МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Х.Ганболд даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Лувсанданзанжанцан,

Улсын яллагч Ц.Гэрэлчимэг,

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ, түүний өмгөөлөгч Г.Наранбаатар нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Ц.Гэрэлчимэгийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хялбаршуулсан журмаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Баянгол овогт Батсүрэнгийн Хос-Эрдэнэд холбогдох эрүүгийн 2207 00000 0044 дугаартай хэргийг 2022 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

 

Монгол Улсын иргэн, 1993 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдөр Налайх дүүрэгт төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, ээж, ахын хамт Налайх дүүрэг 4 дүгээр хороо, Нисэх 33-3 тоотод оршин суух бүртгэлтэй, Урьд ял шийтгэлгүй,

/РД:УЮ93090117/, Баянгол овогт Батсүрэнгийн Хос-Эрдэнэ.

            Холбогдсон хэргийн талаар:                                                                       

 

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Налайх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Нисэх 33-3 тоотод 2022 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдөр гэр бүлийн хамаарал бүхий төрсөн ээж Б.Батсүрэнг “худлаа ярьж, архи уулаа” гэж загнахад, уурлан ширээн дээр байсан хутгыг авч түүний зүүн гарын шууг зүсэж эрүүл мэндэд нь зүүн сарвуунд сорви гэмтэл учруулан, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэн эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч нар нь гэмт хэргийн талаар дараах байдлаар мэдүүллээ. Үүнд:

 

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “...Мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн мэдүүлэг үнэн зөв. Нэмж мэдүүлэг өгөхгүй...” гэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт Улсын яллагчийн зүгээс шүүгдэгч нарын холбогдсон гэмт хэргийн талаар дараах  баримтуудыг шинжлэн судаллаа.  Үүнд:

 

Хохирогч Б.Батсүрэн нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "...2022 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдөр манай охин Б.Отгонцэцэг, манай хүү Б.Хос-Эрдэнийг гадуур архи ууж байхад нь дагуулаад гэрт хүрээд ирсэн. Тэгээд би Б.Хос-Эрдэнэд худлаа ярьж мөнгө аваад, архи уугаад гэж загнахад над руу уурлаад, хараагаад, босож ирээд ширээн дээр байсан хар иштэй хутгыг аваад миний зүүн гарын шуу хэсэгт хутгаараа зүсчхээд, хутгаа гэрийн үүдэнд байсан устай хувин руу шидчихээд гараад явчихсан. ...манай хүү Б.Хос-Эрдэнэ өвчтэй байсан ахыгаа сахихаар эмнэлэг рүү явах гэж байсан. Тэгээд усанд орчхоод ирнэ гэж гараад архи уусан байхаар нь би уурлаад загнатал над руу гэнэт уурлаж босож ирээд хутга аваад миний гарыг зүссэн. ...миний зүүн гарын шуу дотор талд өнгөц зүсэгдсэн шархтай байна. Ямар нэгэн булчин шөрмөс зүсэгдээгүй, арьс зүсэгдчихсэн байна гэсэн. Миний гарт оёдол тавьсан. Надад нэхэмжлэх зүйл гомдол санал байхгүй” /хх-13/ гэх мэдүүлэг,

 

Гэрч Б.Отгонцэцэг нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "...би гэрээсээ гараад Налайх дүүргийн 1 дүгээр хороо, Уурхайчдын 27-17 тоотоос Б.Хос-Эрдэнэ ахыг очиж аваад Налайх дүүргийн 4 дүгээр хороо, нисэх 33-3 тоотод байх ээжийн гэрт 12 цаг болж байхад ороход ээж гэртээ ганцаараа байсан. Тэгтэл ээж Б.Батсүрэн Б.Хос-Эрдэнэ ахыг худлаа ярьж, архи ууж алга боллоо гээд уурлаад загнахад Б.Хос-Эрдэнэ ах ширээн дээр байсан шар хутгыг аваад ээжийн зүүн гарын шуу хэсгийг зүсчхээд, би өөрийнхөө ч бас амийг хорлоно гэж орилж байгаад хутгаа үүдэнд байсан цагаан хувин руу шидчихээд гараад явчихсан.” /хх-15/ гэх мэдүүлэг,

Эмнэлгийн яаралтай тусламжийн “Зүүн гарын доод хэсэгт нуруулсан дотор талд 3-4 см орчим зүсэгдсэн шархтай” /хх-19-20/ гэх хуудас,

Шүүхийн шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн 115 дугаартай дүгнэлт:

1. Б.Батсүрэнгийн биед зүүн сарвуунд сорви гэмтэл тогтоогдлоо.
2. Дээрх гэмтэл нь ир үзүүртэй зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.
3. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.
4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварт нөлөөлөхгүй.
5. Дээрх гэмтэл нь тогтоолд дурдсан хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой” гэх дүгнэлт /хх-17-18/ гэх дүгнэлт,

 

Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоол “... хэргийн газрын үзлэгээр хураан авсан бор өнгийн модон иштэй нийт урт 22,5 см, бариул хэсэг нь 11 см, ажлын хэсгийн урт 11,5 см урттай хутга 1 ширхэг /хх-10/,

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...би 2022 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдөр 12 цагийн үед сэрэхэд ээж Батсүрэн, дүү Б.Отгонцэцэг хоёр мах чаначихсан идэх гээд сууж байсан. Тэр үед би өлсөөд мах идэх гээд босоход ээж Б.Батсүрэн намайг худлаа ярьж, архи ууж алга боллоо гээд уурлаад загнаад байсан. Энэ үед би мах идэх гээд шар иштэй хутга барьж байгаад ээжийн гарыг зүсээд гэмтээчихсэн. ...би өөрийн хийсэн үйлдэлдээ их харамсаж байна” /хх-31/ гэх мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлуулав.

 

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар зүгээс шүүгдэгч нарын холбогдсон гэмт хэргийн талаар дараах  баримтуудыг шинжлэн судаллаа. Үүнд:

 

Хохирогч Б.Батсүрэн нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "...2022 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдөр манай охин Б.Отгонцэцэг, манай хүү Б.Хос-Эрдэнийг гадуур архи ууж байхад нь дагуулаад гэрт хүрээд ирсэн. Тэгээд би Б.Хос-Эрдэнэд худлаа ярьж мөнгө аваад, архи уугаад гэж загнахад над руу уурлаад, хараагаад, босож ирээд ширээн дээр байсан хар иштэй хутгыг аваад миний зүүн гарын шуу хэсэгт хутгаараа зүсчхээд, хутгаа гэрийн үүдэнд байсан устай хувин руу шидчихээд гараад явчихсан. ...манай хүү Б.Хос-Эрдэнэ өвчтэй байсан ахыгаа сахихаар эмнэлэг рүү явах гэж байсан. Тэгээд усанд орчхоод ирнэ гэж гараад архи уусан байхаар нь би уурлаад загнатал над руу гэнэт уурлаж босож ирээд хутга аваад миний гарыг зүссэн. ...миний зүүн гарын шуу дотор талд өнгөц зүсэгдсэн шархтай байна. Ямар нэгэн булчин шөрмөс зүсэгдээгүй, арьс зүсэгдчихсэн байна гэсэн. Миний гарт оёдол тавьсан. Надад нэхэмжлэх зүйл гомдол санал байхгүй” /хх-13/ гэх мэдүүлэг,

 

Хохирогч Б.Батсүрэнгийн хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлт /хх-53/ зэргийн шинжлэн судлав.

 

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч нарын гэм буруугийн талаар улсын яллагчаас: Баянгол овогт Батсүрэнгийн Хос-Эрдэнэд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудаар хангалттай тогтоогдож байгаа, хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцуулах боломжтой гэж үзэж байгаа гэсэн дүгнэлтийг гаргажээ.

 

Шүүх хуралдаанд шүүгдэгчийн үйлдлийн талаар талуудын шинжлэн судалсан дараах нотлох баримтууд болох: Хохирогч Б.Батсүрэн нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "...манай хүү Б.Хос-Эрдэнийг гадуур архи ууж байхад нь дагуулаад гэрт хүрээд ирсэн. Тэгээд би Б.Хос-Эрдэнэд худлаа ярьж мөнгө аваад, архи уугаад гэж загнахад над руу уурлаад, хараагаад, босож ирээд ширээн дээр байсан хар иштэй хутгыг аваад миний зүүн гарын шуу хэсэгт хутгаараа зүсчхээд, хутгаа гэрийн үүдэнд байсан устай хувин руу шидчихээд гараад явчихсан. ...манай хүү Б.Хос-Эрдэнэ өвчтэй байсан ахыгаа сахихаар эмнэлэг рүү явах гэж байсан. Тэгээд усанд орчхоод ирнэ гэж гараад архи уусан байхаар нь би уурлаад загнатал над руу гэнэт уурлаж босож ирээд хутга аваад миний гарыг зүссэн. ...миний зүүн гарын шуу дотор талд өнгөц зүсэгдсэн шархтай байна. Ямар нэгэн булчин шөрмөс зүсэгдээгүй, арьс зүсэгдчихсэн байна гэсэн. Миний гарт оёдол тавьсан. Надад нэхэмжлэх зүйл гомдол санал байхгүй” гэх мэдүүлэг, Гэрч Б.Отгонцэцэг нь мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: "... Тэгтэл ээж Б.Батсүрэн Б.Хос-Эрдэнэ ахыг худлаа ярьж, архи ууж алга боллоо гээд уурлаад загнахад Б.Хос-Эрдэнэ ах ширээн дээр байсан шар хутгыг аваад ээжийн зүүн гарын шуу хэсгийг зүсчхээд, би өөрийнхөө ч бас амийг хорлоно гэж орилж байгаад хутгаа үүдэнд байсан цагаан хувин руу шидчихээд гараад явчихсан.” гэх мэдүүлэг, Эмнэлгийн яаралтай тусламжийн “Зүүн гарын доод хэсэгт нуруулсан дотор талд 3-4 см орчим зүсэгдсэн шархтай” гэх хуудас, Шүүхийн шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн 115 дугаартай дүгнэлтэд Б.Батсүрэнгийн биед зүүн сарвуунд сорви гэмтэл тогтоогдлоо, Дээрх гэмтэл нь ир үзүүртэй зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ гэх дүгнэлт, Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоол, Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...ээж Батсүрэн, дүү Б.Отгонцэцэг хоёр мах чаначихсан идэх гээд сууж байсан. Тэр үед би өлсөөд мах идэх гээд босоход ээж Б.Батсүрэн намайг худлаа ярьж, архи ууж алга боллоо гээд уурлаад загнаад байсан. Энэ үед би мах идэх гээд шар иштэй хутга барьж байгаад ээжийн гарыг зүсээд гэмтээчихсэн..” гэх мэдүүлэг зэргээр шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнийг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан үйл баримт тогтоогдож байна.

           

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэд холбогдох эрүүгийн хэрэгт авагдсан шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгож буй дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан нотолбол зохих байдлуудыг шалгаж тогтоосон, улсын яллагчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нь шүүгдэгчийн үйлдсэн хэрэгт гэм буруу дээр маргах зүйлгүй, шүүгдэгч нь үйлдсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байгаа талаарх дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирсон байна гэж үзлээ.

 

Мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд шүүгдэгч нь гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг хангаж ирүүлсэн нь  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан шаардлага хангасан байна гэж үзэв.

 

Иймд шүүхээс шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзлээ.

 

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэд холбогдох гэмт хэрэгт улсын яллагчаас шүүгдэгчийн хувийн байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэд 300 /гурван зуу/ цагийн нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулахаар санал болгосныг шүүгдэгч нь сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн байх тул түүнд тухайн зүйлүүд заасан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг тохиролцсоны дагуу оногдуулахаар шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт битүүмжилсэн хөрөнгө, орлогогүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “бор өнгийн модон иштэй нийт урт 22,5 см, бариул хэсэг нь 11 см, ажлын хэсгийн урт 11,5 см урттай хутга 1 ширхиг”-ийг устгуулахаар шүүхийн эд мөрийн комисст шилжүүлэлээ.

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.4 дэх хэсгийн 22.4.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1 дүгээр зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Баянгол овогт Батсүрэнгийн Хос-Эрдэнэг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэд 300 /гурван зуун/ цаг нийтэд тустай ажил хийлгэх ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэд оногдуулсан нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

4. Шүүгдэгч Б.Хос-Эрдэнэ нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, энэ хэрэгт битүүмжлэгдсэн зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4-т зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц эд мөрийн баримтаар хураагдсан “бор өнгийн модон иштэй нийт урт 22,5 см, бариул хэсэг нь 11 см, ажлын хэсгийн урт 11,5 см урттай хутга 1 ширхиг”-ийг устгуулахаар шүүхийн эд мөрийн комисст шилжүүлсүгэй.

 

6. Монгол улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5 дахь хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

7. Монгол улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл прокурор, дээд шатны прокурор, оролцогч шийтгэх тогтоол гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

                                   ДАРГАЛАГЧ,

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                     Х.ГАНБОЛД