар яах вэ гээд хашааг худалдаж аваагүй. ...2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны хооронд яг хэдэн гэдгийг нь санахгүй байна. Б.Э- гэдэг хүний 8 байр хашааны модыг Д.Т- гэдэг хүний эзэмшлийн цэнхэр өнгийн Зил-130 маркийн машинаар ачсан. Би улсын дугаарыг нь санахгүй байна. Цэнхэр өнгийн Зил-130 тээврийн хэрэгсэл байсан. Содон шинж тэмдгийн талаар санахгүй байна. ...нэг Зил-130 маркийн тээврийн хэрэгсэл байгаа мөн том оврын бор ногоон машин байсан” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 28-29, 167 дугаар хуудас, 2-р хх-ийн 13 дугаар хуудас/,
• Гэрч Г.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би 2018 оны 04 дүгээр сарын сүүлээр яг хэдэн гэдгийг нь санахгүй байна. Орой 18-аас 19 цагийн үед Д.Т- ах хүнээс хашаа худалдаж авсан юм ачилцаад өгөөч гэхээр нь Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр баг Хойд цагааны нутагт Б.Э-н хаваржааны хашаа 8 байр хашааны мод сөр, дээр байхгүй дан цагирган заамал байсан. Д.Т- ах, Д.А-, рам дээр ажиллаж байсан нэрийг нь мэдэхгүй намхан бор царайтай залуу хамт явж байсан. Би Б.Э-гаас худалдаж авсан гэж байсан. Хэдэн төгрөгөөр худалдаж авсан талаар асуугаагүй. Д.А- бид хоёр тусдаа мотоциклиор явсан хашааг нь ачиж өгчихөөд Төмөрбулаг сумын төв рүү орсон. ...тухайн үед хөлсөөр л ачсан байх яг хэдэн төгрөг авсан талаараа сайн мэдэхгүй байна. Нэг машин модыг 30.000 төгрөгөөр ачдаг байсан тэр хөлсөөрөө л ачсан байх...” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 30-31 дүгээр хуудас/,
• Гэрч Б.Г-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “Тухайн үед Д.Т-ын эзэмшлийн хашаа биш байсан. Харин Д.Т-ын ажлын чиг үүргийн дагуу тэр хашаа хамаардаг байсан юм. Тухайн үед Д.Т-ын хувийн эзэмшлийн хашаа гэсэн гэрчилгээ гараагүй. Би дүү Ц-д санал болгосон юм. Түүнээс биш би авч өгөөгүй. Тэгээд Д.Т-тай Ц-ыг хоорондоо яриад тохиролцоорой гээд би орхисон. Би Д.Т-тай очоод уулз гэж дүүдээ хэлж байсан. Тэгээд очоод уулзаад байшин барьсан байх гэж би боддог байсан” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 34-35 дугаар хуудас/,
• Гэрч Д.О-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...хашаагаа сунгаад талыг нь зарна гэхээр нь авдаг юм уу гэж бодоод очиж үзсэн. Тэгээд дараа нь зарахаа больсон. Би ч авъя гэж бодоогүй. Би өөр газар аваад тэндээ хашаа байшин барьсан. Д.Т-ыг надад тэгж хэлсэнийг би сайн санахгүй байна. Олон жилийн өмнө болохоор одоо яг сайн санахгүй байна. Б.Э- байсан байхгүйг би ёстой санахгүй байна” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 155-156 дугаар хуудас/,
• Гэрч Т.А-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Би Д.О-, Д.Т- нарын хамт Д.Т-ын Төмөрбулаг сумын 5 дугаар багт байдаг газар очиж байсан. Тухайн үед нүх ухах гэж нэг хүн явсан. Тэр хүнийг нь хэн гэдгийг нь санахгүй байна. Тухайн үед аав Д.Т- надад хэлэхдээ сумын Засаг дарга дүүдээ газар авч өгөх гэж байгаа юм тал газраа зарчих гэж гуйгаад байна гэж надад ярьж байсан. Аль дүүдээ гэдгийн мэдэхгүй байж байгаад Б.Э- гэж хүнтэй уулзаж байсан. Юуны талаар яриа вэ гэж ааваас асуухад Б.Г- чинь Б.Э- гэж хүнд авч өгч байгаа юм байна гэж ярьж байсан” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 163 дугаар хуудас/,
• Гэрч Ц.Ц-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Надад сөрний модыг нь татаад өгье чи хашаа авах уу гэхээр нь би авахгүй гэж хэлсэн. Би хашааг хараагүй хэмжээг нь мэдэхгүй байна” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 165 дугаар хуудас/,
• Гэрч Ц.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Тухайн хэмжилт хийсэн хүснэгт дээр ширхэгээр тоо гаргасан байсан. Үүнийг хооронд нь нэмэхэд 60 ширхэг мод болж байсан. Тэгээд 60 ширхэг модыг ерөнхийдөө хэмжилтийн хүснэгт дээр бичигдсэн хэмжээстэй холбогдуулан харьцуулахад 3,8 метр кубтэй дүйцэхүйц байсан учир ширхэгээр тооцогдон бичилт хийгдэж үнэлгээ гаргасан. Тэгэхээр дахин 3.8 метр кубээр бодож үнэлгээ гаргасан ч өмнө үнэлгээгээр тогтоогдсон мөнгөн дүн болох 900,000 төгрөг өөрчлөгдөхгүй” гэх мэдүүлэг /2-р хх-ийн 11 дүгээр хуудас/,
• Гэрч Б.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Манай ах Б.Э- гэдэг хүн 2006-2007 оны үед Хойд цагаан гэх газарт 8 байр малын хашаа сөрийг нь тавиагүй байсан. Манайх 2012 оны 05 сард хашаан дээр нь бууж байсан. Б.Э- ах өөрөө хашаагаа барьсан өөрийнх нь хашаа байгаа юм. Тэгээд 2018 оны хавар хашаагаа алдсан гэж байсан. Сүүлд нь Төмөрбулаг сумын иргэн Д.Т- гэдэг хүн манай алдсан хашааг авсан байсан гэж ярьж байсан” гэх мэдүүлэг /2-р хх-ийн 17 дугаар хуудас/,
• Гэрч Б.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “ ...2017 оны 08 сарын дундуур утасны дугаарыг сайн санахгүй байна. Юнителийн дугаараас Д.Т- над руу залгаж Зил-130 тээврийн хэрэгслээ зарчих би сэлбэгэнд хэрэглэх юм гэхээр нь би бодоод 2012 оноос хойш ашиглаагүй эвдэрхий юм чинь зарчихъя гэж бодсон. Зарахаар болоод 500,000 төгрөг өгөөд ав гэхэд за гээд хашаанд байсан эвдэрхий Зил-130 машиныг дүүд хэлээд чирээд явсан гэсэн. Улсын дугаарыг нь сайн санахгүй Зил-130 маркийн цэнхэр өнгөтэй тээврийн хэрэгслийг 2017 оны 08 сард Д.Т- гэх хүнд зарсан” гэх мэдүүлэг /2-р хх-ийн 21дүгээр хуудас/,
• “Итгэл эстимэт” ХХК Хөвсгөл салбарын “Д.Т-ын эзэмшлийн Зил-130 маркийн автомашин нь үйлдвэрлэсэн он, монголд орж ирсэн он тодорхойгүй, техникийн бичиг баримтгүй, зам тээврийн хөдөлгөөнд оролцохгүй байгаа /задарсан/ цаашид сэлбэг, эд ангийн эрэлт хэрэгцээ байхгүй гэж үзэж байгаа тул үнэлгээ хийх боломжгүй” гэх албан бичиг /1-р хх-ийн 45 дугаар хуудас/,
• Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын Засаг даргын 2018 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдрийн А/09 дугаартай шийдвэрийг үндэслэн нэгж талбарын ... дугаар бүхий 1390м² газрыг 40 жилийн хугацаатай 5 дугаар багийн 21 дүгээр гудамжны давхарын 02 тоотод гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар Б.Ц-д эзэмшүүлэхээр олгосон Улсын бүртгэлийн ... дугаартай Гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хуулбар /1-р хх-ийн 89 дүгээр хуудас/,
• Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тогтоол, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл /1-р хх-ийн 92-94 дүгээр хуудас/,
• Бөөрөнхий модон материалын хэмжилтийн хүснэгт, гэрэл зургийн үзүүлэлт /1-р хх-ийн 185-187 дугаар хуудас/,
• “Ашид билгүүн” ХХК-ийн хөрөнгө үнэлгээний тайлан /2-р хх-ийн 22-25 дугаар хуудас/,
• Шинжээч Р.О-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн: “...Бөөрөнхий модны материалын хэмжилтийн хүснэгтээр модны диаметрээр үржүүлж гаргасан. Өөрөөр хэлбэл хүснэгт дээр заагдсан модны тоог нөөцөөр үржүүлж нийт метр куб нэгжээр гаргасан. Зах зээлийн эдийн засгийн үнэлгээ бол нэг ижил гарна. Яагаад хоёр хэмжээс бол нэг ижил хэмжээс буюу хэмжээтэй гэсэн үг. Нэг ёсондоо 60 ширхэгээр үнэлгээ гарсан ч 3.8 метр куб нэгжээр үнэлгээ гарсан ч үнийн дүнд зөрүү гарахгүй гэсэн үг. Хэмжилтийн хүснэгтэн дээр бичигдсэн 60 ширхэг шургааг л орсон байсан. Тухайн шаргаагны хашааны эгнээ 8 үе болон 7 үе гэсэн үетэй хашаа байсан учраас тоолох үед нийт 60 ширхэг байсан” гэх мэдүүлэг /2-р хх-ийн 35 дугаар хуудас/,
• Тээврийн хэрэгслийн лавлагаа /2-р хх-ийн 48 дугаар хуудас/,
• Шүүгдэгч Д.Т-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар өгсөн: “...Би Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл ашигласан. ...2020 оны 04 дүгээр сард Ц-ы гэрчилгээ гарсан талаар Цэнгэлээс мэдсэн. Би тухайн газрыг ах Б.Г- нь дүүдээ өгчихлөө гэж дотроо бодсон чинь үгүй байсан байна лээ. Одоо байгаа Засаг даргын шийдвэр юм байна лээ. ...Б.Э- миний газар гэж хэлэхээр нь би хашааны маань үнийг өгөхгүй юм байна гэж ойлгоод би хашааг нь авсан. Б.Г- Засаг дарга аль дүүдээ өгсөнийг нь би мэдээгүй байж байхад Б.Э- би авсан гэж 2016 оны намар хэлсэн юм. Тэгээд ийм зүйл болсон. Иргэн хоорондын маргаан үүсгэж байж шийдэх юм байна гэж бодоод зориуд тэр хашааг ачсан” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 56-63 дугаар хуудас/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч мэдүүлэхдээ “...үйлдсэн гэмт хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна” гэж хариулж байсан болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгч Д.Т-ын хувийн байдлыг тогтоосон дараах баримтуудыг шүүх шинжлэн судлав. Үүнд:

- Урьд нь ял шийтгүүлж байгаагүй болохыг тодорхойлсон эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /1-р хх-ийн 65 дугаар хуудас/,

- Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын Жаргалант багийн Засаг даргын тодорхойлолт /1-р хх-ийн 67 дугаар хуудас/,

- Шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхний лавлагаа /1-р хх-ийн 69 дүгээр хуудас/,

- Байнга оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт /1-р хх-ийн 70 дугаар хуудас/,

- Хөвсгөл аймгийн Автотээврийн төвийн албан тоот /2-р хх-ийн 49 дүгээр хуудас/ зэрэг баримт бичиг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, үгүйсгэх нотлох баримт хэрэгт байхгүйн дээр шүүгдэгч нь өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрч, маргахгүй байгаагаар давхар нотлогдож байх тул энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай, үнэн зөв гэж шүүх үнэллээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй, хуульд заасан нотолбол зохих нөхцөл байдлуудыг бүрэн гүйцэд тогтоосон гэж үзлээ.

 Мөрдөн шалгах ажиллагааны үед шүүгдэгчээс авсан гэрчийн мэдүүлгийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан “яллагдагч өөрийн эсрэг мэдүүлэг өгөх, хэргийн байдлыг нотлох үүрэг хүлээхгүй” гэх үндэслэлээр шүүх үнэлээгүй болохыг дурдаж байна.

Гэмт хэрэг гарахад шүүгдэгчийн хууль зүйн мэдлэг дутмаг, амар хялбар аргаар ашиг хонжоо олох санаа зорилго нөлөөлсөн байна.

Шүүгдэгч Д.Т- нь дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь гэрч, хохирогч нарын мэдүүлгээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч Д.Т- нь шунахайн сэдэлтээр 2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны өдрийн хооронд Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр багийн “Хойд цагаан” гэх газарт байрлах хохирогч Б.Э-н хаваржааны 8 байр 8 давхар хашааг өөрийн эзэмшлийн Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай автомашин ашиглан хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь  гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /1-р хх-ийн 8 дугаар хуудас/, хохирогч Б.Э-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 12-17 дугаар хуудас/, иргэний нэхэмжлэгч Ц.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 19-21, 170-171, 2-р хх-ийн 6-7 дугаар хуудас/, гэрч Х.Н-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 24-25 дугаар хуудас/, гэрч Ц-ы мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 26-27 дугаар хуудас/, гэрч Д.А-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 28-29, 167 дугаар хуудас, 2-р хх-ийн 13 дугаар хуудас/, гэрч Г.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 30-31 дүгээр хуудас/, гэрч Б.Г-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 34-35 дугаар хуудас/, гэрч Д.О-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 155-156 дугаар хуудас/, гэрч Т.А-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 163 дугаар хуудас/, гэрч Ц.Ц-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 165 дугаар хуудас/, гэрч Ц.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /2-р хх-ийн 11 дүгээр хуудас/, гэрч Б.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /2-р хх-ийн 17 дугаар хуудас/, гэрч Б.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /2-р хх-ийн 21дүгээр хуудас/, “Итгэл эстимэт” ХХК Хөвсгөл салбарын албан бичиг /1-р хх-ийн 45 дугаар хуудас/, Гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хуулбар /1-р хх-ийн 89 дүгээр хуудас/, эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тогтоол, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл /1-р хх-ийн 92-94 дүгээр хуудас/, бөөрөнхий модон материалын хэмжилтийн хүснэгт, гэрэл зургийн үзүүлэлт /1-р хх-ийн 185-187 дугаар хуудас/, “Ашид билгүүн” ХХК-ийн хөрөнгө үнэлгээний тайлан /2-р хх-ийн 22-25 дугаар хуудас/, шинжээч Р.Отгонжаргалын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлэг /2-р хх-ийн 35 дугаар хуудас/, тээврийн хэрэгслийн лавлагаа /2-р хх-ийн 48 дугаар хуудас/, шүүгдэгч Д.Т-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 56-63 дугаар хуудас/ болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн: “...гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрч байна” гэх мэдүүлэг зэрэг шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болсон дээрх нотлох баримтуудаар тогтоогдож, шалтгаант холбоотой байна.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хуулиар хамгаалагдсан бусдын өмчлөх эрхийг зөрчин хор уршигт зориуд хүргэж, бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч, хулгайлах гэмт хэргийг машин механизм ашиглаж үйлдсэн нь дээрх гэмт хэргийг гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, шунахайн сэдэлтээр, ашиг хонжоо олох зорилгоор, төгссөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй юм.

Хэрэгт авагдсан баримтуудыг үндэслэн прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна гэж шүүх үзлээ.

Гэмт хэргийг илрүүлэх зорилгоор хийсэн гэрч, хохирогч, шүүгдэгч нарын мэдүүлэг зэрэг нь гэмт хэрэг гарсан нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн тогтооход чухал ач холбогдолтой болсон байна.

Шүүгдэгч Д.Т-ын мэдүүлж байгаа “...миний газрын үнийг өгөхгүй юм байна гэж бодоод хашааг нь ачсан” гэх мэдүүлгээс үзвэл шүүгдэгч нь амар хялбар аргаар ашиг хонжоо олох, иргэдийн хулгайлах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх талаарх мэдлэг дутмаг, эд хөрөнгөө хараа хяналтгүй орхих зэрэг нөхцөл байдал дээрх гэмт хэргийг үйлдэх шалтгаан нөхцөл болсон гэж үзэхээр байна. 

Шүүгдэгч Д.Т- нь шунахайн сэдэлтээр 2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны өдрийн хооронд Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 1 дүгээр багийн “Хойд цагаан” гэх газарт байрлах хохирогч Б.Э-н хаваржааны 8 байр 8 давхар хашааг өөрийн эзэмшлийн Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай автомашин ашиглан хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар, бүр мөсөн үнэ төлбөргүй өөрийн өмчийн нэгэн

адил захиран зарцуулах боломжийг бүрдүүлж авсан байна.

Шүүгдэгч Д.Т-ын үйлдсэн энэхүү гэмт хэргийн улмаас шууд учирсан үр дагавар нь бусдын өмчлөх эрхийн халдашгүй байдалд 900.000 төгрөгийн хохирол учирсан гэж шүүх дүгнэлээ.

Шүүгдэгч Д.Т- нь хохирогч Б.Э-н малын хашааны үнэ болох 900.000 төгрөг, иргэний нэхэмжлэгч Ц.М-ын нэхэмжилсэн бэлэн 500.000 төгрөг, хязаалан насны үхрийн үнэ, хашаа бариулах зардал зэрэг нийт 1.700.000 төгрөгөөс хохирол төлбөрт мөнгө төгрөг огт өгөөгүй болох нь тогтоогдож байна.

Иймд шүүгдэгч Д.Т-аас малын хашааны үнэ болох 900.000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч Баярын Б.Э-д олгож,

Хавтаст хэрэгт иргэний нэхэмжлэгч Ц.М-ын: “...Би Д.Т- гэдэг хүнд бэлэн 500,000 төгрөг өгөөд нэг шүдлэн үхэр өгөхөөр тохиролцсон. ...Би Д.Т- гэдэг хүнтэй анх ярихдаа шүдлэн настай үхэр өгөхөөр байсан боловч тухайн үед хязаалан настай үхэр өгсөн. ...Д.Т- гэдэг хүн надаас үхэр авахдаа зөрүүг нь өгнө гэсэн өгөөгүй байгаа. Хашааны асуудал дээр хэрэв хашааны модоо авна гэвэл би хашаа бариулсан зардал, худалдаж авсан гэх мэт зардалд 1,500,000 төгрөг нийт 1,700,000 төгрөг нэхэмжилмээр байна” гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 21/ авагдсан байх боловч 500.000 төгрөгийг Д.Т-д өгсөн эсэх, хашааны үнэд ямар настай, хэдэн төгрөгийн үнэлгээтэй үхэр өгсөн, уг хашааг худалдаж авах болон барихад хэдэн төгрөгийн зардал гаргасан талаарх баримт хэрэгт авагдаагүй, иргэний нэхэмжлэлийн талаар тодорхой тооцоо гаргах боломжгүй байх тул иргэний нэхэмжлэгч Ц.М- нь энэ гэмт хэргийн улмаас өөрт учирсан хохирлын талаарх нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгчээс нэхэмжлэх эрхтэйг дурдаж байна.

Хавтаст хэрэгт баримтжуулсан шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй байна.

2. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай:

Шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгч Д.Т-д эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуульд заасан шударга ёсны зарчмыг баримтлан, цээрлүүлэх, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Эрүүгийн хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ”, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан шүүгдэгч нь гэмт хэргийг санаатайгаар хүсэж үйлдсэн, хувийн байдал, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ хандах хандлага, гэмт хэрэг үйлдэхэд нөлөөлсөн шалтгаан, нөхцөл зэргийг тус тус харгалзан бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч, хулгайлах гэмт хэргийг автомашин ашиглаж үйлдсэн үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүгдэгчийн хувийн байдалд шүүхийн хэлэлцүүлэгт дурдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрсөн, гэм буруугийн талаар маргахгүй байгаа байдал, үйлдсэн гэмт хэрэг, хохирол, хор уршигт хандаж буй хандлага, шүүх хуралдаанд мэдүүлэг өгөхдөө гэмшиж байгаа зэргийг харгалзан үзсэн болно.

Шүүгдэгч Д.Т- нь урьд гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй болох нь ял шийтгэлийн лавлагаагаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгчийн хувьд эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

Шүүх шүүгдэгч Д.Т-д ял оногдуулахдаа улсын яллагчаас “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх, иргэний нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийг иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх” санал гаргасан, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс “...үйлдсэн гэмт хэргээ хүлээн зөвшөөрч, хохирол нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн, хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т заасан хорих ялын доод хэмжээг оногдуулж, Өршөөлийн хуульд хамруулж өгнө үү” гэх хүсэлтийг тус тус харгалзан шүүгдэгчид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг зургаан сараас хорин жил хүртэл хугацаагаар нээлттэй, эсхүл хаалттай хорих байгууллагад тусгаарлаж хугацаатай хорих ялыг эдлүүлнэ”, мөн зүйлийн 4 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдлыг харгалзан хугацаатай хорих ялыг нээлттэй, эсхүл хаалттай хорих байгууллагад эдлүүлэхээр тогтооно” гэж тус тус заасныг баримтлан дээрх нөхцөл байдалд тус бүрд нь дүгнэлт хийж, шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Өршөөл үзүүлэх тухай (2021 оны 7 дугаар сарын 02-ны өдрийн) хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсгийн 3.1.2 -т “2021 оны 6 дугаар сарын 24-ний өдрийн 24 цаг 00 минутаас өмнө 2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн хүн хамаарна” гэж заажээ.

Шүүгдэгч Д.Т- нь 2018 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 20-ны үед Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь 2021 оны 6 дугаар сарын 24-ний өдрийн 24 цаг 00 минутаас өмнө үйлдэгдсэн байх тул 2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн үйлчлэлд хамаарч байна.

Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлд заасан өршөөлд хамааруулахгүй гэмт хэрэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т заасан гэмт хэрэг хамаарахгүй, мөн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2-т “2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан Хулгайлах /Эрүүгийн хуулийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2, 2.4 дэх заалт/, ...гэмт хэрэг үйлдэж шүүхээс таван жил, түүнээс бага хугацаагаар хорих ял оногдуулсан, эсхүл эдлээгүй үлдсэн ял нь таван жил, түүнээс бага хугацаа үлдсэн бол хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солино” гэж зааснаар шүүгдэгч Д.Т-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар оногдуулсан 2 жилийн хорих ялыг 1 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлэн солих нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын хилийн дээсээр тогтоож, шүүгдэгчийг 1 жилийн хугацаанд Төмөрбулаг сумаас гадагш явахыг хориглох үүргийг хүлээлгэж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч Д.Т- нь зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар сольж болохыг мэдэгдэж, шүүгдэгчид оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялд хяналт тавихыг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж байна.

Хавтаст хэрэгт авагдсан Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын Засаг даргын албан тоот /1-р хх-ийн 84/, гэрч Д.А- /2-р хх-ийн 13/, Б.М- /2-р хх-ийн 20-21/ нарын мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн мэдүүлгүүдийг шүүх үнэн зөв гэж дүгнэж шүүгдэгч Д.Т-аас гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан тээврийн хэрэгслийн үнэ болох 500.000 төгрөгийг гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлэхээр шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт ”Гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг ...албадан гаргуулна.”, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө, орлого” гэж Монгол Улсад бол энэ хуулийн тусгай ангид заасан, ...гэмт хэрэг үйлдэж шууд, шууд бусаар олсон эдийн, эдийн бус хөрөнгө, түүний үнэ, түүнээс олсон ашиг, орлого, гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан, ашиглахаар завдсан техник, хэрэгслийг ойлгоно”, 3 дахь хэсэг “Хураан авсан хөрөнгө, орлогыг бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх, хэрэг шалган шийдвэрлэх ажиллагааны зардалд зарцуулна...” гэж заасны дагуу шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц эд хөрөнгө битүүмжилсэн прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож, 3.8м² хэмжээтэй, 7 давхарласан 8 хавирга малын хашааг хохирогч Б.Э-д 900.000 төгрөгийн хохиролд тооцон шилжүүлэхийг,

Гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан гэх Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай автомашины үнэ болох 500.000 төгрөгийг шүүгдэгчээс албадан гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлэхийг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт тус тус даалгаж шийдвэрлэв.  

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, иргэний нэхэмжлэгч Ц.М- нь энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлоо иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгчээс нэхэмжлэх эрхтэйг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 36.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.13 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон 

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Д.Т-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т заасан “Бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч, хулгайлах гэмт хэргийг машин механизм ашиглаж үйлдсэн” гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар шүүгдэгч Д.Т-ыг 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан 2 /хоёр/ жилийн хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй. 

4. Өршөөл үзүүлэх тухай (2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдрийн) хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт заасныг баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.4-т зааснаар шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан 2 /хоёр/ жилийн хугацаагаар хорих ялыг 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлэн сольсугай.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Т-ын зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг түүний оршин суух газар Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын хилийн дээсээр тогтоож, 1 /нэг/ жилийн хугацаанд Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумаас гадагш явахыг хориглосугай.

6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.Т- нь зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар сольж болохыг мэдэгдсүгэй.

7. Шүүгдэгч Д.Т-д оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялын биелэлтэд хяналт тавихыг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

8. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, 3 дахь хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц эд хөрөнгө битүүмжилсэн прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож, 3.8м² хэмжээтэй, 7 давхарласан 8 хавирга малын хашааг хохирогч Б.Э-д 900.000 /есөн зуун мянга/ төгрөгийн хохиролд тооцон шилжүүлэхийг,

Гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан гэх Зил-130 маркийн ... улсын дугаартай автомашины үнэ болох 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгийг шүүгдэгчээс албадан гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлэхийг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт тус тус даалгасугай.

9. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, иргэний нэхэмжлэгч Ц.М- нь энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлоо иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгчээс нэхэмжлэх эрхтэйг тус тус дурдсугай.

10. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Д.Т-д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

11. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

        ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                 М.ЭРДЭНЭ-ОЧИР