МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

              Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Гантөгс даргалж,

            Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга *******

Улсын яллагч Э.Ууганзаяа

Шүүгдэгч *******, түүний өмгөөлөгч *******  нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан  шүүх хуралдаанаар

Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Э.Ууганзаяагаас   Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар  зүйлийн 2-д  зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн шүүгдэгч  ******* овогт ******* *******ад холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай, ******* индекстэй хэргийг 2022 оны 04 сарын 04-ний өдөр   хүлээн авч, хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцэв.

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч ******* овогтой ******* нь 2022 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хохирогч Л.ийг зодож, биед нь зүүн нүдний алимны цус хуралт, зүүн нүдний дээд доод зовхи болон хамрын уг хэсэг, баруун нүдний дээд зовхины зүүн хэсгийн цус хуралт гэх гэмтэл бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэгт холбогдожээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогчдоос гаргасан мэдүүлэг, талуудын судалсан эд мөрийн баримтууд болон бичгийн нотлох баримтуудад үндэслэн

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

                     Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар:

Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3-т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэрэгт авагдсан дараахи нотлох баримтуудыг хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч ******* нь   гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа сайн дураар хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ял, оногдуулах эрүүгийн хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрсөн, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй, гэмт хэргийн улмаас бий болсон хууль зүйн үр дагаврыг ойлгон хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт гаргасан нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлд зааснаар  хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэлд хамаарч  байх тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэсэн болно.  

 

• Гэмт хэргийн талаарх гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-01 хуудас/,
• Хохирогч Л.ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2022 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр манай төрсөн дүү ийн сүү хадаг ирсэн. Тэгээд нөхөр бид хоёр сүү хадаг ирэх ажиллагаанд оролцож 15 цагийн үед гэртээ ирсэн. Тэгээд манай нөхөр ******* бид хоёр хөрш С. гэх айлд орж цай уугаад гэртээ ирчихээд ээжийн авч ирж өгсөн 0,75 граммын Ерөөл нэртэй нэг шил архийг ганцаараа уусан. Тэгээд бид хоёр гадаа ишиг хөхүүлж дуусгаад гэрлүүгээ орох гэсэн чинь нөхөр ******* “би чамайг  гэрт оруулахгүй” гээд гэрт оруулахгүй байсан. Тэгээд би чи яагаад намайг гэрт оруулахгүй байгаа юм бэ? гэхэд миний нүүр орчим руу толгойгоороо мөргөсөн. Тэгээд миний үснээс гараараа татаж байсныг санаж байна. Түүнээс хойш юу болсныг би мэдэхгүй байна. ...******* нь урд өмнө цохиж, зодож айлган сүрдүүлж байсан удаа байхгүй. Одоо миний биед ямар нэгэн өвчин зовиур байхгүй. Надад хохирол нэхэмжлэх зүйл байхгүй...” гэсэн мэдүүлэг/хх-5-16, 44-45х/,
• Гэрч ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “манай нөхөр бид хоёр гадаа ишиг хурга, хөхүүлж байсан чинь ******* эхнэр “намайг аллаа авраарай” гэж хашгирсан. Тэгээд манай нөхөр бид хоёр очиход , *******ын дээр суучихсан гарыг нь бариад байж байсан юм. Тэгээд нөхөр бид хоёрыг салгах хооронд ийг ганц нэг цохих шиг болсон..” гэсэн мэдүүлэг /хх-17-18 хуудас/,
• Гэрч ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2022 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр 18-19 цагийн орчим би эхнэртэйгээ мал хөхүүлж байсан юм. Гэтэл *******ын эхнэр хашгираад байсан. Тэгээд эхнэр бид хоёр гүйж очоод салгасан юм..” гэсэн мэдүүлэг/хх-20 хуудас/,
• Гэрч ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...зүүн нүд нь хөхөрч хавдсан байдалтай байсан юм. Урьд өмнө хэрэлдэж маргалдаж байсан, гэхдээ цохиж зодсон талаар юм мэдэхгүй” гэсэн мэдүүлэг /хх-22 хуудас/,
•  Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны ахлах шинжээчийн 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн …Л.ийн биед зүүн нүдний алимны цус хуралт, зүүн нүдний дээд доод зовхи болон хамрын уг хэсэг, баруун нүдний дээд зовхины зүүн хэсгийн цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Л.ийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, тухайн хэрэг учралын үед үүссэн байх боломжтой. Л.ийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэгт хамаарна. Л.ийн биед учирсан дээрх гэмтлүүд нь Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна... гэх 228 дугаартай дүгнэлт /хх-29-30 хуудас/,
• Яллагдагч *******ын “Би гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрч байна. Би өөрийнхөө хийсэн үйлдэлд маш их харамсаж байна” гэсэн мэдүүлэг /хх-42-43 хуудас/,
• Аюулын зэргийн үнэлгээ /хх-59-60 хуудас/ зэрэг нотлох баримтууд хэрэгт цугларсан байна.

 

Шүүгдэгч Э.******* нь  2022 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ Ховд аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт орших өөрийн гэртээ гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж эхнэр Л.ийг зодож, биед нь зүүн нүдний алимны цус хуралт, зүүн нүдний дээд доод зовхи болон хамрын уг хэсэг, баруун нүдний дээд зовхины зүүн хэсгийн цус хуралт гэмтэл бүхий хөнгөн хохирол биед нь учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч ******* нь  эхнэр Л.ийг толгойн хэсэгт мөргөж зодсоноор түүний биед гэмтэл  учрах боломжтой гэдгийг мэдсээр байж хүсэж үйлдсэн байдал нь хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол зориуд учруулсан Эрүүгийн хуулийн  ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзнэ. 

 

Шүүгдэгч ******* нь архи согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэсэн үедээ эхнэр Л.тэй зүй бус харьцсанаас гэмт хэрэг гарах шалтгаан болсон байна.

 

Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд “гэр бүлийн хүчирхийлэл “ гэдгийг ...  гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээдийн сэтгэл санаанд дарамт учруулах, эдийн засаг, бэлгийн эрх чөлөө, бие махбодид халдсан  үйлдэл, эс үйлдэхүйг хэлнэ ... гэж заасан ба шүүгдэгч *******ыг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хохирогч Л.ийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулсан гэж үзэж, Ховд аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан “...хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.8-д заасан... гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж ...” гэх хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнээр яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлтэй байна.

             Шүүгдэгч *******ыг  Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт  заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Шүүгдэгч *******  нь хохирогч / эхнэр/ Л.ийг зодож эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан нь Ховд аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2021 оны 03 дугаар сарын 11-ны өдрийн 226  дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон.

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Л. нь...надад гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй... гэх мэдүүлэг /хх-13х/  өгсөн байх тул шүүгдэгч *******ыг  бусдад төлөх хохирол төлбөргүй гэж үзнэ.

          

                Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Шүүгдэгч *******  нь гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай нь тогтоогдсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлд зааснаар гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх зарчмаар түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй.

 

Шүүгдэгч *******ад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд түүний хувийн байдлыг авч үзвэл:

 

Шүүгдэгч  ******* урьд  Ховд аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 24.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн болох нь  нь хэргийн 62 дугаар хуудас дахь  “ Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас”, Ховд аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбараар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч *******ын хувийн байдлын талаар гэрч мөрдөнгийн шалгах ажиллагаанд өгсөн...  ******* , Л. хоёрыг сайн танина. Гэр орноор нь орж гардаг. Тэдгээр хүмүүс нь зөв боловсон харьцаатай. ******* нь архи хэрэглэсэн үедээ хүний үгэнд ордог.Урд өмнө зодож байсан асуудалгүй болно.... гэх мэдүүлэг /хх- 48х/

Шүүгдэгч *******ын иргэний үнэмлэхний лавлагаа, байнга оршин суух хаягийн бүртгэлийн лавлагаа, гэрлэлтийн лавлагаа, Ховд аймгийн сумын багийн Засаг даргын тодорхойлолт зэрэг баримт хавтаст хэрэгт авагдсан байна.

Шүүгдэгч *******ад эрүүгийн хариуцлага оногдуулахдаа  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1,1.2-д заасан анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, бусдад төлөх хохирол төлбөргүйг хөнгөрүүлэх, 6.6 дугаар зүйлд заасан  хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй гэж үзлээ.

 

  Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагчаас: Шүүгдэгч ******* нь  гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан  гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдсон тул гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулж, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар  шүүгдэгч *******ад  найман зуун  нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 800000 төгрөгөөр торгох  ял оногдуулах,  шүүгдэгч *******ад  оногдуулсан торгох ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх,  хэрэгт  эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх хохирол төлбөргүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй болохыг  тус тус дурдаж байна гэх санал, дүгнэлт

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн өмгөөлөгч *******ээс: Шүүгдэгч ******* нь хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч маргахгүй байгаа, улсын яллагчийн найман зуун  нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 800000 төгрөгөөр торгох  ялын саналыг зөвшөөрч байгаа.Торгох ялыг 6 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлж өгнө үү гэх тайлбар, дүгнэлт гаргасан болно.

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулах гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хөнгөн ангиллын гэмт хэрэгт хамаарах бөгөөд шүүгдэгч ******* нь  хөнгөн ангиллын гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, хохирогч нь хохирол нэхэмжлээгүй зэрэг нөхцөл байдал болон шүүгдэгчийн хувийн байдал, улсын яллагчийн ялын санал, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн саналыг тус тус харгалзан, шүүхээс шүүгдэгч *******ыг гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай  учруулах Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч *******ад найман зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 800000 төгрөгөөр торгох  ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар найман зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 800000 төгрөгийн торгох ялыг 06 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх , Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол эдлээгүй үлдсэн торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч *******ад тайлбарлаж, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар түүнд оногдуулсан торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-457 дугаар нээлттэй,хаалттай хорих ангийн Хорихоос өөр төрлийн ял эдлэх ажиллагаа хариуцсан ахлах  шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгах нь зүйтэй.

 

  Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, энэ  хэрэгт  шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчээс  гаргуулах  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй, битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй,  шүүгдэгчид  хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр  болтол хэвээр хэрэглэхээр шийдвэрлэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4,36.1,36.2-1,2,4, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.13 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч ******* ургийн овогт ******* *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж,  хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар шүүгдэгч ******* ургийн овогт ******* *******ыг найман зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 800000/ найман зуун/төгрөгөөр торгох ялаар  шийтгэсүгэй.

 

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шүүгдэгч *******ад оногдуулсан найман зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний 800000/ найман зуун/ төгрөгөөр торгох ялыг 06 /зургаа/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлсүгэй.

 

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол эдлээгүй үлдсэн торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг  шүүгдэгч *******ад тайлбарласугай.

 

5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 160 дугаар зүйлд зааснаар шүүгдэгч *******ад оногдуулсан торгох ялын биелэлтэд хяналт тавьж ажиллахыг Ховд аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар-457 дугаар нээлттэй,хаалттай хорих ангийн Хорихоос өөр төрлийн ял эдлэх ажиллагаа хариуцсан ахлах  шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгасугай.

 

6.Энэ  хэрэгт  шүүгдэгч нь цагдан хоригдоогүй, шүүгдэгчээс  гаргуулах  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй,  битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүйг тус тус дурдаж, Эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүйг тус тус дурдсугай.

 

7.Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгомогц хүчинтэй болох ба шүүгдэгч *******ад хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсныг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэсүгэй.

 

8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1, 38.2 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор  шүүгдэгч,  хохирогч  гомдол,  улсын яллагч дээд шатны прокурор  эсэргүүцлээ Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд  гаргах эрхтэй  ба гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

 

             ДАРГАЛАГЧ   ШҮҮГЧ                                     Б.ГАНТӨГС