2022         03           15                                    2022/ШЦТ/31

       

           МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Багануур дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч С.Өлзий-Отгон даргалж,

Нарийн бичгийн дарга                         С.Б,   

Улсын яллагч                                        Э.Б,

Хохирогч                                               Б.Д,

Шүүгдэгч                                                У.Х нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар,

Нийслэлийн Багануур дүүргийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3.дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, ердийн журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн У.Х-т холбогдох эрүүгийн 2110007130976 дугаартай хэргийг 2022 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1990 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд төрсөн, 32 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, авто инженер мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 5, эхнэр, 3 хүүхдийн хамт Баянзүрх дүүргийн 12 дугаар хороо Чулуутын ... тоотод оршин суух,

урьд 2016 онд Сүхбаатар аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэнийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх тухай хуулийн 25.1, 208.1 дүгээр зүйлд зааснаар хэрэгсэхгүй болгосон,

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 5 дугаар сарын 04-ний өдрийн 262 дугаар шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 550 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 550,000 төгрөгөөр торгох ял шийтгүүлж,

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 08-ны өдрийн 113 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 320 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгүүлж,

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн 989 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жилийн хорих ял оногдуулж, өмнөх шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 320 цаг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаас үлдэх ялыг 1 сар 10 хоногийн хорих ялаар сольж нэмж нэгтгэн нийт  1 жил 1 сар 10 хоног хорих ял оногдуулж, 2021 оны 7 дугаар сарын 02-ны өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар дээрх хорих ялыг 1 жил 1 сар 10 хоногийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлэн сольсон, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, Х овгийн У-ын Х /РД:ЛН/,   

Үйлдсэн хэргийн талаар:

Шүүгдэгч У.Х нь 2021 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр иргэн Л.Х өөрийгөө Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд мал малладаг, 150 толгой хонь зарна гэж зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон итгүүлж, Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хороо 19-ийн үйлчилгээний төвийн АТМ-с Төрийн банкны 104700569175 дугаарын дансаар 3,000,000 төгрөгийг шилжүүлэн авч бусдын эд хөрөнгийг залилсан,

Мөн 2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр иргэн Б.Д-д “Ganaa telmen” цахим хаягаар Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд мал малладаг, 20 толгой бяруу зарна гэж зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон итгүүлж, Хаан банкны 5025455206 дугаарын дансаар 3,500,000 төгрөгийг шилжүүлэн авч бусдын эд хөрөнгийг залилсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр яллах болон өмгөөлөх талын дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн хэлэлцүүлэв. Үүнд:

Шүүгдэгч У.Х шүүх хуралдаанд өгсөн мэдүүлэгтээ: “...би хийсэн хэрэгтээ маш их гэмшиж байгаа, дахин хэрэг хийхгүй. Би өөрийнхөө үйлдсэн хэрэгт гэм буруугийн ямар нэгэн маргаан байхгүй, хохирогч Х-т 2,400,000 төгрөгийг буцааж өгсөн байгаа, үлдэгдэл 600,000 төгрөгийг төлж барагдуулна. 2021 оны 01 дүгээр сард “Ganaa telmen” гэдэг нэртэй хуурамч фэйсбүүк хаяг нээгээд уг хаягаар “бяруу олон тоогоор авна” гэсэн зар тавьсан хүн рүү мессеж бичиж холбогдоод залилсан. Мөн Д гэж хүнээс уучлал гуйж байна. Д-с нийт 3,500,000 төгрөгийг өөртөө шилжүүлж авсан, энэ мөнгийг буцааж төлж барагдуулна.”  гэв.

Хохирогч Б.Д шүүх хуралдаан өгсөн мэдүүлэгтээ: “...Миний төрсөн ах Д “хэдэн бяруу авах хэрэг байна, чи фэйсбүүкээр зар тавиад өгөөч” гэсэн. 2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр өөрийн фэйсбүүк хаягнаас “Бяруу олон тоогоор худалдаж авна” гэсэн зар оруулсан. Тэгтэл “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягнаас над руу “20 тооны бяруу зарна” гээд 89015246 дугаарын утсаар эрэгтэй хүн холбогдсон. Тухайн хүн өөрийгөө Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Бүрэн суманд эхнэр 2 хүүхдийн хамт мал маллаж амьдардаг гэж танилцуулсан. Тэгээд би фэйсбүүк хуудсаар зурвас бичилцэж байгаад 20 тооны бяруу худалдан авахаар тохиролцож урьдчилгаа 3.500.000 төгрөгийг 66 дугаар сургуульд багшилдаг Б ахаас түр гуйж аваад шилжүүлсэн. Тэгээд энэ залуу мөнгө шилжүүлснээс хойш холбоо барихгүй таг болсон. Одоо Б ах надаас мөнгөө нэхээд байгаа. Хүүгээ нэмж авна гээд нэхээд байгаа.” гэв.

Хохирогч П.Х-ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...би 2021 оны 3 дугаар сарын 10-ны үеэр Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын зарын фэйсбүүк групп, “Малчин” зарын групп дээр “Хонь худалдаж авна” гэсэн зар тавьсан. Удалгүй 89015246 дугаарын утаснаас эрэгтэй хүн залгаад өөрийгөө Гантулга гэж танилцуулаад “Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын 5 дугаар багт малчин, надад 100 хонь байна, манай дүү Х 50 төлөгтэй, нийлүүлээд 150 хонь зарна” гэж хэлсэн. Тэгээд Г гэгч нь “манай төрсөн дүү Х хотод байгаа машин авах гээд мөнгө нь дутаад байна, тань руу 88890233 дугаараас манай дүү ярина, та холбогдоод манай дүүд хэдэн төгрөг авна гэнэ тэр мөнгийг нь өгчих, над дээр ямар ч байсан 50 төлөг нь байгаа, үүнийг нь би таньд өгнө, өөрөөсөө 100 төлөг өгнө” гэсэн.  Тэгээд Х гэгч нь 88890233 дугаар утаснаас яриад Хан-Уул дүүргийн 15 дугаар хороо “Их наяд” худалдааны төвийн гадаа иргэний үнэмлэхтэйгээ ирж уулзаад би өөрийнх нь дансанд 3,000,000 төгрөг хийе гэхэд Х “би банкны зээлтэй банк авчихна, манай ахын салсан эхнэр А-ийн дансанд хийгээд өгчих” гээд явсан. Тэгээд би Г гэгч рүү залгаж дансыг лавлахад Г гэгчийн цаанаас эмэгтэй хүн дансаа хэлж өгч байсан. Би Төрийн банкны 104800596175 дугаарын Б-н А-ийн дансанд 3,000,000 төгрөгийг “Хаан” банкны 5018049178 тоот дансанд “19-ийн үйлчилгээний төв”-ийн АТМ-ээс шилжүүлэг хийсэн. Тэгээд би 2021 оны 3 дугаар сарын 25-нд Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд очсон ба Г, Х гэх хүмүүсийг асуухад тэнд амьдардаггүй байсан. Г гэгчтэй утсаар ярихад “би мөнгийг чинь буцаагаад өгье” гэж хэлчихээд одоо миний утсыг авдаггүй. Г нь өөрөө “та ирээд миний ямар хүн байна гэдгийг газар дээр нь харчих, би 1000 гаран малтай, 300 хонь хургалсан” гэж ярьсан юм” гэх мэдүүлэг \хх-ийн 12-13-р хуудас\,

Хохирогч Б.Д-н мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр өөрийн фэйсбүүк хаягнаас “Бяруу олон тоогоор худалдаж авна” гэсэн зар оруулсан. Тэгтэл “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягнаас над руу “20 тооны бяруу зарна” гээд 89015246 дугаарын утсаар эрэгтэй хүн холбогдсон. Тухайн хүн өөрийгөө Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Бүрэн гэх газар эхнэр 2 хүүхдийн хамт мал маллаж амьдардаг гэж танилцуулсан. Тэгээд би фэйсбүүк хуудсаар зурвас бичилцэж байгаад 20 тооны бяруу худалдан авахаар тохиролцож урьдчилгаа 3,500,000 төгрөгийг түүний эхнэр гэж танилцуулсан Н гэх хүний Хаан банкны 5025455206 тоот данс руу шилжүүлсэн. Тэгээд мөнгө шилжүүлснээс хойш түүний утас холбогдохгүй болсон. Би хохирлоо барагдуулж авах хүсэлтэй байна”  гэх мэдүүлэг \хх-ийн 82-р хуудас\,

 М.Н-ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрчээр өгсөн: “...2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр миний зүс таних залуу Х “хүнээс мөнгө авах гэсэн юм карт, дансны дугаараа өгчих” гэж авч яваад байрны “Хишиг” нэртэй дэлгүүрт үлдээсэн байсан. Би Хаан банкны 5025455206 дугаартай дансыг 2016 оноос хойш ашиглаж байгаа. Х гэх залуу 10б байрны 2 дугаар орцны 5 давхарт байдаг юм. Өмнө нь 2-3 удаа миний картыг авч ашиглаж байсан. Надад ямар нэгэн мөнгө төгрөг өгч байгаагүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 84-85-р хуудас/,

 Б.А-н мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрчээр өгсөн: “... У.Х нь манай нөхөр юм. Бид хоёр хамт амьдраад 3 жил болж байна. 2021 оны 4 дүгээр сард нэг хүнд хонь зарна гээд 3,000,000 төгрөгийг миний 104800596175 дугаарын Төрийн банкны дансаар дамжуулж аваад буцаагаад тэр хүнд мөнгийг нь шилжүүлж өгч байсан. Өөр зүйл мэдэхгүй байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 87-88-р хуудас/,

Б-н А-н Төрийн банкны 104800596175 дугаарын дансны хуулганд: “...2021 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Х-с хонины мөнгө 3,000,000 төгрөг” гэсэн орлого, 2021 оны 4 дүгээр сарын 01-ний өдөр 5018049178 гэх дугаарын данс руу хонины мөнгөний буцаалт гэсэн зарлага”  гэх бичилт /хх-ийн 40-р хуудас/,

М-н Н-ийн Хаан банкны 5025455206 дугаарын дансны хуулганд: “...2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр 5050000760 дугаарын данснаас 2,500,000 төгрөг, 1,000,000 төгрөгөөр 2 удаа буюу нийт 3,500,000 төгрөг бяруу авах урьдчилгаа гэсэн орлого” гэх бичилт /хх-ийн 98-р хуудас/,

Хохирогч Б.Д-н гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягтай харилцсан бичилтийн гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 91-95-р хуудас/,

“Юнител” ХХК-ийн 2021 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 05-01/2143 дугаар албан бичигт: “8901-5246 дугаарын эзэмшигч нь У-н Х, 88890233 дугаарын эзэмшигч нь Б-н М” гэх тэмдэглэл, дээрх дугааруудын гарсан ярианы дэлгэрэнгүй хуулга /хх-ийн 42-47-р хуудас/,

Шүүгдэгч У.Х-н хувийн байдалтай холбогдох баримт /хх-ийн 48-60, 100-104, 123-127-р хуудас/,

У.Х-н эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгасан хуудас /хх-ийн 53-р хуудас/ зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд болон хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой хянаад хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд шүүх түүнийг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөвд тооцож шийтгэх тогтоолын үндэслэл болголоо.

              1. Гэм буруугийн талаар

              Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно.”, 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно.” гэж тус тус заасан.

              Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлд заасан “Залилах” гэмт хэрэг нь бусдын эд хөрөнгө, эсхүл түүний өмчлөх эрхийг хуурч мэхлэх, итгэл эвдэх аргаар олж авч байгаа гэм буруутай этгээдийн өөртөө амар хялбар аргаар орлого олох зорилготой идэвхтэй, шууд санаатай үйлдлээр үйлдэгддэг.

              Яллах дүгнэлтэд дурдагдсан гэмт хэрэг үйлдэгдсэн гэх цаг хугацаанд үүрэн телефоны 89015246, 88890233 дугаарууд, “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаяг шүүгдэгч У.Х-ын эзэмшил, ашиглалтад байсан болох нь Юнител ХХК-ийн 2021 оны 4 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 05-01/2143 дугаартай албан тоот /хх-ийн 42-р хуудас/, хохирогч Б.Д-н гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, фэйсбүүк хуудсаар “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягтай харьцсан талаар гэрэл зургаар баримтжуулсан баримт /хх-ийн 92-95-р хуудас/, хохирогч нарын мэдүүлэг, гэрч Б.А-н мэдүүлгээр тогтоогдож байна. 

 Шүүгдэгч У.Х нь 2021 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр иргэн Л.Х-т Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд малчин, мал малладаг, 150 толгой хонь зарна гэж зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон итгүүлж, Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 2 дугаар хороо “19-ийн үйлчилгээний төв”-ийн АТМ-с Төрийн банкны 104700569175 дугаарын дансаар 3,000,000 төгрөгийг шилжүүлэн авч бусдын эд хөрөнгийг залилсан,

Мөн 2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр иргэн Б.Д-д “Ganaa telmen” цахим хаягаар Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд малчин, мал малладаг, 20 толгой бяруу зарна гэж зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон итгүүлж, Хаан  банкны 5025455206 дугаарын дансаар 3,500,000 төгрөгийг шилжүүлэн авч бусдын эд хөрөнгийг залилсан гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

Шүүгдэгч У.Х нь цахим хэрэгсэл ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бусдын эд хөрөнгийг шилжүүлэн авч залилсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн хэлэлцэгдсэн:

- Хохирогч Б.Д-н шүүх хуралдаан өгсөн: “...Миний төрсөн ах Д “хэдэн бяруу авах хэрэг байна, чи фэйсбүүкээр зар тавиад өгөөч” гэсэн. 2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр өөрийн фэйсбүүк хаягнаас “Бяруу олон тоогоор худалдаж авна” гэсэн зар оруулсан. Тэгтэл “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягнаас над руу “20 тооны бяруу зарна” гээд 89015246 дугаарын утсаар эрэгтэй хүн холбогдсон. Тухайн хүн өөрийгөө Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Бүрэн суманд эхнэр 2 хүүхдийн хамт мал маллаж амьдардаг гэж танилцуулсан. Тэгээд би фэйсбүүк хуудсаар зурвас бичилцэж байгаад 20 тооны бяруу бяруу худалдан авахаар тохиролцож урьдчилгаа 3,500,000 төгрөгийг 66 дугаар сургуульд багшилдаг Б ахаас түр гуйж аваад шилжүүлсэн. Тэгээд энэ залуу мөнгө шилжүүлснээс хойш холбоо барихгүй таг болсон. Одоо Б ах надаас мөнгөө нэхээд байгаа. Хүүгээ нэмж авна гээд нэхээд байгаа.” гэх мэдүүлэг,

- Хохирогч П.Х-ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...би 2021 оны 3 дугаар сарын 10-ны үеэр Сүхбаатаар аймгийн Мөнххаан сумын зарын фэйсбүүк групп, “Малчин” зарын групп дээр “Хонь худалдаж авна” гэсэн зар тавьсан. Удалгүй 89015246 дугаарын утаснаас эрэгтэй хүн залгаад өөрийгөө Г гэж танилцуулаад “Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын 5 дугаар багт малчин, надад 100 хонь байна, манай дүү Х 50 төлөгтэй, нийлүүлээд 150 хонь зарна” гэж хэлсэн. Тэгээд Г гэгч нь “манай төрсөн дүү Х хотод байгаа машин авах гээд мөнгө нь дутаад байна, тань руу 88890233 дугаараас манай дүү ярина, та холбогдоод манай дүүд хэдэн төгрөг авна гэнэ тэр мөнгийг нь өгчих, над дээр ямар ч байсан 50 төлөг нь байгаа, үүнийг нь би таньд өгнө, өөрөөсөө 100 төлөг өгнө” гэсэн.  Тэгээд Х гэгч нь 88890233 дугаар утаснаас яриад Хан-Уул дүүргийн 15 дугаар хороо “Их наяд” худалдааны төвийн гадаа иргэний үнэмлэхтэйгээ ирж уулзаад би өөрийнх нь дансанд 3,000,000 төгрөг хийе гэхэд Х “би банкны зээлтэй банк авчихна, манай ахын салсан эхнэр А-ийн дансанд хийгээд өгчих” гээд явсан. Тэгээд би Гантулга гэгч рүү залгаж дансыг лавлахад Г гэгчийн цаанаас эмэгтэй хүн дансаа хэлж өгч байсан. Би Төрийн банкны 104800596175 дугаарын Б-н А-гийн дансанд 3,000,000 төгрөгийг “Хаан” банкны 5018049178 тоот дансанд “19-ийн үйлчилгээний төв”-ийн АТМ-ээс шилжүүлэг хийсэн. Тэгээд би 2021 оны 3 дугаар сарын 25-нд Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан суманд очсон ба Г, Х гэх хүмүүсийг асуухад тэнд амьдардаггүй байсан. Г гэгчтэй утсаар ярихад “би мөнгийг чинь буцаагаад өгье” гэчихээд одоо миний утсыг авдаггүй. Г нь өөрөө “та ирээд миний ямар хүн байна гэдгийг газар дээр нь харчих, би 1000 гаран малтай, 300 хонь хургалсан” гэж ярьсан юм” гэх мэдүүлэг \хх-ийн 12-13-р хуудас\,

- Хохирогч Б.Д-ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр өөрийн фэйсбүүк хаягнаас “Бяруу олон тоогоор худалдаж авна” гэсэн зар оруулсан. Тэгтэл “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягнаас над руу “20 тооны бяруу зарна” гээд 89015246 дугаарын утсаар эрэгтэй хүн холбогдсон. Тухайн хүн өөрийгөө Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумын Бүрэн гэх газар эхнэр 2 хүүхдийн хамт мал маллаж амьдардаг гэж танилцуулсан. Тэгээд би фэйсбүүк хуудсаар зурвас бичилцэж байгаад 20 тооны бяруу худалдан авахаар тохиролцож урьдчилгаа 3,500,000 төгрөгийг түүний эхнэр гэж танилцуулсан Н гэх хүний Хаан банкны 5025455206 тоот данс руу шилжүүлсэн. Тэгээд мөнгө шилжүүлснээс хойш түүний утас холбогдохгүй болсон. Би хохирлоо барагдуулж авах хүсэлтэй байна”  гэх мэдүүлэг \хх-ийн 82-р хуудас\,

- М.Н-ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрчээр өгсөн: “...2021 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр миний зүс таних залуу Х “хүнээс мөнгө авах гэсэн юм карт, дансны дугаараа өгчих” гэж авч яваад байрны “Хишиг” нэртэй дэлгүүрт үлдээсэн байсан. Би Хаан банкны 5025455206 дугаартай дансыг 2016 оноос хойш ашиглаж байгаа. Х гэх залуу 10б байрны 2 дугаар орцны 5 давхарт байдаг юм. Өмнө нь 2-3 удаа миний картыг авч ашиглаж байсан. Надад ямар нэгэн мөнгө төгрөг өгч байгаагүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 84-85-р хуудас/,

 - Б.А-ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрчээр өгсөн: “... У.Х нь манай нөхөр юм. Бид хоёр хамт амьдраад 3 жил болж байна. 2021 оны 4 дүгээр сард нэг хүнд хонь зарна гээд 3,000,000 төгрөгийг миний 104800596175 дугаарын Төрийн банкны дансаар дамжуулж аваад буцаагаад тэр хүнд мөнгийг нь шилжүүлж өгч байсан. Өөр зүйл мэдэхгүй байна” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 87-88-р хуудас/,

- Б-н А-ийн Төрийн банкны 104800596175 дугаарын дансны хуулганд: “...2021 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр Х-с хонины мөнгө 3,000,000 төгрөг” гэсэн орлого, 2021 оны 4 дүгээр сарын 01-ний өдөр 5018049178 гэх дугаарын данс руу хонины мөнгөний буцаалт гэсэн зарлага”  гэх бичилт /хх-ийн 40-р хуудас/,

- М-н Н-ийн Хаан банкны 5025455206 дугаарын дансны хуулганд: “...2021 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр 5050000760 дугаарын данснаас 2,500,000 төгрөг, 1,000,000 төгрөгөөр 2 удаа буюу нийт 3,500,000 төгрөг бяруу авах урьдчилгаа гэсэн орлого” гэх бичилт /хх-ийн 98-р хуудас/,

- Хохирогч Б.Д-ийн гар утсанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, “Ganaa telmen” нэртэй фэйсбүүк хаягтай харилцсан бичилтийн гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 91-95-р хуудас/,

- “Юнител” ХХК-ийн 2021 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 05-01/2143 дугаар албан бичигт: “8901-5246 дугаарын эзэмшигч нь У-ын Х, 88890233 дугаарын эзэмшигч нь Б-ийн М” гэх тэмдэглэл, дээрх дугааруудын гарсан ярианы дэлгэрэнгүй хуулга /хх-ийн 42-47-р хуудас/,

-шүүгдэгчийн шүүх хуралдаанд өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг зэрэг баримтуудаар нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, цалин орлогогүй, өөрийн гэсэн мал хөрөнгөгүй байсан ба тэрээр энэ төрлийн гэмт хэрэгт өмнө нь ял шийтгүүлж, тус ялаа эдэлж байгаа болох нь У.Х-ын хувийн байдлыг тогтоосон баримтаар тогтоогджээ.

Нотлох баримт болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн гэм буруутай үйлдэл хангалттай тогтоогдсон, шүүгдэгч нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар маргаагүй болно.

Шүүх шүүгдэгч У.Х-ыг өөрийн үйлдэлдээ шунахайн сэдэлтээр шууд санаатай хандсан гэж дүгнэлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “...нэг гэмт хэргийн шинжийг хэд хэдэн удаагийн үйлдлээр хангасан байвал үргэлжилсэн нэг гэмт хэрэг үйлдсэнд тооцно” гэж заасан бөгөөд улсын яллагчаас шүүгдэгч У.Х-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь хуулийн зүйл, хэсэг тохирсон байна.

Иймд У.Х-ыг цахим хэрэгсэл ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бусдын эд хөрөнгийг шилжүүлэн авч залилах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай гэж шүүхээс дүгнэв.

 

2. Хохирол, хор уршгийн талаар

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохиролд тооцно.”, 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршигт тооцно.” гэж заасан.

Хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах, гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид нөхөн төлөх үүрэгтэй бөгөөд шүүгдэгч У.Хулан-Очир нь гэмт хэргийн улмаас хохирогч П.Х-т 3,000,000 төгрөгийн, хохирогч Б.Д-д 3,500,000 төгрөгийн хохирол тус тус учруулсан, 2,400,000 төгрөгийг хохирогч П.Х-т буцаан өгсөн ба үлдэх 600,000 төгрөгийг төлж барагдуулаагүй, мөн 3,500,000 төгрөгийг хохирогч Б.Д-д төлж барагдуулаагүй нь шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан Б-н А-ийн Төрийн банкны 104800596175 дугаарын дансны хуулга /хх-ийн 40-р хуудас/, М-ийн Н-ийн Хаан банкны 5025455206 дугаарын дансны хуулга /хх-ийн 98-р хуудас/, хохирогч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөртэй гэж үзлээ.

Шүүх хуралдаанд хохирогч Б.Д нь өөрт учирсан хохиролд 3,500,000 төгрөг, хүнээс хүүтэй мөнгө зээлсэн учир хүүний 4,200,000 төгрөг, нийт 7,700,000 төгрөгийг гэм буруутай этгээдээс гаргуулах тухай нэхэмжилсэн бөгөөд 4,200,000 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагатай холбогдох нотлох баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй байна.

Иймд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хохирогч Б.Д-н нэхэмжилсэн 4,200,000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

 

3. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар

Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсон эсэх талаар дүгнэж үзэв.

Улсын яллагч шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтдээ: “...У.Х нь цахим хэрэгсэл ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бусдын эд хөрөнгийг шилжүүлэн авч залилж бусдад нийт 6,500,000 төгрөгийн хохирол учруулсан нь нотлогдож байх тул шүүгдэгчийг залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид 600 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулах, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх эсэгт зааснаар өмнөх шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан ялыг нэмж нэгтгүүлэх саналтай” гэв.

Шүүгдэгч нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна. Хохирогч нараас авсан мөнгөө буцааж төлж барагдуулна. Намайг Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд хамруулж, ял шийтгэлийг хөнгөрүүлж өгнө үү”  гэв.

Шүүгдэгч У.Х-т эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Иймд улсын яллагчаас шүүгдэгчид оногдуулвал зохих эрүүгийн хариуцлагын талаар гаргасан саналыг хянаад, шүүгдэгч У.Х-т эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ түүний үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдал, бусдад учруулсан хохирол төлбөрийг төлж барагдуулаагүй байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг тус тус харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч У.Х нь Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 08-ны өдрийн 113 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 320 цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгүүлж,

Мөн Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн 989 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жилийн хорих ял оногдуулж, өмнөх шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан 320 цаг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаас үлдэх ялыг 1 сар 10 хоногийн хорих ялаар сольж нэмж нэгтгэн нийт  1 жил 1 сар 10 хоног хорих ял оногдуулж, 2021 оны 7 дугаар сарын 02-ны өдрийн Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар дээрх хорих ялыг 1 жил 1 сар 10 хоногийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлэн сольж шийдвэрлэсэн байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.3, 6.9 дүгээр зүйлийн 1, 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхээс шүүгдэгчид оногдуулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял дээр Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн 989 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялаас эдлээгүй үлдсэн 7 /долоо/-н сар 22 /хорин хоёр/ хоногийн ялыг нэмж нэгтгэн, нийт эдлэх зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хэмжээг 1 /нэг/ жил 7 /долоо/-н сар 22 /хорин хоёр/ хоногийн хугацаагаар тогтоов.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч У.Х нь зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлэх хугацаанд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт зорчих, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэй Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 12-р хороо, Чулуутын 219 тоот хаягт оршин суугаа газраа өөрчлөх, зорчих үүрэгтэйг мэдэгдэх нь зүйтэй.

            Энэ хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгө үгүй, шүүгдэгчид холбогдох иргэний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд мөрийн баримтаар хурааж ирүүлсэн зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулбал зохих эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдаж, шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болох хүртэлх хугацаанд У.Х-т авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэлээ.

 

 Монгол улсын Шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.1, 22.4 дүгээр зүйлийн 22.4.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсгүүд, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйл, 36.10 дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон  ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Х овгийн У-ын Х-ыг  Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан залилах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.
2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Х овгийн У-ын Х-т 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсугай.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.3, 6.9 дүгээр зүйлийн 1, 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч У.Х-т оногдуулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял дээр Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн 989 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялаас эдлээгүй үлдсэн 7 /долоо/-н сар 22 /хорин хоёр/ хоногийн ялыг нэмж нэгтгэн, нийт эдлэх зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хэмжээг 1 /нэг/ жил 7 /долоо/-н сар 22 /хорин хоёр/ хоногийн хугацаагаар тогтоосугай.
4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч У.Х-т шүүхээс оногдуулсан 1 /нэг/ жил 7 /долоо/-н сар 22 /хорин хоёр/ хоногийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлэх хугацаанд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт зорчих, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэй Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 12-р хороо, Чулуутын 219 тоот хаягт оршин суугаа газраа өөрчлөх, зорчих үүрэгтэйг мэдэгдсүгэй.
5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч нь шүүхээс оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол түүний зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож, хорих ялаар солихыг У.Х-т тайлбарласугай.
6. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 дэх хэсэг, 510 дугаар зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар шүүгдэгч У.Х-оос гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохиролд 600,000 /зургаан зуун мянга/-н төгрөгийг гаргуулж хохирогч П.Х-т, 3,500,000 /гурван сая таван зуун мянга/-н төгрөгийг гаргуулж хохирогч Б.Д-д тус тус олгосугай.
7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хохирогч Б.Д-н нэхэмжилсэн 4,200,000 /дөрвөн сая хоёр зуун мянга/ төгрөгийн нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.
8. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох ба тогтоол хүчин төгөлдөр болтол У.Х-т авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
9. Энэ хэрэгт шийдвэрлэвэл зохих битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгө үгүй, эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулбал зохих эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал тодорхойлж ирүүлээгүй, У.Х-н иргэний баримт бичиг шүүхэд шилжиж ирээгүй, шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.
10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар прокурор, дээд шатны прокурор, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргах эрхтэй ба гомдол эсэргүүцлийг шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхээр дамжуулан гаргах журамтайг мэдэгдсүгэй.
11. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар  анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шүүгдэгч У.Х-т авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ  ШҮҮГЧ                                       С.ӨЛЗИЙ-ОТГОН