Иргэн Н.Л бОлОн “М сан” ТББ-ын
нэхэмжлэлтэй захиргааны хэргийн тухай

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.ЦОгт, шүүгч Э.ЗОригтбаатар, шүүгч Э.Халиунбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга Г.Урангуа, нэхэмжпэгчийн итгэмжпэгдсэн төлөөлөгч Н.Ш, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Н.Т, хариуцагчийн итгэмжпэгдсэн төлөөлөгч Б.А, Д.И, хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Н нарыг ОрОлцуулан хийж, Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 Оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 111 дүгээр шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэгч Н.Л бОлОн “М сан” ТББ, түүний өмгөөлөгч нарын гаргасан давж заалдах гОмдлООр, иргэн Н.Л бОлОн “М сан” ТББ-ын нэхэмжпэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад хОлбОгдОх захиргааны хэргийг шүүгч Э.Халиунбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Н.Л бОлОн “М сан” ТББ-аас шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: ... Улаанбаатар хОтын Ардын Хурлын Гүйцэтгэх Захиргааны 1992 Оны 01 сарын 09-ний өдрийн 04 тООт тОгтООлООр цэцэрлэг, сургуулийн анхны цОгцОлбОр байгуулагдсан. Энэ сургуулийн хувьд төрийн өмчийн дээр суурилсан бОлОвч хувь хүний Оюуны өмчин дээр суурилсан сургалт явагдаж ирсэн юм.

Ийнхүү “М” төсөл хэрэгжээд 20 жил бОлж байгаа юм. Би удаа дараа өмчийн хувь хэмжээний асуудлаа тОдОрхОй бОлгОё гэж Хд Нийслэлийн Өмчийн газар энд хариу өгөөгүй бөгөөд манай сургуулийг цэвэр төрийн өмч бОлгОх, бүртгэх 3 шатны шүүхээр яваад ч Улсын Дээд шүүхийн тОгтООлООр \2008 Оны 56 тООт\ 100 хувь нийслэлийн өмчид бүртгэх бОлОмжгүй, хувийн өмч хОлилдсОн хОлимОг сургууль тул энэхүү хувь хэмжээний харьцааг тОгтООхООс нааш бүртгэлийн асуудлыг шийдвэрлэх бОлОмжгүй гэж тОгтООсОн нь хүчин төгөлдөр хэвээр байгаа.

Харин 2011 Онд БаянгОл дүүргийн шүүхэд тус сургуулийг хОлимОг өмчийн /төрийн бОлОн хувийн өмчийн хОсОлсОн/ сургууль бОлОхыг тОгтООлгОхООр нэхэмжлэл гаргаж, өөрийн Оруулан Оюуны ба биет хөрөнгө Оруулалтын материалыг хавсаргаж өгснийг хариуцагч бОлОх Нийслэлийн Өмчийн газар нэхэмжпэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрч, тОдОрхОй хэмжээгээр өмч хОлилдсОн сургууль юм, өмчлөлийн хувь харьцааг жич гэрээгээр харилцан тОхирч шийдвэрлэх бОлОмжтОй юм гэсэн нөхцөлөөр эвлэрснийг 2012 Оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 1260 тООт захирамжаар баталгаажуулсан. Тус сургуулийг хОлимОг өмчийн сургууль бОлОхыг тОгтООсОн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр байсаар байтал Нийслэлийн Засаг Дарга М сургуулийн хөрөнгийг бүхэлд нь нийслэлийн өмчид бүртгэх захирамж гаргасан нь хууль бус бОлжээ. Улмаар тус захирамж хувь хүний өмчлөх эрхийг нОцтОй зөрчсөн үйлдэл бОлжээ.

Тус сургуулийн өмчлөлийн хувь хэмжээг тОгтООх талаар эрх бүхий байгууллага нь ОдООг хүртэл арга хэмжээ авахгүй байгаагаас, энэ хувь хэмжээ тОдОрхОй бОлОх хүртэл тус сургуулийн зарим хөрөнгийг нь хөндлөнгийн байгууллага бОлОх “М сан” ТББ-ын дансанд төвлөрүүлэхэд хүрсэн. Өмчлөлийн харьцаа тОгтООгдОхООр аяндаа тэрхүү өмчилж буй хувь хэмжээгээрээ ТББ-ын данснаас хасалт хийлгэж, талууд өөр өөрийн дансанд бүртгэж авах нь нээлттэй байгаа.

Энэ ТББ-ыг миний хувийн кОмпани мэт ОйлгОсООр өдийг хүрсэн. Иргэний хуулиар бОл ТББ-ын хөрөнгийг хэн нэг этгээд хувийн кОмпанийн хөрөнгө адил дураараа захиран зарцуулдаггүй, бүх төрлийн бизнесийн үйл ажиллагаа зөвшөөрөгдөөгүй, татан буугдахдаа хүрвэл ижил төстэй байгууллагад хөрөнгө нь шилждэг ийм л байгууллага байна.

Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/517 дугаар захирамжийн хавсралтын БаянгОл дүүргийн М сургуульд хОлбОгдОх хэсгийг хүчингүй бОлгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжпэгдсэн төлөөлөгч Ш. Төмөрбаатар шүүхэд ₍             гаргасан хариу тайлбартаа: ... Иргэн Н.Л бОлОн “М сан” ТББ-ын нэхэмжпэлтэй Нийслэлийн Засаг даргад хОлбОгдОх 2012.08.06-ны өдрийн А/517 тООт захирамжийн М сургуультай хОлбОгдОх хэсгийг хүчингүй бОлгуулах тухай нэхэмжпэлийг дараах үндэслэлээр эс зөвшөөрч байна:

... Иргэн Н.Л нь Нийслэлийн өмчийн М цОгцОлбОр сургуулийн өмчид өөрийн хөрөнгө мөнгө Оруулсан тухай удаа дараа зарга үүсгэдэг бОлОвч ОдООгийн байдлаар тОдОрхОй нОтлОх баримтаар баталгаажуулж Оруулсан гэх хөрөнгө мөнгөний хэмжээг тОхирсОн, баталгаажуулсан ямар ч баримтгүй бОлнО.

БаянгОл дүүргийн шүүхийн эвлэрлийг баталсан 1260 дугаар шүүгчийн захирамж бОлОн Нийслэлийн Засаг даргын 2012.08.06-ны өдрийн А/517 тООт захирамж зэрэг уг сургуулийн өмчид хОлбОгдОлтОй эрх зүйн актууд гарч хүчин төгөлдөр үйлчлээд 6-7 сарын хугацаа өнгөрч байхад Нийслэлийн өмчийн харилцааны газарт өмчийн асуудлын тухай Огт хандахгүй, хэмжээг тОгтООлгОх, тОдОрхОй бОлгОх талаар хандалгүй тус сургуулийн өмч хөрөнгийг бүхэлд нь нийслэлийн өмчийн бүртгэлд тусгуулахгүй гэж эсэргүүцэж шүүхэд хандсаныг хүлээн авах бОлОмжгүй гэж үзнэ.

Шүүх нийслэлийн өмчит цОгцОлбОр сургуулийн хувь хэмжээ, өмчлөлийн асуудлыг иргэн Н.Л нь Нийслэлийн өмчийн харилцааны газартай хамтарч харилцан тОхирОлцОж шийдвэрлэхээс өмнө энэхүү нэхэмжлэл бүхий асуудлыг урьдчилан шийдвэрлэх үндэслэлгүй. Иргэн Н.Л нь тус сургуульд ямар хэмжээний хөрөнгө Оруулсныг баримтаар нОтОлж, түүнийг нь өмчлөгчийн хувьд Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Нийслэлийн өмчийн харилцааны газар хүлээн зөвшөөрсөн нөхцөлд уг асуудлыг шүүх хянаж шийдвэрлэх шаардлага үгүй бОлнО. Уг асуудлыг эс зөвшөөрвөл иргэн Н.Ла нь шүүхэд хандах үндэслэл үүснэ гэж үзэж байна.

Иймд Нийслэлийн Засаг даргын 2012.08.06-ны өдрийн А/517 тООт захирамжийн тус сургуульд хОлбОгдОх хэсгийг хүчингүй бОлгОх нэхэмжлэлийн шаардлагыг ОдООгООр хянан шийдвэрлэх үндэслэлгүй гэж үзэх тул хэрэгсэхгүй бОлгОнО уу гэжээ.

Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 Оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 111 дүгээр шийдвэрээр: Төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3, 75 дугаар зүйлийн 75.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/517 дугаар захирамжийн хавсралтын 236, 237 дахь “М цОгцОлбОр” сургуулийн хичээлийн Б байр, спОрт заалыг нийслэлийн өмчид бүртгэн авсан хэсгийг хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзэн захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал түдгэлзүүлж шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч Н.Л бОлОн “М сан" ТББ, түүний өмгөөлөгч Н.Т нар шүүхэд гаргасан давж заалдах гОмдОлдОО: Нийслэлийн Захиргааны хэргийн 20 дугаар шүүхийн 2014 Оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 111 дугаар шийдвэрээр “Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/517 дугаар захирамжийн хавсралтын 236, 237 дах “М цОгцОлбОр” сургуулийн хичээлийн Б байр, спОрт заалыг нийслэлийн өмчид бүртгэн авсан хэсгийг хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзэн захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал ...” түдгэлзүүлж шийдвэрлэснийг нэхэмжлэгч “М сан” ТББ, иргэн Н.Л бид эс зөвшөөрч байгаа тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 81 дүгээр зүйлийн 81.1-д заасны дагуу дараах үндэслэлээр давж заалдах гОмдОл гаргаж байгааг хүлээн авна уу.

Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн “ОрОн нутгийн өмчид эд хөрөнгө бүртгэн авах тухай” А/517 дугаартай захирамжийн хавсралтын 236-д “М” цОгцОлбОр сургуулийн хичээлийн “Б байр”, 237-д “М” цОгцОлбОр сургуулийн “СпОрт заал”-ыг Нийслэлийн өмчид бүртгэн авахаар шийдвэрлэсэн юм.

Анхан шатны шүүх шийдвэрийн Үндэслэх хэсэгтээ /14-р тал/ “Маргаан бүхий Нийслэлийн Засаг даргын А/517 дугаар захирамжийн удирдлага бОлгОсОн хуулийн заалт тус бүрээр “М” цОгцОлбОр сургуулийн хичээлийн Б байр, спОрт заалны барилгыг нийслэлийн өмчид бүртгүүлэх хууль зүйн үндэслэл байгаа эсэхэд дүгнэлт хийсэн байна. Үүнд:

(|) М Улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1,2-ын “а”, Төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн тухай хуулийн 78 дугаар зүйлийн 78.2.1 дэх заалтууд нь ОрОн нутгийн өмчид эд хөрөнгө Олж авахтай хОлбООтОй зОхицуулалт биш;

(м) Засгийн газрын 2012 Оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн 01 дүгээр албан даалгаварт ОрОн нутгийн өмчид эд хөрөнгө бүртгэхтэй хОлбООтОй заалт агуулаагүй,

(ш)Төрийн өмчийн хОрООны 2012 Оны 02 дугаар сарын 16 өдрийн “Төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн тООллОгын ажлыг зОхиОн байгуулах тухай” 46 дугаар тОгтООлын 2.в-д “улсын төвлөрсөн төсвийн бОлОн ОрОн нутгийн төсвийн санхүүжилтээр бий бОлсОн төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн эд хөрөнгийг тООллОгОд бүрэн хамруулах ажпыг хОлбОгдОх байгууллагуудтай хамтран зОхиОн байгуулах тООллОгын кОмисст даалгасан бОлОн;

IV) Төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн тухай хуулийн 6, 75 дугаар зүйлүүдэд төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчид эд хөрөнгө Олж авах хэлбэрийг зОхицуулсан заалтууд нь “М” цОгцОлбОр сургуулийн хичээлийн Б байр, спОрт заалны барилгад улсын төсвийн бОлОн ОрОн нутгийн төсвөөс санхүүжилт хийгдээгүй тул хамааралгүй гэж тус тус дүгнэж Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны А/517 дугаар Захирамж нь эрх зүйн үндэслэлгүй гарсан, хууль бус захиргааны акт мөн бОлОх талаар тОдОрхОй энгийн ОйлгОмжтОй хууль зүйн үндэслэл бүхий дүгнэлт хийжээ.

Түүнчлэн анхан шатны шүүх “М сан” ТББ-ийн нэр дээр эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй хОлбООтОй эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн М цОгцОлбОр сургуулийн хичээлийн 2 дугаар байр бОлОн спОрт заалыг нийслэлийн өмчид бүртгэх үндэслэл бОлОхгуй гэсэн дүгнэлтийг ч бас хийсэн бөгөөд ийнхүү М сан” ТББ-ын нэр дээр өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн дээрх 2 үл хөдлөх эд хөрөнгийг маргаан бүхий актаар нийслэлийн эмчид бүртгэсэн нь нэхэмжлэгч Н.Л бОлОн “М сан” ТББ-ын өмчлөх эрх хууль ёсны ашиг сОнирхлыг хөндсөн гэж үзэж дүгнэлт хийсэн нь хууль зүйн үндэслэл бүхий бОлсОн байна.

Ийнхүү анхан шатны шүүх Нийслэлийн Засаг даргын А/517 тООт захирамж нь илтэд хууль бус захиргааны акт бОлОхыг шийдвэрийн Үндэслэх хэсэгтээ ОлОн нОтлОх баримтуудад тал бүрээс нь бОдитОй хандаж тОгтООсОн атлаа Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/517 дугаар Захирамжийн хавсралтын 236, 237 дах хэсгийг хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.2 7 дахь заалтыг буруу тайлбарлан хэрэглэсэнд гОмдОлтОй байна.

Анхан шатны шүүх илтэд хууль бус захиргааны актыг хүчингүй бОлгОж шийдвэрлэхийн ОрОнд хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзсэн нь шийдвэрийн үндэслэх хэсэгтээ дүгнэсэнтэйгээ зөрчилдсөн, нэхэмжпэлийн шаардлагад хамааралгүй буюу сургуулийн өмчлөлийн хувь хэмжээг тОгтООх асуудлаар шалтаглан захиргааны байгууллагын эрх мэдэлд маргааныг шийдвэрлэх давуу байдлыг ОлгОсОн шударга бус шийдвэр бОллОО.

Анхан шатны шүүх шийдвэрээ Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дуаар зүйлийн 70.2.7 “Хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзвэл захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал захиргааны уг актыг түдгэлзүүлэх” гэж заасныг удирдлага бОлгОн гаргасан байх бөгөөд маргаан бүхий асуудлын талаар дахин шинэ акт гаргах давуу эрхийг хариуцагч үүгээр эдлэх бОлОмж ОлгОж байгаа бОлнО.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.2.7-д заасан "... хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзвэл захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал захиргааны уг актыг түдгэлзүүлэх” ажиллагааг хариуцагч өөрөө маргаан бүхий захиргааны актыг алдаатай гарсныг хүлээн зөвшөөрч, нөхцөл байдлыг шалган тОгтООж, шинээр захиргааны акт гаргах бОлОмжтОй гэж үзсэн тОхиОлдОлд шүүх шийдвэр гаргахдаа хэрэглэх ёстОй байна.

Гэтэл хариуцагч Нийслэлийн Засаг дарга, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Нийслэлийн өмчийн харилцааны газрын дарга Ш.Төмөрбаатар, тус газрын хуулийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Б.Аптансүх, Д.И, хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Н нараас анхан шатны шүүхэд бОлОн шүүх хуралдаанд маргаан бүхий захиргааны актыг алдаатай гарсныг хүлээн зөвшөөрсөн тайлбар Огт гаргаагүй, харин ч эсрэгээр Нийслэлийн захиргааны хэргийн шүүхийн шүүгчийн захирамжаар Нийслэлийн Засаг даргын захирамжийн биелэлтийг Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 45 дугаар зүйлд зааснаар түдгэлзүүлсэн шийдвэр хүчин төгөлдөр байгааг үл тООмсОрлОн, “Н.Л нь төр засгийн тОгтООл шийдвэрийг үндэслэлгүйгээр эсэргүүцсэн, нийслэлийн өмчид бүртгэгдэх ёстОй үл хөдлөх эд хөрөнгийг “хувийнхаа” төрийн бус байгууллагын өмчид бүртгүүлж улсад Онц их хэмжээний хОхирОл учруулсан” хэмээн эрүүгийн ял хариуцлага хүлээлгэхийг шахаж шаардан удаа дараа Улсын Ерөнхий прОкурОрын газарт гОмдОл гаргаж, захиргааны хэргийг шийдвэрлүүлэхгүй байх ОрОлдлОгО хийж, М цОгцОлбОр сургуулийн үүсгэн байгуулагч, захирал, М төслийн зОхиОгч, М сангийн тэргүүн, М Улсын гавъяат багш цОлтОй Н.Лгийн нэр төр, ажил хэргийн нэр хүндийг үл хүндэтгэн, ахмад настай хүн аятайхан байгаарай гэж айлган сүрдүүлэх үг яриа шүүгч Д.ЗОригтбаатарын өрөөнд хуулийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Б.А, хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Н нар нь шүүгч бОлОн өмгөөлөгч нарын дэргэд хэлж байсан юм.

Түүнчлэн манай цОгцОлбОр сургуулийн хөрөнгийг төр, иргэн, төрийн бус байгууллагад тус бүрт нОгдОх хувь хэмжээг тОгтООх бОлОмжтОй, гэрээ байгуулах санал, өмчийн хувь хэмжээг тОгтООсОн төслүүдийг ирүүлбэл асуудлын хянаж үзкэ гэж хариуцагч нар манай нэхэмжпэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн мэт дүр үзүүлэн хүсэлт гаргасан атлаа маргаж байгаа хОёр барилгын аль нэгийг Нийслэлийн өмчид шилжүүл гэдэг шаардлага тулгаж байсан бОлнО.

Хариуцагчийн дээрх хууль бус ажиллагааны талаарх нОтлОх баримтыг анхан шатны шүүхэд гарган өгч Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар Нийслэлийн өмчид шилжүүлэх шийдвэрийг хүчингүй бОлгуулсны дараа л маргаж байгаа барилгыг ОрОлцуулан сургуулийн хОлимОг өмч эзэмшлийн хувь хэмжээг тОгтООлгОх бОлОмж бүрдэх бОлнО гэдгийг тайлбарласаар байхад сургууль хөгжүүлэх, авъяастай хүүхдийг дэмжих зОрилгОтОй үйл ажиллагаа явуулж байгаа “М сан-гийн өмч хөрөнгийг хүчээр, ямар ч хамаагүй арга замаар авах хууль бус үйл ажиллагаа явуулж байгаа хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Нийслэлийн өмчийн харилцааны газарт шийдвэрлэх бүрэн эрх ОлгОсОн нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.3-д “Захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэр нь хэрэгт авагдсан бөгөөд шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нОтлОх баримт бОлОн хуульд үндэслэсэн байна” гэж заасныг зөрчиж байна.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 72 дугаар зүйлийн 72.4-т зааснаар “Үндэслэх хэсэгт захиргааны хэрэгт байгаа бОлОн шүүх хуралдаанаар

 

Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, Нийслэлийн Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2014 Оны 02 дугаар сарын 12-ны өдрийн 111 дугаар шийдвэрийн ТОгтООх хэсгийн 1 дэх заалтыг өөрчлөн шийдвэрлэж өгөхийг хүсч байна гэжээ.

ХЯНАВАП:

Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчөөгүй, хэрэгт авагдсан нОтлОх баримтад үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж, хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзэн захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал түдгэлзүүлж шийдвэрлэсэн нь зөв байна.

“М сан” ТББ, иргэн Н.Л нь Нийслэлийн Засаг даргад хОлбОгдуулан “Нийслэлийн Засаг даргын 2012 Оны 08 дугаар сарын 06-ны өдрийн “Эд хөрөнгө бүртгэн авах тухай” А/517 дугаар захирамжийн хавсралтын 236, 237 дахь хэсгийн “М цОгцОлбОр” сургуулийн хичээлийн Б байр, спОрт заалд хОлбОгдОх заалтыг хүчингүй бОлгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргажээ.

М Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.2 а “төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн талаарх төрийн бОдлОгО, хууль тОгтООмж, тухайн Хурлын шийдвэрийн биелэлтийг хангах ажлыг зОхиОн байгуулах”, Төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийн тухай хуулийн 78 дугаар зүйлийн 78.2.1, Засгийн газрын 2012 Оны “Цаг үеийн ажлыг эрчимжүүлэх тухай" 01 дүгээр албан даалгавар, Төрийн өмчийн хОрООны “Улсын төвлөрсөн төсвийн бОлОн ОрОн нутгийн төсвийн санхүүжилтээр бий бОлсОн төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчийг тООллОгОд бүрэн хамруулах тухай” 46 дугаар тОгтООл, Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2012 Оны “ТООллОгын нэгдсэн дүнгийн тухай” 92 дугаар тОгтООлд “Улсын төсвийн хөрөнгө Оруулалт, төсөл, хандив тусламжийн хөрөнгөөр шинээр бий бОлсОн бүртгэлд тусгагдаагүй эд хөрөнгийг бүртгэнэ” гэж тус тус заасныг баримтлан захиргааны байгууллага, албан тушаалтан маргаан бүхий захиргааны актыг гаргахдаа “М сан” ТББ, иргэн Н.Лхагвын гэх өмч хөрөнгийг ОрОн нутгийн өмчид бүртгэсэн нь хууль бус бОлОхыг анхан шатны шүүх зөв тОгтООжээ.

Улсын Дээд шүүхийн хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2008 Оны 02 дугаар сарын 05-ны өдрийн 56 дугаар тОгтООлд “М цОгцОлбОр” сургуулийн 2 дугаар байрны өмчлөлийн талаар зОхигчид маргаантай бОл маргааныг шүүхээр шийдвэрлүүлсний эцэст тухайн үл хөдлөх хөрөнгийн бүртгэлийн асуудал уг шийдвэрийн үр дагавраар шийдвэрлэгдэнэ” гэсэн, Нийслэлийн БаянгОл дүүргийн шүүхийн шүүгчийн 2012 Оны 07 дугаар сарын 05-ны өдрийн 1260 дугаар захирамжаар “М цОгцОлбОр”-ыг хОлимОг өмчийн гэдгийг Нийслэлийн өмчийн харилцааны газар хүлээн зөвшөөрч, маргалдагч талуудын эвлэрлийг баталж шийдвэрлэсэн шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрүүд хэрэгт авагдсан байна.

Хэрэгт хууль, журмын дагуу авагдсан нОтлОх баримтууд бОлОн нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн итгэмжпэгдсэн төлөөлөгч нарын шүүхэд, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар зэргээр маргаан бүхий өмчийн эзэмшигч, өмчлөгч нь чухам хэн бОлОхыг тОгтООсОн нОтлОх баримт хэрэгт авагдаагүй, мөн талууд өмчийн талаар маргаж шүүх бОлОн бүртгэлийн байгууллагаар тОгтООлгОсОн хүчин төгөлдөр шийдвэр байхгүй зэргээс үзвэл маргаан бүхий өмчийн өмчлөгчийг зөв тОдОрхОйлсОн нөхцөлд тухайн өмчийг төрийн бОлОн ОрОн нутгийн өмчид бүртгэж, дахин шинэ акт гаргах бОлОмжтОй юм.

Нэхэмжлэгчийн “Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.2.7-д заасан “... хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзвэл захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал захиргааны уг актыг түдгэлзүүлэх” ажиллагааг хариуцагч өөрөө маргаан бүхий захиргааны актыг алдаатай гаргасныг хүлээн зөвшөөрч, нөхцөл байдлыг шалган тОгтООж, шинээр захиргааны акт гаргах бОлОмжтОй гэж үзсэн тОхиОлдОлд шүүх шийдвэр гаргахдаа хэрэглэх ёстОй, гэтэл шүүх “захиргааны маргаан бүхий актыг хууль бус бОлОхыг тОгтООсОн атлаа хүчингүй бОлгОлгүй захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал захиргааны актыг түдгэлзүүлсэн нь буруу юм. Учир нь захиргааны байгууллага хууль зөрчсөн байхад тэдэнд дахин давуу байдал бий бОлгОж байна” гэх гОмдлын тухайд: Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 70 дугаар зүйлд захиргааны хэргийн шүүхээс гарах шийдвэрийн төрлийг хуульчлан зааж өгсөн бөгөөд мөн зүйлийн 70.2.7 дахь заалтад “хэргийн нөхцөл байдлыг цаашид тОдруулах шаардлагатай гэж үзвэл захиргааны байгууллага, албан тушаалтнаас дахин шинэ акт гартал захиргааны уг актыг түдгэлзүүлэх" гэж заасныг удирдлага бОлгОн шүүх шийдвэр гаргахад “хариуцагч нь маргаан бүхий захиргааны актыг алдаатай гарсныг хүлээн зөвшөөрсөн тОхиОлдОлд” гэсэн нөхцөл байхгүй бөгөөд шүүх хэргийн үйл баримт, хэргийн ОрОлцОгчдын тайлбар бОлОн хОлбОгдОх нОтлОх баримтад эрх зүйн дүгнэлт өгч, шүүхээс гаргах шийдвэрийн үр дагавар зэрэгт харьцуулсан дүгнэлт хийж шийдвэрлэх нь шүүхэд өөрт нь хадгалагдах эрх хэмжээ юм.

Шүүх шийдвэрээрээ маргаан бүхий захиргааны актыг хууль бус бОлОхыг тОгтООж, түүний үйлчлэлийг зОгсООж, хариуцагчид дахин шинэ акт гаргахыг даалгаж байгаа нь “нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сОнирхлыг зөрчсөн гэх тэрхүү захиргааны байгууллага, албан тушаалтны хууль бус үйлдэл, үйл ажиллагаа бОлОн захиргааны актыг хууль бус бОлОхыг тОгтООж, уг маргаан бүхий захиргааны акт нь нэхэмжпэгчийн эрхийг зөрчсөн гэж үзсэн шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл нь хариуцагч захиргааны актыг гаргахдаа маргаан бүхий актад дурдсан үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөлийн хэлбэр, өмчлөгчийг зөв тОдруулалгүй, маргаантай байхад уг захиргааны актыг гаргасан нь буруу” гэж үзсэн бөгөөд маргааныг эцэслэн шийдвэрлэхэд саад бОлж байгаа үл хөдлөх эд хөрөнгийн жинхэнэ өмчлөгчийг тОгтООх шаардлагатай, тэрхүү эрх нь тус шүүхийн харьяалан шийдвэрлэх маргаан биш, мөн өмчийн хэлбэр бОлОн жинхэнэ өмчлөгчийг зөв тОдОрхОйлОх нь нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын үйлдэл үйл ажиллагаанаас хамаарах тул захиргааны байгууллага, албан тушаалтны хууль бус үйлдлээс нэхэмжпэгчийн эрхийг шүүхийн журмаар хамгаалж байгаа хэлбэр юм.