МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС:

Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ө.Бахытбек даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга , улсын яллагч Э.Ууганзаяа, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн өмгөөлөгч , шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар, Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн, шүүгдэгч ******* ургийн овогт ******* ******* холбогдох 2*******36000000*******60 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2022 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч ******* нь 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн 06-07 цагийн үед Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт “ ” маркийн улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваад зам тээврийн осол гаргасны улмаас тус тээврийн хэрэгслээс зорчиж явсан зорчигч нас барсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь: Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч ******* мэдүүлэхдээ: Би гэм буруугаа ойлгож, хүлээж байна. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд мэдүүлэг өгсөн учраас дахин мэдүүлэг өгөхгүй гэв. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хавтаст хэргээс дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. *******.Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тухай 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн “...Хэрэг учрал болсон гэх газар нь Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэр Говь-Алтай аймгаас Ховд аймгийн чиглэлд явах асфальтан зам дээр, 2 сумын төвөөс ертөнцийн зүгээр урд зүгт *******0 км зайд асфальтан замын голд ... 4 дугуй нь дээш харж онхолдсон байв. Уг онхолдсон тээврийн хэрэгсэл нь улсын дугаартай Corolla runx маркын суудлын тээврийн хэрэгсэл байх ба Улаанбаатар хотоос ******* аймгийн чиглэлд явж байсан гэв.” гэсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн *******2-*******5 дахь тал)

2.202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн Зам тээврийн осол дээр тогтоосон “...202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдөр Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт гарсан зам тээврийн осолд жолооч ******* нь “Corolla runx” маркийн улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодож яваад Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******2.******* “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн *******2.3-д заасан “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үедээ тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэснийг, 3.7 а-д заасан “хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох,” 3.4 б-д заасан “хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигчийг тээвэрлэхгүй байх” гэсэн заалтуудыг зөрчсөн байна. Жолооч нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.4 б, *******2.*******, *******2.3, 3.7 а дахь заалтуудыг зөрчсөн нь зам тээврийн осол гарах шалтгаан болсон гэж үзэж актыг тогтоов.” гэсэн акт (хавтаст хэргийн 26-27 дахь тал),

3.Шүүгдэгч *******ийн эзэмшлийн, зам тээврийн осол гаргах үед жолоодож явсан гэх 4680 улсын дугаартай, “Сorolla runx” маркийн тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн талаарх мөрдөгчийн 202******* оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн “... улсын дугаартай 5 хүн суух зориулалт бүхий саарал өнгийн corolla runx маркийн тээврийн хэрэгсэл байв. ...Дотор хэсэгт үзлэг хийхэд жолооч талын суудлын бүс хийгдээгүй урд зорчигчийн суудлын бүс зүүлттэй, хойд суудлын бүс зүүгдээгүй, арааны речак “Д” дээр татагдсан ...байв.” гэх тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн 28-33 дахь тал),

4.Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Манай эхнэр 202******* оны 07 дугаар сарын 27-ноос 28- нд шилжих шөнө 0******* цагийн үед хоёр хүүхдээ аваад *******ийн улсын дугаартай машинтай Улаанбаатар хотоос замдаа Ховд аймагт буухаар дайгдаж явсан. Би эхнэр, хүүхдээ явуулчихаад 202******* оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр *******0 цагийн үед утсаар ярьсан ба манай эхнэр “Элсэн тасархай дээр явж байна” гэж хэлсэн. Тэгээд 202******* оны 07 дугаар сарын 28-ны шөнө 0*******-02 цагийн үед эхнэр лүүгээ залгаж ярихад “Ховдруу дөхөж байна, гайгүй сайн явж байна” гэж яриад дахиад утсаар ярих гэсэн боловч утас нь холбогдохгүй байсан. 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өглөө манай эхнэрийн дүү Золоо над руу утсаар залгаад “ эгчийн сууж явсан машин сумын цаад талд онхолдсон байна.” гэж ярьсан ба би с осол болсон газар руу холбоо барих утасны дугаар асуухад надад мобикомын нэг дугаар өгсөн юм. ...Би уг ослыг мэдчихээд Улаанбаатар хотоос 202******* оны 07 дугаар сарын 3*******-ний өдөр Ховд аймагт ирсэн. ...Миний амь хохирогч 3 хүү 2020 оны *******0 дугаар сарын *******3-ны өдөр төрсөн, нас барахдаа 9 сар *******3 хоногтой байсан юм. Би 9 сартай хүүхдээ алдсандаа гомдолтой байна…” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 38-39 дахь тал),

5.Гэрч ы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн 07 цаг 06 минутын үед *** гэсэн дугаараас “******* аймгийн Цагдаагийн газраас ярьж байна, танай сумын урд талын зам дээр осол гарсан байна” гэж над руу ярихаар нь сумын хэсгийн төлөөлөгч, цагдаагийн дэслэгч , цагдаагийн дэд ахлагч нарын хамт тухайн ослын газарт очсон ба манай эмнэлгийн жолооч , их эмч нар бид нарын араас эмнэлгийн машинтай очсон. Бид нарыг очиход тухайн осолдсон машины дотор нь байсан хүмүүс гараад засмал замын голд суучихсан, машин жолоодож явсан гэх эрэгтэй хүн хажуу тал руу хараад хэвтчихсэн, жолоочийн эхнэр гэх хүн жолоочийн хажуу талд сууж байсан. Хажуу талд нь ******* эмэгтэй хүн нялх хүүхэд тэврээд хажуудаа бага насны 2 юм уу 3 орчим 7 насны хүүхэдтэй хүн хөлөө жийгээд сууж байсан. Тухайн үед онхолдсон машиныг харахад замын голд 4 дугуй нь дээш харчихсан хажуугаар нь эд зүйл нь цацарч бутраад уначихсан байдалтай байсан. ...Нас барсан нярай хүүхдэд ямар ч эмчилгээ хийгээгүй, учир нь бид нарыг очиход нас барчихсан байсан болохоор тухайн машиныг жолоодож явсан гэх эрэгтэй хүний толгойд нь боолт хийж, цус тогтоох болон өвчин намдаах тариа хийсэн. ...Тэр амь хохирогч нярай хүүхдийг ээж нь өвөр дээрээ тэврээд сууж байсан. ...Тухайн машиныг тэр казах эрэгтэй хүн жолоодож явсан гэж амь хохирогч нярай хүүхдийн ээж хэлж байсан. Тухайн эрэгтэй хүнээс архи, согтууруулах ундааны зүйл үнэртэхгүй байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 89-90 дэх тал),

6.Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Би 202******* оны 07 дугаар сарын 27-ны шөнө 00 цагийн үед Улаанбаатар хотоос ******* аймаг руу явах гэж байсан улсын дугаартай машинд 2 хүүхэд болох , нарын хамт дайгдаж Ховд аймагт буухаар тухайн машины жолооч *******, эхнэр нарын хамт Улаанбаатар хотоос хөдөлсөн. ...Тухайн үед бид нар шатахуун түгээх станц дээр 20-30 минут зогсоод утсаа цэнэглүүлээд жолооч ******* унтах гэсэн боловч манай 2 хүүхэд унтаагүй байсан болохоор шуугилдаад унтуулахгүй болохоор нь цааш замдаа гарсан. Удалгүй цааш явж байтал манай 2 хүүхэд унтсан ба жолооч ******* мөн адил машинаа замын хажуу тал руу гаргаж зогсоогоод унтсан. Тэр унтсан газар яг хаана байсныг би мэдэхгүй байна. Тухайн газарт 2-3 цаг унтаад өглөө үүр цайж байхад манай бага хүүхэд уйлаад бид нарыг сэрээсэн ба жолооч ******* сэрээд цааш хөдөлсөн. Тэр хооронд би бага хүүхдээ хөхүүлээд явж байгаад унтчихсан байсан. Нэг мэдэхэд машин пижигнэж дуугарсан ба тэрнээс хойш юу болсныг санахгүй, мэдэхгүй байна. Нэг мэдэхэд би машинаас бага зэрэг зайтай жалганы хажууд хэвтэж байсан ба машин дотор хүүхэд уйлахаар нь би машин руу мөлхөөд очоод харахад манай том охин уйлж байхаар нь би охиноо машинаас гаргаж авчихаад бага хүүхдээ хайсан. Тэгсэн миний анх унасан газрын хажууханд жалганы хажууд доошоо харчихсан байдалтай хэвтэж байхаар нь очоод хүүхдээ тэвэрч аваад сууж байтал хажуугаар өнгөрч явсан машинтай хүмүүс зогсоод ... сумын эмнэлэг, цагдаа 4 нарыг дуудсан байх. ...******* “машин авсан юм чинь та нарыг аваад явъя” гээд бид нар уг машинд сууж дайгдсан юм. ******* машин жолоодоод эхнэр жолоочийн хажуу талын урд суудал дээр, би хоёр хүүхэдтэйгээ хойд талын суудал дээр сууж явсан. ...Манай 2 хүүхэд жаахан хүүхдүүд болохоор суудлын бүс зүүгээгүй, би ч мөн адил суудлын бүс зүүлгүй явж байсан. *******, Б.Үнзила нар суудлын бүс зүүсэн үгүйг мэдэхгүй байна.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 92-93 дахь тал),

7.Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Манай нөхөр ******* надад хэлэхдээ “машин худалдаж аваад ******* аймагт авч очиж зарна” гэсэн ба 202******* оны 07 дугаар сарын 27-ны өдөр улсын дугаартай машиныг худалдаж авсан. Тухайн машин худалдаж авсан өдрийн орой буюу 00-0******* цагийн үед манай нөхөр *******, гэх танил хүүхэн 2 жаахан хүүхэдтэйгээ бид 5 Улаанбаатар хотоос гарсан. ...Тэгээд тухайн шатахуун түгээх газраас хөдлөөд наана Ээвийн буудал гэх нэртэй газрын ойролцоо дахиж зогсож 2-3 цаг амарсан ба Ээвийн буудал дээрээс өглөө үүр цайж байхад хөдлөөд нэг их удалгүй замаар явж байтал гэнэт машин онхолдоод өнхөрсөн. Тухайн үед би машин онхолдоход хойно сууж явсан хүүхнийг “2 хүүхдээ сайн бариарай” гэж орилж байснаа санаж байна. Нэг мэдэхэд машин доош хараад уначихсан байсан ба би өөрөө машинаас гараад хойно сууж явсан хүүхнийг хүүхэдтэй нь хайхад том охин нь машины хойд талын суудал дээр байсан ба гэх хүүхэн бага хүүхэдтэйгээ машин дотор байхгүй болохоор нь машинаас гараад хайсан чинь машины хойд талд нялх хүүхдээ тэвэрчихсэн зогсож байсан. Тэгээд бид өөрийнхөө утсаар Баян******* аймгийн Цагдаагийн газар болон Ховд аймгийн Цагдаагийн газар руу дуудлага өгсөн. ...Тухайн осол болоход манай нөхөр машин жолоодож явсан. Би жолоочийн хажуу талд урд суудал дээр сууж явсан. ...Манай нөхөр суудлын бүсээ байнга зүүж явсан. Хойно сууж явсан хүүхэн суудлын бүс зүүгээгүй явж байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 95-96 дахь тал)

8.Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахмад Д.Тогтохын 202******* оны 08 дугаар сарын *******2-ны өдрийн 50 дугаартай “...*******. ийн гэх цогцост гэмтэл тогтоогдлоо. 2. ийн гэх цогцост суурь яс бяцарсан хугарал, зулай болон баруун чамархай хэсгийн заадсаар салсан хугарал, дагз ясны хугарал, тархины 2 тал бөмбөлгийн зулай хэсгийн няцрал, зулайн урд хэсгийн шархнууд, толгойн хуйхны дотор 2 чамархай, дух, зулай хэсгийг хамарсан цус хуралт, дагз хэсгийн хуйхны дотор хэсгийн цус хуралт, толгойн зүүн чамархай хэсгээр хаван хавдар, зулайн хэсгийн зулгаралтууд, зулайн зүүн урд хэсгийн зулгаралт, зүүн чамархайн урд хэсгийн зулгаралтууд, духны дунд хэсгийн зулгаралт, духны баруун хэсгийн зулгаралт, баруун чамархайн хэсгийн зулгаралт, зүүн хацар, хэвлийн баруун урд болон хажуу хэсэг, баруун гуяны урд хэсэг, зүүн шууны гадна дээд хэсэг, бүсэлхийн нурууны баруун хэсгийн олон тооны жижиг зулгаралтууд баруун гуяны урд хэсгийн цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. ийн цогцост учирсан дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг учралын үед мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 3.ийн цогцост учирсан 9 гэмтлүүд нь “Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын 3.*******.2-т зааснаар гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. 4. гавал тархины гэмтлийн 5 улмаас нас барсан байна.” гэсэн дүгнэлт (хавтаст хэргийн *******05-*******07 дахь тал),

9.Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахмад Д.Тогтохын 202******* оны 08 дугаар сарын 02-ны өдрийн *******02 дугаартай “*******ийн биенээс авсан гэх цус шинжилгээнд тэнцэнэ. 2. *******ийн биенээс авсан гэх цусанд этилийн спирт илрээгүй.” гэсэн дүгнэлт (хавтаст хэргийн *******59-*******60 дахь тал),

*******0.Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мөрдөгчийн гаргасан 202******* оны 09 дугаар сарын 03-ны өдрийн “... улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн жолооч ******* нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******2.3, 3.7 а, 3.4 б, *******2.******* дүгээр заалтуудыг зөрчсөн байна. ...Дээрх зөрчлүүдийг гаргаж зам тээврийн осол гаргасан нь хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, *******ийн 202******* оны 08 дугаар сарын *******0-ны өдөр гэрчээр өгсөн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.” гэсэн магадалгаа (хавтаст хэргийн *******66-*******67 дахь тал) ,

**************.Яллагдагч *******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...202******* оны 07 дугаар сарын 27-ны өдөр Улаанбаатар хотоос ******* чиглэлд “ runx” маркийн улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг би өөрөө жолоодон хажууд эхнэр , гэх танил эмэгтэй, түүний 2 хүүхдийн хамт тавуулаа гарсан юм. ...Тэгээд Ховд аймгийн сумын төвөөс *******0 км-ийн зайд 8- 9 цагийн хооронд байх засмал зам дээр 50-60 км цагийн хурдтай явж байхад машины жолооны хүрдэнд чичиргээ үүсэж, жолооны хүрд зүүн тал руу булаагаад машин зүүн тийш хазайж замаас гарсан. Тэр үед би машины хүрдийг баруун тийш дарсан. Тэгээд цааш нь юу болсон талаар мэдэхгүй байна. Ухаан ороход эмнэлэгт хэвтэж байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн *******74-*******75 дахь тал), 

*******2.202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн Цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг, (хавтаст хэргийн *******02-*******04 дэх тал),

*******3.Цогцос хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг (хавтаст хэргийн *******08-**************3 дахь тал),

*******4.Амь хохирогч ийн хувцсанд үзлэг хийсэн мөрдөгчийн 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг (хавтаст хэргийн **************5-**************9 дэх тал),

*******5.Шүүгдэгч ******* нь В ангиллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн *******0*******88*******6 дугаартай жолоочийн үнэмлэхтэй талаарх Цагдаагийн Ерөнхий Газрын жолоочийн мэдээллийн лавлагаа, улсын дугаартай “Corolla runx” маркийн суудлын тээврийн хэрэгсэл нь Батбаатарын Анхбаярын нэр дээр бүртгэлтэй талаарх 03328536 дугаартай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ (хавтаст хэргийн *******69, 20******* дэх тал),

*******6.Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч ийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ын “******* надаас уучлал гуйж, хохирол *******0000000 төгрөг төлсөн. Цаашид *******ээс нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн 6 хүсэлт, 2022 оны 03 дугаар сарын *******5-ны өдрийн ХААН банкны шилжүүлгийн мэдээлэл, шүүгдэгч *******ийн *** тоот дансны дэлгэрэнгүй хуулга зэрэг болно. Шүүгдэгчийн хувийн байдлын талаар: *******.Ховд аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн 202******* оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 8*******4 дугаартай албан бичиг, ******* аймгийн ******* сумын ******* дүгээр багийн Засаг даргын 202******* оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн тодорхойлолт, байнга оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт, ******* аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн “Эмнэлэгт өвчтөн илгээх хуудас” (хавтаст хэргийн *******79, 2*******0, *******80, 202 дахь тал), 2.Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч ийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн Эмнэлэгт өвчтөн илгээх хуудас, Тархины цахилгаан бичлэг хийсэн эмчийн онош, шүүгдэгч *******ийн хөдөлмөр алдалтыг 69 хувиар тогтоосон ******* аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн дэргэдэх Эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын 202******* оны ************** дүгээр сарын *******8-ны өдрийн 03588*******2 дугаартай Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт зэрэг нотлох баримт хэрэгт цугларсан байна. Нэг. Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судалсан нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл, журмаар цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөрчөөгүй, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан байх тул хууль ёсны гэж үзэж нотлох баримтаар үнэлэв. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмаар цуглуулж бэхжүүлсэн, шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн насанд хохирогч, гэрч, яллагдагч нарын мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Шүүгдэгч ******* нь 202******* оны 07 дугаар сарын 28-ны өдөр Улаанбаатар хотоос худалдаж авсан улсын дугаартай “Corolla Runx” маркийн тээврийн хэрэгслээр эхнэр гийн хамт ******* аймаг руу явахаар болжээ. Улмаар танил Ховд аймаг хүртэл дайгдаж явна гэснээр түүний бага насны 2 хүүхдийн /, / хамт тавуулаа Улаанбаатар хотоос гарсан байна. Замдаа амарч явсаар шөнө Говь-Алтай аймгийн нутаг дэвсгэр Ээвийн буудлын ойролцоо машин дотор унтсан боловч хүүхдүүд сэрээсэн учраас үүрээр шүүгдэгч сэрж унтаж чадалгүй замдаа гарчээ. Улмаар Ховд аймгийн сумын нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрөх Ховд-Алтай чиглэлийн засмал зам дээр замын хөдөлгөөнд оролцох явцад 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн өглөө 6 цагийн орчимд зам тээврийн осолд орсны улмаас тухайн тээврийн хэрэгслээр хамт зорчиж явсан зорчигчийн эрүүл мэндэд гэмтэл учирч, насан хүрээгүй хохирогч Э.Төгөлмөрийн амь нас хохирч, шүүгдэгчийн биед нь хүнд зэргийн гэмтэл 7 учирсан байна. Шинжээчийн дүгнэлтээр амь хохирогч гавал тархины гэмтлийн улмаас нас барсан нь тогтоогдож, зам тээврийн ослын акт, хэргийн газрын үзлэг, мөрдөгчийн магадалгаа зэрэг хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар жолооч замын хөдөлгөөний дүрмийн хэд хэдэн заалтыг зөрчсөн хэмээн дүгнэлт гарсан зэрэг үйл баримт, хэргийн нөхцөл байдал тогтоогдож байна. Шүүгдэгч шүүх хуралдаанд гэм буруугаа хүлээн мэдүүлж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон дээрх үйл баримттай маргаагүй болно. Шүүгдэгчид холбогдох прокуророос шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт хэрэгт цугларсан, шинжлэн судалсан нотолгооны ач холбогдол бүхий доорх нотлох баримтуудыг үнэлж, дүгнэхэд шүүгдэгч ******* нь 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдөр өглөө 06-07 цагийн үед Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрөх Ховд, Говь-Алтай чиглэлийн засмал зам дээр улсын дугаартай “ Run-X” маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцохдоо Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7-д заасан “жолоочид дараах зүйлийг хориглоно а/... ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох”, *******2.3-т 5 “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үедээ тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” 3.4. б/-д “хамгаалах бүсээр тоноглосон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүсийг хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх”, мөн *******2.*******-д “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчиж зам тээврийн осол гаргасны улмаас тухайн тээврийн хэрэгслээр зорчиж явсан зорчигч 9 сар, *******3 хоногтой ийн амь насыг хохироосон гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь дараах нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна. *******.Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тухай 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн *******2-*******5 дахь тал)

2.202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн Зам тээврийн осол дээр тогтоосон “...202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдөр Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт гарсан зам тээврийн осолд жолооч ******* нь “Corolla runx” маркийн улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодож яваад Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******2.******* “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна”, мөн дүрмийн *******2.3-д заасан “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үедээ тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэснийг, 3.7 а-д заасан “хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох,” 3.4 б-д заасан “хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигчийг тээвэрлэхгүй байх” гэсэн 8 заалтуудыг зөрчсөн байна. Жолооч нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.4 б, *******2.*******, *******2.3, 3.7 а дахь заалтуудыг зөрчсөн нь зам тээврийн осол гарах шалтгаан болсон гэж үзэж актыг тогтоов.” гэсэн акт (хавтаст хэргийн 26-27 дахь тал),

3.Шүүгдэгч *******ийн эзэмшлийн, зам тээврийн осол гаргах үед жолоодож явсан гэх 4627.*******080 улсын дугаартай, “Сorolla runx” маркийн тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн талаарх мөрдөгчийн 202******* оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн 28-33 дахь тал),

4.Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Тэгээд 202******* оны 07 дугаар сарын 28-ны шөнө 0*******-02 цагийн үед эхнэр лүүгээ залгаж ярихад “Ховдруу дөхөж байна, гайгүй сайн явж байна” гэж яриад дахиад утсаар ярих гэсэн боловч утас нь холбогдохгүй байсан. 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өглөө манай эхнэрийн дүү Золоо над руу утсаар залгаад “ эгчийн сууж явсан машин сумын цаад талд онхолдсон байна.” гэж ярьсан ба би с осол болсон газар руу холбоо барих утасны дугаар асуухад надад мобикомын нэг дугаар өгсөн юм. ...Би уг ослыг мэдчихээд Улаанбаатар хотоос 202******* оны 07 дугаар сарын 3*******-ний өдөр Ховд аймагт ирсэн.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 38-39 дахь тал),

5.Гэрч ы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Тухайн үед онхолдсон машиныг харахад замын голд 4 дугуй нь дээш харчихсан хажуугаар нь эд зүйл нь цацарч бутраад уначихсан байдалтай байсан. ...Нас барсан нярай хүүхдэд ямар ч эмчилгээ хийгээгүй. Учир нь бид нарыг очиход нас барчихсан байсан болохоор тухайн машиныг жолоодож явсан гэх эрэгтэй хүний толгойд нь боолт хийж, цус тогтоох болон өвчин намдаах тариа хийсэн...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 89-90 дэх тал),

6.Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Нэг мэдэхэд би машинаас бага зэрэг зайтай жалганы хажууд хэвтэж байсан ба машин дотор хүүхэд уйлахаар нь би машин руу мөлхөөд очоод харахад манай том охин уйлж байхаар нь би охиноо машинаас гаргаж авчихаад бага хүүхдээ хайсан. Тэгсэн миний анх унасан газрын хажууханд жалганы хажууд доошоо харчихсан байдалтай хэвтэж байхаар нь очоод хүүхдээ тэвэрч аваад сууж байтал хажуугаар өнгөрч явсан машинтай хүмүүс зогсоод ... сумын эмнэлэг, цагдаа нарыг дуудсан байх. ...Манай 2 хүүхэд жаахан хүүхдүүд болохоор суудлын бүс зүүгээгүй, би ч мөн адил суудлын бүс зүүлгүй явж байсан...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 92-93 дахь тал),

7.Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Тэгээд тухайн шатахуун түгээх газраас хөдлөөд наана Ээвийн буудал гэх нэртэй газрын ойролцоо дахиж зогсож 2-3 цаг амарсан ба Ээвийн буудал дээрээс өглөө үүр цайж байхад хөдлөөд нэг их удалгүй замаар явж байтал гэнэт машин онхолдоод өнхөрсөн. Тухайн үед би машин онхолдоход хойно сууж явсан хүүхнийг “2 хүүхдээ сайн бариарай” гэж орилж байснаа санаж байна. ...Тухайн осол болоход манай нөхөр машин жолоодож явсан. Би жолоочийн хажуу талд урд суудал дээр сууж 9 явсан. ...Манай нөхөр суудлын бүсээ байнга зүүж явсан. Хойно сууж явсан хүүхэн суудлын бүс зүүгээгүй явж байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 95-96 дахь тал)

8.Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахмад Д.Тогтохын 202******* оны 08 дугаар сарын *******2-ны өдрийн 50 дугаартай “...*******. ийн гэх цогцост гэмтэл тогтоогдлоо. 2. ийн гэх цогцост суурь яс бяцарсан хугарал, зулай болон баруун чамархай хэсгийн заадсаар салсан хугарал, дагз ясны хугарал, тархины 2 тал бөмбөлгийн зулай хэсгийн няцрал, зулайн урд хэсгийн шархнууд, толгойн хуйхны дотор 2 чамархай, дух, зулай хэсгийг хамарсан цус хуралт, дагз хэсгийн хуйхны дотор хэсгийн цус хуралт, толгойн зүүн чамархай хэсгээр хаван хавдар, зулайн хэсгийн зулгаралтууд, зулайн зүүн урд хэсгийн зулгаралт, зүүн чамархайн урд хэсгийн зулгаралтууд, духны дунд хэсгийн зулгаралт, духны баруун хэсгийн зулгаралт, баруун чамархайн хэсгийн зулгаралт, зүүн хацар, хэвлийн баруун урд болон хажуу хэсэг, баруун гуяны урд хэсэг, зүүн шууны гадна дээд хэсэг, бүсэлхийн нурууны баруун хэсгийн олон тооны жижиг зулгаралтууд баруун гуяны урд хэсгийн цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. ийн цогцост учирсан дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг учралын үед мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. 3.ийн цогцост учирсан 9 гэмтлүүд нь “Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын 3.*******.2-т зааснаар гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна. 4. гавал тархины гэмтлийн улмаас нас барсан байна.” гэсэн дүгнэлт (хавтаст хэргийн *******05-*******07 дахь тал),

9.Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мөрдөгчийн гаргасан 202******* оны 09 дугаар сарын 03-ны өдрийн “... улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн жолооч ******* нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн *******2.3, 3.7 а, 3.4 б, *******2.******* дүгээр заалтуудыг зөрчсөн байна. ...Дээрх зөрчлүүдийг гаргаж зам тээврийн осол гаргасан нь хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, *******ийн 202******* оны 08 дугаар сарын *******0-ны өдөр гэрчээр өгсөн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.” гэсэн магадалгаа (хавтаст хэргийн *******66-*******67 дахь тал) ,

*******0.Яллагдагч *******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн “...Тэгээд Ховд аймгийн сумын төвөөс *******0 км-ийн зайд 8-9 цагийн хооронд байх засмал зам дээр 50-60 км цагийн хурдтай явж байхад машины жолооны хүрдэнд чичиргээ үүсэж, жолооны хүрд зүүн тал руу булаагаад машин зүүн тийш хазайж замаас гарсан. Тэр үед би машины хүрдийг баруун тийш дарсан. Тэгээд цааш нь юу болсон талаар мэдэхгүй байна. Ухаан ороход эмнэлэгт хэвтэж байсан.” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн *******74-*******75 дахь тал), **************.202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн Цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг (хавтаст хэргийн *******02-*******04 дэх тал), *******2.Цогцос хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг (хавтаст хэргийн *******08-**************3 дахь тал), *******3.Амь хохирогч ийн хувцсанд үзлэг хийсэн мөрдөгчийн 202******* оны 07 дугаар сарын 29-ний өдрийн тэмдэглэл, үзлэгийн явцыг бэхжүүлсэн гэрэл зураг *******0 (хавтаст хэргийн **************5-**************9 дэх тал) зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож байна. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн *******3 дугаар зүйлийн *******3.2.*******-д зааснаар замын хөдөлгөөний дүрмийг сахин биелүүлэх нь хөдөлгөөнд оролцож буй иргэний үүрэг юм. Амь хохирогч Энхбатын Төгөлдөр нь 2020 оны *******0 дугаар сарын *******3-ны өдөр төрсөн, хэрэг учрал болох үед 9 сар *******3 хоногтой болох нь мөрдөгчийн нас тоолсон тэмдэглэл, УР2030*******396 регистрийн дугаартай ийн төрсний гэрчилгээний хуулбараар тогтоогдож байна. (хавтаст хэргийн 40-42 дахь тал), Зам тээврийн осол гаргах үед шүүгдэгчийн жолоодож явж байсан улсын дугаартай “Corolla runx” маркийн тээврийн хэрэгсэл нь иргэн Батбаатарын Анхбаяр гэх хүний нэр дээр бүртгэлтэй боловч тухайн машиныг шүүгдэгч ******* нь худалдаж авсан, түүний эзэмшлийн тээврийн хэрэгсэл, тэрээр В ангиллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн *******0*******88*******6 дугаартай жолоочийн үнэмлэхтэй болох нь Цагдаагийн Ерөнхий Газрын жолоочийн мэдээллийн лавлагаа, шүүгдэгч, гэрч нарын мэдүүлгээр нотлогдож байна. Жолооч замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодож замын хөдөлгөөнд оруулахгүй байх, Замын хөдөлгөөний дүрмийг сахин биелүүлэх, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, зам дээрх аюул саад нь янз бүрийн шинж чанартай байж болох учраас замын хөдөлгөөний дүрэмд зааснаар тохирсон арга хэмжээг авахz суудлын бүс зүүгээгүй зорчигчийг тээвэрлэхгүй байх нь хуулиар хүлээсэн түүний үүрэг бөгөөд аюул саад тулгарч болзошгүй үед хөдөлгөөний хурдыг хасах, зогсоох арга хэмжээ авах нь зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх, түүнээс гарах хохирлыг багасгахад ач холбогдолтой. Шинжээчийн 202******* оны 08 дугаар сарын *******2-ны өдрийн 50 дугаартай дүгнэлтээр амь хохирогч нь гавал тархины гэмтлийн улмаас нас барсан нь тогтоогдож байна. (хавтаст хэргийн *******05-*******07 дахь тал), Хэдийгээр шүүгдэгч нь мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад “замдаа машин дотор унтаж амарсан” гэж мэдүүлж байгаа боловч гэрч , нарын мэдүүлгээр 2-3 цаг унтсан, хүүхдүүд сэрээсэн тул хөдөлгөөнөө үргэлжлүүлсэн, тэрээр замдаа унтаж, амарч чадаагүй, арын судалд суусан зорчигч нар суудлын бүс зүүгээгүй зэрэг нөхцөл байдал тогтоогдсон гэж үзлээ. Хэрэгт цугларсан, шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг дүгнэж үзэхэд шүүгдэгч ******* нь улсын дугаартай “Corolla runx” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцохдоо Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7-д заасан “жолоочид дараах зүйлийг хориглоно а/ ...ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох”, 3.4-т “б/ хамгаалах бүсээр тоноглосон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүсийг хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх”, *******2.*******-д “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгсэл болон тээж яваа ачааны онцлог, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ ************** дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр тохируулан сонгож явна.” *******2.3-д “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй зогсоох арга хэмжээ авна.” гэж заасан заалтыг тус тус зөрчиж зам тээврийн осол гаргаж, тухайн тээврийн хэрэгслээр зорчиж явсан зорчигч гавал тархины хүнд гэмтэл авч гэмтлийн улмаас нас барсан болох нь ослын акт, мөрдөгчийн магадалгаа, шинжээчийн дүгнэлт зэрэг хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар нотлогдож байна. Хэргийн нөхцөл байдлыг дүгнэж үзэхэд жолооч ******* нь ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодож, тээврийн хэрэгслийн хурдыг тохируулан хөдөлгөөнд оролцоогүй, замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаагүй нь замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчиж осол гаргахад хүргэсэн байх бөгөөд хэргийн нотолбол зохих байдлуудыг шалгаж тогтоосон, улсын яллагчийн гэм буруугийн талаарх дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирсон гэж дүгнэв. Иймээс шүүгдэгч *******ийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож хөдөлгөөнд оролцохдоо замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гаргаж, насанд хүрээгүй хохирогч ийн амь насыг хохироосон гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан, прокурорын яллах дүгнэлт нь үндэслэлтэй, хэргийн зүйлчлэл тохирсон байна. Шүүгдэгч нь ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, тээврийн хэрэгслийн хурдыг хэтрүүлж болохгүй гэдгийг мэдсээр байж тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа болгоомжгүйгээр зам тээврийн осол гаргаж, хохирол, хор уршигт хүргэсэн байх тул гэм буруугийн холимог хэлбэрээр гэмт хэрэг үйлдэгдсэн гэж үзнэ. Иймд шүүгдэгч *******ийг жолооч замын хөдөлгөөнд оролцохдоо Монгол *******2 Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7 а, 3.4 б, *******2.*******, *******2.3 дахь заалтыг тус тус зөрчиж зам тээврийн осол гаргасны улмаас насанд хүрээгүй хохирогч ийн амь насыг хохироосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар: Шүүгдэгч *******ийн үйлдсэн гэмт хэргийн улмаас насанд хүрээгүй хохирогч ийн амь нас хохирсон бөгөөд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч нь гэмт хэргийн улмаас учирсан хор уршигт буяны ажилтай холбоотой гарсан зардал 6229000 төгрөг, өөрийн болон эхнэр гийн олох ёстой орлого 4440000 төгрөг, бусад зардал 5009000 төгрөг, буяны ажилд хоёр хүүхдийнхээ хадгаламжийг зарцуулсан гэх 5000000 төгрөг нийт 20678000 төгрөгийг шүүгдэгчээс нэхэмжилсэн байна. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шүүгдэгч ******* нь *******0000000 төгрөгийг нөхөн төлсөн нь хэрэгт цугларсан баримт, шүүгдэгч, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч нарын мэдүүлэг, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ын *******2 “******* надаас уучлал гуйж, хохирол *******0000000 төгрөг төлсөн. Цаашид *******ээс нэхэмжлэх зүйлгүй” гэсэн хүсэлт, 2022 оны 03 дугаар сарын *******5-ны өдрийн ХААН банкны шилжүүлгийн мэдээлэл, шүүгдэгч *******ийн 5*******97288075 тоот дансны дэлгэрэнгүй хуулга зэрэг нотлох баримтаар тогтоогдож байна. Хоёр. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх эсэх талаар: Шүүгдэгч ******* нь урьд ял шийтгүүлж байгаагүй болох нь “Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”-аар (хавтаст хэргийн *******05-*******07 дахь тал) нотлогдож байна. Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.*******-д заасан “тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”, *******.2-т заасан “учруулсан хохирлыг төлсөн” зэрэг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдож, эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно. Шүүгдэгч *******ийн хувийн байдлын талаарх хэрэгт цугларсан ******* аймгийн ******* сумын ******* дүгээр багийн Засаг даргын 202******* оны 09 дүгээр сарын 06- ны өдрийн тодорхойлолт, ******* аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн “Эмнэлэгт өвчтөн илгээх хуудас, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч ийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн Эмнэлэгт өвчтөн илгээх хуудас, ******* аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн дэргэдэх Эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын 202******* оны ************** дүгээр сарын *******8-ны өдрийн 03588*******2 дугаартай Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт зэрэг нотлох баримтуудаар шүүгдэгч нь хөдөлмөрийн чадвараа 69 хувиар алдсан, өвчтэй, тогтмол орлогогүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг гэх нөхцөл байдал тогтоогдож байна. Шүүх хуралдаанд улсын яллагчаас “Шүүгдэгчийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай тооцож, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 3 жил ******* сарын хугацаагаар хасаж, ******* жил ******* сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулах, саналтай” гэх дүгнэлт, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн өмгөөлөгч “шүүгдэгч хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчид *******0000000 төгрөг төлсөн, бусад хор уршгийг нэхэмжлэхээс татгалзаж байгаа” гэсэн дүгнэлт, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч “шүүгдэгч гэм буруугийн талаар маргахгүй байгаа, эрүүл мэндийн болон хохирол төлсөн байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.2-т зааснаар тэнсэж өгнө үү.” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргасан болно. Шүүгдэгч *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдаж, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон дээрх нотлох баримтуудыг үндэслэн шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ түүний хөдөлмөрийн чадвараа алдсан, хагалгаанд орох шаардлагатай, өвчтэй гэх хувийн байдал, болгоомжгүйгээр гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн нэхэмжилсэн хор уршиг төлсөн, эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсон зэргийг тус тус харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь үндэслэлтэй байна. *******3 Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн *******-д “хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн хүн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлж хор уршгийг арилгасан, эсхүл гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдлыг харгалзан тухайн зүйл, хэсэг, заалтад заасан хорих ялыг оногдуулахгүйгээр таван жил хүртэл хугацаагаар тэнсэж болно.” гэж хуульчилжээ. Шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь хөнгөн гэмт хэрэгт хамаарч байгаа ба тэрээр гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, *******0000000 төгрөгийн хохирол, төлбөрийг төлсөн, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, ослын улмаас гэмтэл авсан, өвчтэй зэрэг тогтоогдсон хувийн байдлыг тус тус харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн ******* дэх хэсэгт заасныг журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт *******9 зааснаар шүүгдэгч *******ийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 4 жилийн хугацаагаар хасаж, хорих ял оногдуулахгүйгээр ******* жилийн хугацаагаар тэнсэж шийдвэрлэлээ. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид тэнсэн хугацаанд мөн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-д заасан “оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх” үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэж, мөн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн 4, 5 дах хэсэгт зааснаар тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, мөн хугацаанд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8, 6.9 дүгээр зүйлд заасан журмаар ял оногдуулахыг тус тус шүүгдэгчид тайлбарлав. Шүүгдэгчид оногдуулсан тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасах ялыг үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсан үеэс эхлэн тоолж, тэнсэж, үүрэг хүлээлгэсэн шүүгдэгчид хяналт тавихыг түүний оршин суугаа газрын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгаж шийдвэрлэлээ. Бусад асуудлын талаар: Энэ хэргийн учир шүүгдэгч цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдаж, шүүхийн дуудсан цагт хүрэлцэн ирэхгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулахгүй байх зорилгоор түүнд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэж шийдвэрлэв. Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч нь *******0000000 төгрөг төлж өгсөн, хохирол, хор уршиг нэхэмжлэхгүй, үлдсэн хор уршгийг нэхэмжлэхээс татгалзсан гэж хүсэлтээ гаргасан тул шүүгдэгчид бусдад төлөх хохирол, төлбөргүй гэж үзлээ. 2*******36000000*******60 дугаартай эрүүгийн хэрэгт битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хурааж ирүүлсэн зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, *******0000000 төгрөгийн хор уршиг төлсөн, *******4 бусдад төлөх хохиролгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.******* дүгээр зүйлийн *******, 36.2 дугаар зүйлийн *******, 2, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлийн *******, 2, 4, 5 дахь хэсэг, 36.*******0 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь: *******.Шүүгдэгч ******* ургийн овогт ******* ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний амь насыг хохироосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай. 2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн ******* дэх хэсэгт заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.*******0 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* ийн тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг 4 /дөрөв/ жилийн хугацаагаар хасаж, хорих ял оногдуулахгүйгээр ******* /нэг/ жилийн хугацаагаар тэнссүгэй. 3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т тэнссэн хугацаанд мөн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5-д заасан “оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх” үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэсүгэй. 4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дүгээр зүйлийн 4, 5 дахь хэсэг зааснаар тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, мөн хугацаанд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож мөн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8, 6.9 дүгээр зүйлд заасан журмаар ял оногдуулахыг тус тус шүүгдэгч *******т тайлбарласугай. 5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******т оногдуулсан тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасах ялыг үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсан үеэс эхлэн тоолсугай. 6.Шүүгдэгч ******* нь энэ хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдаж, түүнд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 7.2*******36000000*******60 дугаартай эрүүгийн хэрэгт эд мөрийн баримтаар хурааж ирүүлсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, хор уршигт *******0000000 төгрөгийг төлсөн, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч бусад хор уршгийг нэхэмжлэхээс татгалзсан, энэ шийтгэх тогтоолоор бусдад төлөх хохиролгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус *******5 дурдсугай. 8.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн *******86 дугаар зүйлийн *******86.*******-д зааснаар тэнсэж, үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авагдсан шүүгдэгчид хяналт тавихыг ******* аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай. 9.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчин төгөлдөр болох бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.******* дүгээр зүйлийн *******, 38.2 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан мөн хуулийн **************.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш *******4 хоногийн дотор шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Ө.БАХЫТБЕК