Шүүх | Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Бадамрагчаагийн Батболор |
Хэргийн индекс | 187/2021/0232/Э |
Дугаар | 2021/ШЦТ/232 |
Огноо | 2021-04-09 |
Зүйл хэсэг | 17.5.1., |
Улсын яллагч | Б.Одонтуяа |
Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийтгэх тогтоол
2021 оны 04 сарын 09 өдөр
Дугаар 2021/ШЦТ/232
2021 04 09 2021/ШЦТ/232
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Батболор даргалж,
шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Энхжин,
улсын яллагч Б.Одонтуяа,
шүүгдэгч Ч.Э нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Хан-Уул дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ч.Эт холбогдох эрүүгийн 000000000001 дугаартай хэргийг 2021 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.
Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:
Монгол Улсын иргэн, 1991 оны 4 дүгээр сарын 10-ны өдөр Дундговь аймаг Мандалговь суманд төрсөн, 30 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, хүнсний дэлгүүр ажиллуулдаг, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт ........................................... тоотод оршин суух хаягтай, урьд
-Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2013 оны 8 дугаар сарын 21-ний өдрийн 270 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6, 551 дүгээр зүйлийн 551.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 147 дугаар зүйлийн 147.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял шийтгүүлж байсан, Ч.Э/РД:000000000000/.
Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/
Шүүгдэгч Ч.Энь 2020 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрөөс 2021 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрүүдэд иргэн С.Гийн гээгдүүлсэн Голомт банкны зэс картаас 758.376 төгрөгийн гүйлгээ хийж гээгдэл эд хөрөнгө завшсан гэмт хэрэгт холбогджээ.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
Талуудын хүсэлтээр хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэхэд: Шүүгдэгч Ч.Энь 2020 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрөөс 2021 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрүүдэд иргэн С.Гийн гээгдүүлсэн Голомт банкны зэс картаас 758.376 төгрөгийн гүйлгээ хийж гээгдэл эд хөрөнгө бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас бага хэмжээнээс дээш хохирол учруулсан болох нь:
7. Шүүгдэгч Ч.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд яллагдагчаар өгсөн: “..2020 оны 12 дугаар сарын сүүлээр би өөрийн түрээслэн ажиллуулж байгаа дэлгүүртээ сууж байхад манай дэлгүүрээр үйлчлүүлсэн хүн үүдэнд чинь нэг карт хэвтэж байна гэж хэлээд надад оруулж ирж өгсөн. Тэгээд би тухайн картыг хүн сураглаж орж ирвэл өгье гээд хэтэвчиндээ хийсэн. Түүнээс хойш хэн нэг хүн орж ирж надаас карт асуугаагүй. Надад явж байсан. 2021 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдөр түрүүвчээ уудалж байтал нөгөө карт байхаар нь дэлгүүрийнхээ пос машинд уншуулж үзтэл нууц код нэхэхгүй уншиж байсан. Тэр үед картаас 10.000 төгрөг гаргаж авсан. ...2021 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр гэртээ хэдэн найзуудтайгаа архи уусан. ...би гэрээс гараад Яармаг орохоор явсан. Тухайн үед Соната-6 маркийн машин зогссон бөгөөд тэр машинтайгаа Хан-Уул дүүргийн 7 дугаар хороонд байх эгч С-нд очиход хадам ээжийн дүү Э тэднийд байсан. ...нөгөө таксиндаа Эахыг суулгаад нэг дэлгүүрийн гадна очиж зогсоод нөгөө олж авсан картыг Э ахад өгч оруулаад дэлгүүрээс ганц юм авчих гэж хэлсэн. Тэгээд тэр дэлгүүрээс Эах нэг шил архи авч гарч ирээд нөгөө такситайгаа С эгчийнд эргэж очоод архиа ууж байхад манай эхнэрийн хамаатан Г ах орж ирсэн. ...Бадмаараг гэж дэлгүүрийн гадна очиж зогсоод Э ахад нөгөө картыг өгөөд архи, пиво ав гээд оруулсан. ....” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 28-29/ гэх зэрэг нотлох баримтуудаар хөдөлбөргүй нотлогдон тогтоогдож байна.
Шүүгдэгч нь урьд Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2013 оны 8 дугаар сарын 21-ний өдрийн 270 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6, 551 дүгээр зүйлийн 551.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 147 дугаар зүйлийн 147.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял шийтгүүлж байсан болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 41/, шийтгэх тогтоолын хуулбар /хх-ийн 42-46/ зэргээр тогтоогдлоо. Одоо хүчин төгөлдөр дагаж мөрдөгдөж байгаа 2015 оны Эрүүгийн хуульд ялтай байдал гэсэн ойлголт хуульчлагдаагүй байх тул Ч.Энхбаярыг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзнэ.
Шүүгдэгчийг сэжигтэн, яллагдагчаар, хохирогч, гэрч нарыг байцаахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 22.1, 25.1 дүгээр зүйлд заасан хуулийн шаардлага хангасан, нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдал хангалттай хийгдсэн байх тул хууль ёсны үнэн зөв баримтууд гэж үнэлэв.
Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно.
Прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь шүүгдэгчийн үйлдэлд тохирсон байна.
Учир нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “гээгдэл хөрөнгө” гэдэгт эд хөрөнгийн өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчийн хайхрамж, болгоомжгүй байдлаас өөрийн хүсэл зоригоос үл хамаарах шалтгаанаар хаягдаж орхигдсон, тухайн үедээ эд хөрөнгийн эзэн нь хэн болох нь мэдэгдэхгүй байгаа эд зүйл хамаарах бөгөөд өмчлөгчийн гээгдэл эд хөрөнгийг олж авсан этгээд уг эд хөрөнгийг өөрийн өмч мэтээр захиран зарцуулж, ашигласан шууд санаатай үйлдлийг “гээгдэл эд хөрөнгийг завших” гэж ойлгоно.
Мөн гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөл эзэмшилд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас бага хэмжээнээс дээш хохирол учруулсныг гээгдэл эд хөрөнгө завших гэмт хэрэгт тооцно.
Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтууд болон хэргийн үйл баримтад хууль зүйн дүгнэлт хийвэл шүүгдэгч Ч.Э нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байх үедээ хохирогч С.Г ийн гээгдүүлсэн Голомт банкны зэс картыг эзэн нь хэн болох нь мэдэгдэхгүй буюу өөрийн эзэмшлийнх биш гэдгийг мэдсээр байж өмчлөгч, эзэмшигчийн зөвшөөрөлгүйгээр өөрийн хэрэгцээнд зориулан дэлгүүрээс худалдан авсан бараа бүтээгдэхүүний үнийг тус картыг ашиглан төлж бусдад эд хөрөнгийн хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдлоо.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсгийн 4.3 дахь заалтад “бага хэмжээний хохирол” гэж “гурван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөг, түүнээс доош хэмжээг” ойлгохоор, мөн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “энэ хуульд заасан нэг нэгж нь нэг мянган төгрөгтэй тэнцүү байна” гэж хуульчилжээ.
Хэрэгт авагдсан хохирогчийн дансны хуулга /хх-ийн 54-55/-аар шүүгдэгч нь хохирогчийн данснаас нийт 758.376 төгрөгийг зөвшөөрөлгүй зарцуулсан ба энэ нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсгийн 4.3 дахь заалтад заасан хохирлын бага хэмжээнээс дээш хохиролд хамаарч байх тул шүүгдэгчийг дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэлтэй байна.
Иймд шүүгдэгч Ч.Э-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр байж завшсаны улмаас бага хэмжээнээс дээш хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ял оногдуулах үндэслэлтэй гэж шүүхээс дүгнэв.
Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудад тулгуурлан хэргийн газар болсон гэх үйл баримтад дүгнэлт хийхэд гэмт хэрэг гарсан байдал, гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан, хэн үйлдсэн, гэмт хэргийн сэдэлт, гэм буруугийн хэлбэр зэргийг хангалттай тогтоож ирүүлсэн гэж үзэж хэргийг шийдвэрлэлээ.
Хавтаст хэрэгт хохирогч С.Гийн “...800.000 төгрөгийг Ч.Э-аас бүрэн хүлээж авлаа. Надад одоо өөр гомдол санал байхгүй...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 56/ авагдсан байх тул шүүгдэгч уг тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй байна.
Шүүхээс ял оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл, журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг тус тус баримтлан хэдийгээр Улсын яллагчийн зүгээс 540 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын саналыг гаргасан боловч шүүгдэгч нь тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байгаа, хохирогчид эд зүйлсийг биет байдлаар буцаан өгсөн, шүүгдэгчийн хувийн байдал /...30 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, хүнсний дэлгүүр ажиллуулдаг, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт амьдардаг.../ тогтмол орлоготой зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Ч.Эыг 760 /долоон зуун жар/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 760.000 /долоон зуун жаран мянга/ төгрөгөөр торгох ял шийтгэх нь зохимжтой гэж үзэв.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар Ч.Э-т оногдуулсан 760.000 /долоон зуун жаран мянга/ төгрөгийн торгох ялыг 4 /дөрөв/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэлээ.
Шүүгдэгч Ч.Э-т холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, бусдад төлөх төлбөргүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, энэ хэрэгт шийдвэрлэвэл зохих эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй болохыг дурдъя.
Мөн шүүгдэгч Ч.Э-ын үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон
ТОГТООХ нь:
ДАРГАЛАГЧ
ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.БАТБОЛОР