2022         02          10                                          2022/ШЦТ/23

       

       МОНГОЛ УЛСЫН Н*******РИЙН ӨМНӨӨС

 

                        

******* дүүргийн *******рүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Байгалмаа даргалж, тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулж, Нийслэлийн ******* дүүргийн прокурорын газраас *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* холбогдох эрүүгийн 2204000000007 дугаартай хэргийг 2022 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

             Шүүх хуралдаанд:

 Нарийн бичгийн дарга                                Б.Наранжаргал

 Улсын яллагч                                                Б.Билгүүн

 Шүүгдэгч                                                  ******* нар оролцов.

 

Монгол улсын иргэн, .........оны ....... дугаар сарын .......-ны өдөр .......хотод төрсөн, ..... настай, ....., .....боловсролтой, ......мэргэжилтэй, “...........” ХХК-нд ......... ажилтай, ам бүл ......,., ......хамт ******* дүүргийн ....дугаар хороо, ........ тоотод оршин суух, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, Б овгийн Б ******* /РД:/

******* нь ******* хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас маргалдан, улмаар түүний нүүрэн тус газарт шилэн аяга /стакан/ шидэж хагалан биеийн эрүүл мэндэд нь духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны зүүн хэсэгт зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт дараах баримтуудыг хэлэлцүүлэв. Үүнд:

Шүүгдэгч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүх хуралдаанд мэдүүлсэн: “........оны .....дугаар сарын .-ний орой ....цагийн үед ******* гаднаас эрүүл орж ирсэн. Тэгээд манай нөхөр ******* хамт 1 шил архи хувааж уусан. Манай нөхөр уг архинаас бага хэмжээтэй уугаад унтаад өгсөн. Харин Б ах уг архийг ганцаараа уугаад дуусгасан. Тэгээд шөнөжингөө унтахгүй олон юм ярьсаар байгаад өглөө болсон. Өглөө Б ах намайг элдэв үгээр хэлээд байхаар нь миний уур хүрээд Б ах руу стакан аваад шидчихсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 53/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “.........оны ....дугаар сарын .....-ний орой ..цаг .минутын үед ******* дүүргийн . дугаар хороо, ..тоотод ганцаараа архи уугаад унтсан. Өглөө сэрээд бэр ******* ялихгүй зүйлээс болж маргалдсан. Тухайн үед миний уусан архи сайн гараагүй байсан болохоор болсон явдлын талаар сайн санахгүй байна. Маргалдаж байтал ******* над руу шилэн аяга шидэх шиг болсон. *******мнэлэгт оёдол тавиулсан, өөр эмчилгээ хийгээгүй. Ямар нэгэн зардал гараагүй. Надад ямар нэгэн гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24/

Мөрдөн байцаалтад насанд хүрээгүй гэрч *******.******* мэдүүлсэн: “....оны .дугаар сарын .-ний орой гаднаас ******* ах орж ирээд, аавтай цуг архи ууж байгаад аав түрүүлээд унтаад өгсөн. Өглөө сэртэл Б ах ээжийг элдэв янзаар хэлээд байсан. Тэгээд ээж шүүгээн дээр байсан стаканыг аваад Б ах руу шидээд толгойг нь оночихсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30/,

              Шүүхийн шинжилгээ үндэсний хүрээлэнгийн Хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжээчийн 2022 оны 1 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 09/шэ045 дугаартай дүгнэлтэд: “******* биед духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны зүүн хэсэгт зулгаралт гэмтэл  тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь иртэй, ирмэгтэй зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр учирсан байх боломжтой. Дээрх духны оёдолтой шарх гэмтэл нь гэмтлийн журам тогтоом журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт шинжээч эмч Ө.Шаарийбуу гэжээ. /хх-ийн 41-42/,

              Хэргийн газар үзлэг хийсэн “...хэрэг учрал болсон гэх газар нь ******* дүүргийн .дугаар хороо, .. тоот байв. Стаканы хагарсан хэсгүүдийг түр хураан авав” гэсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 2-5/

Хохирогч ******* согтуурлын зэрэг шалгасан тухай тэмдэглэлээр “...******* нь 2.06 хувьтай...” гэжээ, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 7, 17/

Яаралтай тусламжийн хуудсаар “...******* нь дух хөмсөгний ил шархтай ариутгал хийж оёдол хийв...” гэжээ. /хх-ийн 39-40/

Хохирогч ******* Прокурорын газарт гаргасан хүсэлтэд “Миний бие нь ******* нэхэмжлэх зүйл, гомдол санал байхгүй” гэжээ. /хх-н 68/

           Иргэний оршин суугаа газрын газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаагаар “...******* нь Улаанбаатар хотын ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, *******ын 29 тоот” гэжээ. /хх-ийн 63/

 Мөрдөгчийн эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоолоор “...Хэрэг бүртгэлийн 2204000000007 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан авсан тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхий хэсгийг эд мөрийн баримтаар тооцсугай” гэжээ. /хх-ийн 20-21/

 Хохирогч ******* нүүрэн хэсгийг харуулсан гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 16/

              Иргэний үнэмлэхний лавлагаагаар “...регистрийн дугаартай Б овгийн Б *******...” гэжээ.  /хх-н 64/,

Шүүгдэгч ******* нь “Цагдаагийн ерөнхий газрын МНБГ-ын лавлагаа санд урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй” гэх эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах  хуудас /хх-н 55/ болон бусад бичгийн нотлох баримтуудыг талуудын хүсэлтээр шинжлэн судалсан болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас шүүхэд танилцуулсан нотлох баримтыг шүүхэд хэлэлцүүлэхгүй байх, нотлох баримтаас хасуулах, нотлох баримтыг шинжлэн судлах дараалалд өөрчлөлт оруулах талаар санал, хүсэлт гараагүй болно. Мөн *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулж тогтоосон байх тул прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд ******* холбогдох хэргийн гэм буруугийн асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэх боломжтой байна.

Шүүхээс тогтоосон хэргийн нөхцөл байдал, хууль зүйн дүгнэлт.              

          1.Гэм буруугийн болон гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын талаар

Улсын яллагчаас “шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар нотлогдож байгаа тул түүнийг *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцуулах” гэсэн дүгнэлтийг гаргасан, шүүгдэгч ******* нь хэргийн үйл баримт, зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14 дэх хэсэг, *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт тус тус заасан “хууль зүйн туслалцаа авах, өмгөөлүүлэх” эрхээсээ сайн дураараа татгалзаж, өөрт холбогдох эрүүгийн хэргийг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд “өөрийгөө өмгөөлж өмгөөлөгчгүй оролцоно” гэх хүсэлтийг /хх-ийн        85/ шүүхэд бичгээр гаргасан тул шүүгдэгчийн “өөрийгөө өмгөөлөх” эрхийг нь хангасан болохыг тэмдэглэв.

Прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгчийн холбогдсон хэрэгт гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ *******рүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт, шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтуудыг үндэслэн дүгнэхэд:

Шүүгдэгч ******* нь . оны .дүгээр сарын .-ний өглөө .цагийн үед Нийслэлийн ******* дүүргийн .дугаар хороо, .тоотод хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас хохирогч ******* нүүр лүү шилэн аяга /стакан/ шидэж хагалан улмаар түүний биеийн эрүүл мэндэд нь духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны хэсэгт зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь:

-шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн “...Өглөө Б ах намайг элдэв үгээр хэлэхээр нь миний уур хүрээд Б ах руу стакан аваад шидчихсэн” гэх мэдүүлэг, мөрдөн байцаалтад хохирогч ******* “...Маргалдаж байтал ******* над руу шилэн аяга шидэх шиг болсон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24/, насанд хүрээгүй гэрч *******.******* “...Өглөө сэртэл Болдсүх ах ээжийг элдэв янзаар хэлээд байсан. *******эж шүүгээн дээр байсан стаканыг аваад Б ах руу шидээд толгойг нь оночихсон” гэсэн” /хх-ийн 30/  гэсэн мэдүүлэг, хохирогчийн биед духны хэсэгт оёдолтой шарх бүхий хөнгөн хохирол учирсан болохыг тогтоосон шинжээчийн 2022 оны 1 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 09/шэ045 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 41-42/, хохирогчийн согтуурлын зэрэг шалгасан тухай тэмдэглэл, яаралтай тусламжийн хуудас болон бусад бичгийн нотлох баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэгдсэн дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

Тухайн гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан нөхцөлийг “хохирогчийн буруутай үйлдэл” нөлөөлсөн байна гэж дүгнэв.

Шүүгдэгчийн үйлдэл нь Монгол улсын Үндсэн хууль болоод *******рүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрх, эрх чөлөө, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд нь гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр халдаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулж буй нь гэмт үйлдэл болно.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдэл нь *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байх тул Прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл зөв байна. Иймд улсын яллагчийн дүгнэлтийг хүлээн авч, шүүгдэгч ******* дээрх зүйл, хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэв.

*******нэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* биед духны хэсэгт оёдолтой шарх бүхий хөнгөн хохирол учруулсан байна.

 Хохирогч ******* нь мөрдөн байцаалтын шатанд болон прокурорын газарт гаргасан хүсэлтдээ “гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн ба энэ талаарх хүсэлтээ хавтаст хэргийн 68 дугаар талд ирүүлсэн байна. Иймд шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.  

           2. *******рүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар.

 

Улсын яллагчаас дүгнэлтдээ “Шүүхээс ******* гэм буруутайд тооцсон тул түүнд *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах, торгох шийтгэлийг 90 хоногийн хугацаанд төлж барагдуулах” гэсэн дүгнэлтийг гаргасан, шүүгдэгч ******* нь өөрийгөө өмгөөлөн оролцохдоо улсын яллагчийн дүгнэлттэй мэтгэлцээгүй.

******* нь “урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй ам бүл 7, нөхөр, 5 хүүхдийн хамт амьдардаг, “Гүүд маркет” ХХК-нд худалдааны зөвлөх ажилтай” зэрэг хувийн байдлууд тогтоогдов.

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд *******рүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл тогтоогдоогүй.

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад прокурорын хяналтад ******* нь өөрт холбогдох эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасныг прокурор 2022 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 05 дугаартай тогтоолоор шийдвэрлэж, түүнд 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял оногдуулах эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээг мөн өдрөө танилцуулахад, зөвшөөрсөн байх тул уг хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд шилжүүлжээ. /хх-ийн 70-73/

*******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт “Шүүх хялбаршуулсан журмаар хэргийг хянан шийдвэрлэх үндэслэл тогтоогдвол шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, *******рүүгийн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 5.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, 5.5 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 6.7 дугаар зүйлд заасныг баримтлан прокурорын саналын хүрээнд шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүйгээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай шийдвэр гаргана” гэж заасан.

Иймд шүүгдэгч ******* нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, бусдад төлөх төлбөргүй, прокурорын танилцуулсан эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний талаар маргаагүй тул ******* дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурорын шүүхэд ирүүлсэн саналын хүрээнд ******* 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял оногдуулж, түүнд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэв.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгаж шийдвэрлэх нь зүйтэй.

Хэргийн хамт шийдвэрлэвэл зохих битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй зэргийг тус тус тогтоолд дурдах нь зүйтэй.         

*******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 2, 5 дахь хэсгүүд, *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсгүүд, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйл, 36.10 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон  ТОГТООХ нь:

 

1.Шүүгдэгч ******* овгийн ******* *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд  тооцсугай.

2. *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ******* овгийн ******* 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй.

3. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт зааснаар уг торгуулийн ялыг шүүхийн шийдвэрийг хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 90 хоногийн дотор хэсэгчлэн биелүүлэх үүрэгтэйг ******* мэдэгдсүгэй.

4. *******рүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар торгох ялыг хуульд заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг ******* мэдэгдсүгэй.

5. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдэж, уг тогтоол хүчин төгөлдөр болтол ******* урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1 дүгээр зүйлийн 8 дахь хэсгийн 8.5 дахь заалтад зааснаар энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг тус шүүхийн эд мөрийн баримт устгах комисст даалгасугай.

7. ******* холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тодорхойлж ирүүлээгүй, хохирогч ******* төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

8. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар прокурор, дээд шатны прокурор, ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах эрхтэй.

9. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, ялтанд урьд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

        Д*******РГ*******Л*******ГЧ,  ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                       Б.Б*******ЙГ*******ЛМ**************

    2022         02          10                                          2022/ШЦТ/23

       

       МОНГОЛ УЛСЫН Н*******РИЙН ӨМНӨӨС

 

                        

******* дүүргийн *******рүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Байгалмаа даргалж, тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулж, Нийслэлийн ******* дүүргийн прокурорын газраас *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* холбогдох эрүүгийн 2204000000007 дугаартай хэргийг 2022 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

             Шүүх хуралдаанд:

 Нарийн бичгийн дарга                                Б.Наранжаргал

 Улсын яллагч                                                Б.Билгүүн

 Шүүгдэгч                                                  ******* нар оролцов.

 

Монгол улсын иргэн, 1987 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 35 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, сэтгүүлч мэргэжилтэй, “Гүүд маркет” ХХК-нд худалдааны зөвлөх ажилтай, ам бүл 7, нөхөр, 5 хүүхдийн хамт ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, *******ын 29 тоотод оршин суух, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, Б овгийн Б ******* /РД:/

******* нь ******* хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас маргалдан, улмаар түүний нүүрэн тус газарт шилэн аяга /стакан/ шидэж хагалан биеийн эрүүл мэндэд нь духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны зүүн хэсэгт зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт дараах баримтуудыг хэлэлцүүлэв. Үүнд:

Шүүгдэгч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүх хуралдаанд мэдүүлсэн: “...2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний орой 21 цагийн үед ******* гаднаас эрүүл орж ирсэн. Тэгээд манай нөхөр ******* хамт 1 шил архи хувааж уусан. Манай нөхөр уг архинаас бага хэмжээтэй уугаад унтаад өгсөн. Харин Б ах уг архийг ганцаараа уугаад дуусгасан. Тэгээд шөнөжингөө унтахгүй олон юм ярьсаар байгаад өглөө болсон. Өглөө Б ах намайг элдэв үгээр хэлээд байхаар нь миний уур хүрээд Б ах руу стакан аваад шидчихсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 53/,

Хохирогч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн: “...2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний орой 23 цаг 30 минутын үед ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, *******ын 26 тоотод ганцаараа архи уугаад унтсан. Өглөө сэрээд бэр ******* ялихгүй зүйлээс болж маргалдсан. Тухайн үед миний уусан архи сайн гараагүй байсан болохоор болсон явдлын талаар сайн санахгүй байна. Маргалдаж байтал ******* над руу шилэн аяга шидэх шиг болсон. *******мнэлэгт оёдол тавиулсан, өөр эмчилгээ хийгээгүй. Ямар нэгэн зардал гараагүй. Надад ямар нэгэн гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24/

Мөрдөн байцаалтад насанд хүрээгүй гэрч *******.******* мэдүүлсэн: “...2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний орой гаднаас ******* ах орж ирээд, аавтай цуг архи ууж байгаад аав түрүүлээд унтаад өгсөн. Өглөө сэртэл Б ах ээжийг элдэв янзаар хэлээд байсан. Тэгээд ээж шүүгээн дээр байсан стаканыг аваад Б ах руу шидээд толгойг нь оночихсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30/,

              Шүүхийн шинжилгээ үндэсний хүрээлэнгийн Хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжээчийн 2022 оны 1 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 09/шэ045 дугаартай дүгнэлтэд: “******* биед духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны зүүн хэсэгт зулгаралт гэмтэл  тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь иртэй, ирмэгтэй зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр учирсан байх боломжтой. Дээрх духны оёдолтой шарх гэмтэл нь гэмтлийн журам тогтоом журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт шинжээч эмч Ө.Шаарийбуу гэжээ. /хх-ийн 41-42/,

              Хэргийн газар үзлэг хийсэн “...хэрэг учрал болсон гэх газар нь ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, *******ын 26 тоот байв. Стаканы хагарсан хэсгүүдийг түр хураан авав” гэсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 2-5/

Хохирогч ******* согтуурлын зэрэг шалгасан тухай тэмдэглэлээр “...******* нь 2.06 хувьтай...” гэжээ, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 7, 17/

Яаралтай тусламжийн хуудсаар “...******* нь дух хөмсөгний ил шархтай ариутгал хийж оёдол хийв...” гэжээ. /хх-ийн 39-40/

Хохирогч ******* Прокурорын газарт гаргасан хүсэлтэд “Миний бие нь ******* нэхэмжлэх зүйл, гомдол санал байхгүй” гэжээ. /хх-н 68/

           Иргэний оршин суугаа газрын газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаагаар “...******* нь Улаанбаатар хотын ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, *******ын 29 тоот” гэжээ. /хх-ийн 63/

 Мөрдөгчийн эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоолоор “...Хэрэг бүртгэлийн 2204000000007 дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан авсан тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхий хэсгийг эд мөрийн баримтаар тооцсугай” гэжээ. /хх-ийн 20-21/

 Хохирогч ******* нүүрэн хэсгийг харуулсан гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 16/

              Иргэний үнэмлэхний лавлагаагаар “...регистрийн дугаартай Б овгийн Б *******...” гэжээ.  /хх-н 64/,

Шүүгдэгч ******* нь “Цагдаагийн ерөнхий газрын МНБГ-ын лавлагаа санд урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй” гэх эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах  хуудас /хх-н 55/ болон бусад бичгийн нотлох баримтуудыг талуудын хүсэлтээр шинжлэн судалсан болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас шүүхэд танилцуулсан нотлох баримтыг шүүхэд хэлэлцүүлэхгүй байх, нотлох баримтаас хасуулах, нотлох баримтыг шинжлэн судлах дараалалд өөрчлөлт оруулах талаар санал, хүсэлт гараагүй болно. Мөн *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулж тогтоосон байх тул прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд ******* холбогдох хэргийн гэм буруугийн асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэх боломжтой байна.

Шүүхээс тогтоосон хэргийн нөхцөл байдал, хууль зүйн дүгнэлт.              

          1.Гэм буруугийн болон гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын талаар

Улсын яллагчаас “шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар нотлогдож байгаа тул түүнийг *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцуулах” гэсэн дүгнэлтийг гаргасан, шүүгдэгч ******* нь хэргийн үйл баримт, зүйлчлэл, гэм буруугийн талаар маргаагүй.

Шүүгдэгч нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14 дэх хэсэг, *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт тус тус заасан “хууль зүйн туслалцаа авах, өмгөөлүүлэх” эрхээсээ сайн дураараа татгалзаж, өөрт холбогдох эрүүгийн хэргийг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд “өөрийгөө өмгөөлж өмгөөлөгчгүй оролцоно” гэх хүсэлтийг /хх-ийн        85/ шүүхэд бичгээр гаргасан тул шүүгдэгчийн “өөрийгөө өмгөөлөх” эрхийг нь хангасан болохыг тэмдэглэв.

Прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгчийн холбогдсон хэрэгт гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ *******рүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт, шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтуудыг үндэслэн дүгнэхэд:

Шүүгдэгч ******* нь 2022 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өглөө 7 цагийн үед Нийслэлийн ******* дүүргийн 2 дугаар хороо, ******* хэсгийн 26 тоотод хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас хохирогч ******* нүүр лүү шилэн аяга /стакан/ шидэж хагалан улмаар түүний биеийн эрүүл мэндэд нь духны хэсэгт шарх, хамрын нуруу, духны хэсэгт зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь:

-шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн хэргээ хүлээн мэдүүлсэн “...Өглөө Б ах намайг элдэв үгээр хэлэхээр нь миний уур хүрээд Б ах руу стакан аваад шидчихсэн” гэх мэдүүлэг, мөрдөн байцаалтад хохирогч ******* “...Маргалдаж байтал ******* над руу шилэн аяга шидэх шиг болсон” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24/, насанд хүрээгүй гэрч *******.******* “...Өглөө сэртэл Болдсүх ах ээжийг элдэв янзаар хэлээд байсан. *******эж шүүгээн дээр байсан стаканыг аваад Б ах руу шидээд толгойг нь оночихсон” гэсэн” /хх-ийн 30/  гэсэн мэдүүлэг, хохирогчийн биед духны хэсэгт оёдолтой шарх бүхий хөнгөн хохирол учирсан болохыг тогтоосон шинжээчийн 2022 оны 1 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 09/шэ045 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 41-42/, хохирогчийн согтуурлын зэрэг шалгасан тухай тэмдэглэл, яаралтай тусламжийн хуудас болон бусад бичгийн нотлох баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэгдсэн дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

Тухайн гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан нөхцөлийг “хохирогчийн буруутай үйлдэл” нөлөөлсөн байна гэж дүгнэв.

Шүүгдэгчийн үйлдэл нь Монгол улсын Үндсэн хууль болоод *******рүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрх, эрх чөлөө, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд нь гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр халдаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулж буй нь гэмт үйлдэл болно.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* эрүүл мэндэд хөнгөн гэмтэл учруулсан үйлдэл нь *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байх тул Прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл зөв байна. Иймд улсын яллагчийн дүгнэлтийг хүлээн авч, шүүгдэгч ******* дээрх зүйл, хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэв.

*******нэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч ******* нь хохирогч ******* биед духны хэсэгт оёдолтой шарх бүхий хөнгөн хохирол учруулсан байна.

 Хохирогч ******* нь мөрдөн байцаалтын шатанд болон прокурорын газарт гаргасан хүсэлтдээ “гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн ба энэ талаарх хүсэлтээ хавтаст хэргийн 68 дугаар талд ирүүлсэн байна. Иймд шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.  

           2. *******рүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар.

 

Улсын яллагчаас дүгнэлтдээ “Шүүхээс ******* гэм буруутайд тооцсон тул түүнд *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах, торгох шийтгэлийг 90 хоногийн хугацаанд төлж барагдуулах” гэсэн дүгнэлтийг гаргасан, шүүгдэгч ******* нь өөрийгөө өмгөөлөн оролцохдоо улсын яллагчийн дүгнэлттэй мэтгэлцээгүй.

******* нь “урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй ам бүл 7, нөхөр, 5 хүүхдийн хамт амьдардаг, “Гүүд маркет” ХХК-нд худалдааны зөвлөх ажилтай” зэрэг хувийн байдлууд тогтоогдов.

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд *******рүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл тогтоогдоогүй.

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад прокурорын хяналтад ******* нь өөрт холбогдох эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасныг прокурор 2022 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 05 дугаартай тогтоолоор шийдвэрлэж, түүнд 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял оногдуулах эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээг мөн өдрөө танилцуулахад, зөвшөөрсөн байх тул уг хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр шүүхэд шилжүүлжээ. /хх-ийн 70-73/

*******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт “Шүүх хялбаршуулсан журмаар хэргийг хянан шийдвэрлэх үндэслэл тогтоогдвол шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, *******рүүгийн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 5.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэг, 5.5 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 6.7 дугаар зүйлд заасныг баримтлан прокурорын саналын хүрээнд шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүйгээр эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай шийдвэр гаргана” гэж заасан.

Иймд шүүгдэгч ******* нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, бусдад төлөх төлбөргүй, прокурорын танилцуулсан эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний талаар маргаагүй тул ******* дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурорын шүүхэд ирүүлсэн саналын хүрээнд ******* 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял оногдуулж, түүнд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэв.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгаж шийдвэрлэх нь зүйтэй.

Хэргийн хамт шийдвэрлэвэл зохих битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүний иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй зэргийг тус тус тогтоолд дурдах нь зүйтэй.         

*******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 2, 5 дахь хэсгүүд, *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсгүүд, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйл, 36.10 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон  ТОГТООХ нь:

 

1.Шүүгдэгч ******* овгийн ******* *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд  тооцсугай.

2. *******рүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар ******* овгийн ******* 450 /дөрвөн зуун тавин/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй.

3. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлийн 160.1 дэх хэсэгт зааснаар уг торгуулийн ялыг шүүхийн шийдвэрийг хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 90 хоногийн дотор хэсэгчлэн биелүүлэх үүрэгтэйг ******* мэдэгдсүгэй.

4. *******рүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар торгох ялыг хуульд заасан хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг ******* мэдэгдсүгэй.

5. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдэж, уг тогтоол хүчин төгөлдөр болтол ******* урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.1 дүгээр зүйлийн 8 дахь хэсгийн 8.5 дахь заалтад зааснаар энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн тунгалаг цагаан өнгийн шилэн аяганы хэлтэрхийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц устгахыг тус шүүхийн эд мөрийн баримт устгах комисст даалгасугай.

7. ******* холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, энэ хэрэгт гарсан хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тодорхойлж ирүүлээгүй, хохирогч ******* төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

8. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар прокурор, дээд шатны прокурор, ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах эрхтэй.

9. *******рүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, ялтанд урьд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

        Д*******РГ*******Л*******ГЧ,  ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                       Б.Б*******ЙГ*******ЛМ**************