МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

          Дундговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Ууганбаяр даргалж тус шүүхийн “А” танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд

          Нарийн бичгийн дарга Б.Цэрэнбат

          Улсын яллагч Д.Б

          Хохирогч Д.А

          Хохирогчийн өмгөөлөгч Ч.С

          Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Ч

          Шүүгдэгч Ц.М нарыг оролцуулан Дундговь аймгийн Прокурорын газрын ахлах прокуророос Эрүүгийн хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ц.М-т холбогдох эрүүгийн 2122000000163 дугаартай хэргийг 2021 оны  12 дугаар сарын 14-ний  өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

 Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

          Шүүгдэгч Ц.М нь 2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 7 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт “Эко” хүнсний дэлгүүрийн зүүн талын 2 урсгалтай асфальтан зам дээр “Портер-2” маркийн 62-69 ДУА улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг ертөнцийн зүгээр урдаас хойш чиглэлд жолоодож яваад Монгол Улсын “Замын хөдөлгөөний дүрэм”-ийн 10 дугаар зүйлийн 10.9 дэх хэсэгт заасан “Уулзвараас бусад газарт жолооч зүүн гар тийшээ буюу буцаж эргэхдээ өөдөөс чигээрээ яваа болон зүүн гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас “Даюун” маркийн улсын дугааргүй мотоциклтой мөргөлдөж, жолооч Д.А гийн эрүүл мэндэд зүүн дээд 1 дүгээр шүдний хугарал буюу хөнгөн хохирол, баруун эгэм ясны далд хугарал, хүзүүний 6, 7 дугаар нугалмын арын сэртэнгийн хугарал гэмтэл буюу хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

    ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

           Шүүхийн хэлэлцүүлгээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.Үүнд:

 

Шүүгдэгч Ц.М шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ: “ Би 2021 оны 10 сарын 15-ны өдөр 17 цаг өнгөрч байхад 62-69 ДУА улсын дугаартай Портер-2 маркийн машинтай ЭКО дэлгүүрийн үүднээс хойшоо явж байгаад Эко дэлгүүр рүү эргэхэд уулзвараас наашаа мотоцикл гарч байхыг хараад замаас гартал хурдтай мотоцикл ирээд хажуугаас мөргөсөн. Тэгээд бууж очоод гайгүй юу гээд цагдаа, эмнэлэг дуудсан. Шинжээчийн дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрч байна. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна.” гэв.   

 

Хохирогч Д.А шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэгтээ: “Би 2021 оны 10 сарын 15-ны өдөр 17 цагийн үед ажлаасаа чөлөө авч гэртээ харьж нохойгоо уяад буцаад гэрлэн дохиогоор урагшаа гараад явсан. Би 1, 2, 3-р араандаа хийх гээд татахад урдаас машин ирж яваа харагдсан. Энэ машин чигээрээ явж байна гэж хараад би чигээрээ давхитал урдаас гэнэт машин эргэж орж ирсэн. Би тоормос гишгээд араар нь гарах гэснээ урдаас машин гараад ирэх болов уу? гээд баруун тал руу дараад шороон замаар гараад тэр машинтай мөргөлдсөн. Нэг мэдсэн түргэний машин ирсэн байсан. Удалгүй эмнэлэгт очсон. Эмнэлэгт очоод биед үзлэг хийж, шинжилгээ аваад коронатай байна гээд эмнэлгээс гарсан. Миний нэг шүд унасан, нөгөө шүд нь унаагүй байсан. Би нэг шүд унасан байна гэж хэлтэл эмч яаралтай тусламжийн хуудас дээрээ бичээгүй байна гэж хэлж байсан. Баруун талын эгэм хугарсан, хүзүүний сэртэн хугарсан. Би эмнэлгийн гадаа хохирогчтой уулзаад хот явж үзүүлэх юм байна надад 13А бичиж өгсөн гэж хэлсэн. Тэгэхэд надад 500.000 төгрөг өгсөн. Хотод очоод үзүүлэх гэтэл доод тал 520.000 төгрөг, дээд тал нь 600.000 төгрөг шаардлагатай болсон. Тэгээд мөнгө нь хүрэхгүй байна гээд өөрт нь хэлсэн. Одоо ажил хийхэд баруун талын гар хүрзээр юм хийх нөхцөлгүй болсон. Миний эгмийг аймгийн эмч үзээд хажуу талыг нь хөрөөдөж хадах юм байна гэж хэлсэн. Аймагт хийх эмч ховор байгаа ярилцаж байж болно гээд 30 хоногийн акт бичиж өгсөн. Намайг өнгөрөөд эргэсэн бол ийм асуудал болохгүй байсан гэж бодож байна. Энэ хүний эргэх миний явах 2 таарсан. Хохирлыг барагдуулмаар байна. Өнөөдөр бол гомдолтой байна. Би эхнэр хүүхдээ тэжээгээд явдаг. Тухайн байгууллагадаа 8 жил ажиллаж байна, гомдолтой байна. Над руу ганц ч яриагүй их сэтгэлгүй хүн байна гэж харж байгаа. Надад эгэм хадуулах зардал мөнгө байхгүй. Мотоциклын зардал, эрүүл мэндийн зардлыг өгнө гэвэл баярлаж байна. Цаашид би ажил хийж чадахгүйгээ мэдсэн. Намайг өнгөрөөгөөд эргээгүйд л гомдолтой байна” гэв.

 

        Хохирогч Д.Агийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны орой 17 цаг 30 минутын үед өөрийн гэр болох Сайнцагаан сумын 6 дугаар багийн Малчны 02-04 тоотод оччихоод буцаад ажил руугаа буюу Тэвшийн говь ХХК-ийн 2 дугаар зуух руу явж байсан. Би “А” дэлгүүрийн зүүн талд байх 4 замын уулзвараар ногоон гэрлээр нэвтэрч урагшаа чиглэлтэй явж байтал өөдөөс цагаан өнгийн Портер маркийн машин ирж байгаа харагдсан. Уг машин гэнэт л зүүн гар тийш буюу миний урдуур Эко дэлгүүрийн зогсоол руу эргэсэн. Би уг машины урдуур нь гаръя гэж бодоод баруун гар тийш дарсан боловч машин зогсоогүй тул тухайн машины буруу талынх нь хаалганы нугас хэсгийг мөргөсөн. Мотоциклыг 2021 оны 9 сард зүс таних хүнээс 800.000 төгрөгөөр авсан. Миний баруун эгэм хугарсан, хүзүүний 7 дахь сэртэн хугарсан дээд эрүүний урд талын 2 шүдний зүүн талынх нь 2 шүд унасан. Баруун нүд хөхөрсөн байсан. Одоо хүзүү байнга өвддөг, толгой хааяа өвдөж байгаа, баруун талын шүд угаараа өвдөөд байгаа. Би гомдолтой байна. Мөнхдэлгэр 500.000 төгрөг өгсөн боловч Улаанбаатар хотод очоод эмнэлэгт үзүүлэхэд хүрээгүй. Болдог бол М-ийгдагуулж явж эмнэлэгт үзүүлмээр байна. Би бичиг үсэг мэдэхгүй тул өмгөөлөгч авч байгаа, өмгөөлөгчийн зардлыг бас тухайн хүнээс гаргуулмаар байна. ” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 13-14 хуудас/

 

         Гэрч Ц.М-ийн: “Нөхөр бид хоёр 2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Мандалын 14-11 тоотоос гараад зүүн хойно Б-ы 18-4 тоотод байх хадам ээж дээрээ оччихоод хөдөө буцах гээд явж байсан юм. Тэгээд замаараа Эко дэлгүүр орж ойр зуурын юм авах гээд эргэтэл хойноос урагшаа чиглэлтэй мотоцикл давхиж орж ирээд миний сууж явсан талаас хүчтэй мөргөөд зогссон. Манай нөхөр буугаад очтол машины урд талын дугуйны дэргэд бараан өнгийн хувцастай эрэгтэй хүн сууж байхаар нь очоод гайгүй юу гэж хэлээд цагдаад дуудлага өгсөн.” гэсэн мэдүүлэг/хх-ийн 15-16 хуудас/

 

        Зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн 01 хуудас/

        Хэрэг осол гарсан газар хийсэн хэмжилтийн бүдүүвч зураг, хэргийн газраас авсан шинжээчийн гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 02-07 хуудас/

        Дундговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 10 сарын 20-ны өдрийн 253 дугаартай “Ц.М-ийн биед гэмтэл тогтоогдсонгүй” гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 20-21 хуудас/

          Яаралтай тусламжийн хуудас /Ц.М-т үзлэг хийсэн тухай/ /хх-ийн 23 хуудас/

         Дундговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдрийн 21 дугаартай:

          “1.Д.А-гийн биед баруун эгэм ясны далд хугарал, хүзүүний 6, 7-р нугалмын арын сэртэнгийн хугарал гэмтэл тогтоогдлоо.

           2.Тухайн гэмтлүүд хязгаарлагдмал хатуу гадаргуутай зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байна. Хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой.

          3.Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1 дэх хэсэгт зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна.

          4. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар тогтонги алдалтад нөлөөлөх эсэх нь эмчилгээ эдгэрлээс хамаарна.” гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 27-28 хуудас/

         Дундговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 25 дугаартай: “ -Д.А-гийн биед нэмэлтээр хийсэн үзлэгээр баруун дээд 1 дүгээр шүдний уналт, зүүн дээд 1-р шүдний хүзүү хэсгийн хугарал гэмтэл тогтоогдлоо.

         - Шүд унасан, хугарсан цаг хугацааг тогтоох боломжгүй, хуучин гэмтэл байна.

          -Шүд унасан гэмтэл нь хязгаарлагдмал хатуу гадаргуутай зүйлийн 1 удаагийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой байна.

          -Дээрх гэмтэл нь учрах үедээ эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.2-т зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

         -2021 оны 10 сарын 21-ний өдрийн 21 дугаартай дүгнэлтийн “Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна гэсэн нь өөрчлөгдөхгүй ” гэх шинжилгээний нэмэлт дүгнэлт /хх-ийн 100-102-р хуудас/

         А-ийн бүсэлхий нурууны рентген зураг, хүзүү нурууны рентген зураг /хх-ийн 29 хуудас/

         А-ийн ясны рентген зураг, цээжний рентген зураг /хх-ийн 30 хуудас/

         Үзлэгийн тэмдэглэл /хх-ийн 31 хуудас/

         Мөрдөгчийн 2021 оны 11 сарын 05-ны өдрийн 16 дугаартай: “Улсын дугаар номергүй ногоон өнгийн “Даюун” маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Д.А нь Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7. Жолоочид дараах зүйлийг хориглоно. а/.Тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй (жолоодлогын дадлага хийхээс бусад тохиолдолд), эсвэл согтууруулах ундаа мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. Мөн дүрмийн 3.4. Жолооч дараах үүргийг хүлээнэ. в/мотоцикл мопед жолоодохдоо хамгаалах малгайг зааврын дагуу өмсөх гэсэн заалтуудыг зөрчсөн байна. Улсын дугаар номергүй ногоон өнгийн “Даюун” маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Д.Агийн гаргасан зөрчлүүд нь осол гарахад нөлөөлөөгүй байна.

           -62-69 ДУА улсын дугаартай Портер-2 маркийн тээврийн хэрэгслийн жолооч Ц.Мнь Монгол Улсын “Замын хөдөлгөөний дүрэм”-ийн 10.9 “Уулзвараас бусад газарт жолооч зүүн гар тийшээ буюу буцаж эргэхдээ өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарсан байна” гэх магадлагаа /хх-ийн 48 хуудас/

 

          Дундговь аймаг дахь Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасгийн зохицуулагч цагдаагийн дэслэгч Б.Т-ын 2021 оны 10 сарын 19-ний өдрийн:  “2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Сайнцагаан сумын 7 дугаар багийн нутагт “Портер-2” маркийн 62-69 ДУА улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодож явсан Ц.М нь Монгол Улсын “Замын хөдөлгөөний дүрэм”-ийн 10.9 “Уулзвараас бусад газарт жолооч зүүн гар тийшээ буюу буцаж эргэхдээ өөдөөс чигээрээ яваа болон баруун гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөн” гэх зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт /хх-ийн 75 хуудас/

 

       “Хөрөнгө Эстимэйт” ХХК-ны 2021 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн 10066 дугаартай: “Улсын дугааргүй, ногоон өнгийн “Даюун” маркийн мотоциклд учирсан эвдрэл гэмтлийн зардал 315.000 төгрөг” гэсэн авто машин техникийн эвдрэл, хохирлын үнэлгээний тайлан /хх-ийн 43 хуудас/

 

          Тэвшийн говь ХХК-ийн 2021 оны 11 сарын 09-ний өдрийн 1/98 дугаартай тодорхойлолт,

          Хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ, түүний хавсралтууд

          Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 4 дүгээр багийн засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 62 хуудас/

           Ц.М-ийн 2020 оны малын А дансны хуулбар /хх-ийн 63 хуудас/

           Шүүгдэгчийн арилжааны банк дахь дансны хуулга /хх-ийн 68-70 хуудас/

           Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 85 хуудас/

           Гэрэлт инээмсэглэл эмнэлгийн тодорхойлолт /хх-ийн 109 хуудас/

           Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс шинээр гаргаж өгсөн хохирогчид 500.000 төгрөгийн хохирол төлсөн баримт болон хэрэгт авагдсан бусад баримтуудийг шинжлэн судлав.

 

          Хэрэгт авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрх баримтуудыг мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлж авсан байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлж  шийдвэрлэлээ.

 

Шүүгдэгчийн гэм буруу, хуулийн зүйлчлэлийн талаар:

 

          Шүүгдэгч Ц.М нь нь 2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 7 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт “Эко” хүнсний дэлгүүрийн зүүн талын 2 урсгалтай асфальтан зам дээр “Портер-2” маркийн 62-69 ДУА улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг ертөнцийн зүгээр урдаас хойш чиглэлд жолоодож яваад Монгол Улсын “Замын хөдөлгөөний дүрэм”-ийн 10.9 “Уулзвараас бусад газарт жолооч зүүн гар тийшээ буюу буцаж эргэхдээ өөдөөс чигээрээ яваа болон зүүн гар тийш эргэх тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгнө” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас “Даюун” маркийн улсын дугааргүй мотоциклтой мөргөлдөж, мотоциклын жолооч Д.Агийн эрүүл мэндэд зүүн дээд 1 дүгээр шүдний  хүзүү хэсгийн хугарал буюу хөнгөн хохирол, баруун эгэм ясны далд хугарал, хүзүүний 6, 7 дугаар нугалмын арын сэртэнгийн хугарал гэмтэл буюу хүндэвтэр хохирол учруулсан болох нь:

      шүүгдэгч Ц.М-ийн шүүхийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн өөрийн гэм буруугаа хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг болон хохирогч Д.Агийн мэдүүлгээр

         мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн хохирогч Д.А гийн “2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны орой 17 цаг 30 минутын үед ....“А” дэлгүүрийн зүүн талд байх 4 замын уулзвараар ногоон гэрлээр нэвтэрч урагшаа чиглэлтэй явж байтал өөдөөс цагаан өнгийн Портер маркийн машин ирж байгаа харагдсан. Уг машин гэнэт л зүүн гар тийш буюу миний урдуур Эко дэлгүүрийн зогсоол руу эргэсэн. Би уг машины урдуур нь гаръя гэж бодоод баруун гар тийш дарсан боловч машин зогсоогүй тул тухайн машины буруу талынх нь хаалганы нугас хэсгийг мөргөсөн. .....Миний баруун эгэм хугарсан, хүзүүний 7 дахь сэртэн хугарсан дээд эрүүний урд талын 2 шүдний зүүн талынх нь 2 шүд унасан. Баруун нүд хөхөрсөн байсан. Одоо хүзүү байнга өвддөг, толгой хааяа өвдөж байгаа, баруун талын шүд угаараа өвдөөд байгаа” гэх мэдүүлэг,

          гэрч Ц.М-ийн: “Нөхөр бид хоёр 2021 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр ....замаараа Эко дэлгүүр орж ойр зуурын юм авах гээд эргэтэл хойноос урагшаа чиглэлтэй мотоцикл давхиж орж ирээд миний сууж явсан талаас хүчтэй мөргөөд зогссон. Манай нөхөр буугаад очтол машины урд талын дугуйны дэргэд бараан өнгийн хувцастай эрэгтэй хүн сууж байхаар нь очоод гайгүй юу гэж хэлээд цагдаад дуудлага өгсөн” гэх мэдүүлгүүд

        хэрэгт цугларсан Дундговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч М.Б-ийн2021 оны 10 сарын 21-ний өдрийн 21 дугаартай, 2021 оны 11 сарын 25-ны өдрийн 25 дугаартай дүгнэлтүүд, иргэн Ц.М-ээсДундговь аймгийн Цагдаагийн газарт хандан гаргасан гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл, хэрэг осол болсон газар хэмжилт хийсэн бүдүүвч, гэрэл зургийн үзүүлэлт, Дундговь аймаг дахь цагдаагийн газрын замын цагдаагийн тасгийн зохицуулагч цагдаагийн дэслэгч Б.Т-ын зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт, Хөрөнгө эстимэйт ХХК-ийн 2021 оны 11 сарын 01-ний өдрийн 10066 дугаартай дүгнэлт, 2021 оны 11 сарын 05-ны өдрийн 16 дугаартай мөрдөгчийн магадлагаа зэргээр тогтоогдож байна.

 

Шүүгдэгч Ц.М-ийн дээрх үйлдэл нь  хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байх бөгөөд Дундговь аймгийн Прокурорын газрын ахлах прокуророос түүнийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн хуулийн зүйл хэсэг тохирсон байна.

 

          Шүүгдэгч Ц.М-ийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар өөрийн үйлдлийн улмаас хохирол, хор уршиг учрах боломжтойг урьдчилан мэдэх ёстой, мэдэх боломжтой байсан боловч мэдэлгүй үйлдсэний улмаас хохирол, хор уршиг учруулсан гэм буруугийн болгоомжгүй хэлбэртэй, шүүгдэгчийн гэмт үйлдэл болон гэмт хэргийн улмаас хохирогч, иргэний нэхэмжлэгчид учирсан хохирол, хор уршиг нь хоорондоо шалтгаант холбоотой байна.

 

Иймд шүүх шүүгдэгч Ц.М-ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1  дэх хэсэгт заасан заасан “хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

         

             Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Ч шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ 2021 оны 11 сарын 25-ны өдрийн 25 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр хохирогчийн биед шүд унасан гэх дүгнэлт гарсан цаг хугацааг осол гарсан цаг хугацаа гэж тодорхойлох боломжгүй гэж мэтгэлцэж байх боловч Д.Агийн 2021 оны 10 сарын 29-ний өдөр хохирогчоор өгсөн “...баруун эгэм хугарсан, хүзүүний 7 дахь сэртэн хугарсан дээд эрүүний урд талын 2 шүдний зүүн талынх нь 2 шүд унасан. Баруун нүд хөхөрсөн байсан. Одоо хүзүү байнга өвддөг, толгой хааяа өвдөж байгаа, баруун талын шүд угаараа өвдөөд байгаа” гэх, шүүх хуралдаанд өгсөн “Нэг мэдсэн түргэний машин ирсэн байсан. Удалгүй эмнэлэгт очсон. Эмнэлэгт очоод биед үзлэг хийж, шинжилгээ аваад коронатай байна гээд эмнэлгээс гарсан. Миний нэг шүд унасан, нөгөө шүд нь унаагүй байсан. Би нэг шүд унасан байна гэж хэлтэл эмч яаралтай тусламжийн хуудас дээрээ бичээгүй байна гэж хэлж байсан. Баруун талын эгэм хугарсан, хүзүүний сэртэн хугарсан.” гэх, Дундговь аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч М.Б-ийн2021 оны 11 сарын 25-ны өдрийн 25 дугаартай “...шүд унасан гэмтэл нь хязгаарлагдмал хатуу гадаргуутай зүйлийн 1 удаагийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой байна” гэх дүгнэлт, шүүгдэгч Ц.М-ийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн “шинжээчийн дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрч байна” гэх мэдүүлгүүдээр хохирогчийн биед учирсан зүүн дээд 1 дүгээр шүдний хүзүү хэсгийн хугарал гэмтэл нь осол болсон цаг хугацаатай шалтгаант холбоотой болох нь тогтоогдож байна.

 

               Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршиг төлбөрийн талаар:

 

         Шүүгдэгч Ц.М нь 2021 оны 10 сарын 28-нд өдөр Б.Рэнцэндорж гэх хүний 5458060020 дугаарын Хаан банкны дансанд “А-д эмчилгээний зардал” утгатайгаар 500.000 төгрөг төлж барагдуулсан талаарх баримтыг шүүгдэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд шинээр гаргаж өгсөн бөгөөд оролцогчид энэ талаар маргаагүй болно.

 

       Шүүх хуралдаанд хохирогч Д.А нь шүүгдэгч Ц.М-ээс өмгөөллийн хөлс 500.000 төгрөг, шүд хийлгэх зардал 280.000 төгрөг, мотоциклд учирсан хохирол 315.000 төгрөг нийт 1.095.000 төгрөгийг нэхэмжилнэ гэжээ.

        Шүүх хавтаст хэргийн 109 дүгээр талд авагдсан Гэрэлт инээмсэглэл шүдний эмнэлгийн “Д-ийн А....13, 22 шүд тулгууртай металл шаазан авагддаггүй шүдэлбэр хийх, 1 бүрээс 280.000 төгрөг, нийт 5 ширхэг бүрээс 1.400.000 төгрөг”, эмч Н гэх баримт нь хэвлэмэл хуудас дээр бичигдээгүй, Д.Ад хэзээ эмчилгээ үйлчилгээ үзүүлсэн нь тодорхойгүй нотлох баримтын шаардлага хангахгүй байх тул шүүх нотлох баримтаар үнэлэх боломжгүй байна. Иймд хохирогчийн шүд хийлгэх зардал 280.000 төгрөгийг хэлэлцэхгүй орхив.

 

         Хохирогч Д.Ад учирсан хохирол нь шүүгдэгч Ц.М-ийн хууль бус үйлдэлтэй шууд шалтгаант холбоотой, Д.А нь бичиг үсэг мэдэхгүй Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлд заасан өмгөөлөгч оролцуулахгүйгээр хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг явуулж болохгүй этгээд байх тул өмгөөлөгчийн зардал 500.000 төгрөг, тээврийн хэрэгсэлд учирсан хохирол учирсан хохирол 315.000 төгрөг, нийт 815.000 төгрөгийг шүүгдэгчээс гаргуулах хууль зүйн үндэслэлтэй байна. Үүнээс шүүгдэгчийн 2021 оны 10 сарын 28-ны өдөр хохирогчид төлсөн 500.000 төгрөгийг хасч, тээврийн хэрэгсэлд учирсан хохирол 315.000 төгрөгийг шүүгдэгч Ц.М-ээс гаргуулан хохирогчид олгохоор шийдвэрлэлээ.

 

            Хохирогч Д.А нь эгмээ хадуулах шаардлагатай ч зардал мөнгө байхгүй гэж мэдүүлж байх тул хохирогч нь хохирлын хэлэлцэхгүй орхисон хэсэг болон цаашид гарах эмчилгээний зардлын баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэлээ хангуулах эрхтэй болохыг заах нь зүйтэй.

 

  Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

       Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахдаа тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэний дараа хохирогчид эмнэлгийн туслалцаа үзүүлсэн, хохирол 500.000 төгрөг төлсөн зэргийг Эрүүгийн хуулийн  6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2-т заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзэж, Эрүүгийн хуулийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн  хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

         

            Дээр дурдсан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болон шүүгдэгчийн хувийн байдал, улсын яллагч, өмгөөлөгч нарын санал зэргийг харгалзан Эрүүгийн  хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулж, хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэлээ.

 

             Хэрэгт хамаарал бүхий бусад нөхцөл байдлын талаар:

 

          Шүүгдэгч Ц.М нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч хохирогчид 500.000 төгрөг төлсөн, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдав.

 

          Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гэрч Ц.Б-ийн/хх-ийн 96-97 тал/ мэдүүлгийг нотлох баримтаар шинжлэн судалсан боловч мөрдөгч Ц.Ань /2021 оны 11 сарын 25-ны өдрийн гэрчид эрх, үүрэг тайлбарласан, хууль сануулсан баталгаанд гарын үсгээ зураагүй/ гэрчид хуульд заасан эрх, үүргийг тайлбарлаж, хууль сануулаагүй хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн байх тул гэрч Ц.Б-ийн мэдүүлгийг шүүх нотлох баримтаар үнэлээгүй болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.13, 38.1, 38.2 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 

          1. Шүүгдэгч А овогт Ц-ийн М-ийг хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.  

           

          2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар  шүүгдэгч А овогт Ц-ийн М-т 450 /дөрвөн зуун тавь/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ял оногдуулан шийтгэсүгэй.

 

          3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.М нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 /гурав/  сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

 

          4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.М нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжийг 1 хоногоор тооцон хорих ялаар сольдог болохыг шүүгдэгчид анхааруулсугай.

 

          5. Шүүгдэгч Ц.М нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй,  битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, хохирогчид 500.000 төгрөг төлсөн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

          6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч Д.А гийн шүд хийлгэх зардал 280.000 төгрөгийг хэлэлцэхгүй орхиж, хохирогч хохирлын хэлэлцэхгүй орхисон хэсэг болон цаашид гарах эмчилгээний зардлын баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч Ц.М-ээс нэхэмжлэх эрхтэй болохыг заасугай.

 

          7. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.М-ээс315.000 төгрөг гаргуулан хохирогч Д.Ад олгосугай.

 

          8. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ц.М-т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

          9. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч гардуулсан  буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд зааснаар хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор  Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

                   ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                        З.УУГАНБАЯР