МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Дундговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч С.Сэржмядаг даргалж, тус шүүхийн “А” танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн шүүх хуралдаанаар

Нарийн бичгийн дарга: Э.Эрдэнэцэцэг

Улсын яллагч: Ж.Очирбат

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Д.Дарьсүрэн

Шүүгдэгч: Н.Чимэдрэгзэн нарыг оролцуулан Дундговь аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.2-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Н.Чимэдрэгзэнд холбогдох эрүүгийн 201612000053 тоот хэргийг 2016.06.17-ны өдөр хүлээн авч шүүн хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, Дундговь аймгийн Гурвансайхан суманд 1995.07.07-нд төрсөн, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 5, аав, ээж, дүү нарын хамт Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын 1-р баг Дэврэх гэх газарт оршин суух, гар бөмбөгийн спортын 1-р зэрэгтэй, ял шийтгэлгүй /РД:ЗГ95070716/ Баярт овогт Нармандахын Чимэдрэгзэн нь төрийн албан хаагчийг эсэргүүцэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

 

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

 

Шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн нь 2016.03.30-ны орой Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын хэсгийн цагдаа О.Эрдэнийн тавьсан шаардлагыг хүч хэрэглэн эсэргүүцэж, О.Эрдэнийн нүүрэн тус газарт нь цохиж, бие махбодид нь хөнгөн гэмтэл учруулсан болох нь дараахь баримтуудаар тогтоогдож байна. Үүнд:

• Хохирогч О.Эрдэнэ мэдүүлэгтээ: Би 2016.3.30-ны өдөр Гурвансайхан сумын төвд эргүүлийн үүрэг гүйцэтгээд явж байхад Хаан банкны хойд талд зүүн тийшээ харсан байдалтай машинд хүмүүс хашгиралдаад байхаар тэр машин дээр очсон. Тэгээд би 1636 УНҮ улсын дугаартай машины жолоочийг машинаас нь дуудаж гаргаж ирээд “та машины бичиг баримтаа шалгуул, энд яагаад шуугилдаад байгаа юм бэ” гэж асуухад жолооч Чимэдрэгзэн “тэгээд яадаг юм сүртэй юм” гээд цаашаа эргээд машин руугаа яваад машины бичиг баримтаа авч ирсэн. Тэгэхэд жолооны ард сууж байсан Чимэдрэгзэнгээс согтууруулах ундааны зүйл үнэртэхээр нь би “та архи уучихсан юм уу” гэсэн чинь “архи уугаагүй, пиво уусан” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би “та бичиг баримтаа надад өг, таны бичиг баримтыг хураана” гэж хэлтэл Чимэдрэгзэн “би чамд бичиг баримтаа өгөхгүй, чи ямар пизда вэ” гэсэн. Чимэдрэгзэнг дахин машины бичиг баримтаа шалгуулахыг шаардахад “чадахгүй пизда минь” гээд баруун талын гараараа миний зүүн талын нүд рүү цохьсон. Тэгсэн Чимэдрэгзэн дахиж барьж авах үед Чимэдрэгзэнгийн машин дотроос Намчинбал, Цолмонбаяр нар гарч ирээд Чимэдрэгзэнг салгасан. Би эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж байхдаа албаны дүрэмт хувцас өмсөж явсан. Миний зүүн нүд рүү Чимэдрэгзэн цохисны улмаас зүүн талын нүд хөхөрч хавдсан гэжээ.
• Гэрч Х.Намчинбал мэдүүлэгтээ: 2016.3.30-ны өдөр Гурвансайхан сумын төвд Хаан банкны хойд талд Цолмонбаяр, Балдан, Чимэдрэгзэн нарын хамт машинд сууж байхад сумын цагдаа Эрдэнэ машинтай ирж зогсоод гэрлээрээ дохьсон чинь Чимэдрэгзэн машинаасаа бууж уулзаад эргэж машинд орж ирээд бичиг баримтаа аваад  ир гэж байна гээд машины бичиг баримтаа аваад буухаар нь Цолмонбаяр бид 2 Чимэдрэгзэнгийн араас буугаад цагдаа дээр очиход бичиг баримтыг нь шалгаад байхдаа “бичиг баримтыг чинь хураалаа гэсэн чинь Чимэдрэгзэн бичиг баримтаа булааж аваад “би хөдөө явах яаралтай ажилтай байна, та нар намайг суманд ирэхээр байнга шалгаж байх юм” гэхэд цагдаа машинаасаа бууж ирээд бичиг баримтаа өг гэсэн чинь өгөөгүй. Тэгээд цагдаа Эрдэнэ яагаад бичиг баримтаа өгөхгүй байгаа юм гээд Чимэдрэгзэнгийн хувцаснаас бариад автал Чимэдрэгзэн Эрдэнийг заамдаад тэгээд 2 биенээ түлхээд байхаар нь би тэр 2-ын голоор орж салгах гэж оролдоход Чимэдрэгзэн намайг баруун талын тохойгоороо миний зүүн мөрний хэсэг рүү цаашаа бай гэж түлхээд би арагш 2-3 алхтал цагдаа Эрдэнийн машинд тулсан. Тэгэхэд цагдаа Эрдэнэ нүд рүү цохьчихлоо гээд куртикний энгэрээр нүдээ дараад байсан. Цагдаа Эрдэнэ бид хэд дээр очихдоо албаны дүрэмт хувцастайгаа байсан. Цагдаа Чимэдрэгзэнг цохиж зодоогүй гэжээ. /хх 17-19/
• Гэрч Н.Гомбодорж мэдүүлэгтээ: 2016.3.30-ны өдөр Чимэдрэгзэнгийн хамт Улаанбаатар хотоос үдээс хойно гараад Гурвансайхан сумын төвд 21 цагийн үед очсон. 22 цаг өнгөрч байхад Гурвансайхан сумын төвд байдаг найз Нанчинбал, Цолмонбаяр, Балдан нартай уулзаад Гурвансайхан сумын төвд байдан ХААН банкны хойд талд очоод 2,5 литрийн пивийг Цолмонбаяр, Балдан, Чимэдрэгзэн бид дөрөв хувааж уусан. Тэгээд тэр пивийг ууж дуусаад хөдлөх гэж байхад хажууд машин ирээд гэрлээрээ дохисон чинь Чимэдрэгзэн машинаасаа бууж уулзаад эргэж машинд орж ирээд бичиг баримтаа аваад буусан. Араас нь Цолмонбаяр, Намчинбал 2 буусан удалгүй чанга чанга дуу гараад байхаар нь машинаас буугаад харсан чинь сумын цагдаа Эрдэнэ, Чимэдрэгзэн хоёр барилцсан зогсож байсан. Тэгээд би тэр хэд дээр очиход Эрдэнэ цагдаа нүд рүү цохьчихлоо гээд куртикнийхээ энгэрээр нүдээ дарсан байсан гэжээ. /хх-20/
• Гэрч Ц.Цолмонбаяр мэдүүлэгтээ: 2016.3.30-ны өдөр 23 цагийн үед Гурвансайхан сумын төвд Хаан банкны хойд талд Чимэдрэгзэн, Гомбодорж, Намчинбал, Балдан нарын хамт машинд 2,5 литрийн нийслэл нэртэй пиво уугаад сууж байхад сумын цагдаа Эрдэнэ машинтай ирж зогсоод гэрлээрээ дохьсон чинь Чимэдрэгзэн машинаасаа бууж уулзаад эргэж машинд орж ирээд бичиг баримтаа аваад ир гэж байна гээд машины бичиг баримтаа аваад буухаар нь Намчинбал бид 2 Чимэдрэгзэнгийн араас буугаад Чимэдрэгзэн цагдаа дээр очсон. Тэгэхэд би бие засчихаад ирэхэд цагдаа Эрдэнэ куртикнийхээ энгэрээр нүүрээ дарчихсан байхаар нь би юу болсон талаар асуухад Чимэдрэгзэнг Намчинбал барьсан байхаар нь цааш авч яваад өөрсдийнхөө машины хажууд аваачсан гэжээ. /хх-21/
• Гэрч Д.Мөнх-Очир мэдүүлэгтээ: 2016.03.30-ны орой 22 цагийн орчимд Эрдэнэ цагдаатай таарсан.  Таарахад биед ил харагдах шархи сорви байгаагүй. Хойно хүн амьтан хашгиралдаад байна. Очиж шалгах хэрэгтэй байна гээд явсан гэжээ. /хх-23/
• Шинжээчийн 2016.03.31-ний өдрийн 159 тоот дүгнэлтэд “О.Эрдэнийн биед зүүн нүдний алимны салстад цус харвалт, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хурсан зөөлөн эдийн гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн 1 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэжээ /хх-24/

 

Дээрх баримтыг хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлэх үндэслэлтэй байна.

 

Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын хэсгийн цагдаа, цагдаагийн дэд ахлагч О.Эрдэнэ нь 2014 оны 3 сарын 13-наас уг албан тушаалд томилогдон ажиллаж байгаа ба О.Эрдэнэ нь шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэнд олон нийтийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулахгүй байх шаардлага тавих бүрэн эрхтэй этгээд бөгөөд 2016 оны 3 сарын 30-ны өдөр албан үүргээ гүйцэтгэж байсан болох нь Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын 2014.03.13-ны өдрийн №29 тоот тушаал, Цагдаагийн ажлын байр /албан тушаал/-ны тодорхойлолт, 2016 оны үр дүнгийн гэрээгээр /хх 60-63, 64-65/ тогтоогдож байна.

 

Шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн нь цагдаагийн албан хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг хүч хэрэглэн эсэргүүцэж, бие махбодид нь хөнгөн гэмтэл учруулсан нь дээрх баримтуудаар  нотлогдож байгаа ба энэхүү үйлдэл нь төрийн албан хаагчийг эсэргүүцэх гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг агуулж байх тул Эрүүгийн хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.2-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял оногдуулах үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэнгийн үйлдсэн гэмт хэргийн улмаас бусдад учирсан хохирлын талаар дараахь нөхцөл байдал тогтоогдож байна. Үүнд:

 

Хохирогч О.Эрдэнийн бие махбодид хөнгөн зэргийн гэмтэл учирсан болох нь шүүх эмнэлэгийн шинжээчийн дүгнэлтээр /хх-24/ тогтоогдож байгаа боловч хохирогч О.Эрдэнэ нь хохирол төлбөр нэхэмжлээгүй, иргэний нэхэмжлэл гаргаагүй тул шүүх хэлэлцэх боломжгүй, харин шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн нь сайн дураараа 350000 төгрөгийг хохирогчид хүлээлгэн өгсөн, хохирогч нь “гомдол санал байхгүй”-гээ бичгээр /...хохирогч О.Эрдэнэ миний бие шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэнд ямар нэгэн гомдол санал байхгүй мөн нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Одоо миний бие урьдын адил албан үүргээ бүрэн гүйцэтгэх боломжтой хэвийн байдалдаа эргэж орсон. Мөн Н.Чимэдрэгзэнд ямар нэгэн байдлаар өширхөж бодох, гомдох зүйл үгүй тул түүнд оноосон ялыг хөнгөвчилж шийдвэрлэж өгнө үү/ гэж илэрхийлсэн байна.

Энэхүү гэмт хэрэг нь шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн, гэрч Ц.Цолмонбаяр, Н.Гомбодорж, Ж.Балдан нар нь шөнө оройн цагаар нийтийн эзэмшлийн газарт автомашин дотор согтууруулах ундаа хэрэглэх,  хөгжим чанга дуугаргах зэргээр бусдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулсан үйлдэл гаргаснаас үүдэлтэй ба хэсгийн цагдаа О.Эрдэнэ нь Н.Чимэдрэгзэнд хууль ёсны шаардлага тавьсан болох нь гэрч Х.Намчинбал, хохирогч О.Эрдэнэ нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байгаа болно.

Сум дундын 11 дүгээр шүүхийн 2014.01.08-ны өдрийн 1 дүгээр шийтгэх тогтоолоор “Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.2-т заасныг баримтлан Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 181 дүгээр зүйлийн 181.3-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг мөн хуулийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 болгон хөнгөрүүлэн өөрчилж, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.1.1, Эрүүгийн хуулийн 72 дугаар зүйлийн 72.1.1-д зааснаар Н.Чимэдрэгзэнд холбогдох Эрүүгийн хуулийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1-д заасан хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж байжээ. /хх-48-50/ 

Шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн өмнө нь гэмт хэрэгт холбогдож байсан боловч эрүүгийн хариуцлагад татах хугацаа өнгөрсөн үндэслэлээр түүнд холбогдох Эрүүгийн хуулийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1-д заасан гэмт хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон байх тул түүнийг урьд ял шийтгүүлээгүй гэж үзэх үндэслэлтэй юм.

Иймд шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн нь анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, бусдад учруулсан хохирлыг санаачилгаараа нөхөн төлсөн нь Эрүүгийн хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.1, 55.1.3-т зааснаар ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болно.

Шүүгдэгч Н.Чимидрэгзэн нь тухайн үед согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байсан нь гэрч Х.Намчинбал, Н.Цолмонбаяр, Н.Гомбодорж, Ж.Балдан, хохирогч О.Эрдэнэ нарын мэдүүлгээр тогтоогддог боловч “согтуурсан” байсан эсэх нь баримтаар нотлогдохгүй байгаа тул ял хүндрүүлэх нөхцөл байдалд тооцсонгүй.

Дээрх нөхцөл байдлыг харгалзан шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэнд Эрүүгийн хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.2-т заасан ялаас хөнгөн төрлийн ял буюу албадан ажил хийлгэх ялыг сонгон хэрэглэж, ялын хугацааг шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн санал болгосон хэмжээгээр оногдуулахаар шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн, гэрч Ц.Цолмонбаяр, Н.Гомбодорж, Ж.Балдан нар нь 2016.03.30-ны орой согтууруулах ундаа хэрэглэх үедээ бүгд 21 нас хүрээгүй байсан нь хэрэгт авагдсан биеийн байцаалтаар тогтоогдож байна. Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.3.2 дахь заалтаар “21 нас хүрээгүй хүн”-д согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглосон ба мөн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.3-т зааснаар энэхүү зөрчилд цагдаагийн эрх бүхий ажилтан, эсхүл олон нийтийн цагдаагийн ажилтан хариуцлага тооцохоор байна.

Иймд дээрх зөрчилд хариуцлага тооцож, баримтыг шүүхэд ирүүлэхийг цагдаагийн байгууллагад даалгахаар шийдлээ.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 283-286, 290 дүгээр зүйлийн 290.3, 291, 297-299, 301, 304 дүгээр зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

1. Шүүгдэгч Баярт овогт Нармандахын Чимэдрэгзэнг цагдаагийн албан хаагчийг хүч хэрэглэн эсэргүүцэж, бие махбодид нь хөнгөн гэмтэл учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 230 дугаар зүйлийн 230.2-т зааснаар Баярт овогт Нармандахын Чимэдрэгзэнд 360 /гурван зуун жаран/ цагийн хугацаагаар албадан ажил хийлгэх ял оногдуулж шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн 50 дугаар зүйлийн 50.1-д зааснаар Н.Чимэдрэгзэнд оногдуулсан 360 /гурван зуун жаран/ цагийн хугацаагаар албадан ажил хийлгэх ялыг эдлүүлэхийг Дундговь аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд даалгасугай.
4. Хохирогч О.Эрдэнэ хохирол төлбөр нэхэмжлээгүй, шүүгдэгч Н.Чимэдрэгзэн нь хохирогчид 350000 төгрөг бэлнээр төлж, уучлалт гуйсан гэснийг болон Н.Чимэдрэгзэн нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, эд зүйл битүүмжлүүлж хураалгаагүй  болохыг тус тус дурьдсугай.
5. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1-т заасныг баримтлан Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын төвд 2016.03.30-ны өдөр буюу 21 нас хүрээгүй байхдаа согтууруулах ундаа хэрэглэсэн зөрчилд нь  Гурвансайхан сумын иргэн Н.Чимэдрэгзэн, Ц.Цолмонбаяр, Н.Гомбодорж, Ж.Балдан нарт Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.3-т зааснаар  арга хэмжээ авч баримтын нэг хувийг Дундговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд ирүүлэхийг Дундговь аймгийн Цагдаагийн газарт даалгасугай. 
6. Энэхүү шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах, улсын ялагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг тайлбарласугай.
7. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол Н.Чимэдрэгзэнд урьд авсан гадагш явахгүй байх баталгаа гаргуулах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

  ДАРГАЛАГЧ                                     С.СЭРЖМЯДАГ