ӨмнөговьаймагдахьсумдундынэрүүгийнхэргийнанханшатнышүүхийншүүххуралдааныгшүүгчЗ.Төмөрхүүдаргалж,
Нарийнбичгийндарга:Э.Өлзийнасан, Улсыняллагч:Н.Ундрах, Шүүгдэгчийнөмгөөлөгч:М.Батмөнх, Шүүгдэгч:М.*******нарыгоролцуулантусшүүхийншүүххуралдаанытанхимднээлттэйхийсэнхуралдаанаарӨмнөговьаймгийнПрокурорынгазраасЭрүүгийнхуулийнтусгайангийн212дугаарзүйлийн212.1дэххэсэгтзаасангэмтхэрэгтяллахдүгнэлтүйлдэжирүүлсэн*******адхолбогдох201616000111дугаартайхэргийг2016оны07дугаарсарын05-ныөдөрхүлээнавчхянанхэлэлцэв. Шүүгдэгчийнбиеийнбайцаалт: Холбогдсонхэргийнталаар: М.*******нь2016оны05дугаарсарын01-нийөдөрӨмнөговьаймгийн*******сумын*******багийннутаг*******гэхгазрааснэнховорургамалболох**************цэцэгбуюуцагаангоёо9.8кг-ийгзохихзөвшөөрөлгүйтүүжбэлтгэн,улсындугааргүйБНХАУ-дүйлдвэрлэгдсэнмотоциклиортээвэрлэнбайгальорчинд637.000төгрөгийнбагабусхэмжээнийхохиролучруулсангэмтхэрэгтхолбогджээ. ТОДОРХОЙЛОХнь: Шүүхийнхэлэлцүүлэгтяллахболонцагаатгахталыннотлохбаримтуудыгшүүххуралдаанд шинжлэнсудлаад МөрдөнбайцаалтыншатандшүүгдэгчМ.*******ынмэдүүлсэн:“...БиӨмнөговьаймгийн*******сумын*******багтмалмалланамьдардагюм.Тэгээд*******сумаас2016оны05дугаарсарын01-нийөдөрөглөөэртганцаарааөөрийнхөөулаанөнгийн,улсындугааргүймотоцикльтоймалдгоёотүүжтэжээлболгожөгөхзорилгоор*******сумын*******багийннутаг*******гэхгазарточижбагазэрэгцагаангоёотүүсэнюм.Тэгээдявахгээдбайжбайтал*******сумынцагдаатөлөөлөгч2хүрчирсэн.Тэгээдтүүсэнцагаангоёогаваадаймгийнтөвдээрирээдхиллэнхураанавсан.Тэгэхэдминийтүүсэнцагаангоёо9.8килограммболжбайсан....Манаймалынишигчацгаалдаадбайхаарньцагаангоёохандалжөгөхзорилгоорбагазэрэгцагаангоёотүүчихсэнюм....Нададцагаангоёотүүжбэлтгэхзөвшөөрөлбайхгүй....Биөөрөөцагаангоёоямарбайдагталаармэднэ.Хараадшуудтанина.Бибагаасааговьдөссөнучраасговийнургамлуудыгтанина.Улаангоёоньулаанмөлчгөрулаанөнгөтэйгөөсгаднатолгойньцэцэггүйбайдаг.Цагаангоёоболцэцэгтэйтолгойтойгоосгаднацагаанөнгөтэйбайдаг....Минийөөрийнмотоцикльбайгааюм.Улсындугаарномерньбайхгүй.Гаалийнбичигчбайхгүй.Бидугаарномеравччадаагүйхөдөөмалдааунадагбайсанмотоцикльбайгааюм.”гэхмэдүүлэг/хх-ийн54-55дугаархуудас/. ШүүхийнхэлэлцүүлэгтшүүгдэгчМ.*******мэдүүлэхдээ:“...Бибайгальорчиндхохиролучруулсандаагэмшижбайгаа.Цаашиддахиниймүйлдэххийхгүй,хэрэвбишүүхээсялавчихюмболхэдэнхүүхэдмааньяахбилээгэсэнбодолтөржбайна”гэв. Мөрдөнбайцаалтыншатандхохирогч,иргэнийнэхэмжлэгчН.*******ийнмэдүүлсэн:“...Байгалийнургамлынтухайхуультогтоомжзөрчсөнийулмаасургамлынсандхохиролучруулсанболхохирлыггэмбуруутайэтгээдээрнөхөнтөлүүлэхээрхуульдзаажөгсөнбайдаг.Байгальорчныгхамгаалахтухайхуулийн49.4.3дахьхэсэгт“Ургамлынаймагтучирсанхохирлыгтухайнургамлынэкологиэдийнзасгийнүнэлгээг5дахиннэмэгдүүлсэнтэйтэмцэххэмжээгээртогтоохбаБайгальорчин,ногоонхөгжилаялалжуулчлалынсайдын2015оны07сарын09-ний өдрийнА-282тооттушаалынхавсралтаар**************цэцэгийн/цагаангоёо/экологиэдийнзасгийнүнэлгээньтухайнүеийнжингийннэгкилограммтутамд65000төгрөгөөрүнэлсэнбайдаг.НөхөнтөлбөрийгЗасгийнгазрынтусгайсангийнтухайхуулийн12-рзүйлдзаасанБайгальхамгаалахсанднөхөнтөлбөрийгоруулнагэжзаасанбайдаг.ТиймээсдээрхихуультогтоомжийндагуухохирлыггэмбуруутайэтгээдээсгаргуулжАймгийнбайгальхамгаалахсандбуюу110051407тоотдансандтөвлөрүүлэхньзүйтэйбайна....**************цэцэгньнэнховорургамлынангилалдбагтадаг.Нэнховорургамлыгзөвхөнсудалгаашинжилгээнийзориулалтаарашигладаг....Экологиэдийнзасгийнүнэлгээгээрцагаангоёонь1килограммнь65000төгрөгБайгальхамгаалахтухайхуулийн49.4.3-дургамлынаймагтучирсанхохирлыгтухайнургамлынэкологиэдийнзасгийнүнэлгээг5дахиннэмэгдүүлжтогтооногэжзаасанбайдагболовчхолбогдогч*******ньӨмнөговьАймгийнзасагдаргадөргөдөлгаргасныүндсэндээрхуульзүйнхэлтсээсманайбайгууллагад*******ньхуультогтоомжийнталаармэдлэггүйнзэрэгцээамжиргааныбаталгаажихтөвшингөөсдоогуурорлоготойнэнядууөрхбөгөөдамьжиргаагаазалгуулдагцөөнтоонымалаатэжээхзорилгоорцөлийн*******цэцэгбуюуцагаангоёогзөвшөөрөлгүйгээртүүжбэлтгэсэнүйлдэлдээрээхуульхяналтынбайгууллагыналбанхаагчидсаатуулагданэрүүгийнхэрэгүүсгүүлэншалгагдажбайна.Иймээстэрнийамьдралынболомжгүйнөхцөлбайдалболонгэмтхэрэгүйлдэхашигхонжооолохсанаазорилгогүйбайсанзэргийгхаргалзанүзэж*******ынүйлдлийнулмаасургамлыннөөцөдучруулсанхохирлыгэкологиэдийнзасгийнсуурьүнэлгээгээртооцожнэхэмжлэхасуудлыгсудланшийдвэрлэнэүүгэсэналбантоотирүүлсэн.Үүнийдагууманайбайгууллагаярилцажбайгаадхуульзүйнүүднээсболохбол*******ааснөхөнтөлбөрийгэкологиэдийнзасгийнсуурьүнэлгээгээртооцожнэхэмжлэххүсэлтэйбайна.Өөрөөрхэлбэлбуруутайэтгээдээрцагаангоёонынэгкилрограммтутамдзөвхөнэкологиэдийнзасгийнсуурьүнэлгээболох65000төгрөгөөртооцожтөлүүлэхээрнэхэмжлэлээгаргажбайна.”гэхмэдүүлэг/хх-ийн35дугаархуудас/ - Гэмтхэргийнталаархгомдол,мэдээллийгхүлээнавсантухайтэмдэглэл/хх-ийн3дугаархуудас/ - Хураанавсантухайтэмдэглэл,гэрэлзургийнүзүүлэлт/хх-ийн4-5дугаархуудас/ - Эдзүйлхүлээлгэнөгсөнтухайтэмдэглэл/хх-ийн6дугаархуудас/ - Улсынбайцаагчийнакт/хх-ийн7-8дугаархуудас/ - Хураагдсанэдзүйлустгахтухайакт,тэмдэглэл,гэрэлзургийнүзүүлэлт/хх-ийн17-22дугаархуудас/ - Хураанавахтогтоол,тэмдэглэл,гэрэлзургийнүзүүлэлт/хх-ийн23-25,26-29дүгээрхуудас/ - Эдмөрийнбаримтаартооцожхэрэгтхавсаргахтухайтогтоол/хх-ийн30дугаархуудас/ - ӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазар“мэдээлэлхүргүүлэхтухай”/хх-ийн32дугаархуудас/ - МонголУлсынБайгальорчин,ногоонхөгжил,аялалжуулчлалынсайдын“экологиэдийнзасгийнүнэлгээбатлахтухай”тушаал, түүнийхавсралт/хх-ийн37-38дугаархуудас/ - АшидбилгүүнХХК-ны“үнэлгээнийдүгнэлт”/хх-ийн43-44дүгээрхуудас/ - Иргэнийүнэмлэхийнлавлагаа/хх-ийн70дугаархуудас/ - Ялшийтгэгдсэнэсэхийгшалгаххуудас/хх-ийн71дүгээрхуудас/ - ӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазрын2016.07.01-нийөдрийн189тооталбанбичиг,хохиролтөлбөртөлсөнтухайбаримт/хх-ийн77-78дугаархуудас/ - Өмнөговьаймгийн*******сумынЗасагдаргынтодорхойлолт/хх-ийн79дүгээрхуудас/ зэрэгнотлохбаримтыгшинжлэнсудлав. Шүүхшүүхийнхэлэлцүүлэгтхэлэлцэгдсэнболонхэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудадтулгуурландараахүйлбаримтыгтогтоов. ШүүгдэгчМ.*******нь2016оны05дугаарсарын01-нийөдөрӨмнөговьаймгийн*******сумын*******багийннутаг*******гэхгазрааснэнховорургамалболох**************цэцэгбуюуцагаангоёо9.8кг-ийгзохихзөвшөөрөлгүйтүүжбэлтгэн,улсындугааргүйБНХАУ-дүйлдвэрлэгдсэнмотоциклиортээвэрлэнбайгальорчинд637.000төгрөгийнбагабусхэмжээнийхохиролучруулсанболохньхохирогч,иргэнийнэхэмжлэгчН.*******ийнмэдүүлсэн:“...Байгальорчныгхамгаалахтухайхуулийн49.4.3дахьхэсэгт“Ургамлынаймагтучирсанхохиролыгтухайнургамалынэкологиэдийнзасгийнүнэлгээг5дахиннэмэгдүүлсэнтэйтэмцэххэмжээгээртогтоохбаБайгальорчин,ногоонхөгжилаялалжуулчлалынсайдын2015оны07сарын09-ний өдрийнА-282тооттушаалынхавсралтаар**************цэцэгийн/цагаангоёо/экологиэдийнзасгийнүнэлгээньтухайнүеийнжингийннэгкилограммтутамд65000төгрөгөөрүнэлсэнбайдаг.НөхөнтөлбөрийгЗасгийнгазрынтусгайсангийнтухайхуулийн12-рзүйлдзаасанБайгальхамгаалахсанднөхөнтөлбөрийгоруулнагэжзаасанбайдаг.ТиймээсдээрхихуультогтоомжийндагуухохиролыггэмбуруутайэтгээдээсгаргуулжАймгийнбайгальхамгаалахсандбуюу110051407тоотдансандтөвлөрүүлэхньзүйтэйбайна.”гэхмэдүүлэг/хх-ийн35дугаархуудас/,шүүгдэгчМ.*******ынхэргээхүлээнмэдүүлсэн“...*******сумаас2016оны05дугаарсарын01-нийөдөрөглөөэртганцаарааөөрийнхөөулаанөнгийн,улсындугааргүймотоцикльтоймалдгоёотүүжтэжээлболгожөгөхзорилгоор*******сумын*******багийннутаг*******гэхгазарточижбагазэрэгцагаангоёотүүсэнюм”гэхмэдүүлэг/хх-ийн54-55дугаархуудас/болон гэмтхэргийнталаархгомдол,мэдээллийгхүлээнавсантухайтэмдэглэл/хх-ийн3дугаархуудас/,Хураанавсантухайтэмдэглэл,гэрэлзургийнүзүүлэлт/хх-ийн4-5дугаархуудас/,хураанавахтогтоол,тэмдэглэл,гэрэлзургийнүзүүлэлт/хх-ийн23-25,26-29дүгээрхуудас/,ӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазар“мэдээлэлхүргүүлэхтухай”/хх-ийн32дугаархуудас/,МонголУлсынБайгальорчин,ногоонхөгжил,аялалжуулчлалынсайдын“экологиэдийнзасгийнүнэлгээбатлахтухай”тушаал, түүнийхавсралт/хх-ийн37-38дугаархуудас/,ӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазрын2016.07.01-нийөдрийн189тооталбанбичиг,хохиролтөлбөртөлсөнтухайбаримт/хх-ийн77-78дугаархуудас/зэргээртустуснотлогдонтогтоогджээ. Шүүхийнхэлэлцүүлгийнүедшинжлэнсудалсаннотлохбаримтньэнэхэрэгтхамааралтай,хэрэгтавагдсаннотлохбаримтуудньхуульдзаасанжурмаарцугларсан,хэрэгхянаншийдвэрлэхэдхангалттайбайнагэжшүүхүзэв. Эрүүгийнбайцааншийтгэххуулийн80дугаарзүйлдзаасанхэргийнталаарнотолболзохихасуудлуудыгмөрдөнбайцаалтболоншүүххуралдааныявцаднотолсонбайнагэждүгнэлээ. ИймдшүүгдэгчМ.*******нэнховорургамалболох**************цэцэгбуюуцагаангоёо9.8килограммыгзохихзөвшөөрөлгүйтүүжбэлтгэнбайгальорчинд637.000төгрөгийнбагабусхэмжээнийхохиролучруулсангэмтхэрэгүйлдсэнгэмбуруутайдтооцож,Эрүүгийнхуулийнтусгайангийн212дугаарзүйлийн212.1дэххэсэгтзааснаарэрүүгийнхариуцлагахүлээлгэхүндэслэлтэйбайна. ШүүгдэгчМ.*******гэмтхэрэгүйлдэхдээБНХАУ-дүйлдвэрлэсэнулсындугааргүймотоциклийгтүүжбэлтгэсэнцагаангоёогтээвэрлэхзорилгоорхэрэглэсэнбайхтулЭрүүгийнбайцааншийтгэххуулийн49дүгээрзүйлийн49.2дахьхэсгийгжурамланхураажулсынорлогоболгохньзүйтэй. Байгальорчин,ногоонхөгжил,аялалжуулчлалынсайдын2015оны07дугаарсарын09-нийөдрийнА-282дугаартушаалынхавсралтандзаасанЭкологиэдийнзасгийнүнэлгээгээрцөлийн*******цэцэгбуюуцагаангоёог1кг-ийгнь65.000төгрөгөөрүнэлсэнбайхбөгөөдшүүгдэгчМ.*******ынтүүсэн9,8кгцагаангоёоныэкологиэдийнзасгийнүнэлгээнь637000төгрөгболжбайна. ИргэнийнэхэмжлэгчН.*******мөрдөнбайцаалтболоншүүхийншатанд“аймгийнзасагдаргаболонхуульзүйнхэлтсээсөгсөнчигийндагууцагаангоёоныүнийгтавдахиннэмэгдүүлжнэхэмжлэхгүйбайгаа”гэсэнагуулгабүхиймэдүүлэгөгчбайхболовчэрхзүйнхүчинчадлынхувьдМонголулсынхуулийгшүүхбаримтланугасуудлыгшийдвэрлэхбөгөөдтөрийналбантушаалтныөгсөнчигүүргийндагуутавдахиннэмэгдүүлэххуулийнзаалтыгзөрчижшийдвэргаргахньүндэслэлгүйюм. ШүүгдэгчМ.*******ньӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазартайнөхөнтөлбөрбарагдуулахтухайгэрээбайгуулсанбөгөөдгэрээндзааснаарүлдэгдэлтөлбөрболох2548000төгрөгийг2016оны09дүгээрсарын15-ныөдөрбарагдуулждуусахаартохиролцжээ.Энэхүүгэрээгүндэслэнэкологиэдийнзасгийннөхөнтөлбөрбарагдсангэжүзэххуульзүйнүндэслэлгүйбайна. БайгальорчныгхамгаалахтухайхуулийгбаримтланшийдвэрлэхньМонголулсынЭрүүгийнхуулийн5-рзүйлдзаасанхүнбүрхууль,шүүхийнөмнөэрхтэгшбайх,6-рзүйлдзаасаншударгаёснызарчимдтустуснийцнэгэжүзсэнболно. ИймдБайгальорчныгхамгаалахтухайхуулийн49дүгээрзүйлийн49.4.3-т“ургамлынаймагтучирсанхохирлыгтухайнургамлынЭкологиэдийнзасгийнүнэлгээгтавдахиннэмэгдүүлсэнтэйтэнцэххэмжээгээрнөхөн”төлүүлнэгэжзаасанба9,8кгцагаангоёоныэкологиэдийнзасгийнүнэлгээболох637000төгрөгийгтавдахиннэмэгдүүлжшүүгдэгчМ.*******ыннөхөнтөлөххохирлыг3.185.000төгрөгбайхаартогтоожӨмнөговьаймгийнБайгальорчныгхамгаалахсандоруулахньзүйтэйбайна. ШүүгдэгчМ.*******ньБайгальхамгаалахсанд637000төгрөгтөлсөнболохньхавтастхэрэгтавагдсанӨмнөговьаймгийнБайгальорчин,аялалжуулчлалынгазрын2016.07.01-нийөдрийн189тооталбанбичиг,хохиролтөлбөртөлсөнтухайбаримтзэргээртогтоогдожбуйгдурьдахньзүйтэйбайна. ШүүгдэгчМ.*******ньанхудаахүндэвтэргэмхэрэгүйлдсэн,үйлдсэнхэрэгтээчинсанаанаасаагэмшсэнзэргийнялхөнгөрүүлэхнөхцөлбайдалдтооцож,ялхүндрүүлэхнөхцөлбайдалтогтоогдоогүйболно. ШүүгдэгчМ.*******ньцагданхоригдсонхоноггүй,түүнийбиеийнбайцаалттайхолбоотойбаримтбичигшүүхэдирээгүй,шийдвэрлэвэлзохихбитүүмжлэгдсэнхөрөнгөгүйболохыгтустусдурдахньзүйтэй. 
