МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Өвөрхангай аймгийн Хархорин сум дахь Сум дундын шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Дагиймаа даргалж тус шүүхийн эрүүгийн  шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар:

Улсын яллагч: Д.Бат-Өлзий

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: Н.Болд

Шүүгдэгч: С.Н

            Нарийн бичгийн дарга Б.Хулангоо нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Өвөрхангай аймгийн Хархорин сум дахь Сум дундын Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.3 дахь хэсэгт гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн С овгийн С-н Нд холбогдох эрүүгийн 201615010096 тоот хэргийг 2016 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Биеийн байцаалт:

            Шүүгдэгч: Монгол улсын иргэн, 1981 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр ..... аймгийн .... суманд төрсөн, 35 настай, эмэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 2, хүүхдийн хамт ..... аймгийн .... сумын 3 дугаар баг, Улаан шивээт, 9 гудамж, 4 тоотод оршин суух хаягтай боловч одоо Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн “Хавтгай” гэх газарт түр оршин суух хаягтай, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай С овгийн С-н Н гэв. /РД: ЙК81102800/

Холбогдсон хэргийн талаар:

Яллагдагч С.Н нь 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн нутаг “Хавтгай” гэх газарт өөрийн эзэмшлийн ...... улсын дугаартай Бонго маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож хөдөлгөөнд оролцох үедээ Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 7 дугаар зүйлийн 7.6 дахь заалт “...Жолооч хөдөлгөөн эхлэхдээ зам, орчны байдлыг биеэр шалгаж, байр эзлэх, хөдөлгөөний чиг өөрчлөхөд бусдын хөдөлгөөнд саад учруулахгүй байх бүх нөхцлийг хангана...” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гаргаж, А.Эийн амь насыг хохироосон гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд дурьдсанаар/

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

          Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд: 

• Хохирогч П.Аын мөрдөн байцаалтад ...Би 2016 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр эхнэр Авидмаа хүү Энх-Итгэл нартай хамт Улаанбаатар хотоос Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн нутагт байдаг хадам ээж Баярсайханы гэрт ирсэн. 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний өглөө би малд явсан. 13 цагийн үед гэртээ ирэхэд хадам ээж Баярсайханы төрсөн дүү С.Н эгч ирсэн байсан. Тэгээд би гэрт ороод унтаад өгсөн. Гэтэл 14 цагийн цагийн үед гадаа хүмүүс орилоод байсан би гэрээс гарахад Энх-Итгэлийг хадам ээж Баярсайхан тэвэрчихсэн зогсож байсан. Энх-Итгэл автомашины ар талд сандал тавиад гарсан байхад нь автомашин хөдөлсөн тэгээд газар унаж биедээ гэмтэл аваад нас барсан. Энэ үед хадам ээж Баярсайхан, Цэрэндолгор, Нэргүй эгч нар байсан. Би гэрт унтаж байсан болохоор яг юу болсон гэдгийг мэдэхгүй, хараагүй хадам ээж Баярсайхан юу болсон гэдгийг сайн мэдэж байгаа болохоор тодорхой хэлэх байх. Талийгаач 2014 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр суманд төрсөн. Нэргүй эгчийн ....... улсын дугаартай цагаан өнгийн “Бонго” маркийн автомашин ээжийн гадаа хэд хоногийн өмнө ирсэн. Надад гомдол санал нэхэмжлэх зүйл байхгүй. Учир нь Нэргүй эгч миний хадам ээжийн төрсөн дүү яаж гомдолтой гэж хэлэх юм бэ. Нэргүй эгч манайд ирэхдээ согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Надад өөр хэлэх зүйл байхгүй. Эхнэр бид хоёр дахин хүүхэдтэй болно гэж бодож байна... гэсэн мэдүүлэг, /хх-ийн 17 дугаар хуудас/
• Гэрч С.Ц-н мөрдөн байцаалтад ...2016 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр Анхбаяр, Авидмаа, Энх-Итгэл нар Улаанбаатар хотоос Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн нутагт байдаг Баярсайханы гэрт ирсэн. 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний өглөө Анхбаяр малд яваад 13 цагийн үед ирсэн. Нэргүй 11 цагийн үед манайд ирсэн. Тэгээд Нэргүй Баярсайхан бид 3 гадаа хонь хяргаж байсан. Манай гэрт Авидмаа байсан. Анхбаяр Баярсайханы гэрт унтаж байсан. Нэргүй 14 цагийн үед автомашин дээр очоод асаагаад урагшаа хөдөлсөн гэтэл автомашины ар талд Авидмаагийн хүүхэд газар унасан. Нэргүйгийн автомашины ар талд сандал тавиад Энх-Итгэл зогсож байсан гэдгийг Нэргүй хараагүй байсан. Баярсайхан бид хоёроос 40-50 метр зайд Нэргүйгийн автомашин байсан. Баярсайхан бид хоёрт автомашины ар талд хүүхэд байгаа нь харагдаагүй. Нэргүй болгоомжгүй байдлаас болж ийм асуудал гаргасан гэж бодож байна. Нэргүй ...... улсын дугаартай цагаан өнгийн “Бонго” маркийн автомашинаа манай гадаа хэд хоногийн өмнө авчираад тавьсан. Баярсайхан манайх хоёр айл юм. Нэргүй манайд ирэхдээ согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. ...гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 18 дугаар хуудас/
• Гэрч С.Б мөрдөн байцаалтад ...Манайх Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар баг “Хавтгай” гэх газар нутагладаг юм. 2016 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр Улаанбаатар хотоос манай охин Авидмаа нөхөр Анхбаяр талийгаач хүү Энх-Итгэл нар ирсэн. 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний өглөө 11 цаг болж байхад манай дүү Нэргүй гэрээсээ явган ирээд Цэрэндолгор бид хоёртой хамт хонь хяргасан юм. Нэргүйгийн гэр нь манайхтай ойрхон байдаг юм. Нэргүй өөрийнхөө эзэмшлийн ...... улсын дугаартай “Бонго” маркийн автомашинаа манай гэрийн гадаа хэд хоногийн өмнө орхичихсон байсан юм. Хонио хяргаж байгаад Нэргүй ноосоо ачих гээд автомашинаа асаагаад урагштал нэг юм унах шиг чимээ гарсан. Хартал манай охин Авидмаагийн 1 нас гарантай Энх-Итгэл газар доошоо хараад унасан байсан. Очоод хартал Энх-Итгэлийн зүүн талын шанаа нь халцарсан амьсгалахгүй нас барсан байсан. Манай охин Цэрэндолгорын гэрт, Анхбаяр манай гэрт унтаж байсан. Тэр 2 болсон явдлыг хараагүй учраас мэдэхгүй байх. Гадаа орилж, чарлаж байхад л гарч ирцгээсэн. Нэргүй согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан. Нэргүй автомашиндаа ганцаараа суусан. Өөр хүн байгаагүй. Манай нөхөр малд явсан байсан... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 19 дүгээр хуудас/
• Гэрч Б.А-н мөрдөн байцаалтад ... Би 2016 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр нөхөр Анхбаяр, хүү Энх-Итгэл нартай хамт Улаанбаатар хотоос Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн нутагт байдаг ээж Баярсайханы гэрт ирсэн. 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний 12 цаг өнгөрч байхад ээжийн дүү Нэргүй эгч ирсэн. Би Цэрэндолгорын эгчийн гэрт байсан. Анхбаяр ээжийн гэрт унтаж байсан. Хүмүүс гадаа орилоод байсан би гэрээс гарахад ээж Баярсайхан талийгаачийг тэвэрчихсэн зогсож байсан. Талийгаач амьсгалахгүй нас барсан байсан. Тухайн үед юу болсон гэдгийг ээж Баярсайхан, Цэрэндолгор эгч нар харсан болохоор тодорхой ярих байх гэж бодож байна. Талийгаач 2014 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Арвайхээр суманд төрсөн. Нэргүй эгч манайд ирэхдээ согтууруулах ундааны зүйл хэрэглээгүй байсан... гэсэн мэдүүлэг, /хх-ийн 20 дугаар хуудас/
• Техникийн шинжээчийн 2016 оны 07 дугаар сарын 23-ны өдрийн 09 тоот дүгнэлтэд ...

                        1. ...... улсын дугаартай Бонго маркийн автомашины жолооч С.Н нь Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн байна.

                        2. Замын хөдөлгөөний дүрмийн 7 дугаар зүйлийн 7.6 дахь заалт “Жолооч хөдөлгөөн эхлэхдээ зам, орчны байдлыг биеэр шалгаж, байр эзлэх, хөдөлгөөний чиг өөрчлөхөд бусдын хөдөлгөөнд саад учруулахгүй байх нөхцлийг хангана” гэсэн заалтыг зөрчсөн байна.

                        3. Замын цагдаагийн ахлах зохицуулагч цагдаагийн ахмад Б.Алтансүхийн 2016 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн ослын акт үндэслэлтэй... гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 22-23 дугаар хуудас/

• Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2016 оны 07 дугаар сарын 25-ны өдрийн 21 тоот шинжээчийн дүгнэлтэнд...

1. Талийгаачийн биед, суурь ясны хугарал, их, бага, тархинд цус харвалт, зүүн хацар, баруун шанаа, баруун гарын бугалагт цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Дээрхи гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

                   3. Талийгаач нь амьдрах боломжгүй гавал тархины гэмтлийн улмаас нас баржээ...” гэсэн дүгнэлт /хх-ийн 28 дугаар хуудас/

 Шүүгдэгч С.Нгийн шүүхийн хэлэлцүүлэгт... Би 07 дугаар сарын 01-ний өдөр эгчийндээ хонь хяргаж өгөх гээд очсон. Хонио хяргачихаад ноосоо ачих гэж байгаад хөдөлсөн. Ард хүүхэд байсаныг нь мэдээгүй. Болгоомжгүйгээр алдаа гаргасандаа гэмшиж байна... гэсэн мэдүүлэг

• Гэмт хэргийн талаархи гомдол мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 2 дугаар хуудас/, хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 3 дугаар хуудас/, цогцсонд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 4 дүгээр хуудас/, хувцасанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 5 дугаар хуудас/, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 6-10 дугаар хуудас/ зам тээврийн осол тогтоосон акт, бүдүүвч зураг /хх-ийн 12 дугаар хуудас/, С.Нгийн №436895 дугаартай үнэмлэхийг хураан авах тогтоол, хураан авсан тэмдэглэл, /хх-ийн 13 дугаар хуудас/, талийгаач А.Эийн төрсний гэрчилгээний хуулбар /хх-ийн 15 дугаар хуудас/, С.Нгийн цагаан өнгийн ...... улсын дугаартай “Бонго” маркийн автомашиныг битүүмжилсэн тогтоол, тэмдэглэл, үнэлгээ /хх-ийн 46-49 дүгээр хуудас/, талийгаач А.Эийн нас барсны гэрчилгээ /хх-ийн 56 дугаар хуудас/, шүүгдэгчийн хувийн байдлын талаар нотлох баримтууд, ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 38-45 дугаар/ зэрэг болно. 

            Шүүгдэгч С-н Н нь 2016 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр Өвөрхангай аймгийн ..... сумын 3 дугаар багийн нутаг “Хавтгай” гэх газарт өөрийн эзэмшлийн ...... улсын дугаартай Бонго маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож хөдөлгөөнд оролцох үедээ Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 7 дугаар зүйлийн 7.6 дахь заалт “...Жолооч хөдөлгөөн эхлэхдээ зам, орчны байдлыг биеэр шалгаж, байр эзлэх, хөдөлгөөний чиг өөрчлөхөд бусдын хөдөлгөөнд саад учруулахгүй байх бүх нөхцлийг хангана...” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гаргаж, А.Эийн амь насыг хохироосон гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

            Иймд шүүгдэгч С.Нг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан ял оногдуулах нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэв.

Хохирогч П.А нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй гэсэн тул шүүгдэгч С.Нг бусдад  төлөх төлбөргүй байна гэж шүүх үзсэн болно.

            Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, хэрэгт хавсаргагдаж ирсэн №436895 тоот жолооны үнэмлэхийг тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц Хархорин сум дахь Сум дундын Цагдаагийн хэлтэст хүргүүлж, шүүгдэгч С.Нгийн эзэмшлийн ...... улсын дугаартай “Бонго” маркийн автомашиныг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2016 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн тогтоолыг хүчингүй болгож, эд хөрөнгийг битүүмжлэлээс чөлөөлөх нь зүйтэй байна

Шүүгдэгч С.Нг Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.3 дахь хэсэгт заасан “гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохирлоо сайн дураараар төлсөн”, 55.1.9 дэх хэсэгт заасан “үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшсэн”, анх удаагаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн зэрэг нь хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болох бөгөөд хорих ял оногдуулж болох гэмт хэргийн анх удаа үйлдсэн, бусдад төлөх төлбөргүй, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн, хувийн байдал зэргийг харгалзан үзэж, хорих ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж шүүх үзлээ.

            Монгол  Улсын Эрүүгийн  Байцаан  Шийтгэх  Хуулийн  290 дүгээр зүйлийн 290.3, 294, 295, 296, 297, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

            1. Шүүгдэгч С овгийн С-н Нг тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журам зөрчиж улмаар Энх-Итгэлийн амь насыг хохирсон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

            2 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С овгийн С-н Нг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, 03 жил 06 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсүгэй.

            3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч С.Нд оногдуулсан 03 жил 06 сарын хугацаагаар хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эмэгтэйчүүдийн хорих ангид эдлүүлсүгэй.

            4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 48 дугаар зүйлийн 48.2 дахь хэсэгт  зааснаар шүүгдэгч С.Нг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хасах ялын хугацааг шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчинтэй болсон үеэс эхлэн тоолсугай.

            5. Шүүгдэгч С.Н нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх хохирол төлбөргүй, хохирогч гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй гэснийг тус тус дурдсугай.

            6. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт битүүмжлэгдсэн шүүгдэгч С.Нгийн ...... улсын дугаартай “Бонго” маркийн автомашиныг битүүмжилсэн 2016 оны 07 дугаар сарын 22-ны өдрийн “Эд хөрөнгө битүүмжлэх” мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг хүчингүй болгосугай. 

            7. Эрүүгийн Хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1, 61.4 дэх хэсэгт  зааснаар шүүгдэгч С.Нд оногдуулсан 03 жил 06 сарын хугацаагаар хорих ялыг тэнсэж, 2 жилийн хугацаагаар хянан харгалзаж, түүний цаашдын засрал хүмүүжилд хяналт тавихыг Өвөрхангай аймгийн ..... сумын Цагдаагийн тасагт даалгасугай.

           8. Хэрэгт эд мөрийн баримтгүй, хэрэгт хавсаргагдаж ирсэн №436895 тоот жолооны үнэмлэхийг тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц Хархорин сум дахь Сум дундын Цагдаагийн хэлтэст хүргүүлсүгэй. 

            9. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.1  304 дүгээр 304.1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Өвөрхангай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах улсын яллагч дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

            10. Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч С.Нд урьд авсан бусдын батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээсүгэй

 

                             ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                          Ц.ДАГИЙМАА