2022       04          15                                     2022/ШЦТ/87

 

   МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

              Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Гантөгс даргалж,

            Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга *******

Улсын яллагч Э.Ууганзаяа

Шүүгдэгч *******,түүний өмгөөлөгч *******  нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан  шүүх хуралдаанаар

Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Э.Ууганзаяагаас   Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар  зүйлийн 2-д  зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн шүүгдэгч  ******* овогт ******* *******ид холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай, ******* индекстэй хэргийг 2022 оны 04 сарын 05-ны өдөр  хүлээн авч, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

 

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч  ******* нь 2022 оны 03 дугаар сарын 08-ны өдрийн 22 цагийн орчимд Ховд аймгийн ******* сумын багийн тоотод өөрийн гэртээ эрүүл маргааны улмаас гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүн болох эхнэр г гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэн зодож, эрүүл мэндэд нь баруун нүдний алимны цус хуралт, хоёр нүдний дээд доод зовхи, хамрын уг хэсгийн цус хуралт, духны баруун дээд хэсгийн зулгаралтууд бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогдожээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогчдоос гаргасан мэдүүлэг, талуудын судалсан эд мөрийн баримтууд болон бичгийн нотлох баримтуудад үндэслэн

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

    Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар:

Шүүгдэгч ******* нь гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ял, оногдуулах эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй, гэмт хэргийн улмаас бий болсон хууль зүйн үр дагаврыг ойлгон хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасан нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар  хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлд хамаарч  байх тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэсэн болно.  

Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан дараахи нотлох баримтуудыг хянан хэлэлцэв.

 

2022 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдөр эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоол /хх-01-02 хуудас/,

               Хохирогч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн... 2022 оны 03 дугаар сарын 08-ны орой найз нартайгаа мартын 8-ны баяраа тэмдэглээд Бишрэлт ресторанд орж хоол идчихээд 22 цагийн үед гэртээ ортол манай нөхөр ******* шууд гараараа нүүр лүү цохиод авсан. Тэгээд бид хоёр хоорондоо хэрэлдэж маргалдаад байж байтал цагдаа нар ирсэн. Манай нөхөр намайг гараараа миний баруун нүд хэсэг рүү нэг удаа цохисон, өөр цохиж зодсон зүйл байхгүй. Нөхөр бид хоёр урьд өмнө нь хэрэлдэж маргалдаж байсан зүйл байгаа. Гэхдээ учир зүггүй цохиж зодож, хүчирхийлэл үйлдэж байсан зүйл байхгүй. Ер нь манай нөхөр огцом ууртай болохоос их тайван дөлгөөн хүн байгаа юм. Надад ямар нэгэн гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Манай нөхөр надаас уучлалт гуйгаад учир зүйгээ олсон. Ер нь манай нөхөр ийм зан араншин гаргаад байдаг хүн биш л дээ... гэх мэдүүлэг /хх-05,29х/,

                Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн ...гийн нүдний дээд доод зовхи, хамрын уг хэсгийн цус хуралт, духны баруун дээд хэсгийн зулгаралтууд гэмтэл тогтоогдлоо. гийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүссэн байх боломжтой. Дээрх гэмтлүүд нь тухайн хэрэг учралын үед үүссэн байх боломжтой. гийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь “Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна” гэх 229 дугаартай дүгнэлт /хх-10-11 хуудас/,

• Аюулын зэргийн үнэлгээний тэмдэглэл /хх-17-19 хуудас/,
• Гэрлэлтийн гэрчилгээний хуулбар /хх-20 хуудас/,
• Яллагдагчаар *******ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...тухайн үед манай эхнэр над руу уурлаад байхаар нь би гэнэт уур хүрээд баруун талын хацар хэсэг рүү нь хоёр удаа алгадаад цээж рүү нь нэг удаа түлхэж унагасан... гэх мэдүүлэг /хх-38-39 х/ зэрэг нотлох баримтууд хэрэгт цугларсан байна.

Шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэслэл болсон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд өөр хоорондоо агуулгын зөрүүгүй, шүүгдэгчээс яллагдагчаар болон гэрч, хохирогч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг  зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчдын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж үзэхэд:

               Шүүгдэгч ******* нь 2022 оны 03 дугаар сарын 08-ны өдрийн 22 цагийн орчимд Ховд аймгийн ******* сумын багийн тоот өөрийн гэртээ гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүн болох эхнэр г гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэн зодож, эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан нь хохирогч гийн мэдүүлэг, Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн 229  дугаартай дүгнэлт, шүүгдэгч *******ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт  хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байх ба шүүгдэгч *******, хохирогч нар нь гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай  хүмүүс болох нь  2012 оны 02 дугаар сарын 13-ний өдөр гэр бүл болсон гэрлэлтийн №0124764 дугаартай  гэрчилгээний хуулбар, шүүгдэгч, хохирогч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байна.

 

Гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай эхнэр, нөхөр болох *******, нарын хоорондын таарамжгүй зүй бус харьцаа, биеэ барих чадваргүй, хүлээцгүй байдлаас уур бухимдлаа хүч хэрэглэж гаргасан байдал  нь  гэмт хэрэг үйлдэх шалтгаан нөхцөл болсон.

Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд “гэр бүлийн хүчирхийлэл “ гэдгийг ...  гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээдийн сэтгэл санаанд дарамт учруулах, эдийн засаг, бэлгийн эрх чөлөө, бие махбодид халдсан  үйлдэл, эс үйлдэхүйг хэлнэ ... гэж заасан ба шүүгдэгч *******ыг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хохирогч гийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулсан гэж үзэж, Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан “...хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.8-д заасан... гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж ...” гэх хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнээр яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлтэй байна.

 

             Шүүгдэгч *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч / эхнэр/ г зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан нь Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн 229  дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон.

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч нь...надад гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Бид хоёр учир зүйгээ олсон... гэх мэдүүлэг /хх-31х/  өгсөн байх тул шүүгдэгч *******ыг хохирогчид төлөх хохирол төлбөргүй гэж үзнэ.

 

                          Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Шүүгдэгч ******* нь гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай нь тогтоогдсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлд зааснаар гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх зарчмаар түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй.

 

Шүүгдэгч *******ид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд түүний хувийн байдлыг авч үзвэл:

 

Шүүгдэгч ******* нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн нь хэргийн 43 дугаар хуудсан дахь  “ Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”-аар тогтоогдож байна.

 

Шүүгдэгч *******ийн  хувийн байдлын талаар  гэрч Ч.Баярсайханы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн...******* бид хоёр 2012 онд танилцсан. Одоо гэр бүлийн найз нөхдийн холбоотой. Тэр үг дуу цөөнтэй элдэв муу зангүй залуу байгаа юм. Одоо “МОЭНКО”-д том машин барьдаг юм.../хх-35х/ гэх мэдүүүлэг ******* сумын багийн Засаг даргын тодорхойлолт, иргэний оршин суух газрын болон иргэний үнэмлэхийн лавлагаанууд хэрэгт авагдсан байна.

Шүүгдэгч *******ид эрүүгийн хариуцлага оногдуулахдаа  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1,1.2-д заасан анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, бусдад төлөх хохирол төлбөргүйг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тооцож, 6.6 дугаар зүйлд заасан  хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй гэж үзлээ.

 

  Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагчаас: Шүүгдэгч ******* нь  гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан  гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдсон тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар  шүүгдэгч *******ид таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгөөр торгох  ял оногдуулах,  шүүгдэгч *******ид оногдуулсан торгох ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар 3 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх,  хэрэгт  эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх хохирол төлбөргүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг  тус тус дурдаж байна гэх санал, дүгнэлт 

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн өмгөөлөгч *******аас: Шүүгдэгч ******* нь хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч маргахгүй байгаа, улсын яллагчийн таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгөөр торгох  ялын саналыг зөвшөөрч байгаа.Торгох ялын 520000 төгрөгийг 03 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлж өгнө үү гэх тайлбар,

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулах гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хөнгөн ангиллын гэмт хэрэгт хамаарах бөгөөд шүүгдэгч ******* нь  хөнгөн ангиллын гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогч нь хохирол нэхэмжлээгүй зэрэг нөхцөл байдал болон шүүгдэгчийн хувийн байдал, улсын яллагчийн ялын санал, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн саналыг тус тус харгалзан, шүүхээс шүүгдэгч *******ийг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулах Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,шүүгдэгч *******ид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгөөр торгох  ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар торгох ялын таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгийг 05 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол эдлээгүй үлдсэн торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч *******ид тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд оногдуулсан торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-457 дугаар нээлттэй,хаалттай хорих ангийн Хорихоос өөр төрлийн ял эдлэх ажиллагаа хариуцсан ахлах  шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгах нь зүйтэй.

 

  Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан  зүйлгүй,  энэ  хэрэгт  шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчээс  гаргуулах  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй,  шүүгдэгчид  хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр  болтол хэвээр хэрэглэхээр шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4,36.1,36.2-1,2,4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.13 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгөөр торгох ялаар  шийтгэсүгэй.

 

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шүүгдэгч *******д оногдуулсан таван зуун хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 520000 төгрөгөөр торгох ялыг 05/тав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлсүгэй.

 

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол эдлээгүй үлдсэн торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг  шүүгдэгч *******ид тайлбарласугай.

 

5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар шүүгдэгч *******ид оногдуулсан торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-457 дугаар нээлттэй,хаалттай хорих ангийн Хорихоос өөр төрлийн ял эдлэх ажиллагаа хариуцсан ахлах  шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгасугай.

 

6.Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй,  хэрэгт  шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчээс  гаргуулах  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, бусдад төлөх хохирол төлбөргүйг  тус тус дурдсугай.

 

7.Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгомогц хүчинтэй болох ба шүүгдэгч *******ид хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэсүгэй.

 

8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38.2 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор  шүүгдэгч,  хохирогч  гомдол,  улсын яллагч дээд шатны прокурор  эсэргүүцлээ Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд  гаргах эрхтэй  ба гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

                          ДАРГАЛАГЧ   ШҮҮГЧ                                     Б.ГАНТӨГС