МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Мандахбаяр даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Уянгаа,

Улсын яллагч С.Баатарсүх,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Р.Шүрхүү,

Шүүгдэгч ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

ªâºðõàíãàé àéìãèéí Ïðîêóðîðоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр èð¿¿ëñýí Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдод холбогдох 2126001910277 äóãààðòàé эрүүгийн õýðãèéã хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 

Монгол Улсын иргэн, 1986 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр Завхан аймгийн Улиастай суманд төрсөн, 35 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, геологич мэргэжилтэй, Голден хаммер ХХК-д геологичоор ажилладаг, ам бүл 2, 1 охины хамт хамт Улаанбаатар хот Баянгол дүүрэг 6 дугаар хороо 65-66 тоотод оршин суух хаягтай, ял шийтгэлгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболд, регистрийн дугаар //,

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

 

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 10 дүгээр сарын 09-ний өдөр 06:20 цагийн үед Өвөрхангай аймгийн Зүүнбаян-Улаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах шороон гадаргуутай зам дээр 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12,1-т заасан “Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээнд тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.3-т заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтуудыг зөрчиж, тухайн зам дээр зорчиж явсан 94-91 УАР улсын дугаартай Норд бенз маркийн тээврийн хэрэгслийг мөргөж, 99-30 УББ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд зорчиж явсан зорчигч, иргэн ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэдэг талбайгаас 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй хайгуулын баг буугаад явж байсан. 10 дугаар сарын 09-ний шөнө жолооч маань жаахан нойрмоглох гээд байсан болохоор би жолоог барьж явсан. 06 цагийн үед зам дээр том тэрэг хөндлөн зогссон байгааг хараад зогсоох арга хэмжээ авах гээд тормозоо гишгэсэн боловч машин гулгаад  том тэргийг очиж мөргөсөн. Тухайн үед цасаар шуурсан үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал байсан” гэв.  

           

Хохирогч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж балгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 9930 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер 70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цаг болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. Бүрэлдэхүүнд Ахлах геологич Ариунболд, геологич , Геологич *******, геологич ******* , ******* ******* нарын хамт явсан. 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Би тухайн үед урд талын суудалд унтаж явсан юу юугүй хүмүүс орилоод манай машин шарвалт өгөөд би сэрсэн. Манай ахлах геологич Ариунболд жолоодож явсан. Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч ******* сууж явсан, би *******гийн хажууд хаалган талд сууж явсан, жолоочийн хажуугийн суудлын хойд талд *******, сууж явсан, жолоочийн ард Хөвсгөлдалай сууж байсан. Согтууруулах ундаа хэрэглээгүй, манай ажлаас ажлын болон, аяллын үед архи дарс хэрэглэхийг хориглодог. Манай машин 50-60 орчим км цагийн хурдтай явсан. зам халтиргаа гулгаатай байсан тул манай машин зөөлөн л явж байсан, манай жолооч гэлдрээд явъя зам аймар байна гээд яриад явсан юм. Өглөө дөнгөж үүр цайгаад бага зэрэг харанхуй байсан, дээр нь гадаа цас шуурч байсан учир үзэгдэх байдал жаахан муу байсан. Би болгоомжтой яваарай гэж хэлж л байсан. Говь-Алтай аймгаас хөдлөхөд би машин барьж байсан. Өвөрхангай аймгийн морины шүтээний цаад талд миний нойр хүрээд  1 цаг амраад явъя гэсэн чинь манай ахлах геологич  Ариунболд би зөөлөн гэлдрээд явъя гэхээр нь болгоомжтой яваарай гээд унуулсан юм. Би унтаж явсан учраас сайн мэдэхгүй байна. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 17-18 дугаар хуудас/,

 

Гэрч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Уржигдар буюу 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж байгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 99-30 УББ Улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цаг болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. Бүрэлдэхүүнд ахлах геологич Ариунболд, геологич , геологич *******, геологич *******, жолооч Эрдэнэбаяр нарын хамт явсан. 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Манай машин зөөлөн явсан өмнө бүдэг гэрэл харагдаад байсан, манай машин учиргүй гулгаад зогсохгүй явж байгаад машинтай мөргөлдсөн. Машиныг манай ахлах геологич Ариунболд жолоодож явсан.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 52-53 дугаар хуудас/,

 

Гэрч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч *******, тогоочийн баруун талд жолооч Эрдэнэбаяр, би жолоочийн ард хэсэгт миний өөдөөс хараад *******, түүний хажууд буюу зүүн талд нь сууж явсан. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Би хойно унтаж явсан учраас яг юу болсныг сайн мэдэхгүй байна.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 43 дугаар хуудас/,

 

Гэрч мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны 19 цагийн үед Улаанбаатар хотоос 94-91 УАР улсын дугаартай Норд Бенз маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй хөнгөн блок 450 ширхэгийг ачаад Өвөрхангай аймгийн чиглэлд гарсан. Тэгээд замд Хөөврийн гуанзнаас нааш цасан шуурга тавьж байсан. Тэгээд засвар хийж байгаа 60 км замын шороон зам руу ороод явж байтал нэг хонхор зам руу ороод дээш өгсөх гэтэл өмнө нэг жижиг тэрэг явж байгаад хий эргээд зогссон. Тэр жижиг тэрэг хий эргэж байгаад гараад явчихсан. Би ард нь зогссон хүлээж байгаад хөдлөх гэсэн чинь хүч алдаад хий эргээд гарахгүй байхаар нь нэг ухарч үзээд болохгүй байхаар нь урагшаа дараад замаас гарах гээд үйлдлээ хийгээд байж байсан чинь өмнөөс нэг цагаан жийп хар хурдаараа хөндөлсөж гулгаж ирээд миний хойд ачааны буланг мөргөөд зогссон. Миний бодлоор 80 орчим км цагийн хурдтай явж байсан гэж бодож байна. Мөргөлдсөний дараа жижиг тэрэг, жийпнүүд тооромслоод зүгээр л байсан. Миний машиныг мөргөдөг Ланд Круйзер- 70 маркийн машин их л хурдтай миний урсгалыг дагаж явж байгаа мөргөсөн...” “...Миний машиныг мөргөдөг машин гэрлээ асаасан байсан, би бас машиныхаа гэрлийг болон ослын аваараа татсан байсан.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 46 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч З.*******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй. Хэргийн материалтай танилцахгүй. Шүүх хуралд оролцохгүй. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 25 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 27 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч Б.Өнөрбаярын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би үнэлгээний тайланг хүлээн зөвшөөрч байна. Хэргийн материалтай танилцана. Шүүх суралд суухгүй” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 32 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 35 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч А.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй. Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 38 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би үнэлгээний тайлантай танилцсан. Надад ямар нэгэн гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. ******* гэх хүнээс 100.000 төгрөг авсан.” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 41 дүгээр хуудас/,

 

Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хүний биед хийгдсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ №498 дугаартай “...Үзүүлэгч ******* биед цээжний баруун талд 3, 4, 5, 6-р хавирганы далд хугарал гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь амь насанд аюул учруулахгүй. Уг гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн шинэ гэмтэл байх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулах, эсэх нь гэмтлийн эмчилгээ эдгэрэлтээс хамаарна. Дээрх гэмтэл нь мохоо хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 126-127 дугаар хуудас/,

 

            Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2021 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 4675 дугаартай: Шинжилгээнд ирүүлсэн цусны дээжүүд нь шинжилгээнд тэнцэнэ. ******* 35/эр, Б.Алтангэрэл 37/эр, гэж хаягласан цусны дээж тус бүрээс спирт илээгүй гэх шинжээчийн дүгнэлт, /хх-ийн 66-67 дугаар хуудас/,

 

            Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, схем зураг /хх-ийн 5-12 дугаар хуудас/,

 

            2021 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 12 дугаартай техникийн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 78-79 дүгээр хуудас/,

 

Шүүгдэгч *******ын хувийн байдлыг тодорхойлсон иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 179/, Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 6 дугаар хорооны засаг даргын 2021 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн тодорхойлолт /хх-ийн 177/,

 

Шүүгдэгч *******ын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 212 дугаар хуудас/,

 

Шүүгдэгч *******ын яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 173-174 дугаар хуудас/ зэрэг болно.

 

Улсын яллагч шүүх хуралдаанд “...Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийг баримтлан шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 750.000 төгрөгөөр торгох саналыг гаргаж байна. Мөн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д зааснаар гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлоо нөхөн төлсөн учраас оногдуулсан ялаас чөлөөлөх саналыг гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг, 

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд “...Шүүгдэгчийн хувьд гэм буруугаа өөрөө хүлээн зөвшөөрч байгаа учраас гэм буруугийн хувьд маргах зүйл байхгүй байна. Эрүүгийн хариуцлагын хувьд прокурортой ял тохиролцоод орж ирсэн байгаа учраас шүүгдэгчийг ялаас чөлөөлүүлэх саналыг зөвшөөрч байна” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргав.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

 

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр 06 цаг 20 минутын үед Өвөрхангай аймгийн Зүүнбаян-Улаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах шороон гадаргуутай зам дээр 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12,1-т заасан “Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээнд тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.3-т заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтуудыг зөрчиж, тухайн зам дээр зорчиж явсан 94-91 УАР улсын дугаартай Норд бенз маркийн тээврийн хэрэгслийг мөргөж, 99-30 УББ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд зорчиж явсан зорчигч, иргэн ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдсон бөгөөд энэ нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  заасан гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна.

 

Ш¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн  болох нь хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан:

 

Хохирогч ******* “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь- Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж байгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цагийн болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. ...2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад зам тээврийн осол гарсан. Би тухайн үед унтаж явсан, юу юугүй хүмүүс орилоод манай машин шарвалт өгөөд би сэрсэн...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 17-18-р хуудас/, гэрч ******* “...2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Манай машин зөөлөн явсан өмнө бүдэг гэрэл харагдаад байсан, манай машин учиргүй гулгаад зогсохгүй явж байгаад машинтай мөргөлдсөн...” гэсэн мэдүүлэг/хх-ийн 52-53-р хуудас/, гэрч ******* “...Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч *******, тогоочийн баруун талд жолооч Эрдэнэбаяр, би жолоочийн ард хэсэгт миний өөдөөс хараад *******, түүний хажууд буюу зүүн талд нь сууж явсан....” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 43-р хуудас/, гэрч “...өмнөөс нэг цагаан жийп хар хурдаараа хөндөлсөж гулгаж ирээд миний хойд ачааны буланг мөргөөд зогссон. Ланд Круйзер- 70 маркийн машин их л хурдтай миний урсгалыг дагаж явж байгаа мөргөсөн...” “...Миний машиныг мөргөдөг машин гэрлээ асаасан байсан, би бас машиныхаа гэрлийг болон ослын аваараа татсан байсан...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 46 хуудас/, Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 5-12-р хуудас/, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээч эмч цагдаагийн ахмад А.Батбаярын 2021 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн №4675 дугаартай “...Үзүүлэгч ******* 35/эр гэж хаягласан цусны дээжээс спирт илрээгүй...” гэсэн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 50-52-р хуудас/, хохирогч ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр гэмтэл учирсан болохыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч цагдаагийн ахлах дэслэгч Э.Хүрэлсүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 11 ний өдөр гаргасан №498 дугаартай  шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 126-127 хуудас/,  Өвөрхангай аймгийн Политехник коллежийн замын хөдөлгөөний дүрмийн багш Б.Раднаагийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн техникийн шинжээчийн “... 1. Уг хэрэг нь зам тээврийн осол мөн. 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явсан ******* нь замын хөдөлгөөний заалтуудыг зөрчсөн байна...” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 78-79-р хуудас/ зэрэг нотлох баримтууд болно  зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон, мөрдөн шалгах ажиллагаанд хийгдвэл зохих ажиллагаа бүрэн хийгдсэн байна.

 

Өвөрхангай аймгийн Ïðîêóðîðооñ шүүгдэгч *******од холбогдох эрүүгийн хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар зүйлчилж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл зөв, шүүхээс түүнийг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох зүйтэй байна гэж үзлээ.

  

Шүүгдэгч ******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч мэдүүлэг өгсөн бөгөөд түүний мэдүүлэг нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан хохирогч гэрч нарын мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр  давхар нотлогдсон, шүүгдэгч нь гэм буруу болон хэргийн зүйлчлэл, хохирол, хор уршгийн хувьд маргаагүй болно.

 

Шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй болох нь хохирогч ******* шүүхэд ирүүлсэн “гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэсэн хүсэлт, хохирол төлсөн баримт, иргэний нэхэмжлэгч нарын нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн мэдүүлэг, шүүгдэгч *******, хохирогч Ц.Эрдэнэбаяр нарын хэргийн хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт /хх-ийн 225-226/ зэргээр тогтоогдож байна.

 

       Шүүгдэгч *******ын үйлдсэн гэмт хэрэг нь нотлогдсон, үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, бусдад учруулсан хохирлын шинж чанар, анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогч нь гомдол саналгүй гэсэн бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасан шаардлагыг хангасан байх тул прокурорын шүүх хуралдаанд гаргасан шүүгдэгч *******ыг  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр  буюу 750.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж, уг торгох ялаас чөлөөлөх тухай дүгнэлтийг үндэслэлтэй байна гэж үзлээ.

      

Иймд шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 750.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасныг журамлан түүнийг шүүхээс оногдуулсан торгох ялаас чөлөөлж шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч Ц.Эрдэнэбаяр, иргэний нэхэмжлэгч Иргэний нэхэмжлэгч З.*******, *******, Б.Өнөрбаяр, Г.*******, А., Иргэний нэхэмжлэгч Б.Алтангэрэл нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан эд зүйл, бичиг баримтгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, энэ хэрэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт авагдаагүй болохыг,  

 

   Шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдаж,

 

   Шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол, мөн давж заалдах гомдол гаргасан буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******од авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж  тус тус шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3, 4, 5, 36.2 äóãààð ç¿éëèéí 1, 2, 3, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 2.1, 2.3, 2.4, 36.7 äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü õýñãèéí 3.1, 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.1, 1.2, 1.6, 36.8 дугаар зүйлийн  4, 5, 36.10 äóãààð ç¿éëèéí 1, 38.1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1 дэх õýñýãò òóñ òóñ заасныг  удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Ø¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 27.10 дугаар ç¿éëèéí 1 äэх хэсэгт çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 750.000 /долоон зуун тавин/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасныг журамлан шүүгдэгч *******ыг 750 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 750000 төгрөгөөр торгох ялаас чөлөөлсүгэй.

 

 4. Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан эд зүйл, бичиг баримтгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, энэ хэрэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт авагдаагүй болохыг тус тус дурьдсугай..

 

5. Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.5-ä çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë хуулийн õ¿÷èí òºãºëäºð áîëòîë ø¿¿ãäýã÷ *******од àâñàí õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.

 

6. Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.10 äóãààð ç¿éëèéí 4, 38.2 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë íü óíøèæ ñîíñãîñíîîð õ¿÷èíòýé áîëîõ áºãººä øèéòãýõ òîãòîîëûã ãàðäàí àâñíààñ õîéø, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 11.9 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíû äàãóó õ¿ðã¿¿ëñíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн äàâæ çààëäàõ шатны шүүхэд ø¿¿ãäýã÷, õîõèðîã÷, тэдгээрийн ºì㺺ëºã÷, иргэний нэхэмжлэгч иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, улсын яллагч, äýýä øàòíû ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéг дурдсугай.

 

7. Äàâæ çààëäàõ ãîìäîë гаргасан буюу ýñýðã¿¿öýë áè÷èãäñýí òîõèîëäîëä шийтгэх òîãòîîëûí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, шийтгэх òîãòîîë áèåë¿¿ëýõ õ¿ðòýë шүүгдэгч *******од àâñàí õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.

 

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                   М.МАНДАХБАЯР

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                          

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Өвөрхангай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Мандахбаяр даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Уянгаа,

Улсын яллагч С.Баатарсүх,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Р.Шүрхүү,

Шүүгдэгч ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

ªâºðõàíãàé àéìãèéí Ïðîêóðîðоос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллагдагчаар татаж, яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр èð¿¿ëñýí Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдод холбогдох 2126001910277 äóãààðòàé эрүүгийн õýðãèéã хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 

Монгол Улсын иргэн, 1986 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр Завхан аймгийн Улиастай суманд төрсөн, 35 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, геологич мэргэжилтэй, .....................

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 10 дүгээр сарын 09-ний өдөр 06:20 цагийн үед Өвөрхангай аймгийн Зүүнбаян-Улаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах шороон гадаргуутай зам дээр 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12,1-т заасан “Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээнд тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.3-т заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтуудыг зөрчиж, тухайн зам дээр зорчиж явсан 94-91 УАР улсын дугаартай Норд бенз маркийн тээврийн хэрэгслийг мөргөж, 99-30 УББ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд зорчиж явсан зорчигч, иргэн ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүгдэгч ******* шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэдэг талбайгаас 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй хайгуулын баг буугаад явж байсан. 10 дугаар сарын 09-ний шөнө жолооч маань жаахан нойрмоглох гээд байсан болохоор би жолоог барьж явсан. 06 цагийн үед зам дээр том тэрэг хөндлөн зогссон байгааг хараад зогсоох арга хэмжээ авах гээд тормозоо гишгэсэн боловч машин гулгаад  том тэргийг очиж мөргөсөн. Тухайн үед цасаар шуурсан үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал байсан” гэв.  

           

Хохирогч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж балгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 9930 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер 70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цаг болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. Бүрэлдэхүүнд Ахлах геологич Ариунболд, геологич , Геологич *******, геологич ******* , ******* ******* нарын хамт явсан. 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Би тухайн үед урд талын суудалд унтаж явсан юу юугүй хүмүүс орилоод манай машин шарвалт өгөөд би сэрсэн. Манай ахлах геологич Ариунболд жолоодож явсан. Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч ******* сууж явсан, би *******гийн хажууд хаалган талд сууж явсан, жолоочийн хажуугийн суудлын хойд талд *******, сууж явсан, жолоочийн ард Хөвсгөлдалай сууж байсан. Согтууруулах ундаа хэрэглээгүй, манай ажлаас ажлын болон, аяллын үед архи дарс хэрэглэхийг хориглодог. Манай машин 50-60 орчим км цагийн хурдтай явсан. зам халтиргаа гулгаатай байсан тул манай машин зөөлөн л явж байсан, манай жолооч гэлдрээд явъя зам аймар байна гээд яриад явсан юм. Өглөө дөнгөж үүр цайгаад бага зэрэг харанхуй байсан, дээр нь гадаа цас шуурч байсан учир үзэгдэх байдал жаахан муу байсан. Би болгоомжтой яваарай гэж хэлж л байсан. Говь-Алтай аймгаас хөдлөхөд би машин барьж байсан. Өвөрхангай аймгийн морины шүтээний цаад талд миний нойр хүрээд  1 цаг амраад явъя гэсэн чинь манай ахлах геологич  Ариунболд би зөөлөн гэлдрээд явъя гэхээр нь болгоомжтой яваарай гээд унуулсан юм. Би унтаж явсан учраас сайн мэдэхгүй байна. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 17-18 дугаар хуудас/,

 

Гэрч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Уржигдар буюу 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж байгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 99-30 УББ Улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цаг болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. Бүрэлдэхүүнд ахлах геологич Ариунболд, геологич , геологич *******, геологич *******, жолооч Эрдэнэбаяр нарын хамт явсан. 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Манай машин зөөлөн явсан өмнө бүдэг гэрэл харагдаад байсан, манай машин учиргүй гулгаад зогсохгүй явж байгаад машинтай мөргөлдсөн. Машиныг манай ахлах геологич Ариунболд жолоодож явсан.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 52-53 дугаар хуудас/,

 

Гэрч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч *******, тогоочийн баруун талд жолооч Эрдэнэбаяр, би жолоочийн ард хэсэгт миний өөдөөс хараад *******, түүний хажууд буюу зүүн талд нь сууж явсан. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Би хойно унтаж явсан учраас яг юу болсныг сайн мэдэхгүй байна.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 43 дугаар хуудас/,

 

Гэрч мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би 2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны 19 цагийн үед Улаанбаатар хотоос 94-91 УАР улсын дугаартай Норд Бенз маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй хөнгөн блок 450 ширхэгийг ачаад Өвөрхангай аймгийн чиглэлд гарсан. Тэгээд замд Хөөврийн гуанзнаас нааш цасан шуурга тавьж байсан. Тэгээд засвар хийж байгаа 60 км замын шороон зам руу ороод явж байтал нэг хонхор зам руу ороод дээш өгсөх гэтэл өмнө нэг жижиг тэрэг явж байгаад хий эргээд зогссон. Тэр жижиг тэрэг хий эргэж байгаад гараад явчихсан. Би ард нь зогссон хүлээж байгаад хөдлөх гэсэн чинь хүч алдаад хий эргээд гарахгүй байхаар нь нэг ухарч үзээд болохгүй байхаар нь урагшаа дараад замаас гарах гээд үйлдлээ хийгээд байж байсан чинь өмнөөс нэг цагаан жийп хар хурдаараа хөндөлсөж гулгаж ирээд миний хойд ачааны буланг мөргөөд зогссон. Миний бодлоор 80 орчим км цагийн хурдтай явж байсан гэж бодож байна. Мөргөлдсөний дараа жижиг тэрэг, жийпнүүд тооромслоод зүгээр л байсан. Миний машиныг мөргөдөг Ланд Круйзер- 70 маркийн машин их л хурдтай миний урсгалыг дагаж явж байгаа мөргөсөн...” “...Миний машиныг мөргөдөг машин гэрлээ асаасан байсан, би бас машиныхаа гэрлийг болон ослын аваараа татсан байсан.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 46 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч З.*******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй. Хэргийн материалтай танилцахгүй. Шүүх хуралд оролцохгүй. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 25 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй.” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 27 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч Б.Өнөрбаярын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би үнэлгээний тайланг хүлээн зөвшөөрч байна. Хэргийн материалтай танилцана. Шүүх суралд суухгүй” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 32 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч ******* мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн мэдүүлэг. /хх-ийн 35 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч А.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Миний биеийн байдал зүгээр ямар нэгэн зовиур байхгүй. Шүүх хуралд оролцохгүй. Гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 38 дугаар хуудас/,

 

Иргэний нэхэмжлэгч мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...Би үнэлгээний тайлантай танилцсан. Надад ямар нэгэн гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. ******* гэх хүнээс 100.000 төгрөг авсан.” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 41 дүгээр хуудас/,

 

Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2021 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хүний биед хийгдсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ №498 дугаартай “...Үзүүлэгч ******* биед цээжний баруун талд 3, 4, 5, 6-р хавирганы далд хугарал гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь амь насанд аюул учруулахгүй. Уг гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн шинэ гэмтэл байх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулах, эсэх нь гэмтлийн эмчилгээ эдгэрэлтээс хамаарна. Дээрх гэмтэл нь мохоо хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл нь эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 126-127 дугаар хуудас/,

 

            Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2021 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 4675 дугаартай: Шинжилгээнд ирүүлсэн цусны дээжүүд нь шинжилгээнд тэнцэнэ. ******* 35/эр, Б.Алтангэрэл 37/эр, гэж хаягласан цусны дээж тус бүрээс спирт илээгүй гэх шинжээчийн дүгнэлт, /хх-ийн 66-67 дугаар хуудас/,

 

            Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, схем зураг /хх-ийн 5-12 дугаар хуудас/,

 

            2021 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 12 дугаартай техникийн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 78-79 дүгээр хуудас/,

 

Шүүгдэгч *******ын хувийн байдлыг тодорхойлсон иргэний үнэмлэхний лавлагаа /хх-ийн 179/, Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 6 дугаар хорооны засаг даргын 2021 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн тодорхойлолт /хх-ийн 177/,

 

Шүүгдэгч *******ын эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 212 дугаар хуудас/,

 

Шүүгдэгч *******ын яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 173-174 дугаар хуудас/ зэрэг болно.

 

Улсын яллагч шүүх хуралдаанд “...Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсгийг баримтлан шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 750.000 төгрөгөөр торгох саналыг гаргаж байна. Мөн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д зааснаар гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлоо нөхөн төлсөн учраас оногдуулсан ялаас чөлөөлөх саналыг гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг, 

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд “...Шүүгдэгчийн хувьд гэм буруугаа өөрөө хүлээн зөвшөөрч байгаа учраас гэм буруугийн хувьд маргах зүйл байхгүй байна. Эрүүгийн хариуцлагын хувьд прокурортой ял тохиролцоод орж ирсэн байгаа учраас шүүгдэгчийг ялаас чөлөөлүүлэх саналыг зөвшөөрч байна” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргав.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

 

Шүүгдэгч ******* нь 2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр 06 цаг 20 минутын үед Өвөрхангай аймгийн Зүүнбаян-Улаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах шороон гадаргуутай зам дээр 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12,1-т заасан “Жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээнд тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна”, мөн дүрмийн 12.3-т заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтуудыг зөрчиж, тухайн зам дээр зорчиж явсан 94-91 УАР улсын дугаартай Норд бенз маркийн тээврийн хэрэгслийг мөргөж, 99-30 УББ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд зорчиж явсан зорчигч, иргэн ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан үйл баримт тогтоогдсон бөгөөд энэ нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  заасан гэмт хэргийн шинжийг хангаж байна.

 

Ш¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн  болох нь хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан:

 

Хохирогч ******* “...2021 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр Говь- Алтай аймгийн Алтай сумын Шар хөтөл гэх газар хайгуулын ажил хийж байгаад бид нар 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэлтэй өдөр 14 цагийн болж байхад Улаанбаатар чиглэлд гарсан. ...2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад зам тээврийн осол гарсан. Би тухайн үед унтаж явсан, юу юугүй хүмүүс орилоод манай машин шарвалт өгөөд би сэрсэн...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 17-18-р хуудас/, гэрч ******* “...2021 оны 10 дугаар сарын 09-ний өглөө 05-06 цагийн хооронд дөнгөж үүр цайж байхад, зам тээврийн осол гарсан. Манай машин зөөлөн явсан өмнө бүдэг гэрэл харагдаад байсан, манай машин учиргүй гулгаад зогсохгүй явж байгаад машинтай мөргөлдсөн...” гэсэн мэдүүлэг/хх-ийн 52-53-р хуудас/, гэрч ******* “...Ариунболд жолоо барьж явсан, жолоочийн хажууд тогооч *******, тогоочийн баруун талд жолооч Эрдэнэбаяр, би жолоочийн ард хэсэгт миний өөдөөс хараад *******, түүний хажууд буюу зүүн талд нь сууж явсан....” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 43-р хуудас/, гэрч “...өмнөөс нэг цагаан жийп хар хурдаараа хөндөлсөж гулгаж ирээд миний хойд ачааны буланг мөргөөд зогссон. Ланд Круйзер- 70 маркийн машин их л хурдтай миний урсгалыг дагаж явж байгаа мөргөсөн...” “...Миний машиныг мөргөдөг машин гэрлээ асаасан байсан, би бас машиныхаа гэрлийг болон ослын аваараа татсан байсан...” гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 46 хуудас/, Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 5-12-р хуудас/, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээч эмч цагдаагийн ахмад А.Батбаярын 2021 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн №4675 дугаартай “...Үзүүлэгч ******* 35/эр гэж хаягласан цусны дээжээс спирт илрээгүй...” гэсэн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 50-52-р хуудас/, хохирогч ******* эрүүл мэндэд хүндэвтэр гэмтэл учирсан болохыг тогтоосон Өвөрхангай аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч цагдаагийн ахлах дэслэгч Э.Хүрэлсүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 11 ний өдөр гаргасан №498 дугаартай  шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 126-127 хуудас/,  Өвөрхангай аймгийн Политехник коллежийн замын хөдөлгөөний дүрмийн багш Б.Раднаагийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн техникийн шинжээчийн “... 1. Уг хэрэг нь зам тээврийн осол мөн. 99-30 УББ улсын дугаартай Ланд Круйзер-70 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож явсан ******* нь замын хөдөлгөөний заалтуудыг зөрчсөн байна...” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 78-79-р хуудас/ зэрэг нотлох баримтууд болно  зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон, мөрдөн шалгах ажиллагаанд хийгдвэл зохих ажиллагаа бүрэн хийгдсэн байна.

 

Өвөрхангай аймгийн Ïðîêóðîðооñ шүүгдэгч *******од холбогдох эрүүгийн хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар зүйлчилж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл зөв, шүүхээс түүнийг хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох зүйтэй байна гэж үзлээ.

  

Шүүгдэгч ******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч мэдүүлэг өгсөн бөгөөд түүний мэдүүлэг нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан хохирогч гэрч нарын мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт зэргээр  давхар нотлогдсон, шүүгдэгч нь гэм буруу болон хэргийн зүйлчлэл, хохирол, хор уршгийн хувьд маргаагүй болно.

 

Шүүгдэгч ******* нь бусдад төлөх төлбөргүй болох нь хохирогч ******* шүүхэд ирүүлсэн “гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэсэн хүсэлт, хохирол төлсөн баримт, иргэний нэхэмжлэгч нарын нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн мэдүүлэг, шүүгдэгч *******, хохирогч Ц.Эрдэнэбаяр нарын хэргийн хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх тухай хүсэлт /хх-ийн 225-226/ зэргээр тогтоогдож байна.

 

       Шүүгдэгч *******ын үйлдсэн гэмт хэрэг нь нотлогдсон, үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, бусдад учруулсан хохирлын шинж чанар, анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогч нь гомдол саналгүй гэсэн бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасан шаардлагыг хангасан байх тул прокурорын шүүх хуралдаанд гаргасан шүүгдэгч *******ыг  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр  буюу 750.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж, уг торгох ялаас чөлөөлөх тухай дүгнэлтийг үндэслэлтэй байна гэж үзлээ.

      

Иймд шүүгдэгч *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 750.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасныг журамлан түүнийг шүүхээс оногдуулсан торгох ялаас чөлөөлж шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч Ц.Эрдэнэбаяр, иргэний нэхэмжлэгч Иргэний нэхэмжлэгч З.*******, *******, Б.Өнөрбаяр, Г.*******, А., Иргэний нэхэмжлэгч Б.Алтангэрэл нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан эд зүйл, бичиг баримтгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, энэ хэрэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт авагдаагүй болохыг,  

 

   Шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдаж,

 

   Шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол, мөн давж заалдах гомдол гаргасан буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******од авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж  тус тус шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3, 4, 5, 36.2 äóãààð ç¿éëèéí 1, 2, 3, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 2.1, 2.3, 2.4, 36.7 äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü õýñãèéí 3.1, 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.1, 1.2, 1.6, 36.8 дугаар зүйлийн  4, 5, 36.10 äóãààð ç¿éëèéí 1, 38.1 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1 дэх õýñýãò òóñ òóñ заасныг  удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Ø¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 27.10 дугаар ç¿éëèéí 1 äэх хэсэгт çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ Сугдал овогт Мөнхтөрийн Ариунболдыг долоон зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 750.000 /долоон зуун тавин/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д заасныг журамлан шүүгдэгч *******ыг 750 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 750000 төгрөгөөр торгох ялаас чөлөөлсүгэй.

 

 4. Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч нар нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан эд зүйл, бичиг баримтгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, энэ хэрэгт хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалтай холбоотой баримт авагдаагүй болохыг тус тус дурьдсугай..

 

5. Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.5-ä çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë хуулийн õ¿÷èí òºãºëäºð áîëòîë ø¿¿ãäýã÷ *******од àâñàí õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.

 

6. Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.10 äóãààð ç¿éëèéí 4, 38.2 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë íü óíøèæ ñîíñãîñíîîð õ¿÷èíòýé áîëîõ áºãººä øèéòãýõ òîãòîîëûã ãàðäàí àâñíààñ õîéø, ýñõ¿ë ýíý õóóëèéí 11.9 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñíû äàãóó õ¿ðã¿¿ëñíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн äàâæ çààëäàõ шатны шүүхэд ø¿¿ãäýã÷, õîõèðîã÷, тэдгээрийн ºì㺺ëºã÷, иргэний нэхэмжлэгч иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, улсын яллагч, äýýä øàòíû ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéг дурдсугай.

 

7. Äàâæ çààëäàõ ãîìäîë гаргасан буюу ýñýðã¿¿öýë áè÷èãäñýí òîõèîëäîëä шийтгэх òîãòîîëûí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, шийтгэх òîãòîîë áèåë¿¿ëýõ õ¿ðòýë шүүгдэгч *******од àâñàí õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.

 

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                   М.МАНДАХБАЯР