Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх
Шүүгч	Бямбаагийн Мөнхтуяа
Хэргийн индекс	123/2015/0009/з
Дугаар	221/МА2016/0409
Огноо	2016-06-22
Маргааны төрөл	Газар,

Холбоотой шийдвэрүүд

Шүүгч: Дамдинсүрэнгийн Зоригтбаатар
Дугаар: 17
Огноо: 2017-06-28

Шүүгч:
Дугаар: 249
Огноо: 2018-05-30

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2016 оны 06 сарын 22 өдөр

Дугаар 221/МА2016/0409

“*******”*******ХХК-ийн*******нэхэмжлэлтэй*******захиргааны*******хэргийн*******тухай

Захиргааны*******хэргийн*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааныг*******шүүгч*******Ц.Цогт*******даргалж,*******шүүгч*******Д.Батбаатар,*******ерөнхий*******шүүгч*******Б.Мөнхтуяа*******нарын*******бүрэлдэхүүнтэй,*******нарийн*******бичгийн*******дарга*******Н.Батзориг,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******Ш.Мягмарцэрэн,*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Ш.Жаргалсайхан,*******гуравдагч*******этгээд*******Б.Төмөр,*******Н.Одончимэг*******нарыг*******оролцуулан*******хийж,*******Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаар*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрч*******гаргасан*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ХХК-ийн*******давж*******заалдах*******гомдлоор,*******“*******”*******ХХК-ийн*******нэхэмжлэлтэй*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******болон*******тус*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хуралд*******холбогдох*******захиргааны*******хэргийг*******ерөнхий*******шүүгч*******Б.Мөнхтуяагийн*******илтгэснээр*******хянан*******хэлэлцэв.

ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:

Нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК*******шүүхэд*******гаргасан*******нэхэмжлэлдээ:*******“Монгол*******Стандарт”*******ХХК*******нь*******нийслэлийн*******Налайх*******дүүргийн*******нутагт*******Элстэй*******нэрт*******газарт*******ашигт*******малтмалын*******хайгуулын*******15051Х*******тоот*******лицензийг*******2009*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******10-ны*******өдөр*******албан*******ёсоор*******авсан.*******2010*******оны*******06*******дугаар*******сараас*******эхлэн*******барилгын*******материалд*******ашиглах*******элсний*******нөөцийг*******тогтоохоор*******хайгуулын*******ажлаа*******эхлэх*******гэж*******бэлтгэлээ*******хангаж*******байх*******үед*******хэсэг*******Солонгос*******улсын*******иргэд*******бидэнтэй*******уулзаж*******“Уг*******газарт*******их*******хэмжээний*******цагаан*******тугалганы*******нөөц*******байж*******болзошгүй,*******хөрөнгө*******оруулалт*******хийж*******хамтран*******ашиглая”*******гэсэн*******санал*******тавьж*******уулзсан.*******Бид*******хүлээн*******зөвшөөрөөгүй,*******элсний*******олборлолтын*******чиглэлээр*******ажиллах*******гэж*******байгаа*******талаараа*******хэлсэн*******боловч*******их*******хэмжээний*******мөнгө*******санал*******болгож*******манай*******лицензтэй*******талбайг*******худалдан*******авахаар*******оролдсон.*******Мөн*******тэд*******цагаан*******тугалгын*******олборлолт*******дуусахаар*******дээр*******нь*******нөхөн*******сэргээлт*******хийчихээд*******баячуудын*******тоглоом*******болох*******гольфын*******иж*******бүрэн*******талбай*******байгуулж*******өгье*******гэх*******мэт*******зүйлийг*******санал*******болгож*******байсан*******боловч*******бид*******хүлээн*******зөвшөөрөөгүй.

Манай*******хайгуулын*******зөвшөөрөлтэй*******талбайд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ынхан*******гэх*******хүмүүс*******оюутнууд*******авчран*******манай*******хашааг*******нурааж*******мод*******тарьж*******эхэлсэн*******ба*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******зөвшөөрөлтэй*******гэж*******байсан*******боловч*******уг*******зөвшөөрөл*******нь*******АМХЭГ-ын*******15051Х*******дугаартай*******лицензийн*******газартай*******давхцаж*******байх*******тул*******газар*******чөлөөлүүлэх*******тухай*******гомдлыг*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргад*******гаргасан.*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******нь*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******60*******дугаар*******зүйлийн*******60.1.2,*******61*******дүгээр*******зүйлийн*******61.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******2011*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******А/283*******тоот*******захирамжаар*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******газар*******олгосон*******нь*******үндэслэлгүй*******болохыг*******тогтоож,*******газар*******чөлөөлөх*******шийдвэр*******гаргасан*******болно.*******Мөн*******уг*******захирамжийн*******2*******дахь*******заалтад*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******газар*******ашиглалтыг*******шилжүүлэхийг*******үүрэг*******болгосон*******боловч*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******уг*******шийдвэрийг*******илтэд*******үл*******хүндэтгэж*******2012*******оны*******05*******дугаар*******сараас*******эхлэн*******дахин*******манай*******талбай*******дээр*******мод*******тарьж*******эхлэн,*******энэ*******үйл*******ажиллагаандаа*******их*******дээд*******сургуулийн*******оюутнуудыг*******оролцуулан*******бидний*******эсрэг*******турхирч,*******олон*******нийтэд*******хэвлэл*******мэдээллийн*******хэрэгслээр*******хэд*******хэдэн*******удаа*******буруу*******суртал*******ухуулга*******явуулж*******манай*******компанийн*******нэр*******хүндэд*******халдсан*******тул*******бид*******арга*******буюу*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******60*******дугаар*******зүйлийн*******60.1.4-т*******заасны*******дагуу*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргасан*******боловч*******урьдчилан*******шийдвэрлүүлэх*******журам*******зөрчсөн*******тул*******хэргийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож,*******нэхэмжлэлийг*******буцаан*******шийдвэрлэсэн.

Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******266*******тоот*******захирамж*******нь*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******31*******дүгээр*******зүйлийн*******31.3,*******35*******дугаар*******зүйлийн*******35.3.5-д*******заасныг*******тус*******тус*******зөрчсөн*******болохыг*******тогтоож*******хүчингүй*******болгох,*******2011*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******А/283*******тоот*******захирамжаар*******манай*******газартай*******давхцуулж*******олгосон*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газрыг*******чөлөөлөхөөр*******шийдвэр*******гарсан,*******энэ*******захирамжид*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******гомдол*******гаргаагүй*******мөртлөө*******үл*******хүндэтгэсээр*******өдий*******хүрсэн*******тул*******уг*******шийдвэрийг*******гүйцэтгэхийг*******Засаг*******даргад*******үүрэг*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК*******нэхэмжлэлийн*******нэмэгдүүлсэн*******шаардлагадаа:*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******266*******тоот*******захирамжаар*******116*******га*******газрыг*******мод*******тарих*******зориулалтаар*******5*******жилийн*******хугацаатай*******ашиглуулахаар*******олгосон,*******ашиглалтын*******5*******жилийн*******хугацаа*******2014*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-нд*******дууссан.*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******2015*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******07*******дугаар*******хурлаар*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газар*******ашиглах*******хугацааг*******сунгах*******шийдвэр*******гаргахыг*******Засаг*******даргад*******үүрэг*******болгохоор*******шийдвэрлэсэн.

Иймд*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******2015*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******07*******дугаар*******хуралдааны*******тэмдэглэлийн*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******оршин*******суух*******хаягийн*******дагуу*******Баянгол*******дүүргийн*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******шүүхэд*******өгсөн*******боловч*******тус*******шүүх*******нь*******2012*******оны*******05*******дугаар*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******33*******тоот*******шүүгчийн*******захирамжаар*******маргаан*******бүхий*******эд*******зүйл*******болох*******газар*******өөр*******дүүргийн*******газар*******нутагт*******харъяалагдаж*******байгаа*******тул*******Налайх*******дүүргийн*******шүүхэд*******ханд*******гэсэн*******хариу*******өгсөн.*******Налайх*******дүүргийн*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргахад*******хариуцагч*******нь*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******тул*******Төв*******аймгийн*******захиргааны*******хэргийн*******шүүхэд*******ханд*******гэж*******нэхэмжлэлийг*******хүлээн*******авахаас*******татгалзсан.

Маргаан*******бүхий*******газарт*******зөвхөн*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-тай*******газрын*******давхцалтай*******байсан.*******Шинжээчийн*******дүгнэлтээр*******одоо*******21*******гуравдагч*******этгээдтэй*******болсон.*******Өмнө*******нь*******Засаг*******даргаар*******ажиллаж*******байсан*******Б.Жамбалдорж*******гэдэг*******хүн*******хууль*******бусаар*******газар*******эзэмших*******захирамж*******олгосон,*******шүүхээр*******маргаад*******байдгийг*******мэдсээр*******байж,*******шүүх*******хилийн*******цэсийн*******маргаантай*******газар*******гэж*******үзээд*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааг*******түдгэлзүүлээд*******байхад*******гуравдагч*******этгээдүүдэд*******газар*******олгосон.*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******31,*******34,*******60*******дугаар*******зүйлийн*******60.1.2-т*******заасны*******дагуу*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргад*******урьдчилан*******шийдвэрлүүлэх*******гомдол*******гаргасны*******дагуу*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******нь*******өөрийн*******266*******дугаар*******захирамжийг*******хууль*******бус*******болохыг*******хүлээн*******зөвшөөрөөд,*******2011*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдөр*******А/283*******тоот*******захирамж*******гарган*******тухайн*******газар*******мод*******тарихыг*******хориглож*******өөр*******газар*******зааж*******мод*******тарихыг*******даалгасан*******захирамж*******гаргасан.

“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******өөр*******газар*******мод*******тарихыг*******зааж*******өгсөн*******байхад*******тус*******газар*******үргэлжлүүлэн*******мод*******тарьсан.*******Эрдэнэ*******сумаас*******нэр*******бүхий*******20*******иргэн,*******1*******аж*******ахуйн*******нэгжид*******маргаан*******бүхий*******газартай*******давхцуулж*******газар*******олгосон*******байна.*******Мод*******тарих*******нь*******байгаль*******орчинд*******ээлтэй*******ажил*******гэдгийг*******мэднэ.*******Өмнө*******нь*******энэ*******хэргийг*******шийдвэрлэж*******байсан*******шүүгч,*******шүүгчийн*******туслахын*******нэр*******хүртэл*******орсон*******байна.*******2014*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдөр*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газар*******эзэмших*******гэрчилгээний*******хугацаа*******дууссанаас*******хойш*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******болон*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлаас*******тус*******газар*******эзэмших*******гэрчилгээг*******сунгасан*******ямар*******нэгэн*******эрх*******зүйн*******акт*******өнөөдрийг*******хүртэл*******гараагүй,*******хүчин*******төгөлдөр*******үйлчлэх*******хугацаа*******нь*******дуусгавар*******болсон*******байна.*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргаас*******гаргасан*******А/283*******тоот*******захирамжид*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******зэргэлдээ*******газрыг*******олгож*******мод*******тарь*******гэж*******заасан*******байдаг.

Энэ*******шүүхэд*******хэрэг*******үүсгэсэн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******маань*******хилийн*******цэстэй*******огт*******хамаагүй.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******эрх*******бүхий*******хоёр*******өөр*******төрлийн*******захирамжийг*******хүчин*******төгөлдөр*******мөн*******үү,*******биш*******үү*******гэдэг*******талаар*******яригдана.*******Тэрнээс*******биш*******Налайх*******дүүргийн*******газар*******уу,*******Эрдэнэ*******сумын*******газар*******уу*******гэдэг*******маргаан*******биш*******юм.*******Зөвхөн*******266*******тоот*******сунгагдаагүй*******захирамж*******хүчин*******төгөлдөр*******үү,*******энэ*******266*******тоот*******захирамжаа*******хүчингүй*******болгож*******гаргасан*******А/283*******тоот*******захирамж*******хүчинтэй*******юу*******гэдэг*******асуудлаар*******л*******маргаж*******байгаа.*******Эдгээрийг*******үндэслээд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******дэмжиж*******байна”*******гэжээ.

Хариуцагч*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Д.Эрдэнэ-Очир*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Эрдэнэ*******сумын*******1*******дүгээр*******багийн*******нутаг*******дэвсгэр*******Элстэй*******хэмээх*******газарт*******БНСУ-ын*******харьяат*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдөр*******сумын*******Засаг*******даргын*******266*******тоот*******захирамжаар*******116*******га*******газрыг*******цөлжилтийн*******эсрэг*******мод*******тарих*******зориулалтаар*******5*******жилийн*******хугацаатай*******олгосон.*******Үүний*******дараа*******“*******”*******ХХК-д*******тухайн*******газарт*******ашигт*******малтмалын*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосныг*******мэдсэн.*******Дээрх*******газар*******нь*******хилийн*******цэсийн*******тухайд*******тус*******сумын*******газар*******нутаг*******тул*******сумын*******Засаг*******даргын*******шийдвэрээр*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******газар*******олгосон*******байдаг.*******2011*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******А/283*******тоот*******захирамжаар*******тухайн*******байгууллагын*******газрыг*******чөлөөлөх*******шийдвэр*******гарсан.*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******тухайн*******үед*******газар*******олгоход*******“*******”*******ХХК-д*******хайгуулын*******болон*******ашиглалтын*******зөвшөөрөл*******олгосон*******шийдвэр*******болон*******орон*******нутагт*******мэдээлэл*******байхгүй*******байсан”*******гэжээ.

Хариуцагч*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Э.Энхзаяа,*******А.Цэцэгжаргал*******нар*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...Тухайн*******маргаан*******бүхий*******Элстэй*******гэх*******газар*******нь*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******газар*******нутагт*******ордог.*******“*******”*******ХХК-ийн*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахаас*******өмнө*******2007,*******2008,*******2009*******онуудад*******зарим*******иргэдэд*******газар*******эзэмших*******эрх*******олгосон*******байсан.*******Гуравдагч*******этгээд*******иргэд*******нь*******газар*******дээрээ*******зориулалтын*******дагуу*******ямар*******нэгэн*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй*******нь*******үнэн.*******Иргэн*******С.Оюунцэцэг,*******Б.Эрдэнэтуул*******нарын*******газар*******эзэмших*******эрхийг*******2015*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******03-ны*******өдрийн*******А/172*******дугаар*******захирамжаар*******цуцалсан...

...Хилийн*******цэсийн*******асуудлаар*******маргах*******зүйлгүй.*******Манай*******сумын*******нутаг*******дэвсгэр*******мөн*******гэдэгтэй*******маргахгүй.*******Ардын*******Их*******Хурлын*******Тэргүүлэгчдийн*******1982*******оны*******131*******дүгээр*******зарлиг*******байгаа.*******266*******тоот*******захирамжаар*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******олгосон*******газар*******ашиглах*******эрх*******нь*******дууссан*******тул*******албан*******ёсны*******хүчинтэй*******гэж*******үзэх*******боломжгүй.*******Иймээс*******А/283*******тоот*******захирамжаа*******хүчингүй*******болгож*******266*******тоот*******захирамжийг*******цаашид*******биелүүлэхийг*******дэмжиж*******байна.*******Шат*******шатны*******шүүхийн*******шүүгчийн*******захирамжийн*******дагуу*******А/283*******тоот*******захирамжийг*******хүчин*******төгөлдөр*******биш*******гэж*******үзэж*******байна”*******гэжээ.

Хариуцагч*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******дарга*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-аас*******2015*******оны*******04*******дүгээр*******сарын *******16-ны*******өдрийн*******177/091*******тоот*******хүсэлтийг*******ирүүлсний*******дагуу*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******ээлжит*******долоодугаар*******хуралдаанаар*******хүсэлтийг*******хэлэлцэн*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******хүсэлтийг*******100*******хувийн*******саналаар*******дэмжиж*******сумын*******Засаг*******даргад*******газрын*******гэрчилгээг*******5*******жилээр*******сунгахыг*******тэмдэглэлээр*******даалгасан.*******Сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурал*******нь*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газар*******эзэмших*******эрхийн*******гэрчилгээг*******сунгах*******эрх*******бүхий*******байгууллага*******биш.*******Иймд*******хэргийг*******шүүхээр*******эцэслэн*******шийдвэрлэгдсэн*******тохиолдолд*******сумын*******Засаг*******дарга*******эрх*******зүйн*******шийдвэр*******гаргах*******тул*******“*******”*******ХХК-ийн*******нэмэгдүүлсэн *******шаардлагыг*******хариуцагч*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурал*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хүлээн*******зөвшөөрч*******байна”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Ш.Жаргалсайхан*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Монгол*******Улсын*******засаг*******захиргаа,*******нутаг*******дэвсгэрийн*******нэгж,*******түүний*******удирдлагын*******тухай*******хуулийн*******22*******дугаар*******зүйлийн*******22.1.12-т*******заасан*******хуулийн*******зохицуулалттай*******байгаа*******тул*******Ашигт*******малтмалын*******газар*******“*******”*******ХХК-д*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгох*******эсэх*******талаар*******саналыг*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргад*******гаргах*******ёстой*******байсан.*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.3-д*******заасан*******зохицуулалтыг*******анхнаасаа*******зөрчсөн.*******Үндсэн*******хуулийн*******25*******дугаар*******зүйлийн*******25.1.11-д*******Засгийн*******газрын*******өргөн*******мэдүүлснээр*******Монгол*******Улсын*******засаг*******захиргаа,*******нутаг*******дэвсгэрийн*******хуваарийг*******батлах*******өөрчлөх*******эрх*******Улсын*******Их*******Хуралд*******хадгалагдахаар*******заасан.*******Элстэй*******хэмээх*******газрыг*******Эрдэнэ*******сумын*******нутаг*******дэвсгэрээс*******хассан*******УИХ-ын*******шийдвэр*******гараагүй.*******БНМАУ-ын*******Ардын*******Их*******Хурлын*******Тэргүүлэгчдийн*******1982*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******01-ний*******өдрийн*******131*******дүгээр*******зарлигийн*******1*******дүгээр*******хавсралтаар*******нийслэлийн*******хилийн*******цэсийг*******баталсан.*******Гэтэл*******УИХ-ын*******1998*******оны*******42*******дугаартай*******тогтоолоор*******АИХТ-ийн*******131*******дүгээр*******зарлигийн*******1*******дүгээр*******хавсралтыг*******хүчингүй*******болгосон*******байгаа*******тул*******Эрдэнэ*******сумын*******хилийн*******цэс*******хэвээр*******хадгалагдан*******үлдсэн.*******Мөн*******зарлигийн*******2*******дугаар*******хавсралтаар*******Эрдэнэ*******сумын*******хилийн*******цэсийг*******тогтоосон*******байдаг*******бөгөөд*******энэ*******эрх*******бүхий*******баримт*******бичиг*******хүчин*******төгөлдөр*******үйлчилж*******байгаа*******болно.

Монгол*******Улсын*******засаг*******захиргаа,*******нутаг*******дэвсгэрийн*******нэгж,*******түүний*******удирдлагын*******тухай*******хуулийн*******31*******дүгээр*******зүйлийн*******31.1.3-д*******заасны*******дагуу*******шийдвэрлэх*******гэсэн*******эрхээ*******хэрэгжүүлж*******“Ногоон*******Ази*******Сүлжээ”*******ТББ-д*******газар*******ашиглуулахаар*******2009*******онд*******266*******дугаартай*******захирамжаар*******шийдвэрлэсэн*******нь*******хууль*******ёсны*******бөгөөд*******үндэслэл*******бүхий*******захиргааны*******акт*******юм.*******Ардын*******их*******хурлын*******тэргүүлэгчдийн*******1982*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******01-ний*******өдрийн*******131*******дүгээр*******зарлигийн*******дагуу*******хүчин*******төгөлдөр*******байгаа*******тул*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******эрх*******хэмжээний*******хүрээнд*******газар*******олгох*******эрх*******хадгалагдсан*******тул*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******нь*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******болон*******иргэдэд*******газар*******олгосон*******байдаг.*******Харин*******“*******”*******ХХК*******нь*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргаар*******дамжуулан*******Ашигт*******малтмалын*******газарт*******хандаж*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******лиценз*******аваагүй.

...Энэ*******маргааны*******хүрээнд*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******эрх*******хэмжээний*******хүрээнд*******газар*******олгосон*******уу,*******Налайх*******дүүргийн*******Засаг*******дарга*******эрх*******хэмжээний*******хүрээнд*******газар*******олгосон*******уу*******гэдэг*******асуудал*******яригдаж*******байна.*******УИХ-ын*******42*******дугаар*******тогтоол*******гаргахдаа*******Засгийн*******газарт*******сумдын*******хилийн*******цэс*******тогтоож*******УИХ-д*******оруулж*******ирэхийг*******даалгасан*******байдаг.*******Үүний*******дагуу*******Засгийн*******газраас*******Эрдэнэ*******сумын*******хилийн*******цэсийг*******тогтоосон*******тогтоол*******гаргаж*******УИХ-д*******оруулаагүй*******болохоор*******Ардын*******Их*******Хурлын*******1982*******оны*******131*******дүгээр*******тогтоол*******хүчин*******төгөлдөр*******үйлчилж*******байна.*******Ийм*******учраас*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******хууль*******бус*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй.

Манай*******байгууллагын*******зүгээс*******хугацаа*******дууссаны*******дараа*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хуралд*******хүсэлт*******гаргахад*******протоколоор*******шийдвэр*******гаргасан.*******Тухайн*******шийдвэрийн*******дараа*******шүүхээс*******тус*******газарт*******маргаан*******үүсэж*******дахин*******шинэ*******акт*******гаргахыг*******хориглосон*******шүүгчийн*******захирамж*******гарсан.*******Ийм*******учраас*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газар*******эзэмших*******эрх*******өнөөдрийг*******хүртэл*******сунгагдаагүй.*******Хариуцагч*******талаас*******тайлбар*******гаргахдаа*******шүүхийн*******шийдвэр*******эцэслэн*******гарах*******юм*******бол*******266*******тоот*******захирамжаа*******сунгахад*******бэлэн,*******тус*******захирамж*******нь*******хуулийн*******хүчин*******төгөлдөр*******гэж*******хэлж*******байсан.*******А/283*******тоот*******захирамжид*******зааснаар*******газар*******чөлөөлөх*******гэдэг*******учир*******дутагдалтай*******захирамж*******гарсан*******байна*******гэж*******Налайх*******дүүргийн*******шүүхээс*******хэргийг*******хэрэгсэхгүй*******болгосон.*******А/283*******тоот*******дугаар*******захирамж*******нь*******хууль*******бус*******захирамж*******гэдэг*******нь*******батлагдаж*******байна.*******Уг*******захирамжийг*******хэрэгжүүлэх*******гэдэг*******ойлголт*******байхгүй.*******Иймээс*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******иргэн*******Л.Энхбилэг,*******Д.Ренченхорол,*******Д.Бавуу,*******А.Энхтөр*******нар*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Бид*******хуульд*******заасан*******журмын*******дагуу*******мод*******тарих*******зориулалтаар*******газар*******эзэмших*******эрхийг*******авсан.*******Газрын*******асуудал*******хариуцсан*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******давхардал*******байхгүй*******гэж*******кадастрын*******зураглалыг*******баталгаажуулж*******өгсөн.*******Газар*******эзэмших*******эрх*******олгосон*******Засаг*******даргын*******захирамж*******хүчингүй*******болох*******үндэслэлгүй.*******Кадастрын*******зураглал*******хийх*******үед*******уг*******газарт*******ямар*******нэг*******давхцал*******байгаагүй.*******Хэрэв*******уг*******газарт*******давхцал*******байсан*******бол*******газрын*******алба*******бүртгэж*******авахгүй*******байсан.*******Маргааны*******эх*******үүсвэр*******нь*******Засаг*******даргын*******захирамжид*******бус*******кадастрын*******зураглалд*******байна.*******Иймд*******кадастрын*******зураглал*******хийхэд*******гаргасан*******алдааг*******хуульд*******урьдчилан*******шийдвэрлэх*******боломж*******байгааг*******шүүх*******анзаарч*******шийдвэрлэж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Ж.Ганчимэг*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Миний*******бие*******нь*******2012*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******02-ны*******өдрийн*******А/735*******тоот*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******захирамжаар*******5*******га*******газрыг*******мод*******үржүүлгийн*******зориулалтаар*******15*******жилийн*******хугацаатай*******эзэмшсэн.*******2012*******оноос*******хойш*******2013,*******2014,*******2015*******онуудын*******газрын*******төлбөрийг*******тухай*******бүр*******хугацаанд*******нь*******төлсөн.*******Газрыг*******эзэмшсэнээс*******хойш*******худаг*******гаргах*******гэж*******оролдсон*******боловч*******хэтэрхий*******өндөр*******газар*******байна*******гээд*******боломжгүй*******гэсэн*******учраас*******мод*******үржүүлэг*******хийхээр*******төлөвлөж*******байсан*******ажлаа*******хойшлуулсан.*******Тухайн*******газарт*******одоогоор*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй.*******Газрын*******төлбөр*******жилд*******80.000*******/наян*******мянган/*******төгрөг*******төлдөг.*******Намайг*******газар*******эзэмшихээс*******өмнө*******хашаа*******баригдсан*******байсан.*******Газраа*******шилжүүлэн*******өгөхдөө*******тухайн*******хашаагаа*******буулгаж*******авсан.*******“Монгол*******Стандарт”*******ХХК-ийн*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Н.Насантогтох,*******С.Баяраа*******нар*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“2009*******оны*******07*******дугаар*******сард*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******захирамжийн*******дагуу*******5,*******10*******га*******газрыг*******хууль*******ёсны*******дагуу*******эзэмшдэг.*******Өөрсдийн*******эзэмшлийн*******газраа*******аялал*******жуучлалын*******зориулалтаар*******ашиглах*******зорилготой*******байсан*******боловч*******үйл*******ажиллагаа*******түр*******зогсоод*******байна.*******Иймд*******манай*******газрыг*******хууль*******бусаар*******бусдад*******олгох*******асуудлыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй.*******Газраа*******эзэмших*******бололцоо*******олгож*******хуулийн*******дагуу*******шийдэж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Ш.Ганболдын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Ц.Баатар*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Тус*******газар*******Ш.Ганболд*******гэдэг*******хүнтэй*******хамтарч*******аялал*******жуучлалын*******чиглэлээр*******үйл*******ажиллагаа*******явуулах*******гэж*******байсан*******юм.*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******ажилладаг*******нэг*******хүнээр*******сарын*******67.000*******төгрөг*******өгч*******сахиул*******хийлгэдэг.*******Анх*******Ш.Ганболд*******гэдэг*******хүн*******2007*******онд*******уг*******газрыг*******авсан.*******Одоогоор*******газар*******дээрээ*******хийсэн*******юм*******байхгүй.*******Уг*******газрын*******зэрэгцээ*******байрлалтай*******иргэн*******Б.Төмөрийн*******газартай*******нийтэд*******нь*******аялал*******жуучлал,*******амралтын*******газар*******байгуулахаар*******хамтарсан.*******“*******”*******ХХК-ийн*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөлтэй*******газар*******манай*******газартай*******давхцалтай*******нь*******бидний*******үйл*******ажиллагаанаас*******хамааралгүй*******байна.*******Иймээс*******нэхэмжлэлийг*******хүчингүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Б.Төмөр*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“*******”*******ХХК*******тухайн*******газрыг*******эзэмшиж*******авахаас*******өмнө*******авсан.*******Манай*******газрын*******зэргэлдээ*******Ш.Ганболдын*******газартай*******хамт*******хашаа*******барьсан.*******Бид*******хамтран*******аялал*******жуучлалын*******чиглэлээр*******үйл*******ажиллагаа*******явуулахаар*******авсан.*******Газар*******дээр*******цахилгаан*******татуулах*******зорилгоор*******техникийн*******нөхцөлөө*******гаргуулж*******авсан.*******Сүүлийн*******2*******жил*******санхүүгийн*******боломжгүйгээс*******болоод*******үйл*******ажиллагаа*******явуулж*******чадахгүй*******байгаа.*******2007*******оноос*******хойш*******газар*******дээр*******хашаа*******барьсан*******өөр*******байгууламж*******байхгүй.*******Хашаа*******барьсан*******учир*******сахиул*******байлгадаг.*******Бид*******нар*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******эрх*******хэмжээний*******хүрээнд*******гаргасан*******захирамжийн*******дагуу*******газраа*******эзэмшдэг.*******Газартаа*******тодорхой*******хэмжээний*******хөрөнгө*******мөнгө*******зарсан.*******Иймээс*******эрх*******ашгийг*******хамгаалж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Ц.Гүнсэндорж*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Иргэн*******Ц.Гүнсэндорж*******миний*******бие*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******1*******дүгээр*******багийн*******нутаг*******Агуйтад*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2013*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******А/386*******дугаар*******захирамжийн*******дагуу*******чацаргана*******тарих*******зориулалтаар*******10*******га*******газрыг*******эзэмшихээр*******2014*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдөр*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******газрын*******асуудал*******эрхэлсэн*******эрх*******бүхий*******албан*******тушаалтантай*******Иргэн,*******аж*******ахуйн*******нэгж,*******байгууллагад*******газар*******эзэмшүүлэх*******гэрээг*******15*******жилийн*******хугацаатай*******байгуулсан*******бөгөөд*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******бүрэн*******биелүүлж*******төлбөрийг*******хугацаанд*******нь*******төлж,*******газрын*******кадастр*******хийж*******мэдээллийн*******санд*******оруулж,*******газраа*******ашиглаж*******байгаа”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Д.Чанцалдуламын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Ч.Шатархүү*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Тус*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2009*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******30-ны*******өдрийн*******107*******тоот*******захирамжаар*******3*******га*******газрыг*******Г.Гүнжмаад*******эзэмшүүлсэн.*******2014*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******08-ны*******өдрийн*******А/788*******дугаар*******захирамжаар*******Г.Гүнжмаагаас*******Д.Чанцалдуламд*******газар*******эзэмших*******эрх*******шилжүүлсэн*******авсан.*******Үндсэн*******хуулийн*******25*******дугаар*******зүйлийн*******25.1.11-д*******зааснаар*******одоогийн*******байдлаар*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******нутаг*******“Элстэй”*******хэмээх*******газрыг*******УИХ-ын*******шийдвэрээр*******Эрдэнэ*******сумаас*******хассан*******зүйл*******байхгүй*******тул*******хилийн*******цэсийн*******маргааныг*******эцэслэн*******шийдвэрлэх*******эрх*******нь*******УИХ-аас*******гарна*******гэж*******үзэж*******байгаа*******тул*******энэ*******асуудлыг*******УИХ-аас*******эцэслэн*******шийдвэр*******гартал*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******“Мөнхцаст*******гурван*******оргил”*******ХХК-ийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******С.Санжмятав*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Манай*******компани*******2014*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******04-ний*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******А/883*******дугаар*******захирамжаар*******хүүхдийн*******зуслангийн*******зориулалтаар*******3*******га*******газар*******эзэмшдэг.*******Тухайн*******газар*******дээр*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй*******боловч*******цаашид*******төлөвлөгөө*******зураглал,*******төлөвлөлтийг*******хийлгэж*******байна.*******“*******”*******ХХК-ийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******байна.*******Учир*******нь*******дэлхий*******нийтээрээ*******мод*******тарих*******хүүхдийг*******хөгжүүлэхэд*******хувь*******нэмрээ*******оруулж*******байгаа*******энэ*******үед*******Байгаль*******дэлхий*******онгон*******байгалиараа*******ногоон*******дэлхий,*******хүүхдийн*******төлөө*******үйлсийг*******дэмжиж*******байгаа*******тул*******“*******”*******ХХК-ийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хүчингүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******Б.Нямгэрэл*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Батхуяг*******овогтой*******Нямгэрэл*******миний*******бие*******2008*******онд*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга,*******газрын*******албанд*******Эрдэнэ*******сумын*******“Элстэй”-д*******5*******га*******газар*******эзэмших*******хүсэлт*******тавьж,*******өргөдөл*******гаргасны*******дагуу*******2008*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******30-ны*******өдрийн*******581*******тоот*******захирамжаар*******15*******жилийн*******хугацаатай*******эзэмшсэн.*******2009*******оны*******01*******дүгээр*******сарын*******10-ны*******өдөр*******0342991*******тоот*******гэр*******бүлийн*******хамтын*******хэрэгцээний*******зориулалтаар*******газар*******эзэмших*******эрхийн*******гэрчилгээг*******авч,*******18687298800006*******дугаар*******бүхий*******кадастрын*******зураглалд*******оруулсан.*******“Монгол*******Стандарт”*******ХХК-д*******АМХЭГ-аас*******миний*******эзэмшлийн*******газарт*******давхцуулан*******газар*******олгосон*******байна.*******Иймд*******“*******”*******ХХК-аас*******гаргасан*******нэхэмжлэлийг*******шүүх*******хүлээн*******авахаас*******татгалзаж*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаар*******шийдвэрээр:*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******20*******дугаар*******зүйлийн*******20.2.2,*******31*******дүгээр*******зүйлийн*******31.3,*******35*******дугаар*******зүйлийн*******35.3.5,*******61*******дүгээр*******зүйлийн*******61.1-д*******заасныг*******тус*******тус*******баримтлан*******нэхэмжлэгчийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангаж*******“Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******266*******дугаар*******захирамжийг*******хүчингүй*******болгож,*******2011*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******А/283*******дугаар*******захирамжийг*******биелүүлэхийг*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргад*******даалгаж*******шийдвэрлэжээ.

Гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******давж*******заалдах*******гомдолдоо:*******“Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны *******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаартай*******шийдвэр*******нь*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******70*******дугаар*******зүйлийн*******70.3-д*******заасан*******“Захиргааны*******хэргийн*******шүүхийн*******шийдвэр*******нь*******хэрэгт*******авагдсан*******бөгөөд*******шүүх*******хуралдаанаар*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримт*******болон*******хуульд*******үндэслэсэн*******байна”*******гэснийг*******зөрчин*******хууль*******зүйн*******үндэслэл*******муутай*******шийдвэр*******гарсан*******гэж*******үзэж*******байна.

Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******Монгол*******Улсын*******засаг*******захиргаа,*******нутаг*******дэвсгэрийн*******нэгж,*******түүний*******удирдлагын*******тухай*******хуулийн*******дагуу*******өөрийн*******сумын*******нутаг*******дэвсгэрт*******өөрийн*******мэдээллийн*******санд*******давхцал*******байхгүй*******нөхцөлд*******газар*******олгох*******асуудлыг*******шийдвэрлэх*******бүрэн*******эрхтэй*******байдаг.*******Хариуцагч*******шүүх*******хурал*******дээр*******гаргасан*******тайлбартаа*******манай*******мэдээллийн*******санд*******ямар*******нэгэн*******давхцал*******байхгүй*******учир*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******ирээдүйгээ*******бодож*******мод*******тариалахад*******зориулан*******газар*******олгосон*******нь*******хуулинд*******нийцсэн*******үйл*******ажиллагаа*******гэж*******тайлбарладаг.

Эрдэнэ*******сумын*******нутаг*******дэвсгэр*******мөн*******болохыг*******Монгол*******улсын*******АИХ-ын*******Тэргүүлэгчдийн*******1982*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******131*******дүгээр*******зарлиг,*******Монгол*******Улсын*******Их*******Хурлын*******1998*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдрийн*******42*******дугаар*******тогтоолоор*******батлагддаг.*******Харин*******Налайх*******дүүрэг*******ашигт*******малтмал*******эрэх,*******хайх*******асуудлаар*******зөвшөөрөл*******өгөх*******эрх*******зүйн*******үндэс*******байхгүй.

“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******нь*******БНСУ-ын*******Сүвон*******хотын*******иргэдийн*******хандиваар*******90,000*******ширхэг*******гаруй*******мод*******тарьж*******ойжуулалт*******хийсэн*******бөгөөд*******мод*******сөөг,*******бутлаг*******ургамал*******бие*******даан*******ургах*******чадвартай*******болсон*******тохиолдолд*******хууль*******журмын*******дагуу*******тухайн*******орон*******нутагт*******шилжүүлэн*******өгөхөөр*******олон*******улсын*******эрх*******зүйн*******хүрээнд*******хийгдсэн*******гэрээний*******нэг*******төрөл*******болох*******санамж*******бичгийн*******дагуу*******үйл*******ажиллагаа*******явуулж*******байгаа*******болно.*******Солонгосчууд*******бид*******уг*******тарьсан*******зүйлээ*******аваад*******явахгүй*******нь*******ойлгомжтой.*******Уг*******газар*******1,075,500,000*******вон*******/нэг*******тэрбум*******далан*******таван*******сая*******таван*******зуун*******мянган*******вон/-ын*******хөрөнгө*******оруулсан,*******үүнийгээ*******Монголд*******Улсын*******Засгийн*******газраас*******нэхэмжлэхээс*******өөр*******арга*******байхгүй*******юм.

Шүүх*******нь*******нөлөөнд*******автагдаж*******шийдвэр*******гаргадаг*******улс*******оронд*******шударга*******ёс*******тогтоохын*******тулд*******Олон*******улсын*******шүүх*******хүртэл*******асуудлыг*******шат*******дараалалтай*******тавих*******болно.*******Бид*******хууль*******зүйн*******дагуу*******газар*******ашиглах*******гэрээгээ*******сунгуулах*******асуудлыг*******хугацаанд*******нь*******тавьсны*******дагуу*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурал*******хуралдаад*******гэрээг*******5*******жилээр*******сунгаж*******шийдвэрлэхийг*******Засаг*******даргад*******даалган*******шийдвэрлэсэн*******юм.*******Гэтэл*******шүүх*******дээр*******удаа*******дараа*******маргаан*******үүсгэн*******шийдвэр*******гаргахад*******саад*******учруулаад*******байсан*******нь*******хугацаа*******дууссан*******гэдгээр*******дөрөөлж*******газрыг*******өөрийн *******болгох *******гэсэн*******далд*******санаа*******байжээ.*******Үүнийг*******нь*******захиргааны*******хэргийн*******шүүх*******гүйцэлдүүлж*******өгснийг*******хуйвалдаан*******гэж*******л*******нэрлэх*******байхдаа.

Шүүхийн*******шийдвэрт*******сумын*******Засаг*******даргын*******А/283*******дугаар*******захирамж*******хууль*******зөрчсөн*******захиргааны *******акт *******болохыг *******Налайх *******дүүргийн *******шүүхийн *******2012 *******оны *******820 *******дугаар*******захирамжид*******дүгнээд*******өгсний*******дагуу*******Засаг*******даргын*******Тамгын*******газар*******уг*******захирамжаа*******хэрэгжүүлэлгүй*******өдийг*******хүрсэн*******байдаг.*******Налайх*******дүүргийн*******шүүхийн*******2012*******оны*******820*******дугаартай*******захирамжаас*******хойш*******3*******удаа*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******хэрэг*******үүсгэн*******түүнийгээ*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******шийдвэрлэсэн*******байдаг.*******Энэ*******нь*******хууль*******зүйн*******үндэстэй*******юм.*******Тухайлбал,*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******34*******дүгээр*******зүйлийн*******34.1.6-д*******нэхэмжлэлийг*******хүлээн*******авахаас*******татгалзсан...*******хэргийг*******хэрэгсэхгүй*******болгосон*******хуулийн*******хүчин*******төгөлдөр*******шийдвэр,*******тогтоол*******захирамж*******байгаа*******бол*******хүлээн*******авахаас*******татгалзахаар*******зохицуулсан*******байдаг.*******Үүнийг*******захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүх*******зөрчсөн.*******Шүүх*******шийдвэртээ*******820*******дугаар*******захирамжийн*******дээр*******дурдсан*******хэсгийг*******тусгахаасаа*******их*******л*******болгоомжилж*******урьдчилан*******шийдвэрлэх*******журам*******зөрчсөн*******гээд*******л*******бичээд*******байсан*******байгаа*******нь*******анхаарал*******татаад*******байгаа*******юм.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******нөлөөнд*******автсан*******юм*******болов*******уу*******гэж*******хардах*******нөхцөлийг*******бий*******болгоод*******байна.

Шүүх*******хурал*******дээр*******хариуцагч*******шүүгчийн*******асуултанд*******хариулахдаа*******266*******дугаар*******захирамж*******хүчинтэй,*******харин*******сумын*******Засаг*******даргын*******А/283*******дугаар*******захирамж*******хүчингүй,*******хэрэгжих*******боломжгүй*******гэдгийг*******хэлдэг.*******Харин*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******хараад*******эцэслэн*******шийдвэр*******гаргаж*******хүчингүй*******болгох*******боломжгүй*******байна*******гэдэг*******юм.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******А/283*******дугаар*******захирамжийг*******хүчингүй*******болгох*******боломжгүй*******байнга*******шүүхээр*******яваад*******байгаа*******болохоор*******хүлээж*******азнасан*******байдалтай*******байдаг.*******А/283*******дугаар*******захирамжийг*******эс*******зөвшөөрч*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******маргаагүй*******байхад*******хариуцагчийн*******тайлбар*******үндэслэлгүй*******юм*******гэдгийг*******үндэслэх*******хэсэгтээ*******заасан*******байгаа*******нь*******өөрөө*******үндэслэлгүй,*******харин*******шүүхийн*******хүчин*******төгөлдөр*******820*******дугаар*******захирамжид*******А/283*******дугаар*******захирамж*******хууль*******бус*******болохыг*******үндэс*******болгосон*******байхад*******түүнийг*******зөрчөөд*******маргаан*******үүсгээд*******байж*******байх*******хэрэг*******үү.*******А/283*******дугаар*******захирамж*******өөрөө*******хуулийн*******шаардлага*******хангаагүй*******байдаг.*******Тухайлбал,*******уг*******захирамжаар*******266*******дугаар*******захирамжаа*******хүчингүй*******болсонд*******тооцох*******заалт*******байдаггүй*******нь*******маргаан*******дагуулсан*******юм.

“*******”*******ХХК-ийг*******шүүхэд*******удаа*******дараа*******өгсөн*******нь*******урьдчилан*******шийдвэрлүүлэх*******журмыг*******хэрэгжүүлжээ*******гэж*******дүгнэсэн*******нь*******хэт*******нэг*******талыг*******барьсан,*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******6*******дугаар*******зүйлд*******дээд*******шатны*******байгууллагад*******гомдол*******гаргах*******зохицуулалт*******байгаа.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******сумын*******Засаг*******даргын*******шийдвэрт*******аймгийн*******Засаг*******дарга*******дээд*******шатны*******байгууллага*******болж*******байна*******шүү*******дээ.

Дээрх*******нөхцөл*******байдлаас*******үндэслэн*******Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаартай*******шийдвэр*******нь*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******70*******дугаар*******зүйлийн*******70.3-д*******заасан*******“Захиргааны*******хэргийн*******шүүхийн*******шийдвэр*******нь*******хэрэгт*******авагдсан*******бөгөөд*******шүүх*******хуралдаанаар*******хэлэлцэгдсэн*******нотлох*******баримт*******болон*******хуульд*******үндэслэсэн*******байна”*******гэснийг*******зөрчин*******хууль*******зүйн*******үндэслэл*******муутай*******шийдвэр*******гарсан*******гэж*******үзэж*******байгаа*******тул*******давж*******заалдах*******өргөдөл*******гаргаж*******байгаа*******болно.

Хүлээн*******авч*******Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******85*******дугаар*******зүйлийн*******85.3-т*******зааснаар*******захиргааны*******хэргийг*******бүхэлд*******нь*******хянан*******үзэхэд*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэр*******хууль*******ёсны*******бөгөөд*******үндэслэл*******бүхий*******байх*******хуулийн*******шаардлага*******хангаагүй*******байна.

Нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК*******нь*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******266*******дугаар*******захирамжийг*******хүчингүй*******болгож,*******2011*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******А/283*******дугаар*******захирамжийг*******биелүүлэхийг*******Засаг*******даргад*******даалгуулах,*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******2015*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******07*******дугаар*******хуралдааны*******тэмдэглэлийн*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгуулах”*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргаж,*******үндэслэлээ*******“*******”*******ХХК*******нь*******2009*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******10-ны*******өдөр*******Налайх*******дүүргийн*******Элстэй*******нэртэй*******газарт*******ашигт*******малтмалын*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******албан*******ёсоор*******авсан*******байхад*******хариуцагч*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******дарга*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******266*******дугаар*******захирамжаар*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******давхцуулан*******газар*******олгосон*******бөгөөд*******266*******дугаар*******захирамжаа*******хууль*******бус*******болохыг*******хүлээн*******зөвшөөрч,*******А/283*******дугаар*******захирамжаар*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******газрыг*******чөлөөлөхөөр*******шийдвэр*******гаргасан.*******Гэтэл*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ*******нь*******энэхүү*******захирамжид*******гомдол*******гаргаагүй*******атлаа*******биелүүлэхгүй*******байна”*******гэж*******тодорхойлон*******маргажээ.

Анхан*******шатны*******шүүх*******Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******31*******дүгээр*******зүйлийн*******31.1-д*******заасан*******нотлох*******баримт*******цуглуулах*******үүргээ*******хангалттай*******биелүүлээгүй*******байна.*******Тухайлбал,

Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******Засаг*******даргын*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******“Газар*******ашиглуулах*******тухай”*******266*******дугаар*******захирамжаар*******тус*******сумын*******1*******дүгээр*******багийн*******нутаг,*******Элстэй*******хэмээх*******газарт*******116*******га*******газрыг*******цөлжилтийн*******эсрэг*******мод*******тарих*******зориулалтаар,*******5*******жилийн*******хугацаатай*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******ашиглуулахаар*******шийдвэрлэсэн*******байх*******ба*******газар*******ашиглах*******эрхийн*******гэрчилгээ*******болон*******кадастрын*******зургаас*******үзэхэд*******249747*******м.кв,*******920304*******м.кв*******хэмжээ*******бүхий*******хоёр*******хэсэг*******талбай*******газрыг*******ашиглуулахаар*******олгосон*******байна.

Харин*******Төв*******аймгийн*******Газрын*******харилцаа,*******барилга,*******хот*******байгуулалтын*******газрын*******2015*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******24-ний*******өдрийн*******07/579*******дүгээр*******албан*******бичгээр*******ирүүлсэн*******шинжээчийн*******дүгнэлтээр*******нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК-ийн*******ашигт*******малтмалын*******хайгуулын*******15051Х*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******газар*******нь*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******18687298404346*******тоот*******нэгж*******талбарын*******дугаартай*******920304*******м.кв*******газрын*******59178*******м.кв*******талбайтай*******давхацсан*******болохыг*******тогтоосон*******байгаагаас*******үзвэл*******шүүх*******нэхэмжлэгчийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******тодруулж,*******гуравдагч*******этгээдэд*******116*******га*******газар*******ашиглуулахаар*******шийдвэрлэсэн*******маргаан*******бүхий*******захиргааны*******акт*******бүхэлдээ*******нэхэмжлэгчийн*******эрх,*******хууль*******ёсны*******ашиг*******сонирхлыг*******зөрчсөн*******эсэхэд*******дүгнэлт*******өгч*******хэргийг*******шийдвэрлэх*******шаардлагатай*******байжээ.

Хэрэгт*******авагдсан*******баримтуудаас*******үзвэл*******Гадаадын*******иргэн,*******харьяатын*******асуудал*******эрхлэх*******газраас*******гуравдагч*******этгээд*******БНСУ-д*******төвтэй*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******төлөөлөгчийн*******газар*******нээн*******ажиллуулах*******зөвшөөрлийг*******2013*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдөр*******1*******жилийн*******хугацаатай*******олгож,*******2014*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******21-ний*******өдрөөс*******2*******жилийн*******хугацаагаар*******сунгасан*******байх*******боловч*******тус*******төрийн*******бус*******байгууллагын*******газар*******ашиглах*******эрх*******үүнээс*******өмнө*******буюу*******2009*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******21-ний*******өдөр*******үүсч,*******Гадаадын*******иргэн,*******гадаадын*******хөрөнгө*******оруулалттай*******аж*******ахуйн*******нэгж,*******байгууллагад*******газар*******ашиглуулах*******гэрээ*******байгуулсан*******байна.*******Иймд*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******анх*******хэзээ*******Монгол*******улсад*******төлөөлөгчийн*******газар*******нээн*******ажиллуулах*******зөвшөөрөл*******олгогдсон,*******тус*******төрийн*******бус*******байгууллага*******хэзээ*******үүсч*******байгуулагдсан,*******гуравдагч*******этгээд*******Газрын*******тухай*******хуулийн*******32*******дугаар*******зүйлд*******заасны*******дагуу*******газар*******ашиглах*******тухай*******хүсэлт*******гаргасан*******эсэх,*******газар*******ашиглах*******эрх*******үүссэн*******үндэслэл*******зэргийг*******тодруулж,*******холбогдох*******баримтыг*******цуглуулсны*******үндсэн*******дээр*******хэргийг*******шийдвэрлэх*******нь*******зүйтэй*******байна.*******Өөрөөр*******хэлбэл,*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******эрх*******зүйн*******байдал*******болон*******газар*******ашиглах*******эрх*******хууль*******ёсоор*******үүссэн*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй*******байна.

Мөн*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******44*******дүгээр*******зүйлийн*******44.2-т*******“Бичмэл*******нотлох*******баримтыг*******шүүхэд*******эхээр*******нь,*******хэрэв*******эхийг*******өгөх*******боломжгүй*******бол*******нотариатчаар*******гэрчлүүлсэн*******хуулбарыг*******өгнө...”*******гэж*******заасны*******дагуу*******гадаад*******хэлээр*******бичигдсэн*******нотлох*******баримт*******нь*******албан*******ёсны*******зөвшөөрөл*******бүхий*******орчуулагчаар*******монгол*******хэл*******дээр*******орчуулуулсан*******байхаас*******гадна*******хэрэгт*******эхээр*******нь*******өгөх*******шаардлагатай.*******Гэтэл*******хуулийн*******этгээдийн*******үүсгэн*******байгуулах*******баримт*******бичиг*******болох*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-ын*******дүрэм*******хэрэгт*******эх*******хувиар*******авагдаагүй*******байхаас*******гадна*******тус*******төрийн*******бус*******байгууллага*******үүсч*******байгуулагдсантай*******холбоотой*******улсын*******бүртгэлийн*******гэрчилгээг*******нотлох*******баримтаар*******авах*******нь*******зүйтэй*******байна.

Түүнчлэн*******Ашигт*******малтмалын*******газраас*******2009*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******10-ны*******өдөр*******нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК-д*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгохдоо*******“Налайх*******дүүргийн*******Элстэй*******нэртэй*******газарт*******орших*******129.9*******га*******талбай”*******гэж*******заасан*******байх*******ба*******хариуцагчаас*******“гуравдагч*******этгээдүүдэд*******тухайн*******үед*******газар*******олгоход*******“*******”*******ХХК-д*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******шийдвэр*******орон*******нутгийн*******мэдээллийн*******санд*******байхгүй*******байсан”*******гэж*******маргаж*******байх*******тул*******энэхүү*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгохдоо*******болон*******олгосны*******дараа*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.3,*******19.4,*******19.10*******дахь*******хэсэгт*******тус*******тус*******заасны*******дагуу*******хариуцагч*******Төв*******аймгийн*******Засаг*******даргад*******мэдэгдсэн*******эсэх,*******тус*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******саналыг*******авсан*******эсэх*******талаарх*******нотлох*******баримтыг*******цуглуулж,*******нэхэмжлэгч*******“*******”*******ХХК-д*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******ямар*******журмаар*******олгогдсон*******болохыг*******тодруулах*******нь*******хэргийг*******шийдвэрлэхэд*******ач*******холбогдолтой*******байна.

Нэхэмжлэгчээс*******2015*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдөр*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******“Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлын*******2015*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******07*******дугаар*******хуралдааны*******тэмдэглэлийн*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-д*******холбогдох*******хэсгийг*******хүчингүй*******болгуулах”*******гэж*******нэмэгдүүлж,*******хамтран*******хариуцагчаар*******Төв*******аймгийн*******Эрдэнэ*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлыг*******татан*******оролцуулах*******тухай*******хүсэлтийг*******гаргасан*******байхад*******шүүх*******тус*******сумын*******иргэдийн*******Төлөөлөгчдийн*******Хурлыг*******хамтран*******хариуцагчаар*******татаагүй*******атлаа*******эрх,*******үүргийг*******тайлбарлаж,*******нэхэмжлэлийн*******хувийг*******гардуулсан*******байгааг*******дурдах*******нь*******зүйтэй.

Иймд*******дээр*******дурдсан*******зөрчлүүд*******засагдаж,*******холбогдох*******баримтууд*******авагдаагүй*******байхад*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******маргааны*******үйл*******баримтад*******дүгнэлт*******өгч,*******хэргийг*******эцэслэн*******шийдвэрлэх*******боломжгүй*******тул*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгож,*******хэргийг*******дахин*******хэлэлцүүлэхээр*******тухайн*******шүүхэд*******буцаахаар*******шийдвэрлэв.

Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******86*******дугаар*******зүйлийн*******86.1,*******88*******дугаар*******зүйлийн*******88.1.4,*******88.3.4*******дэх*******хэсэгт*******заасныг*******удирдлага*******болгон

*******ТОГТООХ*******нь:

1.*******Төв*******аймаг*******дахь*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******03*******дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгож,*******хэргийг*******анхан*******шатны*******шүүхээр*******дахин*******хэлэлцүүлэхээр*******буцаасугай.

2.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******59*******дүгээр*******зүйлийн*******59.3-д*******заасныг*******баримтлан*******гуравдагч*******этгээд*******“Ногоон*******Ази*******сүлжээ”*******ТББ-аас*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******70200*******төгрөгийг*******улсын*******орлогоос*******буцаан*******гаргуулж,*******түүнд*******олгосугай.

Захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******86*******дугаар*******зүйлийн*******86.5*******дахь*******хэсгийг*******баримтлан*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүх*******захиргааны*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******журам*******зөрчсөн,*******хууль*******буруу*******хэрэглэсэн*******гэж*******нэхэмжлэгч,*******хариуцагч,*******тэдгээрийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгч*******нар*******үзвэл*******магадлалыг*******гардан*******авсан*******өдрөөс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******Улсын*******Дээд*******шүүхийн*******Захиргааны*******хэргийн*******танхимд*******хяналтын*******журмаар*******гомдол*******гаргах*******эрхтэй.

ШҮҮХ*******БҮРЭЛДЭХҮҮН:

ШҮҮГЧ ******* *******Ц.ЦОГТ

ШҮҮГЧ *******Д.БАТБААТАР

ЕРӨНХИЙ*******ШҮҮГЧ *******Б.МӨНХТУЯА