МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Сүхбаатар аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Н.Баярбаатар даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Энхсаруул,

Улсын яллагч М.Ханджав /цахимаар/

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Дэлгэрхишиг

Шүүгдэгч ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны Б танхимд нээлттэй явуулсан эрүүгийн шүүх хуралдаанаар Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор М.Ханджаваас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн *******д холбогдох ******* дугаартай эрүүгийн хэргийг 2021 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалтын талаар:

          

 Монгол Улсын иргэн, 19… оны … дугаар сарын …-ны өдөр Сүхбаатар аймгийн ******* суманд төрсөн, … настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, туслах малчин, ам бүл .., эхнэр …хүүхдийн хамт амьдардаг, Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 3 дугаар баг, *******гийн “*******” гэх газар оршин суудаг, урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, РД:*******,  .............. ,

 

Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтээр/:

 

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 07 дугаар сард Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 3 дугаар баг “Шинэ Ус” гэх газар нутаглах малчин ын малчнаар ажиллаж мал маллаж байхдаа түүнд итгэмжлэн хариуцуулсан малаас 6 тооны хонийг авч, хохирогч ад 776,800 мянган төгрөгийн хохирол учруулсан буюу бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгө завших гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Сүхбаатар аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч *******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэн яллагдагчаар татаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар яллагдагчид хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх саналыг танилцуулж, яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлжээ.

 

Шүүх шүүгдэгч *******д холбогдох хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр хавтаст хэрэгт цугларсан дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

• Шүүгдэгч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: Мэдүүлэг өгөхгүй гэв.

 

• Шүүгдэгч ******* мөрдөн байцаалтын шатанд яллагдагчаар мэдүүлсэн: “...Би 2021 оны 04 дүгээр сараас Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 3 дугаар багийн нутагт тус багийн иргэн гэдэг хүний хонийг маллаж байсан юм. 2021 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдрийн орчим ******* сумын 3 дугаар багийн нутаг “*******ны хоолой” гэх газар нутаглаж байх үед манай гэрээс хойш 3-4 километрт Хэнтий аймгаас мал худалдаж авахаар ирсэн ченж залууд ын хониноос 4 тооны төлөг барьж өгсөн. Тэр ченж залууг би огт танихгүй, нэрийг нь мэдэхгүй. Тэр залуу намайг өөрийнхөө хониноос өгч байна гэж бодсон. Би 4 төлөгний мөнгө 400,000 төгрөгийг бэлнээр авсан. Харин 2021 оны 07 дугаар сарын эхээр сумынхаа гэх залууд ын хониноос мөн 2 төлөг өгч явуулсан. Би гэх залуугаас өмнө нь мөнгөний хэрэг гараад 2 төлөгний 100,000 төгрөг зээлж авч байсан юм. манай руу ирж өөрөө хоёр төлгийг авч явсан...” гэх /хх 46-47 дугаар хуудас/

 

• Хохирогч ын мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчоор мэдүүлсэн: “...Би ******* сумын 3 дугаар багийн нутаг “Шинэ-Ус” гэх газар мал маллаж амьдардаг. Би 2021 оны 07 дугаар сарын 15-ны өдөр хонио тоолоход хониноос 6 тооны хонь дутсан. Тэр өдрөөс хойш ойр хавийн айл өрхөөр явж хонинд нь үзсэн боловч байхгүй байсан. Эрээд олохгүй болохоор тухайн үед би цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргасан. Гэтэл манай хонийг хариулдаг байсан ******* нь миний хонийг хүнд худалдан борлуулсан талаараа цагдаагийн байгууллагад шалгагдаж байх хугацаандаа надад хэлсэн...” гэх /хх 7-8 дугаар хуудас/,

 

- Гэрч ийн мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчоор мэдүүлсэн: “... Би ******* сумын 3-р багийн нутаг “Шинэ-Ус” гэх газар нөхөр ын хамт мал маллаж амьдардаг. Манайх 2021 оны 07 дугаар сарын 15-ны өдөр хонио тоолоход хониноос 6-н тооны хонь дутсан. Би тухайн үед нөхөр ын хамт ойролцоо нутагладаг айлуудын хотоор явж хонио хайгаад олохгүй байгаа...” гэх /хх 15-16 дугаар хуудас/,

 

• Гэрч А.ийн мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчоор мэдүүлсэн:  “...******* нь 2021 оны хавар 04 дүгээр сард надаас 2 төлөгний мөнгө авъя гээд ирэхээр нь бэлэн 100,000 төгрөг өгсөн. Тэгээд би 2021 оны 07 дугаар сард “төлгөө авъя” гээд ******* сумын 3 дугаар баг гэх газар гэрт нь очиход гэртээ байхгүй, гэрийнхээ зүүн урд талын ын малыг харж байгаа гэхээр нь тийшээ очиход ******* гэрт нь ганцаараа сууж байсан. Би ороод “2 хонио авахаар ирлээ” гэхэд ******* гэрээсээ гараад хонины хот руу очоод надад 2 тооны төлөг барьж өгсөн...” гэх  /хх 19-20 дугаар хуудас/  мэдүүлгүүд

 

• Хөрөнгийн үнэлгээний “Линзийн өгөөж” ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 2103220 дугаартай “нас гүйцсэн 6 эм хонь 776,000 төгрөг” гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх 28-36 дугаар хуудас/

 

• *******гийн оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаа /хх 52 дугаар хуудас/

 

• *******гийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх 53 дугаар хуудас/

 

• Р.Пунцаг, ******* нарын өмчлөлийн Газар өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар /хх 54 дүгээр хуудас/

 

• *******гийн Төрийн банкны Харилцах дансны харилцагчийн хуулга /хх 57 дугаар хуудас/

 

• *******гийн ХААН банкны Депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /хх 59 дүгээр хуудас/

 

• *******гийн Урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх 60 дугаар хуудас/

 

• *******гийн Мөрдөн байцаалтын үед хийсэн тодорхойлолт /хх 61-62 дугаар хуудас/

 

• Хялбаршуулсан журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх боломжийг тайлбарласан тэмдэглэл /хх 64 дүгээр хуудас/

 

• Шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч Ж.Дэлгэрхишиг нарын хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр Прокурорын газарт гаргасан хүсэлт /хх 69 дүгээр хуудас/

 

• Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх тухай 2021 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн 92 дугаартай прокурорын тогтоол, 91 дугаартай прокурорын санал /хх-ийн 70-74 дүгээр хуудас/ зэрэг болно.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжилсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хууль ёсны,  Эрүүгийн  хэрэг  хянан  шийдвэрлэх  тухай  хуульд  заасны  дагуу  цуглуулж, бэхжүүлсэн, энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

 

Гэм буруугийн талаар:

 

• Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 07 дугаар сард Сүхбаатар аймгийн ******* сумын 3 дугаар баг “Шинэ Ус” гэх газар нутаглах малчин ын малчнаар ажиллаж мал маллаж байхдаа түүнд итгэмжлэн хариуцуулсан малаас 6 тооны хонийг авч, хохирогч ад 776,800 мянган төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь шүүх хуралдаанд шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд болох хохирогч , гэрч , А. нарын мэдүүлгүүд, Хөрөнгийн үнэлгээний “Линзийн өгөөж” ХХК-ийн 2021 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 2103220 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт зэргээр нотлогдон тогтоогдож байх бөгөөд шүүгдэгч ******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар маргаагүй болно.

 

Шүүгдэгч *******д холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн байцаалтын шатанд оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй болно.

 

Шүүгдэгч ******* нь хөрөнгө завших гэмт хэргийг шунахайн сэдэлтээр, гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр үйлджээ. Шүүгдэгч өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж мэдсээр атлаа бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан малыг завшиж хохирогчийн өмчлөх эрхэд халдан хохирол учруулсан байна.

 

Шүүгдэгч *******гийн үйлдсэн хэрэг нотлогдсон, хэргийн зүйлчлэл тохирсон тул *******г бусдын эд хөрөнгийг завших гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэстэй гэж шүүх дүгнэв.

 

Хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлсөн, хохирогч гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн тул шүүгдэгч *******г энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

 

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байх бөгөөд Эрүүгийн хариуцлагын зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирол нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг нийгэмшүүлэх зорилготой.

 

Шүүгдэгч *******д ял шийтгэл оногдуулахад гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлыг төлсөн нь Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2-т заасан хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болох бөгөөд мөн хуулийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Шүүгдэгч *******гийн үйлдсэн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь мөн хуулийн 2.6 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд багтах бөгөөд Эрүүгийн хуулийн 6.7 дугаар зүйлийг 1 дэх хэсгийн 1.1-т “энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг гурван жил хүртэл, түүнээс бага хугацаагаар тогтоосон гэмт хэрэг үйлдсэн хүн тухайн гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлж, эсхүл гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн бол ялаас чөлөөлөх, эсхүл гурван жил хүртэл хугацаагаар тэнсэж үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ хэрэглэж болно” гэжээ. Тиймээс шүүгдэгчийн хувийн байдал, хохирогчид учирсан хохирлыг нөхөн төлсөн зэргийг харгалзан Прокурорын гаргасан саналын хүрээнд буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар *******д хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 /нэг/ жил 6 /зургаа/ сарын хугацаагаар тэнсэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дах хэсгийн 2.5-т зааснаар мөн хугацаагаар оршин суугаа газар ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авах нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

 

Шүүгдэгч ******* нь энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, иргэний хувийн бичиг баримт авагдаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт ирээгүй болно.

 

Шүүгдэгч *******д шүүхийн шатанд таслан сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй болно.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч ………… г бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэрэг үйлдсэн буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******г хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 /нэг/ жил 6 /зургаа/ сарын хугацаагаар тэнссүгэй.

 

 3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-т зааснаар шүүгдэгч *******д оршин суугаа газар ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсугай.

 

 4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй зөрчсөн, санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож, ял оногдуулахыг шүүгдэгч *******д мэдэгдсүгэй.

 

5. Шүүхийн шатанд шүүгдэгч *******д таслан сэргийлэх арга хэмжээ аваагүй болохыг дурдсугай.

 

6. Шүүгдэгч ******* энэ хэргийн улмаас цагдан хоригдоогүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд зүйлгүй, иргэний хувийн бичиг баримт авагдаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч ******* энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй буюу хохирогч гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэснийг тус тус дурдсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Сүхбаатар аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар энэ тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                      Н.БАЯРБААТАР