******* ******* ******* *******ы

 нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай

 

Завхан аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж

заалдах шатны шүүхийн шүүх

хуралдааны бүрэлдэхүүнд:

Даргалагч шүүгч: Ж.Баттогтох

Шүүгчид: Т.Жаргалсайхан, Б.Ариунбаяр

Бусад оролцогчид:

Нэхэмжлэгч ******* ******* *******

*******ы итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Л.*******

Хариуцагч: Г.*******

Нарийн бичгийн дарга: Э.******* нар оролцов.

Завхан аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх хуралдаанаар Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Т.Балжинням даргалж *******лэсэн 2017 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн 219 дугаартай *******ийг эс зөвшөөрч бичсэн хариуцагч Г.*******ын давж заалдах гомдлыг үндэслэн давж заалдах шатны шүүх хэргийг 2017 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Б.Ариунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч байгууллага нь анхан шатны шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

Тус алба нь 1996 онд Алдархаан сумын нутаг “Мөстийн ам” гэх газарт амралтын газар барьж ашиглалтанд оруулсан бөгөөд улмаар иргэн Г.*******ад уг амралтын газрыг түрээслүүлсэн. Гэвч иргэн Г.******* нь Алдархаан сумын Засаг даргаар 2005 оны 05-р сарын 11-ний өдрийн 18 дугаар захирамж гаргуулсан байсныг Завхан аймгийн Засаг дарга 2008 оны 11-р сарын 07-ны өдрийн 262 дугаар захирамжаар хүчингүй болгож, тус газрыг манай *******ы эзэмшилд үлдээсэн. Гэвч Г.******* нь газрыг одоо хүртэл чөлөөлхгүй байгаа тул Мөстийн ам дахь амралтын газрын зориулалттай 4 га газрыг Завхан аймгийн ******* ******* ******* *******ы эзэмшлийн газар мөн болохыг тогтоож, Г.*******ын эзэмшлийн эд хөрөнгүүдийг дээрх газраас чөлөөлж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгч байгууллагын төлөөлөгч Л.******* анхан шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Тус алба нь 1996 онд Мөстийн ам гэх газрыг амралтын газрын зориулалттайгаар үйл ажиллагаа явуулж, гурван байшин барьсан байжээ. Гэвч 2004 онд Мөстийн амны харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа дутмагаас болж, иргэн Г.*******ын хүсэлтийн дагуу түүнд түрээслүүлсэн. 2008 онд амралтын газрын үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх гэтэл иргэн Г.******* нь Алдархаан сумаас газрын гэрчилгээ гаргаж авсан байсан. Энэхүү газрын гэрчилгээг тухайн үеийн аймгийн Засаг дарга нь хүчингүй болгож, Мөстийн амны газрыг ******* ******* ******* *******д үлдээсэн. Ийнхүү аймгийн Засаг даргын захирамжийн дагуу Мөстийн ам гэх газар амралтын үйл ажиллагаагаа явуулах гэтэл иргэн Г.******* нь хөрөнгөө чөлөөлж өгөхгүй, бидний үйл ажиллагаанд саад учруулж байна. Тиймээс Г.*******ын хөрөнгийг чөлөөлүүлэх нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргасан. Мөн Мөстийн аманд байрлах гурван байшинг ******* ******* ******* *******ы байшин болохыг тогтоосон 2012 оны 4 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 123 дугаар шүүхийн ******* гарсан байдаг. Энэхүү *******ийн дагуу гурван байшинг иргэн Г.*******аас авсан. Гэвч иргэн Г.******* нь гурван байшин бол ******* ******* ******* *******ых мөн. Харин газар нь манайх гэсэн шаардлагыг тавьсан. Тиймээс аймгийн Засаг даргын захирамжийг үндэслэж, уг газар дээр байгаа иргэн Г.*******ын хөрөнгүүдийг чөлөөлүүлэх нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан юм. Хариуцагчийн тайлбараас харахад тус газрыг ******* ******* ******* *******аас түрээслэж авсан гэдгээ өөрөө хүлээн зөвшөөрч байна. 2005 оны сумын Засаг даргын захирамжийг, дээд шатны Засаг дарга нь хүчингүй болгосон байдаг. Энэхүү хүчингүй болгосон аймгийн Засаг даргын захирамжийг Г.******* хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж ярьдаг. Гэвч Г.******* нь аймгийн Засаг даргын захирамжийг хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. Учир нь аймгийн Засаг даргын захирамжийг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар хуулийн хугацаанд гомдол гараагүй. Тийм учраас аймгийн Засаг даргын захирамж нь өнөөдрийг хүртэл хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа. Харин сумын Засаг даргын захирамж нь 2008 онд аймгийн Засаг даргын захирамжаар хүчингүй болсон. Тиймээс нэгэнт хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа аймгийн Засаг даргын захирамж байгаа болохоор уг газрыг дахин тогтоох шаардлагагүй гэж үзээд, нэхэмжлэлийн зарим шаардлагаасаа татгалзсан юм гэжээ.

Хариуцагч Г.******* анхан шатны шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбар болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Мөстийн амны 4 га газрыг тухайн үеийн ******* ******* ******* *******ы дарга байсан этэй түрээслэх гэрээ хийсэн. Ингэхдээ би амралтын газрын засварыг хийж, ******* ******* ******* алба нь харуул хамгаалалтыг хариуцах ёстой болсон. Миний тухайд хоёр ч удаа засвар хийсэн байгаа. Гэтэл харуул хамгаалалтын хариуцлагагүй байдлаас болж байшингуудыг хоёр удаа буулгасан. Алдархаан сумын байгаль орчны байцаагч Гүрбазар гэдэг хүн удаа дараа надтай ирж уулзсан. Ингэхдээ Мөстийн ам нь Алдархаан сумын газар нутаг юм. Иймд ******* ******* ******* *******даа энэ талаар хэлж Алдархаан сумаас газрын гэрчилгээ авахуулахгүй бол нэг л өдөр өөр хүнд гэрчилгээ олгоно шүү гэж шаарддаг байсан. Энэ байдлыг э даргад хэлж байсан. Тэгэхэд тухайн үед аймгийн ******* ******* ******* *******ы дарга байсан э “манайх энэ амралтын газрыг ажиллуулж чадахгүй юм байна, чи энэ газрын гэрчилгээг аваарай” гэж амаар зөвшөөрөл өгсөн байдаг. Ийм учраас би Мөстийн амны газрыг эзэмших гэрчилгээг хуулийн дагуу Алдархаан сумаас 2005 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдөр авсан.

******* ******* ******* алба нь намайг Алдархаан сумаас газар эзэмших гэрчилгээгээ авсны дараа Улиастай сумаас гэрчилгээ авсан байдаг. Тэгэхээр Улиастай сумын Засаг дарга нь Мөстийн амны газрын гэрчилгээг олгох ямар ч хууль зүйн үндэслэл байхгүй. Өөрөөр хэлбэл Алдархаан сумын газрыг Улиастай сумын Засаг дарга эзэмшүүлэх эрхгүй юм байна лээ. Тийм учраас Мөстийн амны газар бол миний эзэмшлийн газар юм. ******* ******* ******* алба нь нэгэнт маргаан үүсгэсэн юм чинь тухайн газрыг тогтоолгохгүй яасан юм бэ? Үүний дагуу шүүх шийдсэн бол бид нарт асуудал байхгүй байсан. Тэгэхээр нэхэмжлэгч тал газар тогтоолгох нэхэмжлэлээсээ татгалзчихаад, миний газар дээр байгаа хөрөнгүүдийг чөлөөлүүлэх гээд байгааг ойлгохгүй байна. Миний гэрчилгээ хүртэл хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа. Аймгийн Засаг даргын захирамжаар тус газрыг эзэмших ёсгүй юм байна лээ. Өөрөөр хэлбэл аймгийн Засаг дарга нь инженерийн шугам сүлжээ бүхий газрыг эзэмшүүлэхээр заасан байдаг. Тэгэхээр хууль ёсны Алдархаан сумын Засаг даргын захирамжийг хүчингүй гэж үзээд, хууль бус Улиастай сумын Засаг даргын захирамжийг хүчин төгөлдөр гэж үзсэн нь аймгийн Засаг даргын захирамж нь өөрөө зөрчилтэй юм. Үүнээс харахад хэнд ч ойлгомжгүй захирамж гаргасан байна гэжээ.

Анхан шатны шүүх: Иргэний хуулийн 92 дугаар зүйлийн 92.1-д заасныг баримтлан Завхан аймгийн  Улиастай сумын нутаг дэвсгэрт байрлах “Мөстийн ам”-н дахь үйлчилгээний /амралт сувилал/-ын зориулалттай 4 га м2 газар дээр байрлах иргэн Г.*******ын эзэмшлийн 3 гэр, бусад эд хөрөнгүүдийн хамт чөлөөлж, Улсын тэмдэгтийн  хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.3-т зааснаар нэхэмжлэгч байгууллага болох Завхан аймаг дахь Шийдвэр ******* алба нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгддөг болохыг дурдаж, мөн хуулийн 7-р зүйлийн 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-д зааснаар хариуцагч Г.*******аас улсын тэмдэгтийн хураамжид 70200 төгрөгийг гаргуулж улсын орлого болгож, зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар *******ийг эс зөвшөөрвөл *******ийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Завхан аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг тус тус дурдаж *******лэжээ.

Хариуцагч Г.******* давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдолдоо:  

Миний бие Гярдгаа овогтой ******* нь Алдархаан сумын газар нутаг болох “Мөстийн ам” –нд 4 га газрыг Алдархаан сумын Засаг даргын 2005 оны 05 дугаар сарын 11-ний 18 тоот захирамжаар хууль ёсоор эзэмшиж байгаа билээ.

Гэтэл ******* ******* ******* алба нь хууль бусаар Улиастай сумаа гэрчилгээ гаргуулан авч маргаан үүсгээд байгаа бөгөөд Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд миний эзэмшлийн газар дээр байгаа миний өөрийн өмч болох 3 гэрийг чөлөөлүүлэх нэхэмжлэл гаргаж Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн  2017 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн 219 дугаар захирамжаар дээрх гэрүүдийг чөлөөлөх ******* гаргасныг эс зөвшөөрч тус захирамжийн 1 дэх заалтыг цуцлуулахаар гомдол гаргаж байна. Жич: шүүхийн *******ийг 05 дугаар сарын 29-нд хүлээн авсан болно гэжээ.

Хариуцагч Г.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би “Мөстийн ам”-ны газрыг Алдархаан сумын засаг даргын 2005 оны 5 сарын 11-ны  18 дугаар захирамжаар эзэмшсэн байсныг Завхан аймгийн Засаг дарга 2008 оны 11 сарын 07-ны өдрийн 202 дугаар захирамжаар хүчингүй болгосон. Өмнө нь тэр газрыг ******* ******* ******* алба бидэнд түрээсэлж байхад Алдархаан сумын засаг дарга наад газар чинь Алдархаан сумын нутаг шүү, эзэмших гэрчилгээг нь сумаас авах ёстой гэж хэлдэг байсан.

Би газрын талаар ийм зүйл яригдаад байна газрын гэрчилгээг нь авахгүй бол хэл ам гарч магадгүй байна гэж ******* ******* гүйцэтгэлийн даргад хэлэхэд манайх ажиллуулна гэж байхгүй, та нар үйл ажиллагаа явуулж байгаа хүмүүс баримт бичгийг нь хууль ёсоор ав гэж хэлсэн. Иймээс би тус газрыг эзэмших талаар зохих зөвшөөрөл гэрчилгээг нь авсан.

Гэтэл сүүлд нь ******* ******* ******* алба тус газрын гэрчилгээг Улиастай сумаас гаргуулж авсан байсан. Алдархаан сумын нутаг дэвсгэрийн эзэмших гэрчилгээг Улиастай сумын засаг даргаас авсан нь хууль зүйн үндэслэлгүй юм.

Тус газрыг надад эзэмшүүлсэн гэрчилгээг Аймгийн Засаг дарга Л. хүчингүй болгосон захирамж гаргаад маргааш нь ажлаа өгсөн байсан. Энэ талаар би Газрын *******д гомдол гаргахад тус газрыг Алдархаан сумын нутаг дэвсгэрт хамаарах бөгөөд Аймгийн засаг дарга Л.ийн захирамж үндэслэлгүй байна гэж тайлбарладаг.

Би энэ асуудлаар 2 удаа шүүхэд хандсан. Эхний удаагийн шүүгчийн захирамжид газрын маргааныг *******лээгүй байхад эд хөрөнгийн асуудлыг шийдэх боломжгүй гэж буцаасан. Дараа нь ******* ******* ******* *******ы 3 байрыг чөлөөлөх асуудал дээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг нь зөвшөөрч хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Би 3 байрыг тус байгууллагын байр гэдэг дээр маргаагүй харин газрын хувьд маргаж байгаа. Миний газар эзэмших гэрчилгээг хүчингүй болгосон Л. даргын захирамжийг хүчингүй болгож байгаа, ******* нь маргаашнаас гарах байх гэв.

Нэхэмжлэгч байгууллагын төлөөлөгч Л.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Манай байгууллага 1996 онд “Мөстийн ам” гэх газарт амралтын газар байгуулж үйл ажиллагаа явуулж байгаад ******* гуайд түрээслүүлсэн. Гэтэл ******* гуай тус газрыг түрээслэж байх хугацаандаа Алдархаан сумын засаг даргаар газар эзэмших гэрчилгээ гаргуулж авсан байдаг. Энэ гэрчилгээ нь Аймгийн засаг даргын 2008 оны 11 сарын 07-ны өдрийн 262 дугаар захирамжаар хүчингүй болсон. Улмаар манай *******д тус газрыг эзэмшүүлэх захирамж гарсан байдаг. Энэ захирамж нь одоог хүртэл хүчин төгөлдөр байгаа.

******* гуай тухайн үед гомдол гаргаж шүүхэд хандах эрхтэй байсан боловч ямар нэгэн гомдол гаргаагүйг хүлээн зөвшөөрсөн гэж үзсэн. Иймээс манай байгууллага эзэмшлийн газраа чөлөөлүүлэх шаардлага гаргасан. Манай байгууллагын эзэмшлийн гэрчилгээ авахаас татгалзсан гэж байгаа боловч манай байгууллага хууль ёсны эзэмшлийн гэрчилгээтэй учраас түүнийг дахин тогтоолгож авах шаардлагагүй. Давж заалдсан гомдлыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэв.

ҮНДЭСЛЭХ нь

Анхан шатны шүүхийн ******* хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болжээ.

Нэхэмжлэгч Завхан аймгийн шүүхийн ******* ******* алба нь хариуцагч Г.*******ад холбогдуулан Завхан аймгийн Алдархаан сумын нутагт байрлах “Мөстийн ам” дахь амралтын газрын зориулалттай 4 га газрыг өөрийн эзэмшлийн газар мөн болохыг тогтоолгох, Г.*******ын эзэмшилийн эд хөрөнгүүдийг дээрх газраас чөлөөлж өгөхийг хүссэн нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасныг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.

Хэрэгт авагдсан баримтуудаас харахад хариуцагч Г.*******ад Завхан аймгийн Алдархаан сумын засаг даргын 2005 оны 05 дугаар сарын 11-ны өдрийн 18 тоот захирамжаар дээрх маргаан бүхий газрыг эзэмшүүлэхээр 2005 оны 05 дугаар сарын 11-ны өдөр 0055426 дугаартай гэрчилгээ олгосон байсныг Завхан аймгийн засаг даргын 2008 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 262 дугаар захирамжаар хүчингүй болгож, тус газрыг Завхан аймгийн шүүхийн ******* гүйцэтгэлийн *******д эзэмшүүлэхээр *******лэжээ.

Завхан аймгийн засаг даргын 2008 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 262 дугаар бүхий дээрх захирамжинд хариуцагч тал гомдол гаргаагүй гэж тайлбарлаж байгаагаас үзэхэд дээрх захирамж хүчин төгөлдөр гэж үзэхээр байна.

Иймээс Завхан аймгийн шүүхийн ******* ******* алба нь Иргэний хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.1 дэх хэсэгт зааснаар Завхан аймгийн Алдархаан сумын нутагт байрлах “Мөстийн ам” дахь амралтын газрын зориулалттай 4 га газрын шударга эзэмшигч мөн байх бөгөөд Иргэний хуулийн 92 дугаар зүйлийн 92.1 дэх хэсэгт зааснаар өөрийн эзэмшилийн газар дээр байгаа Г.*******ын эд хөрөнгүүдийг албадан чөлөөлүүлэхийг шаардах эрхтэй байна.

Энэ талаар анхан шатны шүүх үндэслэлтэй дүгнэлт хийж, хэргийг зөв *******лэсэн байх тул *******ийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн давж заалдсан гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж үзэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Завхан аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн 219 дугаартай *******ийг хэвээр үлдээж, хариуцагч Г.*******ын давж заалдсан гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Монгол улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1, 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч Г.*******ын давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлого болгосугай.  

3. Давж заалдах шатны шүүх хэргийг *******лэхдээ хууль буруу хэрэглэсэн, хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй, эсхүл хуулиар тогтоосон хэрэг хянан *******лэх ажиллагааны журам зөрчсөн гэж үзвэл зохигчид магадлалыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.БАТТОГТОХ

ШҮҮГЧИД Т.ЖАРГАЛСАЙХАН

Б.АРИУНБАЯР