2021          06           23                                      2021/*******ЦТ/53  

 

        *******ОН*******ОЛ УЛ*******ЫН НЭРИЙН Ө*******НӨӨ*******

 

*******агануур дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч А.*******ямбажав даргалж, тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулж, Нийслэлийн *******агануур дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар *******-д холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг ердийн журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 2021 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

*******үүх хуралдаанд:

Нарийн бичгийн дарга                                    *******.Наранжаргал

Улсын яллагч                                                      Н.Энхбуян

*******үүгдэгч                                                         ******* нар оролцов.

 

*******үүгдэгч: *******онгол улсын иргэн, 1974 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 37 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, бульдозерчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2, ээжийн хамт Нийслэлийн *******агануур дүүргийн 1 дүгээр хороо, 6 дугаар байрны 60 тоотод оршин суух *******.

           Прокурорын үйлдсэн яллах дүгнэлтэд:

            Яллагдагч ******* нь 2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдрийн 15-16 цагийн орчимд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ *******агануур дүүргийн ___дүгээр хороо, ___ дүгээр гудамжны __ тоотод орших иргэн *******-н гэрт хохирогч *******-тэй маргалдан, улмаар түүний нүүрэн тус газарт толгойгоороо 2 удаа мөргөж, эрүүл мэндэд нь “тархины доргилт, хамар ясны хугарал, зүүн нүдний ухархайн хананы хугарал, баруун болон зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөг зөөлөн эдийн гэмтэл” бүхий хөнгөн хохирол  санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

            *******үүхээс *******-д холбогдох хэргийн талаархи шүүхийн хэлэлцүүлгийг  явуулаад

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

  *******үүхийн хэлэлцүүлгээр дараах нотлох баримтуудыг хэлэлцүүлэв.  Үүнд

              *******үүгдэгч *******-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр бага зэрэг архи уучихсан явж байгаад 15 цагийн үед *******, ******* гэх 2 хүнтэй тааралдсан. Тэр хоёр дэлгүүр орж 1 шил архи авсан бөгөөд ******* манай найзынх руу явъя гэж хэлээд ******* гэх айлд дагуулж очсон. Тэгээд архи ууж дуусаад би *******-д хандаж ганц шил архи аваад өг гэтэл ******* дургүйцэж архины мөнгө байхгүй, чамайг *******агануурт харж байгаагүй юм байна гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь миний уур хүрч *******-н нүүр хэсэгт 1 удаа мөргөсөн, тэр үед ******* миний зүүн талын нүд рүү цохисон. Тэгэхээр нь би зөрүүлж түүний нүүрэн тус газарт нь духаараа 1 удаа мөргөсөн бөгөөд миний толгой эргээд хэсэг хугацаанд манараад явчихсан. *******и архины шил барьж *******-г гэмтээсэн эсэхээ санахгүй байгаа. *******и гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хохирол төлбөр төлнө...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 54, 55 хуудас/

              Хохирогч *******.*******-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр *******-н хамт дэлгүүр ороод архи аваад гарч ирэхэд ******* бид хоёрыг хүлээгээд зогсож байсан. ******* бид хоёр *******-тэй хамт ******* гэдэг хүнийд очиж архи хувааж уусан. Архи дууссаны дараа ******* надад хандаж “ 1 шил архи аваад өг” гэж хэлэхээр нь би “надад мөнгө байхгүй, дараа авч өгье” гэж хэлсэн. *******этэл ******* босож ирээд миний нүүр лүү мөргөсөн, тэр үед миний ухаан балартаж сууж байсан сандал дээрээсээ хойш унасан. *******иний санаж байгаагаар ******* миний дээр гараад нүүр лүү цохиод байх шиг байсан. Тэр үед *******, *******-г салгаж байсан...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 12, 13, 23, 25-р хуудас/

              *******эрч *******-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдрийн 16 цагийн үед манай аав ******* хүнд зодуулчихлаа гээд өмссөн хувцас нь цус болсон, нүд дух хэсгээрээ хавдсан байдалтай гэрт ирсэн. *******и хэнд зодуулсан талаар нь асуугаад цагдаад дуудлага өгсөн ...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 31-р хуудас/

              *******эрч *******-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...15 цагийн үед *******, *******, ******* гурав манайд 1 шил архитай орж ирсэн. *******ид нар тэр архийг хувааж уугаад дуусгасан. Удалгүй *******, ******* хоёр хоорондоо маргалдаж улмаар *******, *******-г 2 удаа нүүр хэсэгт нь мөргөсөн. *******антүшиг тэр хоёрыг салгасан ...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 16-р хуудас/

              *******эрч *******-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...******* сууж байсан сандал дээрээсээ босож ирээд *******-н нүүр хэсэгт мөргөж, ширээн дээр байсан архины шилийг барьж зуухан дээр цохиж хагалаад хагархай хэсгээр нь *******-н биед гэмтэл учруулах гээд дайрахаар нь би салгасан. ******* юм хэлэлгүй *******-н гэрээс гараад явчихсан...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 28-р хуудас/

              *******инжээч *******-н өгсөн “...хохирогчийн хамар болон зүүн нүдний орчим хүн дух хэсгээрээ хүчтэй 2 ба түүнээс дээш удаа мөргөсөн тохиолдолд дээрх гэмтлүүд үүсч болно. *******-н биед учирсан тархины доргилт, хамар ясны хугарал, зүүн нүдний ухархайн хананы хугарал гэмтлүүд нь тус бүртээ гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна...” гэсэн мэдүүлэг /хх-н 109/

              *******инжээч эмчийн 114 дугаартай “…*******-н биед тархины доргилт, хамар ясны хугарал, зүүн нүдний ухархайн хананы хугарал, баруун болон зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөг зөөлөн эдийн гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр учирсан байх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь шүүх эмнэлэгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна...” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 40-р хуудас/

             *******огтуурал шалгасан “2,50 хувь согтолттой” гэсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 8-р хуудас/

              *******-н эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгасан “...*******агануур дүүргийн шүүхийн 2008 оны 09 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 73 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдэж 5 жилийн хорих ялаар шийтгэгдэж 2009 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн “Өршөөл үзүүлэх” тухай хуулинд хамрагдаж суллагдсан, *******агануур дүүргийн шүүхийн 2013 оны 4 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 33 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 147 дугаар зүйлийн 147.2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдэж 6 жилийн хорих ялыг чанга дэглэмтэй хорих ангид эдлэхээр шийтгэгдэж, 2017 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдөр ялын хугацаа дуусч суллагдсан, *******агануур дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 1 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 01 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар шийтгүүлж *******агануур дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2018 оны 4 дүгээр сарын 23-ны өдрийн шүүгчийн захирамжаар 240 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг 30 хоногийн хугацаагаар хорих ялаар сольж шийтгүүлж 2018 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдөр хугацаа дуусч ялаа эдэлсэн, мөн шүүхийн 2018 оны 6 дугаар сарын 6-ны өдрийн 92 дугаартай шийтгэх тогтоолоор ЭХТА-н 11.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1 дэх заалтад зааснаар 1 жил 6 сарын хорих ялаар тус тус шийтгэгдэж байсан..” гэх хуудас, /хх-н 69-р хуудас/

              Иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй гомдол мэдээллийн бүртгэл, шийтгэх тогтоолын хуулбарууд /хх-н 59-102-р хуудас/ зэрэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрхи нотлох баримтууд болно.

 Улсын яллагчаас “…*******үүгдэгч ******* Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах саналтай…” гэсэн дүгнэлт,

             *******үүгдэгчээс “...гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна... “ гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргасан.

              *******үүх хэлэлцүүлсэн нотлох баримтууд болон талуудын дүгнэлтийг сонсоод дараах дүгнэлтүүдийг хийж байна. Үүнд:

*******үүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох талаар:

*******үүгдэгч ******* нь 2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдрийн 15-16 цагийн орчимд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ *******агануур дүүргийн _ дүгээр хороо, ___ 1 дүгээр гудамжны 6 тоотод орших иргэн *******-н гэрт хохирогч *******-тэй маргалдан, улмаар түүний нүүрэн тус газарт толгойгоороо 2 удаа мөргөж, эрүүл мэндэд нь “тархины доргилт, хамар ясны хугарал, зүүн нүдний ухархайн хананы хугарал, баруун болон зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөг зөөлөн эдийн гэмтэл” бүхий хохирол  учруулсан болох нь шүүхийн хэлэлцүүлгээр хэлэлцэгдсэн дээрхи нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

*******үүхийн хэлэлцүүлгээр тогтоогдсон хэргийн талаархи бодит байдал нь прокурорын яллах дүгнэлтийн тэмдэглэх хэсэгт тогтоосон хэргийн байдалтай нийцжээ.

Хэргийн үйлдлийг нотолж байгаа баримтуудыг шалгахад мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч болон гэрчүүдийн мэдүүлгийг хуульд заасан үүргийг сануулж, хуульд заасан шаардлагын дагуу авсан, гэрч хохирогч нарын мэдүүлгийн агуулга зөрүүгүй төдийгүй хэргийн бодит байдлыг гүйцэд тодорхойлсон байна.

*******инжээчийн дүгнэлтийг хэрэгт хувийн сонирхолгүй, нарийн мэргэшсэн, гаргасан дүгнэлтийнхээ хариуцлагыг хүлээх чадвар бүхий шинжээч гаргасан ба хохирогчийн биед үзлэг хийж гэмтлийг тогтоосон тул үндэслэл нь тодорхойлогджээ.

*******үүгдэгчийн мөрдөн шалгах ажиллагааны үед гэм буруугаа хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг нь хохирогч, гэрч нарын мэдүүлгүүдээр давхар батлагдсан. Иймд хэргийн бодит байдлыг нотолж байгаа баримтууд нь тухайн үйлдэлд хамааралтай, ач холбогдолтой төдийгүй хэргийн үйлдлийг хангалттай нотолж чадсан, хууль ёсны баримтууд мөн.

******* нь гэмт үйлдэлдээ санаатай хандсан болох нь хохирогчтой хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас маргалдаж, улмаар түүний нүүрэн тус газарт 2 удаа мөргөсөн үйлдлээр нь тогтоогдсон.

Энэ үйлдлийн улмаас хохирогчид учирсан эрүүл мэндийн хохирол нь хөнгөн хохирол болох нь шинжээчийн “...*******-н биед учирсан гэмтэл нь *******үүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна…” гэсэн 114 дугаартай дүгнэлтээр тогтоогджээ.

*******үүгдэгч *******-н үйлдэл нь *******-н *******онгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 13 дахь хэсэг, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын 3 дугаар зүйлд тус тус заасан “хүний халдашгүй дархан байх эрх” буюу хүний эрүүл мэндийн халдашгүй эрхийг зөрчсөн байна.

*******үүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн үйлдэл болон сэдэлт, үйлдэлдээ хандсан санаа, зорилго, хохирогчийн эрүүл мэндэд учирсан хохирлын шинжийг Эрүүгийн хуулийн холбогдох зүйл заалттай харьцуулаад *******-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай гэж дүгнэлээ. 

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Улсын яллагчаас “…*******үүгдэгч *******-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  зааснаар 360 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах саналыг шүүхэд оруулж байна…” гэсэн дүгнэлт,

             *******үүгдэгчийн “...нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулж өгнө үү... “ гэсэн дүгнэлт тус тус гаргажээ.

*******үүгдэгч *******-д ял шийтгэл оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Хохирогч ******* нь “...гомдолтой байна, 130.000 төгрөг нэхэмжилнэ...” гэсэн боловч хэрэгт хохирлын талаарх нотлох баримт гаргаж өгөөгүй байх тул нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх журмаар жич нэхэмжлэх эрхтэйг дурьдаж шийдвэрлэнэ.

*******үүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан “хөнгөн” гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байна.

*******үүгдэгч ******* нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирол төлбөр төлөхөө илэрхийлсэн эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, тогтмол орлогогүй зэрэг нөхцөл байдлууд тогтоогдож байна.

*******үүгдэгч *******-д Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдлууд тогтоогдоогүй болно.

Иймд шүүгдэгч *******-н гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, түүний хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялуудаас нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг сонгон хэрэглэж, нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногийн хорих ялаар тооцож солихыг түүнд мэдэгдэх нь зүйтэй.

*******үүгдэгч ******* нь энэ хэрэгтээ цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдаагүй бөгөөд хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагджээ.

*******үүгдэгчид холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд хөрөнгө битүүмжилж ирүүлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал тодорхойлж ирүүлээгүй болно.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн  1; 2; 4 дэх хэсгүүд, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйл, 36.10 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТО*******ТООХ нь:

 

1. *******үүгдэгч *******-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар *******-д гурван зуун жаран /360/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногийн хорих ялаар тооцож солихыг ялтан *******-д мэдэгдсүгэй.

4. Хохирогч ******* нь эрүүл мэндэд учирсан хохирлоо нотлох баримтаа бүрдүүлэн жич нэхэмжлэх эрхтэйг дурьдсугай.

5. *******ийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд тогтоол хүчин төгөлдөр болтол *******-д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. *******-д холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд хөрөнгө битүүмжилж ирүүлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал тодорхойлж ирүүлээгүй болохыг  тус тус дурьдсугай.

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар прокурор, дээд шатны прокурор, ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гаргах давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхээр дамжуулж бичгээр гаргах эрхтэйг мэдэгдсүгэй.

8. Эрүүгийн  хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар  анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

 

ДАР*******АЛА*******Ч *******ҮҮ*******Ч                               А.*******Я**************АЖАВ