2021         09          17                                 2021/ШЦТ/955

 

 

 

 

     МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Сонгинохайрхан дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Дашдондов даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Баасандорж,

  улсын яллагч: А.Ганзориг,

  шинжээч Ч.Содномцог,

  шүүгдэгч Ө.Т, түүний өмгөөлөгч Ч.Содончимэг, Д.Энхтунгалаг,

  шүүгдэгч С.Б, түүний өмгөөлөгч Ш.Жаргалсайхан, Б.Дашдорж нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “Г” танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар:

Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2 дахь заалтад зааснаар шүүгдэгч ********* нарт яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 1702002390192 дугаартай хэргийг 2021 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр хүлээн авснаар, хянан хэлэлцэв.

 

            Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

Нэг: Монгол Улсын Иргэн, 1972 оны 7 дугаар сарын 24-ний өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 49 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, сэтгэл судлалын багш мэргэжилтэй, Нийслэлийн **** дүгээр цэцэрлэгийн эрхлэгч ажилтай, ам бүл 3, хүүхдүүдийн хамт, Улаанбаатар хот, Сонгинохайрхан дүүргийн 23 дугаар хороо, Овоотын ************ тоотод оршин суух бүртгэлтэй, одоо Сонгинохайрхан дүүргийн 19 дүгээр хороо, **************түр оршин суух, урьд:

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  2019 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 119 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгжээр буюу 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 2019/ДШМ/327 дугаартай магадлалаар ******** холбогдох хэргийг Эрүүгийн  хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн,

Чонос овогт Ө*************** /рд:хг7207**************/.

 

            Хоёр: Монгол Улсын Иргэн, 1959 оны 3 дугаар сарын 15-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 62 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, нягтлан бодогч мэргэжилтэй, тэтгэвэрт, ам бүл 2, эхнэрийн хамт, Улаанбаатар хот, Сонгинохайрхан дүүргийн 13 дугаар хороо, 9 дүгээр байрны********** тоотод оршин суух, урьд нь ял шийтгэлгүй,

Алиа овогт С************* /рд:чт590***********/.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

             Прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн товч агуулга:

2.1 Шүүгдэгч ********** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ***********дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан *************  бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, цалингийн цэс дээр бодогдсон өөрийн цалин дээр 2009 онд 220.452 төгрөг, 2010 онд 1.898.800 төгрөг, 2011 онд 5.413.962 төгрөг, 2012 онд 7.969.111 төгрөг, 2013 онд 8.604.314 төгрөг, 2014 онд 7.818.691 төгрөг, 2015 онд 4.247.105 төгрөг, 2016 онд 11.574.581 төгрөг, 2017 онд 3.094.023 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан өөрийн дансаар дамжуулан авч, бусдад 50.841.044 төгрөгийг хохирол учруулан хуурч залилсан,

- ********** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан *************  бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон одоо ажиллаж байгаа цэцэрлэгийн ажилчдаар зээл авхуулан бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, цэцэрлэгийн багшаар ажиллаж байсан  *********** цалингийн зээл авхуулан улмаар 2013 онд цалин дээр нь 1.955.386 төгрөг, туслах багшаар ажиллаж байгаа ************ цалингийн зээл авхуулан 2015 онд цалин дээр нь 20.282 төгрөг, 2016 онд цалин дээр нь 808.746 төгрөг, 2017 онд цалин дээр нь 3.803.581 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан авч зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, хуурч өөрийн болон бусдын дансаар дамжуулан авч, бусдад 6.587.995 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ************ нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан *  бүлэглэн, а**************лбан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүсийн нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, иргэн ********** нэрийг ашиглан 2012 оны 08 дугаар сарын 14-ний өдөр 150.000 төгрөг, иргэн ************** нэрийг ашиглан 2014 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр 200.000 төгрөг, иргэн ************* нэрийг ашиглан 2014 оны 09 дүгээр сарын 24-ний өдөр 269.857 төгрөг, иргэн ***********нэрийг ашиглан 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр 1.970.000 төгрөг, иргэн ************йн нэрийг ашиглан 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 758.934 төгрөг, иргэн ***********нэрийг ашиглан 2017 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 684.031 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.842.360 төгрөг, иргэн ************** нэрийг ашиглан 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.400.970 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдөр 850.300 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдөр 502.100 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 724.500 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.622.529 төгрөг, иргэн **************** нэрийг ашиглан 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.489.910 төгрөг, иргэн *******************эрийг ашиглан 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.500.640 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдөр 750.000 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдөр 633.901 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдөр 1.400.000 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 810.500 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.668.428 төгрөг, иргэн ************н нэрийг ашиглан 2016 оны 04 дүгээр сарын 12-ны өдөр 1.125.000 төгрөг, 2016 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдөр 2.100.000 төгрөг, 2016 оны 05 дугаар сарын 25-ны өдөр 2.500.000 төгрөг, 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр 2.970.000 төгрөг, 2016 оны 09 дугаар сарын 26-ны өдөр 950.000 төгрөг, 2016 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр 1.170.000 төгрөг, 2016 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр 450.000 төгрөг, 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.490.320 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр 500.000 төгрөг, 2017 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр 901.420 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 34.585.701 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ************ нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ***********дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан ********** бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүсийн нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, иргэн *********** нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5022781822 дугаарын дансаар 2016 онд 4.327.989 төгрөг, 2017 онд 600.000 төгрөг, иргэн ************** нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5108080434 дугаарын дансаар 2013 онд 1.100.000 төгрөг, 2014 онд 3.160.000 төгрөг, 2015 онд 479.000 төгрөг, 2016 онд 100.000 төгрөг, 2017 онд 1.600.000 төгрөг,  иргэн **********нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5006250607 дугаарын дансаар 2014 онд 14.456.210 төгрөг, 2015 онд 16.359.320 төгрөг, 2016 онд 12.447.319 төгрөг, иргэн ************ нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5025389105 дугаарын дансаар 2014 онд 4.850.000 төгрөг, иргэн *************нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5020497160 дугаарын дансаар 2014 онд 600.000 төгрөг, иргэн ************ нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5005086192 дугаарын дансаар 2012 онд 250.000 төгрөг, иргэн ************ нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5057195893 дугаарын дансаар 2012 онд 142.500 төгрөг, иргэн **************нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5072064179 дугаарын дансаар 2012 онд 90.000 төгрөг, иргэн ************* нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5027076778 дугаарын дансаар 2013 онд 1.374.000 төгрөг, иргэн нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5037244789 дугаарын дансаар 2013 онд 600.000 төгрөг, иргэн  нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5022549233 дугаарын дансаар 2013 онд 150.000 төгрөг,  иргэн  нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5063167529 дугаарын дансаар 2013 онд 1.000.000 төгрөг, иргэн *******************нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5007819482 дугаарын дансаар 2016 онд 14.736.362 төгрөг, 2017 онд 3.050.240 төгрөг, иргэн **************** нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5031632653 дугаарын дансаар 2015 онд 700.000 төгрөг, иргэн ********йн нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5005309314 дугаарын дансаар 2014 онд 4.730.000 төгрөг, иргэн * нэрийг ашиглан****************** түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5072144919 дугаарын дансаар 2013 онд 1.936.594 төгрөг, 2014 онд 2.786.706 төгрөг, 2015 онд 6.992.030 төгрөг, иргэн ******************нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5006829627 дугаарын дансаар 2014 онд 7.690.493 төгрөг, 2015 онд 20.687.532 төгрөг, 2016 онд 16.201.419 төгрөг, 2017 онд 7.413.547 төгрөг, иргэн * нэрийг ашиглан**************** түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5006633736 дугаарын дансаар 2013 онд 12.652.700 төгрөг, 2014 онд 15.312.525 төгрөг, 2015 онд 11.200.973 төгрөг, 2016 онд 11.498.525 төгрөг, 2017 онд 1.100.000 төгрөг, иргэн ****************** нэрийг ашиглан хүү ****************эзэмшлийн Хаан банкны 5006829627  дугаартай дансаар 2013 онд 7.686.999 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтэст 127 цэцэрлэгт ажилладаг мэтээр тайлагнаж, илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 249.849.966 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- *********** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг *********** дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж ************  бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт цэцэрлэгийн арга зүйчээр ажиллаж байсан **************** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр 2017 онд 200.000 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 200.000 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ************* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ********* дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан **************  бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт одоо ажиллаж байгаа бүлгийн багш *************** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр 2017 онд 1.475.656 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан өөрийн дансаар дамжуулан хуурч авч, бусдад 1.475.656 төгрөгийг хохирол учруулан залилсан, 

- ************нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ********* дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан ************  бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт одоо ажиллаж байгаа нярав ажилтай *************** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр 2017 онд 1.086.411 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан өөрийн дансаар дамжуулан хуурч авч, бусдад 1.086.411 төгрөгийг хуурч залилсан,

- ************* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг *************** цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байсан ************* бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгийн цэвэр бохир усны тээврийн рейсийн тоо жилд дундаж нь 175 байх ёстой байхад “Ма**********” ХХК-ийн гүйцэтгэж байх хугацаанд дундаж рейсийн тооноос хэт өндрөөр буюу 2009 онд 181, 2010 онд 292, 2011 онд 440, 2012 онд  641, 2013 онд 790, 2014 онд 833, 2015 онд 937, 2016 онд 835, 2017 оны 01 дүгээр сараас 09 дүгээр сарын хооронд 440 удаа тус тус рейс хийсэн мэтээр нэмэгдүүлэн зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан хуурч авч, бусдад 142.268.796 төгрөгийн хохирол учруулан залилж, бусдад нийт 486.895.569 төгрөгийн  буюу их хэмжээний хохирол учруулан залилсан,

 

2.2 Шүүгдэгч ********* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан Ө.Туултай бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, цалингийн цэс дээр бодогдсон өөрийн цалин дээр 2008 онд 108.000 төгрөг, 2009 онд 2.834.488 төгрөг, 2010 онд 4.854.656 төгрөг, 2011 онд 3.098.780 төгрөг, 2012 онд 35.746.496 төгрөг, 2013 онд 32.467.548 төгрөг, 2014 онд 20.237.564 төгрөг, 2015 онд 21.655.169 төгрөг, 2016 онд 22.146.820 төгрөг, 2017 онд 10.218.995 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан өөрийн дансаар дамжуулан авч, бусдад 153.368.519 төгрөгийг хохирол учруулан хуурч залилсан,

- ******** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан ********** бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон одоо ажиллаж байгаа цэцэрлэгийн ажилчдаар зээл авхуулан бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, цэцэрлэгийн багшаар ажиллаж байсан **************** цалингийн зээл авхуулан улмаар 2013 онд цалин дээр нь 1.955.386 төгрөг, туслах багшаар ажиллаж байгаа********** цалингийн зээл авхуулан 2015 онд цалин дээр нь 20.282 төгрөг, 2016 онд цалин дээр нь 808.746 төгрөг, 2017 онд цалин дээр нь 3.803.581 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс цалин илүү бодуулан авч зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, хуурч өөрийн болон бусдын дансаар дамжуулан авч, бусдад 6.587.995 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ****** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг **********дугаар цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан *************бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүсийн нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, иргэн *************н нэрийг ашиглан 2012 оны 08 дугаар сарын 14-ний өдөр 150.000 төгрөг, иргэн ************* нэрийг ашиглан 2014 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр 200.000 төгрөг, иргэн ***********нэрийг ашиглан 2014 оны 09 дүгээр сарын 24-ний өдөр 269.857 төгрөг, иргэн ************ нэрийг ашиглан 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр 1.970.000 төгрөг, өөрийн бэр *********** нэрийг ашиглан 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 758.934 төгрөг, өөрийн эхнэр ************** нэрийг ашиглан 2017 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 684.031 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.842.360 төгрөг, өөрийн охин ************ нэрийг ашиглан 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.400.970 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдөр 850.300 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдөр 502.100 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 724.500 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.622.529 төгрөг, өөрийн хүргэн ************* нэрийг ашиглан 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.489.910 төгрөг, өөрийн охин ******** нэрийг ашиглан 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.500.640 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдөр 750.000 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдөр 633.901 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдөр 1.400.000 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 23-ны өдөр 810.500 төгрөг, 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 1.668.428 төгрөг, иргэн ************ нэрийг ашиглан 2016 оны 04 дүгээр сарын 12-ны өдөр 1.125.000 төгрөг, 2016 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдөр 2.100.000 төгрөг, 2016 оны 05 дугаар сарын 25-ны өдөр 2.500.000 төгрөг, 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр 2.970.000 төгрөг, 2016 оны 09 дугаар сарын 26-ны өдөр 950.000 төгрөг, 2016 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр 1.170.000 төгрөг, 2016 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр 450.000 төгрөг, 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр 1.490.320 төгрөг, 2017 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр 400.000 төгрөг, 2017 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдөр 500.000 төгрөг, 2017 оны 03 дугаар сарын 27-ны өдөр 901.420 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан хуурч авч улмаар өөрийн эзэмшлийн Хаан банкны 5005308923, 5166134905 тоот данснуудаар дамжуулан авч, бусдад 34.585.701 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ************ нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан Ө.Туултай бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүсийн нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, өөрийн хүргэн ************ нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5022781822 дугаарын дансаар 2016 онд 4.327.989 төгрөг, 2017 онд 600.000 төгрөг, өөрийн эхнэрийн төрсөн дүү **********нэрийг ашиглан түүний эзэмшлийн Хаан банкны 5108080434 дугаарын дансаар 2013 онд 1.100.000 төгрөг, 2014 онд 3.160.000 төгрөг, 2015 онд 479.000 төгрөг, 2016 онд 100.000 төгрөг, 2017 онд 1.600.000 төгрөг,  өөрийн төрсөн *************цэцэрлэгт ажилладаг мэтээр тайлагнаж, илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 249.849.966 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- ************ нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг **************дугаар цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан ********* бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт цэцэрлэгийн арга зүйчээр ажиллаж байсан ***************** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр 2017 онд 200.000 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан өөрийн дансаар дамжуулан хуурч авч, бусдад 200.000 төгрөгийн хохирол учруулан залилсан,

- *************** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг **********цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан *************бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт одоо ажиллаж байгаа бүлгийн багш  ********** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр  2017 онд 1.475.656 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 1.475.656 төгрөгийг хохирол учруулан залилсан, 

- ************* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг *********** цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан ***********бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгт одоо ажиллаж байгаа нярав ажилтай ************** нэрийг ашиглан зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, түүний цалин дээр 2017 онд 1.086.411 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан хуурч авч, бусдад 1.086.411 төгрөгийг хохирол учруулан залилсан,

- ************нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ****************** цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа тус цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан **************бүлэглэн, албан тушаалын байдлаа ашиглан тус цэцэрлэгийн цэвэр бохир усны тээврийн рейсийн тоо жилд дундаж нь 175 байх ёстой байхад “Мандах г*************” ХХК-ийн гүйцэтгэж байх хугацаанд дундаж рейсийн тооноос хэт өндрөөр буюу 2009 онд 181, 2010 онд 292, 2011 онд 440, 2012 онд  641, 2013 онд 790, 2014 онд 833, 2015 онд 937, 2016 онд 835, 2017 оны 01 дүгээр сараас 09 дүгээр сарын хооронд 440 удаа тус тус рейс хийсэн мэтээр нэмэгдүүлэн зохиомол байдлыг зориудаар бий болгох, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан хуурч авч, бусдад 142.268.796 төгрөгийн хохирол учруулан залилж, бусдад нийт 589.423.044 төгрөгийн  буюу их хэмжээний хохирол учруулан залилсан гэмт хэрэгт холбогджээ. _{/Прокурорын яллах дүгнэлтэнд бичсэнээр/}

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас: 2021 оны 3 дугаар сарын 12-ны өдрийн 201 дугаартай яллах дүгнэлтийн хавсралтад дурдсан нотлох баримтууд,

Улсын яллагчаас: Өнөөдрийн шүүх хуралдаанд шүүгдэгч *********нарын гэм бурууг шүүхийн өмнө нотлох яллах байр суурьтай төрийн нэрийн өмнөөс улсын яллагчаар оролцож байна. Хавтаст хэргээс яллах дүгнэлт дурдагдсан нотлох баримт болон гэрч ********** мэдүүлэг /9хх112-113/, шинжээчээс гаргаж өгсөн баримтууд /19хх54/, Г************* мэдүүлэг /19хх53/, /9хх102-103/, /19хх52/ зэргийг шинжлэн судална гэв.

            Шүүгдэгч *********** өмгөөлөгч нараас: Хэргийн мөрдөн байцаалтын шатанд буцаах байр суурьтай оролцсон. Хавтаст хэргээс ************ нарын мэдүүлэг /6хх160-166, шинжээч Оюун-Эрдэнийн дүгнэлт /1хх52/ болон өнөөдрийн шүүх хуралдаанд шинээр гаргаж өгсөн 46 хуудас баримтуудыг шинжлэн судална гэв.

            Шүүгдэгч С************ өмгөөлөгч нараас: Хэргийн мөрдөн байцаалтын шатанд буцаах байр суурьтай оролцсон. Хавтаст хэргээс 1хх22, 114, 118, 122, 141, 149, 152, 2хх23, 48, 71, 3хх66, 4хх200-203, 5хх10-11, 7хх122, 7хх130-138, 9хх155, 11хх76, 18хх143, 200, 19хх30, 72, 73-79, 88, 153-158, 159-165, 181-190, 194-197, 200-201х баримтууд зэргийг шинжлэн судлав.

Талуудаас шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлуулахаар шүүхэд танилцуулсан нотлох баримтыг шүүх хуралдаанд хэлэлцүүлэхгүй байх, нотлох баримтаас хасуулах хүсэлт гаргаагүй болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларч бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн эрхийг хассан, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж, прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж холбогдох хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

НЭГ: Шүүгдэгч нарын гэм буруугийн дүгнэлт:

Шүүгдэгч ************ нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ******************дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр, шүүгдэгч ********нь тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор тус тус ажиллаж байсан болох нь - *********** ажилд томилсон тухай 2009 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн засаг даргын 243 дугаартай захирамж /11хх94/, ********** ажилд авах тухай 2007 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдрийн Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 1*эцэрлэ************гийн эрхлэгчийн 13 дугаартай тушаал /11хх105/, *************ажлаас чөлөөлсөн тухай  2017 оны 08 дугаар сарын 21-ний өдрийн Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн **********йн эрхлэгчийн Б/31 дугаартай тушаал /11хх110/, шүүгдэгч нарын мэдүүлэг, гэрчийн мэдүүлэг, нийгмийн даатгалын лавлагаа зэрэг баримтаар нотлогдон тогтоогдсон.

 

Шүүгдэгч нарын үйлдсэн хэргийн үйл баримтыг дүгнэн үзвэл:

 Нэг: Шүүгдэгч ******* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ***********рхлэгчээр, шүүгдэгч ********нь тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа бүлэглэн

- тус цэцэрлэгийн багш ***********цалингийн зээл авхуулан улмаар 2013 онд цалин дээр нь 1,955,386 төгрөг, туслах багш ************ цалингийн зээл авхуулан 2015 онд цалин дээр нь 20,282 төгрөг, 2016 онд цалин дээр нь 808,746 төгрөг, 2017 онд цалин дээр нь 3,803,581 төгрөгийг тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан өөрийн болон бусдын дансаар дамжуулан авч, 6,587,995 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь:

- Гэрч ************ “...**************хоёр миний нэр дээр зээл авдаг байсан, тэгээд тэр мөнгөө миний данс руу шилжүүлээд тэр зээлээ төлдөг байсан... Миний санаж байгаагаар******** онд намайг зээл аваад өг гээд 5, 6 орчим сая төгрөгийн зээл авхуулж байсан... ******* нь надаар бас энэ байдлаар нэг удаа зээл авхуулж байсан одоо би яг хэдэн төгрөг авхуулж байсныг нь мэдэхгүй байна... Уг зээлүүдийг би өөрийн нэр дээр аваад мөнгийг нь  ************ хоёрт өгдөг байсан учир зээлийн гэрээ бүх юм нь миний нэр дээр байгаа... 2013 онд илүү олгогдсон цалинг Т************ миний нэрээр авсан зээлийг төлөх гэж над руу шилжүүлсэн байх гэж бодож байна...” гэсэн мэдүүлэг /6хх91-92/,

- Гэрч ***********гаргаж өгсөн зээлийн буцаан төлөлтийн хуваарь, Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /6хх100-101/,             

- Гэрч ***********/“...2013 онд манай ээжийн ажлын газрын дарга Т*гэх х************үн нь намайг дуудаад “ирээд гарын үсэг зураад өг” гээд байхаар нь би Баянхошууны шинэ эцсийн тэнд байдаг “Хаан банк” нь дээр очиж нэг бичиг дээр гарын үсэг зурсан. Тухайн үед би юун дээр гарын үсэг зарснаа мэдээгүй юм. Тэгтэл дараа нь ээжээс сонсоход захирал Туул нь ээжээр зээл авхуулсан юм байна лээ, тэгээд намайг батлан даагчаар гарын үсэг зуруулсан гэсэн. Тэр мөнгийг ээжийн цалин дээр нэмж олгодог байсан гэж хэлж байсан...” гэсэн мэдүүлэг /6хх103/,

- Гэрч*********н “...Тэгээд 2015 оны 12 сард тус цэцэрлэгийн ой болох гээд цэцэрлэгийн эрхлэгч * нь на************дад хэлэхдээ “чи ганцаараа цалингийн зээлгүй байна, цэцэрлэгийн ой болох гээд мөнгө хэрэгтэй байгаа тул чи 6 сая төгрөгийн зээл авч өгөх хэрэгтэй байна,  чи зээл аваад өгчих юм бол би сар бүрийн цалин дээр чинь мөнгө нэмж өгөөд тэр мөнгийг чи зээлдээ өгч бай...” гэж хэлээд надаар 6 сая төгрөгийн зээл авахуулсан юм.  Тэгээд би 6 сая төгрөгөөс 5.940.000 төгрөгийг би *************** 5005308923 дугаарын данс руу шилжүүлээд, үлдсэн 60.000 төгрөгийг Ө.Туул даргад бэлнээр өгч байсан. Тухайн зээлийн эргэн төлөлтийг сар, сараар нь миний цалин дээр нэмээд хийж байгаад зээл дуусгасан. Сард багцаагаар 286.500 орчим төгрөг цалин дээр илүү бодогдож орж явж байгаад 2017 онд зээл төлөлт дуус ч байсан юм...” гэсэн мэдүүлэг /6хх136/,

- Гэрч *************** “...Тэгээд 2015 оны орчимд байх гэж санаж байна, манай эхнэр *************** надад ирээд “манай эрхлэгч намайг 6 сая төгрөгийн зээл аваад өг, цэцэрлэгийн ойгоор хэрэглэх гэж байгаа юм, төлөлтийг нь цалин дээр чинь нэмж оруулаад төлчихнө, чамаас мөнгө гаргахгүй” гэж хэлж байсан. Тэгэхээр нь би “яах гээд байгаа юм бэ, хэрэггүй” гэж *********** хэлж байсан юм. Тэгтэл маргааш нь * ажлаа**********саа ирээд “надаас өөр зээлгүй хүн байхгүй байна гээд байхаар нь 6 сая төгрөгийн зээл аваад өгчихсөн” гэж хэлж байсан. Тэгээд тэрнээс хойш **********алин дээр илүү мөнгө олгож, тэр мөнгөөр зээлийг нь төлдөг байсан юм...” гэсэн мэдүүлэг /6хх140/,

- Гэрч Ц************ эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулганд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /6хх147-156/,     

 

Хоёр: Шүүгдэгч *********нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр, шүүгдэгч ************ нь тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа бүлэглэн тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүс болох  иргэн **************************************** тус тус Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү цалин бодуулан шүүгдэгч С.Буянжаргал өөрийн 50053089238, 5166134905 дансаар авч, нийт 34,585,701 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь:

- Гэрч *********н “...Тэр сард Хас банкнаас цалин авахаар болоод би дансгүй тул *н данс руу ц**********алин ороод би Хаан банкны данс руу шилжүүлж байсан юм...Туул эрхлэгч манай хувийн дэлгүүрээс 500.000 төгрөг билүү, эсвэл бараа эд зүйл авсан юм. Тэгээд тэр мөнгөө эргүүлж өгөхдөө манай эхнэрийн данс руу шилжүүлсэн. Би одоо яг бэлэн мөнгө авсан, эсхүл бараа авсан талаар нь санахгүй байна. Ямар ч байсан өрөө өгч байсан юм. Уг мөнгийг юунд зарцуулсан талаар нь би мэдэхгүй байна.  Буруу санаагүй бол байгууллагаараа салхинд гарах гээд зээлсэн санагдаж байна. Тэгээд тэр мөнгөө өгсөн санагдаад байна, буруу эсэхийг нь одоо мэдэхгүй байна...” гэсэн мэдүүлэг /6хх229/,

- Гэрч *“...2017 оны 9 дүгээр сараас Алиа б*******************агачууд хувийн цэцэрлэгийн эрхлэгчээр одоог хүртэл ажиллаж байна. Тус цэцэрлэгийг хадам аав *********** үүсгэн байгуулсан. Тус цэцэрлэгийн үйл ажиллагааг нөхөр ****************бид хоёр хариуцаж ажилладаг. Би энэ талаар огт мэдэхгүй юм байна. Энэ талаар хадам аав ******** өөрөө мэдэж байгаа байхаа. Би ************** цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй. Мөн надад нийгмийн даатгалын дэвтэр гэж огт байдаггүй...” гэсэн мэдүүлэг /9хх45/,

 

- Гэрч *********эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагаа  /9хх47-55/,

- Гэрч **************“...Би ******* цэцэрлэгт огт ажиллаж байгаагүй. Манай аав *******дугаар цэцэрлэгт нягтлан бодогч байсан юм... Би ******** дугаар цэцэрлэгт огт ажиллаж байгаагүй учир надад ямар нэгэн цалин мөнгө гэж орох ёсгүй. Миний картыг аав авчихсан байж байгаад 2015 оны орчимд би буцааж авсан, намайг картаа авснаас хойш мөнгө ороод ирэхээр нь аав **********руу шилжүүлдэг байсан. Би нэг ч төгрөг авч байгаагүй. Аав ************нь хэлэхдээ мөнгө ороод ирвэл над руу шилжүүлээрэй...гэж хэлдэг байсан...” гэсэн мэдүүлэг /6хх187/,

- Гэрч *********** дансны хуулганд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, тэмдэглэлд хавсаргасан дансны хуулга /6хх188-197/,                       

- Гэрч ********** нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагаа /6хх199-201/,

- Гэрч *********** /шүүгдэгч ***********/ “...Би ************* цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй. Би *********** цэцэрлэг хаана байдаг талаар ч мэдэхгүй. Баянхошуунд л байдаг байх... манай хадам аав *******нь 2016 онд надаас картаа өгчих гээд авч байсан. тэгээд би буцааж аваагүй байж байгаад сүүлд авсан. Дээр хэлсэн 4.927.989 төгрөгийг би аваагүй учир мэдэхгүй байна. Энэ талаар манай хадам аав *************мэдэх учир уг хүнээс асуусан нь дээр байх...” гэсэн мэдүүлэг /8хх221/,                   

- Гэрч *********эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /8хх222-232/,                       

- Гэрч ************ “...Би ***********цэцэрлэгт огт ажиллаж байгаагүй. Надад цалин бодогдох ёсгүй. Би 2014 оноос 2016 онд Сонгинохайрхан дүүргийн усан спорт сургалтын төвд ажиллаж байсан юм. Надад цалин бодогдсон талаар надад мэдэх зүйл байхгүй байна...Манай аав Б********* нь надад хэлэхдээ “манай цэцэрлэгийн хүмүүс картгүй учир цалин тавихад хэцүү байна, чи картаа өгчих” гэж хэлээд надаас миний *********** дугаарын дансны картыг авч байсан юм. Картыг өгсөн оныг нь санахгүй байна. Тухайн үед би хаан банкны карт ашигладаггүй байсан учир картаа аав **********д өгч байсан. Надад цалин бодож олгосон талаар надад огт хэлээгүй, би энэ талаар мэдэхгүй, энэ талаар манай аав мэдэх байх. Би уг мөнгөнөөс  авч ашиглаж байгаагүй...” гэсэн мэдүүлэг /9хх58/,

- Гэрч Б********* эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /9хх59-75/,

- Гэрч М.********... би 5020***********дугаар дансыг нээлгэсэн, нөхөр Б*********өгчихсөн байсан. Би төрийн байгууллагад ажиллаж байсан тул давхар ажиллах ямар ч боломжгүй. Б********* хувьдаа цэцэрлэгтэй, тэрэндээ цалин хөлс энэ тэр гээд мөнгө төгрөг их орж гардаг тул би карт нээж өгсөн...” гэсэн мэдүүлэг /9хх95/,

- Гэрч ********* эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /9хх96-100/,

 

Гурав: Шүүгдэгч ******** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 1******* цэцэрлэгийн эрхлэгчээр, шүүгдэгч * нь тус******** цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа бүлэглэн

тус цэцэрлэгт ажиллаж байсан болон ажилладаггүй хүмүүсийн нэр, дансыг ашиглан Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтэст 127 цэцэрлэгт ажилладаг мэтээр тайлагнаж, илүү цалин бодуулан Тухайлбал: ******************* төгрөгийг тус тус авч 249,849,966 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь:

- Гэрч ***************“...*********нь надаас 5 сая төгрөг зээлж байсан юм. Тэгээд тэр мөнгөө надад цувуулж өгч байсан, тэгээд цувуулж өгч байх явцдаа бас мөнгө зээлээд тэр мөнгөө цувуулж өгдөг байсан юм. Би ******* дугаар цэцэрлэгт ажилладаггүй учир надад цалин гэж мөнгө орохгүй ба би уг цэцэрлэгээс цалин гэж мөнгө аваагүй, ***** нь надаас авсан мөнгөө л надруу шилжүүлэхдээ цэцэрлэгийн цалингаас шилжүүлсэн юм шиг байна. Уг 6.439.000 төгрөгийг Буянжаргал нь надаас зээлсэн мөнгөө өгсөн гэж ойлгож болно, би бол тэр цалин гэж орсон талаар нь мэдээгүй, Буянжаргал надад өгөх мөнгөө өгч байна гэж л ойлгосон...” гэсэн мэдүүлэг /9хх13/,

- Гэрч *********** эзэмшлийн Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагаа  /9хх14-27/,

- Гэрч Н******* “...Би *******цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй тул надад цалин олгогдох ёсгүй. Би ************* “И********” нэртэй цэцэрлэгт нь 2011-2015 он хүртэл багшаар ажиллаж байсан юм. Тэгэхэд Буянжаргал байрны мөнгө, усны мөнгө, ажилчдын цалин өгөөрэй гээд над руу мөнгө шилжүүлж байсан юм. Тэр л мөнгө байна. Түүнээс өөрөөр надад 127 дугаар цэцэрлэгт ажилласан цалин гэж орсон талаар би огт мэдээгүй...” гэсэн мэдүүлэг /9хх107/,

- Гэрч Н.Б*ын нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн лавлагаа  /9хх108-110/,

- Гэрч Б.Н*ийн “...2014 онд би хувиараа лангуу ажиллуулдаг байсан юм, тэгэхэд л надаас бараа эд зүйл авсан хүн мөнгө төгрөгөө сүүлд өгнө гээд авсан юм болов уу л гэж бодож байна, одоо бол санах зүйл алга. Гэхдээ би ********гаар цэцэрлэгт ажилладаггүй, уг цэцэрлэгт таних хүн байхгүй учир надад өртэй хүн л надад мөнгөө өгөх гэж шилжүүлсэн байх гэж бодож байна. Би хүнтэй нийлээд уг цэцэрлэгээс цалин гээд мөнгө авсан зүйл байхгүй...” гэсэн мэдүүлэг /9хх127/,

- Гэрч Д.М* “...Би **********дугаар цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй. Би 2011 онд 158 дугаар цэцэрлэгт нягтлан бодогчоор орж ажилласан ба одоог хүртэл уг цэцэрлэгт ажиллаж байна. Уг цэцэрлэгийн нягтлан бодогч ********* адилхан цэцэрлэгийн нягтлан гэдэг утгаар нь танихаас биш, уг цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй...” гэсэн мэдүүлэг /9хх40/,

- Гэрч Т.Б******* “...НҮБ-н олон улсын Jika гэх сайн үйлсийн аяны байгууллагаас *******гаар цэцэрлэгийн ар талд тусдаа хашаатай нэг давхар байшинг барьсан юм...Тэгээд уг байшингийн ус дулаан цахилгаан гэх мэт урсгал зардлыг өөрсдөөсөө төлөх гэхээр боломжгүй байсан тул хүмүүст түрээсэлж байсан юм. Тэгэхэд 2013 онд *л нь уг байшинг************түрээсэлж өөрийн хувийн *********** гэх нэртэй цэцэрлэгийг ажиллуулсан. Уг байшингийн түрээсийн мөнгө гэж Буянжаргал нь 1.374.000 төгрөгийг над руу шилжүүлсэн юм. Тэр мөнгийг өгөхдөө надад цалин бодож олгосон юм байна. Энэ талаар надад хэлээгүй тул би тухайн үед мэдээгүй, сая цагдаагаас дуудахаар нь шалгаж үзэхэд тэр мөнгийг *...” гэсэн мэдүүлэг /9хх84/,

- Гэрч Г.Г* “...Ямар ч байсан би 1******гаар цэцэрлэгт ажилладаггүй учир надад уг цэцэрлэгээс цалин гэж мөнгө ирэхгүй байх, мөн уг цэцэрлэгт таних хүн байхгүй. Би 2013 онд үсчингээрээ ажиллаж байсан. Одоо бодож байхад 2013 онд би хүүхдээ цэцэрлэгт өгөх гээд хөөцөлдөж байхад нэг хүн хүүхэд цэцэрлэгт оруулж өгч чадна гээд надаас мөнгө авч байсан юм. Тэгээд дараа нь данс руу шилжүүлсэн юм тэр л юм болов уу гэж бодож байна...” гэсэн мэдүүлэг /9хх32/,

- *

 - Иргэний хариуцагч Л.А***************ын “...Би уг цэцэрлэгт 2017 оны 3 дугаар сараас хойш ажиллаж байх хугацаанд шинээр ажилд орсон. Банкны дансгүй, дансны дугаараа өгөөгүй зэрэг шалтгаантай, зарим ажилчдын цалинг миний данс руу шилжүүлээд би өөрийн данснаас тэдгээр хүмүүсийн хэлсэн данс руу шилжүүлэх болон АТМ-ээс авч бэлнээр өгдөг байсан. Би данснаас шилжүүлснээс бусдыг нь дэвтэр дээрээ тэмдэглэж авсан байгаа... Мөн манай ажлын газрынхан БНХАУ-ын Хөх хотруу зугаалгаар явна гээд 500.000 төгрөг төрийн сангаар, 420.000 эцэг, эхээс хураасан мөнгө гэж орж ирснийг нь Ө.Туулын дансруу шилжүүлж байсан. Манай байгууллага төв аймгийн Батсүмбэр рүү амралтанд явахад хүний 75.000 төгрөг цуглуулаад 150.000 төгрөгийг ******** миний дансруу хийж байсан...” гэсэн мэдүүлэг /6хх207-208/

- Иргэний хариуцагч Л.А************ дансны хуулганд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, дансны дэлгэрэнгүй хуулга /6хх213-216, 7хх1-21/,

 

Тав: Шүүгдэгч ************* нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг ************ дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр, шүүгдэгч ****нь тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор ажиллаж байх хугацаандаа бүлэглэн тус цэцэрлэгийн цэвэр, бохир усны тээврийг “Манда***********” ХХК-иар гүйцэтгүүлэхдээ 2009 онд 181, 2010 онд 292, 2011 онд 440, 2012 онд  641, 2013 онд 790, 2014 онд 833, 2015 онд 937, 2016 онд 835, 2017 оны 01 дүгээр сараас 09 дүгээр сарын хооронд 440 удаа тус тус рейс хийсэн мэтээр нэмэгдүүлэн Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан 142,268,796 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь:

- Гэрч Б.У*********** “...Би 2008 онд слесариар ажилд орсноос хойш 2018 оны орчим хүртэл бохир усыг машин ирж соруулах бүрд бүртгэлийг хөтөлдөг байсан. Манай ******цэцэрлэг нь 2008 оноос урд талдаа 5 тонны ёмкость нэг бохирын худагтай байж байгаад 2013 онд цэцэрлэгийн хажуу талд өргөтгөл баригдаад баруун талдаа 20 тонны ёмкосттой нэг худагт нэмсэн, түүний дараа нь 2019 оны орчимд цэцэрлэгийн хойд талд мөн цэцэрлэгийн өргөтгөл баригдаад 20 тонны нэг ёмкость шинээр байрлуулсан. Цэцэрлэгийн бохирыг 5 тонны бохирын машин ирж сордог байсан. Тэгээд бохир соруулсан тохиолдолд би тэрийг нь бүртгэж тэмдэглэн авдаг байсан юм...2017 билүү 2018 оны орчмоос бохирыг Сонгинохайрхан дүүргийн захиалагчийн албанаас машин ирж соруулдаг болсон ба түүнээс хойш тэмдэглэл хөтлөхөө больсон юм. Тэгээд тэмдэглэдэг байсан дэвтрээ алга болгочихсон, одоо надад тэр дэвтэр байхгүй...2008 оноос 2018 он хүртэлх хугацаанд бохир усыг сард дунджаар 17-18 удаа ирж сордог байсан. Хамгийн ихдээ л 20, хамгийн багадаа 16 удаа соруулдаг байсан. Сард 20-оос дээш удаа соруулж байгаагүй. Би бүртгэл хөтөлдөг байсан учир мэдэж байна...Намайг ажиллаж байх хугацаанд буюу 2008 оноос хойш манай ******** дугаар цэцэрлэгийн бохирын шугам, ёмкость болон бусад зүйлсийг сольсон удаа байхгүй, хэрэв солих бол тендер зарлаж байж компани орж сольдог юм... “Мандах ******” ХХК-иас бохир усыг соруулдаг байх үед сардаа 17-20 орчим удаа бохир соруулдаг байсан, одоо ч дүүргийн захиалагчийн албанаас ирж бохир соруулдаг болсноос хойш ч сардаа 17-20 удаа соруулж байгаа, тоо өсөж буурсан зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /19хх39-40/,

- Гэрч С.Г-ын “...2008 оны орчимд намайг бохирын машинтайгаа явж байхад Б гэх хүн намайг зогсоогоод “1****цэцэрлэгээс бохир соруулах ажил байна нэг удаа бохир соруулахад 20.000 төгрөгөөр зөөх үү?” гэж асуугаад түүнээс хойш би 2015 оны орчим хүртэл 127 дугаар цэцэрлэгийн бохирыг машинтай очиж соруулж байсан... ихэвчлэн 10-13 удаагийн рейс хийдэг байсан...” гэх мэдүүлэг /19хх43-44/,

- Гэрч Д “...Ингээд би 2017 оны 09, 10 сараас эхлээд ажилчдын цалинг бодоод эхэлтэл өмнөх саруудаас цалингийн зардал, мөн бохир усны тогтмол зардал илт буурч харагдсан. Зардал буурч харагдахаар нь би 2017 оны 01 сараас хойшх нийгмийн даатгалын хэлтсээс тайлангуудыг нь хуулбарлаж аваад хооронд нь тулгаад үзтэл манай байгууллагад огт ажилладаггүй, байдаггүй, 10-аас 12 хүний нэр дээр цалин бодогдсон байдал ажиглагдсан. Өөрөөр хэлбэл манай байгууллага нь орон тооны 60 хүн байх ёстой, түүн дээр декреттэй 4-өөс 5 хүн нэмэгдэж нийт 65 хүнээр тайлан гарах ёстой байдаг. Гэтэл 2017 оны 01 дүгээр сарын нийгмийн даатгалын тайлан дээр 76 хүнээр бөглөгдөж тайлагнасан байх жишээ баримтууд байна. Энэ байдлыг нь 2017 оны 01 дүгээр сараас хойш тулгаад үзтэл 2017 оны 07 дугаар сар хүртэл үргэлжилсэн байсан. Зарим саруудад 12, 11, 10 гэх мэтээр хүний тоог нэмж хасаад цалин бодсон байсан. Илэрсэн зөрчлийн талаар би эрхлэгч Ө********* 2017 оны 11 дүгээр сарын 10-ны орчим өрөөнд нь орж танилцуулсан. Түүнд танилцуулахдаа зөвхөн Нийгмийн даатгалын 1 дүгээр сарын тайланг харуулаад “манай байгууллагад огт ажилладаггүй 12 хүн байна, илүү тайлагнаж өндөр цалин олгосон байна, энэ ямар учиртай юм бэ” гэсэн чинь эрхлэгч *********** наад хүмүүс чинь *840.000 төгрөг болтлоо буурсан...” гэх мэдүүлэг /1хх131-132/,       

- Дүгнэлтийн хүснэгт 5-д харуулсан тооцооллоор “Мандах **************” ХХК-ийн сарын рейсийн дундаж 58.1, бусад харилцагчдын рейсийн дундаж 15.5-18.7 гарсан. “Мандах **************” ХХК-ийн хувьд нийт явсан рейсийн тоог бусад харилцагчдын рейсийн дундаж тоогоор тооцоход жилд дунджаар 175 рейс явахаар байна ... Иймээс цэвэр бохир усны рейсийн тоог өгсөн илүү авсан төлбөрийн зөрчлийн дүнг ************ нарын харилцах дансанд “Мандах ***********” ХХК-иас шилжүүлсэн дүнгээс түүвэрлэн 142,268,796 төгрөг байх үндэслэлтэй гэж дүгнэсэн. Тооцооллыг ажлын баримтаас хүснэгтээр гаргаж хавсаргаж өгье...” гэх мэдүүлэг /19хх45-47/,

- Шинжээч С.Содномцогоос гаргаж өгсөн 9 хуудас тооцооллын хүснэгт /19хх52-60/

 

Зургаа: Шүүгдэгч ******** нь Сонгинохайрхан дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг 127 дугаар цэцэрлэгийн эрхлэгчээр, шүүгдэгч ********** нь тус цэцэрлэгийн нягтлан бодогчоор тус тус ажиллаж байх хугацаандаа бүлэглэн

- *********** нь өөрийн цалин дээр 2009 онд 220,452 төгрөг, 2010 онд 1,898,800 төгрөг, 2011 онд 5,413,962 төгрөг, 2012 онд 7,969,111 төгрөг, 2013 онд 8,604,314 төгрөг, 2014 онд 7,818,691 төгрөг, 2015 онд 4,247,105 төгрөг, 2016 онд 11,574,581 төгрөг, 2017 онд 3,094,023 төгрөг буюу нийт 50,841,044 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс илүү бодуулан,

- ******** нь өөрийн цалин дээр 2008 онд 108,000 төгрөг, 2009 онд 2,834,488 төгрөг, 2010 онд 4,854,656 төгрөг, 2011 онд 3,098,780 төгрөг, 2012 онд 35,746,496 төгрөг, 2013 онд 32,467,548 төгрөг, 2014 онд 20,237,564 төгрөг, 2015 онд 21,655,169 төгрөг, 2016 онд 22,146,820 төгрөг, 2017 онд 10,218,995 төгрөг буюу нийт 153,368,519 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн төрийн сангийн хэлтсээс тус тус илүү бодуулан авсан гэмт хэргүүдийг үйлдсэн нь дээр дурдсан болон дараах бичгийн нотлох баримтуудаар давхар нотлогдож байна. Үүнд:

- Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн *********эцэрлэгийн архивын баримт 19 хавтас, шинжээч  С.Содномцогоос гаргаж өгсөн ажлын баримт бүхий СД 1 ширхэг,  Хаан банкнаас ирүүлсэн СД 1 ширхгийг тус тус эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол /19хх37/,       

- Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн **********дугаар цэцэрлэгт ажиллаж байсан хүмүүст илүү цалин олгосон жагсаалтад байх 71 хүний хохирлын тооцоо /2хх38-44/,

- Дүгнэлтэд тусгагдаагүй, цэцэрлэгт ажиллаж байгаагүй хүмүүсийн хохирлын тооцоо /9хх192-193/,

- Хохирогч Б.Ц************ийн “...Би 2005 оноос эхлэн Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын тамгын газрын Санхүү төрийн сангийн хэлтэст ажиллаж байгаа юм. Хэргийн талаар мэдэх зүйл гэвэл 2017 онд 127 дугаар цэцэрлэгт шинэ нягтлан бодогч ажилд ороод ажиллаж байх хугацаанд нь өмнөх нягтлан бодогч, эрхлэгч нартай холбоотой цалинтай холбоотой асуудал гарсан гэж яригдаж байсан... 2019 оны 03 дугаар сарын 29-ний өдөр аудит томилоход гарсан зардал болох 5,000,000 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүрэг дэх Цагдаагийн газраас гаргасан, 2020 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр аудит томилоход гарсан зардал болох 7,800,000 төгрөгийг Сонгинохайрхан дүүргийн ********угаар цэцэрлэгээс гаргасан, мөн 2018 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлтийг гаргасан ажлын хөлс гэж 1,120,000 төгрөг, 2020 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлтийг гарсан ажлын хөлс гэж 1,120,000 төгрөг тус тус нэхэмжилсэн уг хүмүүсээр гаргуулмаар байна. Мөн үүн дээр улсад учирсан хохирлыг уг хүмүүсээр төлж барагдуулмаар байна...” гэх мэдүүлэг /1хх130, 19хх61/,

- Гэрч Т.А******* “...2017 оны 11 дүгээр сарын 16-ны өдөр мэргэжилтэн ******** хамт 127 дугаар цэцэрлэгт дээр очиж нягтлан бодох бүртгэлийн баримтад шалгалт хийсэн...ингээд дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсээс тус цэцэрлэгийн 2017 оны 01 дүгээр сараас 6 сар хүртэлх хугацааны нийгмийн даатгалын тайланг авч 2017 оны 01 дүгээр сард эрхлэгч Ө.Туулын гаргасан цалин тогтоолын тушаал дээрх нэрстэй тулгаж үзэхэд огт ажилладаггүй 14 хүний нэрийг нэмж бичээд Нийгмийн даатгалын тайланд тусгасан байсан. Энэ зөрчлийнх нь талаар ********** хэлэхээр “би ёстой мэдэхгүй юм байна, ийм хүмүүс байсныг би ерөөсөө мэдэхгүй, энэ талаар мэдээгүй гэсэн тайлбар хэлдэг. Тэгэхээр нь би Нийгмийн даатгалын тайланг **********өөрт нь харуулаад гарын үсэг чинь мөн үү гэсэн чинь “мөн байна, анзаарч байгаагүй юм байна” гэж байсан. Өөр баримт байгаагүй бөгөөд 1 сард илүү бичигдсэн 14 хүнийг Нийгмийн даатгалын тайлантай тулгаж үзэхэд 2017 оны 01 дүгээр сараас 06 сар хүртэл хугацаанд ойролцоогоор 60 орчим сая төгрөг илүү бодогдсон байсан...Төрийн сангийн журмын дагуу төсөвт байгууллагууд нь цалингаа бодож эрхлэгчээрээ батлуулж, цалингийн гүйлгээний баримтаа Төрийн сангийн хэлтэс дээр ирж мэргэжилтнээр хянуулдаг. Мэргэжилтэн тус материалыг хянахдаа өөрийн батлагдсан төсөвт цалингийн хэмжээндээ багтаж байгаа эсэх, нийт хүмүүсийн цалин тогтоолыг хянана, орон тоог харах ёстой. Ингээд хянасан материал дээр нь гарын үсгээ зураад тамга даруулж өгөөд явуулдаг. Манай дээр хувь нь үлддэггүй. Тус хянагдсан материалыг нягтлан бодогч өөрөө авч яваад банканд өгч хүмүүсийн данс руу цалин ордог. Би бодохдоо ********* нь цалингийн цэсээ цэцэрлэгийн ажилчдаараа бодоод нийт бодогдсон дүнг нь засаж, нэмээд мөнгө орохоор нь авдаг байсан гэх гэж бодож байна...Арилжааны банк нь нягтлан бодогч нараас файлаар нь цалингийн цэсийг аваад байгаа юм байна лээ. Тэгэхээр нягтлан бодогч нар манайхаас хянуулсан тамга тэмдэгтэй цаасыг Арилжааны банканд дээр аваачиж өгөхгүй байгаа. Энэ байдлаас үүдэлтэй *********** цалингийн цэсээ файлаар харилцагч банк руугаа явуулахдаа хүний тоог нэмж бичээд илүү цалин бодуулах магадлал бас өндөр байгаа юм...” гэх мэдүүлэг /1хх143-144/,

- Пантермидланд аудит ХХК-ийн аудиторын дүгнэлт /1хх196-220/,

- Шинжээч Л.Оюун-Эрдэнийн “...Цалингийн цэс буюу цалин хөлсний дэлгэрэнгүй бүртгэлийг бодож гаргачхаад  хөл дүнтэй хуудсыг нь өндөр бодсон хөл дүнтэй хуудсаар сольж төрийн сангаас авах мөнгөн дүнгээ илүү гаргуулж байна. Жишээ нь ...цалин хөлсний дэлгэрэнгүй бүртгэлийг бодоход хөл дүн дээр 10 сая төгрөг гарч байхад түүний оронд хөл дүн нь 15 сая төгрөг гарсан хөл дүн бүхий хуудсыг сольж хийгээд төрийн сангаас 5 сая төгрөг илүү бодуулж авсан байх жишээтэйгээр авсан байна. Ингээд төрийн сангаас хөл дүнд байх мөнгөн дүнг олгуулах хүсэлтийн хуудас өгч тэр мөнгийг банк руу шилжүүлсний дараа нь Хаан банканд өгч буй цалин олгох жагсаалт дээр нь тус цэцэрлэгт огт ажилладаггүй хүмүүсийн нэрийг зоож цалин олгоод уг хүмүүсийн данснаас дараа нь өөрсдийн данс руу шилжүүлж авах, эсхүл ажиллаж багаа хүмүүсийн цалин дээр илүү цалин бодоод тэр мөнгөө дараа нь дансаар шилжүүлж авах зэргээр илүү мөнгө авсан байна...Цэцэрлэгийн эрхлэгч нь тухайн цалинг илүү бодож байгаа байдлыг мэдэхгүй байх боломжгүй. Яагаад гэхээр төрийн санд шилжүүлж буй цалингийн цэс буюу ажилчдад цалин олгох цалин хөлсний дэлгэрэнгүй бүртгэл, төлбөрийн хүсэлт, мөн банк руу явуулж буй цалин олгох жагсаалт зэргийг бүгдийг нь хянаж байж гарын үсэг зурдаг ...” гэх мэдүүлэг /1хх152/,

- Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2020 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн 168 дугаартай  дүгнэлт /1хх227-250, 2хх1-3/,

- Шинжээч С.Содномцогийн “... Ажиллаж байсан хүмүүст илүү цалин олгосон тооцоог гаргахдаа тухайн сар бүрийн цалингийн тооцооны хүснэгтээр баталгаажсан гарт олгох цалин болон олгосон урьдчилгааны дүнг банкны цалин олгосон жагсаалттай харьцуулж зөрүүг тооцон гаргасан. Уг цалингийн тооцоо хүснэгтээр бодогдсон цалингийн дүнд тухайн сард олговол зохих урамшуулал, үр дүнгийн урамшуулал, амралтын мөнгө, илүү цаг гэх мэт нэмэгдлүүд бүгд орсон байдаг. Тийм болохоор ажилчдын урамшуулал, илүү цаг, амралтын мөнгөө авсныг нь илүү цалин авсан мэтээр дүгнэлт гаргаагүй... Шинжээчийн дүгнэлтийг гаргахдаа 2008 оноос 2018 оны 04 дүгээр сарын хүртэл хугацааны цалингийн тооцоолол олголтыг шалгаж, анхан шатны баримтыг үндэслэн 426,080,982 төгрөгийг илүү олгосон гэж тогтоосон. Мөрдөн шалгах ажиллагаагаар дээрх зөрчлийн дүн илүү нарийн тогтоогдож болно...Шинжилгээнд ирүүлсэн баримтад зарим ажилчдыг түр тушаалаар томилоод, ажлаас чөлөөлсөн тушаал байхгүй байсан учир ажиллаагүй үед нь цалин бодогдсон эсэхийг тогтоох боломжгүй байсан. Иймээс ажиллаж байсан гэж үзэн тооцоо хийсэн. Мөрдөн шалгах ажиллагаагаар огт ажиллаагүй болох нь тогтоогдсон бол зөрчлийн дүн нэмэгдэж өөрчлөгдөнө. Өөрөөр хэлбэл цалин гэж авсан нийт дүн нь зөрчил болно гэсэн үг. Ажлын баримтаас нийт авсан цалингийн түүврийг гаргаж өгье... Шинжилгээгээр тогтоосон энэхүү дүн нь цалин олгох жагсаалтад орсон нэр бүхий 10 хүний нэр дээр өөрийн Хаан банкны ********** ***********тоот данснуудыг бичиж илүү авсан цалингийн дүн юм. ... Тооцооллыг ажлын баримтаас хүснэгтээр гаргаж хавсаргаж өгье...” гэх мэдүүлэг /19хх45-47/,

- Шинжээч С.Содномцогоос гаргаж өгсөн 9 хуудас тооцооллын хүснэгт /19хх52-60/ зэрэг баримтаар тус тус нотлогдон тогтоогдсон гэж шүүх дүгнэлээ.

 

Улсын яллагчийн зүгээс дээр дурдсан нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь өөр хоорондоо агуулгын зөрөөгүй, энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хэргийн бодит байдлыг тогтоож хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалттай байх тул шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгон үнэлэв.

 

Мөн мөрдөн шалгах ажиллагаагаар хэргийн бодит байдал буюу болж өнгөрсөн үйл явдлыг хуульд заасан арга хэрэгслээр боломжит хэмжээнд сэргээн тогтоосон, хэргийн оролцогч нарын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж буюу хязгаарлах байдлаар шүүхээс үндэслэл бүхий тогтоол гаргахад сөргөөр нөлөөлөхүйц Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Прокуророос шүүгдэгч *****************нарт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2 дахь заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг шүүхээс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэн Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг болгон өөрчилж, гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэлээ.

 

Учир нь залилах гэмт хэрэг нь зөвхөн эд зүйл өмч хөрөнгийг хуурч мэхлэх, итгэл эвдэх аргаар бусдын өмчлөх эрхэд халддаг бол Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22 дугаар бүлэгт заасан Авлигын гэмт хэрэг нь нийтийн ашиг сонирхлын эсрэг, алба тушаалын эрх мэдлээ хувийн сонирхолдоо ашиглан хууль бус шийдвэр гаргадгаараа ялгаатай болно. 

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйл нь өөрөө өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг бөгөөд шүүгдэгч ************** нарын үйлдсэн хэрэг нь өмчлөх эрхийн тэр дундаа залилах гэмт хэргийн шинжийг хангахгүй байна гэж дүгнэсэн. Тодруулбал: Залилах гэмт хэргийн үндсэн шинжид гэмт этгээд бусдын эд хөрөнгийг итгэл төрүүлэх, хуурч мэхлэх аргаар авахын зэрэгцээ уг эд хөрөнгийг буцаан төлөх, хариу төлбөр хийхгүйгээр өөрийн болгох зорилготой байдгаараа бусад гэмт хэрэг болон иргэний эрх зүйн аливаа харилцаанаас ялгардаг. Мөн залилах гэмт хэргийн хохирогч нь хийсвэрлэн бодох оюун дүгнэлт хийх чадвартай бөгөөд гэмт этгээдээс хуурамч баримт бичиг ашиглах, өөрийгөө хөрөнгө мөнгөтэй хүн болгон итгүүлэх, тусгай албаны үнэмлэх буюу хувцас хэрэглэх, итгүүлэх, төөрөгдөлд оруулах гэх мэт янз бүрийн хууль бус арга хэрэглэхэд түүнд дүн шинжилгээ хийж, хариу үйлдэл үзүүлэх чадвартай хүн байна. Энэ явцдаа төөрөгдөх нь энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирогч болох үндсэн нөхцөл болно.

Иймд шүүгдэгч *************нарын үйлдсэн гэмт хэрэг нь албан тушаалын  байдлаа ашиглаж, залилах гэмт хэргийн шинжийг хангахгүй байна.

 

Харин шүүгдэгч ********ь төрийн үйлчилгээний албаны удирдах албан тушаалтан болох нь  ажилд томилсон тухай 2009 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн засаг даргын 243 дугаартай захирамж /ТҮБД-6-1/, ажлын байрны тодорхойлолт зэрэг нотлох баримтаар тогтоогдож байна. Тодруулбал: Нийтийн албан тушаалтан гэдэгт нийтийн албанд удирдах, гүйцэтгэх албан тушаал эрхэлж байгаа этгээдийг хамааруулан ойлгох бөгөөд нийтийн албыг тухайн албан тушаалын шалгуур үзүүлэлтэд тэнцэж, улмаар сонгогдсон буюу томилогдсон хүмүүс хашдаг бөгөөд түүнийг нийтийн албан тушаалтан гэх ойлголтод хамруулдаг.

 

Мөн албан тушаалын байдал гэж эрх нөлөөг хамааруулан ойлгох бөгөөд шүүгдэгч *********ул нь өөрт олгогдсон эрхээ урвуулан ашиглаж, албан үүрэг, албан тушаалын байдлын эрх мэдлээ албаны эрх ашгийн эсрэг буюу хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэлдүүлэх зорилгод ашиглаж хийх ёсгүй үйлдэл хийх байдлаар эрх мэдлээ хэтрүүлж, их хэмжээний хохирлыг нягтлан бодогчтойгоо бүлэглэн учруулсан гэж үзэхээр байна.

 

Хэдийгээр шүүгдэгч С********** нь нийтийн албан тушаалтны ангилалд хамаарахгүй боловч нийтийн албан тушаалтан Ө.Туултай нэг санаа зорилгоор, өөрт ашиг олох байдлаар дээрх гэмт хэргийг бүлэглэн үйлдсэн уг гэмт хэргийн хамтран оролцогч болох нь тогтоогдсон.  Нөгөөтэйгөөр шүүгдэгч *********нь дээрх гэмт хэргийг ганцаараа үйлдэх боломжгүй бөгөөд шүүгдэгч ************ идэвхтэй үйлдэл буюу 2 дугаар гарын үсэг зурах, гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлогын дийлэнхийг нягтлан бодогч нь өөртөө ашиг болгож авах зэргээр бүлэглэн үйлдсэн гэж дүгнэсэн.

Иймд шүүгдэгч Ө.Туул, С.Буянжаргал нарыг бүлэглэн эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, их хэмжээний хохирол учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай гэж дүгнэлээ.

 

Шүүгдэгч **************** нарт холбогдох гэмт хэрэг нь 2009 оноос 2017 оны 6 сарын 16-ны өдрийн хооронд үйлдэгдсэн буюу 2002 оны Эрүүгийн хууль үйлчлэх цаг хугацаанд хамаарах боловч 2002 оны Эрүүгийн хуулийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэг нь ял шийтгэлийн хувьд торгох, 5 жил хүртэл хорих ялтай, 2015 оны Эрүүгийн хуулийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг нь торгох, зорчих эрх хязгаарлах, 5 жил хүртэл хорих ял оногдуулахаар зааснаас үзэхэд дээрх хуулиудад заасан хорих ялын дээд доод хэмжээ ижил бөгөөд 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тухайн зүйл хэсэгт хорихоос өөр төрлийн ялын сонголт илүү байгаа тул 2015 оны Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг “..., гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ”-т зааснаар 2015 оны Эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэж гэм буруутайд тооцсон болно.

 

Шүүгдэгч ************ нарын өмгөөлөгч нарын зүгээс хэргийг мөрдөн байцаалтын шатанд буцааж, Төрийн сангаас авсан мөнгийг юунд зарцуулсныг шалгаж тогтоох, Тодруулбал: “...”Мандах ***********” ХХК нь тухайн харилцагч цэцэрлэгүүдийн ажилчдын нийгмийн асуудал шагнал урамшуулал дээр гээд хоёр жил дараалан мөнгө оруулсан энэ мөнгө нь нийлээд 4 500 000 төгрөг болсон. Энэ мөнгө нь авсан эзэн өгсөн өргөмжлөлтэйгөө байгаа  сүүлийн 1 000 000 төгрөгийг 5 хүнд 200 000 төгрөгөөр өгч байсан, 23 сайн ажилласан хүнийг Эрээн рүү замын зардлыг нь дааж авч явж байсан. Би “Мандах **********” ХХК-н бохирын мөнгөнөөс нэг ч төгрөг аваагүй. Цалингийн зээл болох 6,000,000 төгрөгөөр байгууллагын ой тэмдэглэсэн...”, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын тамгын газрын төрийн сан хариуцсан мэргэжилтнийг шалгах Тодруубал: “...Миний баталсан цалингийн хоногийг төрийн сангийн нягтлан бодогч 2017 оны байдлаар Энхжаргал гэж нягтлан бодогч хянаж баталгаат гарын үсэг зурж тамга дардаг байсан. Үүнийг үндэслэж цалин олгогддог байсан...”, мөн тус цэцэрлэгт жил бүр аудитын шалгалтаар зөрчилгүй гэсэн тайлан зэргийг шалгах шаардлагатай гэсэн өмгөөлөгч нарын саналыг шүүх хүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэв.

Учир нь шүүгдэгч нар Төрийн сангаас “бусдын нэр дээр илүү цалин бодуулах, цэцэрлэгт огт ажилладаггүй хүнийг ажилладаг мэтээр цалин бичиж авах, бохирын рейсийн тоог илүү бодож мөнгө авах, ...” гэх мэт аргуудыг ашиглан хийх ёсгүй үйлдэл хийж эрх мэдлээ хэтрүүлэх байдлаар албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах гэмт хэрэг нь хэлбэрийн бүрэлдэхүүнтэй буюу дээрх хууль бус үйлдлийг хийснээр уг гэмт хэргийн бүрдэл хангагддаг бөгөөд хохирлын хэмжээг хөндлөнгийн шинжээчээс бүрэн тогтоож оруулж ирсэн тул юунд зарцуулсныг нарийвчлан тогтоох нь гэмт хэргийн шинж, хэргийн зүйлчлэлд болон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд зайлшгүй харгалзан үзэх хүчин зүйлд хамаарахгүй гэж дүгнэсэн болно. Мөн шүүгдэгч ************* ажлын байрны тодорхойлолтод “...Ажлын байрны шууд харьяалах удирдах албан тушаалтан цэцэрлэгийн эрхлэгч, ...цэцэрлэгийн төсвийг оновчтой төлөвлөх, зөв зарцуулах, хянах...”, шүүгдэгч ********ажлын байрны тодорхойлолтод “...Ажлын байрны шууд харьяалах удирдах албан тушаалтан цэцэрлэгийн нягтлан бодогч, хөдөлмөрийн хөлс, хуулийн дагуу олгогдох тэтгэмж, урамшуулал...”-ыг тооцно, бодно мөн тэдгээрийг ёс суртахууны өндөр түвшинд байж үндсэн үүрэгт ажлаа бүрэн гүйцэтгэж ажиллах талаар заасан.

 

Харин жил бүр хийгдсэн Аудитын шалгалтаар хэвийн гэсэн дүгнэлт гарч байсан боловч аудитын шалгалт нь “...Хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан эрх зүйн акт, заавар журам, норм нормативын хэрэгжилтэд үнэлэлт дүгнэлт гаргах, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх зорилгод чиглэгддэг...” бөгөөд уг аудитын дүгнэлтийг бус шинжээчийн дүгнэлтийг шүүх үндэслэсэн болно.

 

Иймд Төрийн сангаас цалин гэж илүү авсан төгрөгийн зарцуулалт болон аудитын дүгнэлт, мөн тус дүүргийн Засаг даргын тамгын газрын холбогдох ажилтантай холбоотой гэж үзэн шалгуулахаар хэргийг нэмэлт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа хийлгэх саналыг шүүх хүлээн авах шаардлагагүй гэж дүгнэсэн. Учир нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа Прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн хүрээнд явагдах бөгөөд хэргийг шийдвэрлэхэд хангалтай нотлох баримт хэрэгт цугларсан гэж үзсэн. 

 

Хохирол, хор уршгийн талаар.

Гэмт хэргийн улмаас Төрийн санд учирсан хохирлыг тооцохдоо шинжээчийн дүгнэлт, гэрч, иргэний хариуцагч нарын мэдүүлэг, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан нотлох баримтын хэмжээнд тогтоосон бөгөөд дараах байдлаар шүүгдэгч нар болон иргэний хариуцагч нараас гаргуулах нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

Үүнд: Шүүгдэгч ********хувьдаа илүү цалин авсан 50,841,044 төгрөг,  иргэн **** цалингийн зээл авхуулсан 977,693 төгрөг, иргэн *нийт 61,187,108 төгрөгийг гаргуулахаар шүүх шийдвэрлэж, завсарлага авсан хугацаанд шүүгдэгч ********* нь 61,187,108 төгрөгийг төрийн сангийн 100200900955 тоот дансанд төлж барагдуулсан байх тул түүнийг энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж дүгнэлээ.

*******************

Харин Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******нь 579,076,979 төгрөгийн шууд хохирол учруулсан ба үүнээс 59,405,676 төгрөгийг *******************нэрээр авсан 137,778,796 төгрөгийг гаргуулж,

 

Мөн нэр бүхий 45 иргэний хариуцагчаас дараах байдлаар буюу иргэний хариуцагч **************төгрөг тус тус төлөх үндэслэлтэй тул Төрийн санд олгуулахаар шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:  Улсын яллагчаас шүүгдэгч нарт Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцсон тул эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна. Иймд шүүгдэгч *******нийтийн албанд томилогдох эрхийг 5 жилээр хасаж, 3 жилийн хорих ял оногдуулах, шүүгдэгч ************ нийтийн албанд ажиллах эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 5 жилийн хорих ял оногдуулах, мөн шүүгдэгч нарт оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх дүгнэлтийг гаргасан болно.

 

Шүүгдэгч С*********н өмгөөлөгч нараас эрүүгийн хариуцлагын дүгнэлтдээ: Шүүгдэгч С.********** нь тохиолдлын шинжтэй анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, мөн гэм буруу дээрээ маргадаггүй, хувийн байдлын хувьд ахмад настай буюу тэтгэвэрт байдаг, мөрдөн байцаалтын шатанд 59,405,676 төгрөгийг хохиролд төлсөн зэрэг нөхцөл байдлыг харгалзан нийгмээс тусгаарлахгүйгээр зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулж өгнө үү? гэсэн дүгнэлт,

Шүүгдэгч ******** өмгөөлөгч нараас эрүүгийн хариуцлагын дүгнэлтдээ: Шүүгдэгч ***********нь тохиолдлын шинжтэй анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, мөн гэм буруу дээрээ маргадаггүй, завсарлаг авсан хугацаанд хохирлыг бүрэн төлсөн тул ял оногдуулахгүйгээр тэнсэж өгнө үү? гэсэн дүгнэлтүүдийг тус тус гаргасан.

 

Шүүхээс шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ шударга ёс, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзлээ.

 

Шүүгдэгч ********нь шүүхээс гэм буруутайд тооцсонтой холбогдуулан Төрийн санд гаргуулахаар заасан 61,187,108 төгрөгийг төлсөн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад заасан “...учруулсан хохирлыг төлсөн...” гэсэн үндэслэлийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй, шүүгдэгч ************ үйлдэлд эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тус тус тогтоогдоогүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

 

Мөн шүүгдэгч ********** өмгөөлөгч нараас тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэх эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх талаар гаргасан дүгнэлтийг хүлээн авах боломжгүй болно. Учир нь шүүгдэгч ********нь Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 119 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгжээр буюу 450,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 2019/ДШМ/327 дугаартай магадлалаар ********холбогдох хэргийг Эрүүгийн  хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн, мөн ********** үйлдсэн гэмт хэрэг нь цаг хугацааны хувьд урт удаан үргэлжилсэн, тохиолдлын шинжтэй үйлдэгдсэн гэж үзэх боломжгүй тул дээрх үндэслэлд хамаарахгүй болно.

Шүүгдэгч *********өмнө эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй боловч гэмт хэрэг үйлдсэн цаг хугацаа, арга, учруулсан хохирол зэргээс үзэхэд түүнийг тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх үндэслэлгүй болно.

Мөн шүүгдэгч нарыг гэм буруутайд тооцсон буюу эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласан гэмт хэрэг нь хуулиар хамгаалсан нийтийн ашиг сонирхлыг зөрчиж материаллаг хохирол учруулснаас гадна Төрийн албанд хууль дээдлэх, шударга ёсыг хангах, нийтийн ашиг сонирхлыг хамгаалж ажиллах зарчмыг ноцтой зөрчиж, төрд итгэх олон нийтийн итгэлийг алдагдуулж, төрийн байгууллагын үнэлэмжийг сулруулах зэрэг бусад хор уршиг учруулдгаараа нийгмийн аюулын шинж ихтэй санаатай, шунахай сэдэлттэй үйлдэгддэг гэмт хэрэг юм.

 

Иймд шүүхээс шүүгдэгч ********** “гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлыг нөхөн төлсөн, хувийн байдал өмгөөлөгч, улсын яллагчийн эрүүгийн хариуцлагын дүгнэлт”-ийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 2 жилийн хорих ял,

шүүгдэгч **********“гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлын хэмжээ, хохирлоо төлөхөө илэрхийлсэн нөхцөл байдал, түүний хувийн байдал /өндөр настны тэтгэвэр авдаг/, өмгөөлөгч, улсын яллагчийн эрүүгийн хариуцлагын дүгнэлт”-ийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 3 жилийн хорих ял тус тус оногдуулж, шүүгдэгч нарт оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

Мөн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал буюу Пантермидланд аудит ХХК-иар аудиторын дүгнэлт гаргуулсан төлбөр 12,800,000 төгрөгөөс “Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 127 дугаар цэцэрлэг 7,800,000 төгрөг”-ийг, “Сонгинохайрхан дүүргийн цагдаагийн хэлтэс 5,000,000 төгрөг”-ийг тус тус төлсөн байна. Иймд шүүгдэгч ************ 6,400,000 төгрөгийг, шүүгдэгч ******* 6,400,000 төгрөгийг хувь тэнцүү гаргуулж Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн ************ цэцэрлэгт 7,800,000 төгрөг, Сонгинохайрхан дүүргийн цагдаагийн хэлтэст 5,000,000 төгрөгийг олгуулж шийдвэрлэв.

 

Харин Шүүх шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2018 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдөр, 2020 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдрүүдийн шинжээчийн дүгнэлтийн ажлын хөлс болох 2,240,000 төгрөгийг гаргуулах шаардлагагүй гэж үзсэн. Учир нь Шүүх шинжилгээний үндэсний төв нь төрийн байгууллага бөгөөд шинжээч нь өөрийн ажил мэргэжлийн хүрээнд заагдсан ажлыг хийж гүйцэтгэсэн гэж дүгнээд, шинжээчийн ажлын хөлсийг шүүгдэгч нараас гаргуулах шаардлагагүй.

 

Шүүгдэгч ************* өмгөөлөгч нараас зорчих эрх хязгаарлах ял оногдуулж өгнө үү гэсэн ялын дүгнэлтийг хүлээн авах боломжгүй болно. Тодруулбал: Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь ялын хувьд сонгох боломжтой хэдий ч шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь төрийн байгууллын үнэлэмжийг сулруулах, төрд итгэх олон нийтийн итгэлийг алдагдуулж, нийгмийн аюулын шинж ихтэй. Мөн эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх шударга ёсны зарчимд нийцсэн байх ёстой бөгөөд шүүгдэгч С***********нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрөөгүй маргаж шүүх хуралдаанд оролцсон, гэмт хэргийн улмаас төрийн санд 519,671,303 төгрөгийн буюу их хэмжээний хохирлыг учруулсан, учруулсан хохирлыг нөхөн төлөөгүй зэрэг нөхцөл байдлыг харгалзан түүнд хорих ял оногдуулах нь тохиромжтой гэж дүгнэсэн.

 

Шүүгдэгч ********** өмгөөлөгч нар нь хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнсэж өгнө үү гэсэн ялын дүгнэлтийг хүлээн авах боломжгүй болно. Тодруулбал: Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “...хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн хүн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлж хор уршгийг арилгасан...” бол гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдлыг харгалзан тухайн зүйл, хэсэг, заалтад заасан хорих ялыг оногдуулахгүйгээр 5 жил хүртэл хугацаагаар тэнсэж болно гэж заасан бөгөөд шүүгдэгч ************ нь гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн боловч тэрээр гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрөөгүй, гэм буруу дээрээ маргаж шүүх хуралдаанд оролцсон, мөн дээр дурдсан гэмт хэргийн шинж, нийгмийн хор аюулыг харгалзан хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнсэх боломжгүй гэж дүгнэсэн.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ************* нарын цагдан хоригдсон тус бүр 07 хоногийг эдлэх ялд нь оруулан тооцох, урьд авсан Монгол Улсын хилээр гарахыг хязгаарлах хязгаарлалт тогтоох, Хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус хүчингүй болгож шийдвэрлэв.

 

Хэрэгт битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 127 цэцэрлэгийн архивын 19 хавтас баримтыг тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц тус цэцэрлэгт буцаан олгож, 2 ширхэг камерын бичлэгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргах, хувийн бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй болохыг тогтоолд дурдах нь зүйтэй. 

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 4 дэх хэсэг, 36.4 дүгээр зүйлийн 2, 36.6, 36.7, 36.8 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.10 дугаар зүйлийн 4, 36.13 дугаар зүйлийн 1, 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Прокуророос * нарт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйл*****************ийн 1, 2.2 дугаар зүйлийн 3, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан мөн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2 дахь заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хэргийн зүйлчлэлийг хөнгөрүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг болгон өөрчлөн зүйлчилсүгэй.

 

2. Шүүгдэгч *********************** нарыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан “нийтийн албан тушаалтан албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж их хэмжээний хохирол учруулсан” гэмт хэрийг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

 

3. Эрүүгийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1, 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус журамлан мөн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ********нийтийн албанд томилогдох эрхийг 03 жилийн хугацаагаар хасаж, 02 жилийн хугацаагаар хорих ял,

шүүгдэгч************** нийтийн албанд томилогдох эрхийг 03 жилийн хугацаагаар хасаж, 03 жилийн хугацаагаар хорих ял тус тус шийтгэсүгэй.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ***************нарт оногдуулсан хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад тус тус эдлүүлсүгэй.

 

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******** цагдан хоригдсон 07 хоног, шүүгдэгч ************** цагдан хоригдсон 07 хоногийг тэдгээрийн эдлэх ялд оруулан тооцсугай.

 

6. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ************ 519,671,303 төгрөгийг, ****************** төгрөгийг тус тус гаргуулж Төрийн санд олгуулсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсгүүдэд зааснаар шүүгдэгч ****** 6,400,000 төгрөг, шүүгдэгч ********6,400,000 төгрөгийг тус тус гаргуулж, Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн **********р цэцэрлэгт 7,800,000 төгрөг, Сонгинохайрхан дүүргийн Цадаагийн 2 дугаар хэлтэст 5,000,000 төгрөгийг тус тус олгосугай.                    

 

8. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн ***********эцэрлэгийн архивын 19 хавтас баримтыг тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц тус цэцэрлэгт буцаан олгож, 2 ширхэг камерын бичлэгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргаж, шүүгдэгч нарын иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй болохыг тус тус  дурдсугай.

 

9. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч ************** нарт урьд авсан Монгол Улсын хилээр гарахыг хязгаарлах хязгаарлалт тогтоох, Хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээнүүдийг тус тус хүчингүй болгож, тэдгээрт цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг тус тус үргэлжлүүлэн авсугай.

 

10. Шийтгэх тогтоолыг шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор, иргэний хариуцагч нар өөрөө гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй.

 

11. Давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч нарт авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                            Б.ДАШДОНДОВ