2022        03         03                                    2022/ШЦТ/316

 

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

          Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Э.Чингис даргалж,

    Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Хулан,

Улсын яллагч Б.Мөнхнавч,

Шүүгдэгч Б.Б нарыг оролцуулан тус шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар:

Баянзүрх дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн шүүгдэгч Б.Б-д холбогдох эрүүгийн 2206 00000 0163 дугаартай хэргийг шүүх 2022 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

          Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

        Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1998 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 23 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 1, Говь-Алтай аймаг, Баян-Уул сум, 5 дугаар баг, Баянговьд оршин суух хаягтай боловч Баянзүрх дүүргийн 8 дугаар хороо, 51Б-155 тоотод түр оршин суудаг гэх, урьд ял шийтгэлгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, хэрэг хариуцах чадвартай, регистрийн дугаар хх000000, О овогт Б-ийн Б.

            Холбогдсон хэргийн талаар /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/:

           Шүүгдэгч Б.Б нь 2021 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 28-нд шилжих шөнө 01 цагийн орчимд Баянзүрх дүүргийн 14 дүгээр хороо, Санан дурсахуй шөнийн цэнгээний газар үйлчлүүлж байсан хохирогч Э.М-тай найзыгаа өмөөрч маргалдан түүний нүүр хэсэгт гараараа цохих үйлдлээр түүний биед зүүн нүдний ухархайн дотор хананы элхэгийн хөндий рүү цөмөрсөн хугарал, зүүн хоншоор ясны цөмөрсөн хугарал, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөгт няцарсан шарх бүхий хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

  ТОДОРХОЙЛОХ нь:

         Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр хавтаст хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан дараахи нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Б мэдүүлэхдээ: “...Мөрдөн шалгах ажиллагааны үед бүгдийг үнэн зөв мэдүүлсэн. Нэмж мэдүүлэх зүйлгүй.” гэв.

 

Мөн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад цугларсан нотлох баримтуудаас мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Э.М-ын өгсөн мэдүүлэг /хх-8-9/, гэрч М.Намууны өгсөн мэдүүлэг /хх-11-12/, Шүүх шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 1067 дугаартай дүгнэлт /хх-17-18/, Б.Б-гийн  яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх-42-43/, шүүгдэгч Б.Б-гийн урьд ял шийтгэгдэж байсан эсэхийн лавлагаа /хх-21/ зэрэг болно.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасны дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх дүгнэв.

 

Гэм буруугийн талаар

  

Шүүгдэгч Б.Б нь 2021 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 28-нд шилжих шөнө 01 цагийн орчимд Баянзүрх дүүргийн 14 дүгээр хороо, Санан дурсахуй шөнийн цэнгээний газар үйлчлүүлж байсан хохирогч Э.М-тай найзыгаа өмөөрч маргалдан түүний нүүр хэсэгт гараараа цохих үйлдлээр түүний биед зүүн нүдний ухархайн дотор хананы элхэгийн хөндий рүү цөмөрсөн хугарал, зүүн хоншоор ясны цөмөрсөн хугарал, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөгт няцарсан шарх бүхий хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан гэм буруутай болох нь хавтаст хэрэгт цугларсан дараахи нотлох баримтуудаар нотлогдож байна. Үүнд:

 

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч Э.М-ын өгсөн: “...Би 2021 оны 12 дугаар сарын 27-ны шөнө 00 цагийн орчимд найз Намуун, Золзаяа, Бадрах, Пүрэвсүрэн гэх найз нарын хамт миний төрсөн өдрийг тэмдэглэж явж байгаад Баянзүрх дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутагт байрлах Санан дурсахуй нэртэй бааранд орж үйлчлүүлсэн. Захиалгаа өгөөд сууж байтал манай найз Бадрал тамхины өрөө орчоод буцаж ирээд сууж байтал түүний араас үл таних залуу хүрч ирээд бид нарын ширээ дээр суугаад надаас нэг зүйл асуух гэж байхаар нь юу болов гэж асуух гэтэл үгийн зөрүү байхгүй шууд нүүр хэсэг гараараа цохисон. Тэгээд манай найз Намуун цагдаа дуудаж, удалгүй цагдаа нар ирсэн.” /хх-8-9/ гэх мэдүүлэг,

 

        Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч М.Намууны өгсөн: “...Отгонбаяр гэрийн хаалгаар шагайгаад Соёмбо эгч бөөн юм боллоо гараад ир гэж хэлсэн. Тэгээд би гараад очсон чинь хашааны эзэн болох Оргилын байшинд хаалгаар нь ороход баруун талд гал тогооны чулуун ширээн дээр толгойгоороо мөргөөд унасан бололтой доошоо харчихсан зүүн талын толгойн оройн хэсгээс нь олгойдоод цус гарч байсан.” /хх-11-12/ гэх мэдүүлэг,

       

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Б.Б-гийн яллагдагчаар өгсөн: “...Би 2021 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 28-нд шилжих шөнө Баянзүрх дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр болох Санан дурсахуй бааранд үйлчлүүлж байгаад үл таних залуутай маргалдаж улмаар түүний биед халдаж, нүүрэн хэсэгт нь цохисон.” /хх-42-43/ гэх мэдүүлэг,

 

Шүүх шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 1067  дугаартай дүгнэлтэд:

1. Э.М-ын биед зүүн нүдний ухархайн дотор хананы элхэгийн хөндий рүү цөмөрсөн хугарал, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөгт няцарсан шарх тогтоогдлоо.

2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой гэмтэл байна.

3. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэг хамаарна.

5. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй.” /хх-17-18/ гэх дүгнэлт,

 

Шүүгдэгч Б.Б-гийн урьд ял шийтгэгдэж байсан эсэхийн лавлагаа /хх-21/ зэрэг тухайн хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн бичгийн нотлох баримтуудаар болон хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудаар хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна гэж шүүх үзлээ.

 

          Шүүх дээрх нотлох баримтуудыг хэрэгт хамааралтай, хууль ёсны, ач хобогдолтой, үнэн зөв гэж үзсэн болно. Учир нь шүүгдэгч нь хохирогчийг зодож эрүүл мэндэд нь хүндэвтэр хохирол учруулсан, хохирогч нь дээрх болсон үйл явдлыг хараат бусаар мэдүүлсэн, хохирогчийн эрүүл мэндэд учирсан хохирлыг үнэлсэн шүүх эмнэлгийн дүгнэлт зэргээр тогтоосон байна.

 

Энэ гэмт хэрэг гарахад нийгэмд тогтсон хүмүүс хоорондын харьцааны, ёс суртахууны хэм хэмжээг үл тоомсорлосон нөхцөл байдал шалтгаалсан гэж үзнэ.

 

Иймд шүүгдэгч Б.Б-гийн 2021 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 28-нд шилжих шөнө 01 цагийн орчимд Баянзүрх дүүргийн 14 дүгээр хороо, Санан дурсахуй шөнийн цэнгээний газар үйлчлүүлж байсан хохирогч Э.М-тай найзыгаа өмөөрч маргалдан түүний нүүр хэсэгт гараараа цохих үйлдлээр түүний биед зүүн нүдний ухархайн дотор хананы элхэгийн хөндий рүү цөмөрсөн хугарал, зүүн хоншоор ясны цөмөрсөн хугарал, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт, зүүн хөмсөгт няцарсан шарх бүхий хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулж байх тул түүнийг уг гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг гэдэг нь хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр халдсан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлд хуульчлан тодорхойлж, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан нийгэмд аюултай, гэм буруутай үйлдэл юм.

Түүнчлэн энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй.

          Баянзүрх дүүргийн прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Б-д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-д заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг тохирсон гэж үзлээ.

Хохирогч Э.М-ын зүгээс эмчилгээний зардалтай холбоотой баримт гаргаж өгөөгүй ба шүүгдэгч Б.Б-гийн зүгээс хохирол төлбөрт 250.000 төгрөгийг төлсөн байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

Мөн хохирогч Э.М нь цаашид гарах эмчилгээний зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлж Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй байна.

Дээрхи байдлаар шүүгдэгч Б.Б-гийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруу тогтоогдсон учир түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй.

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлийн 1-д заасан “эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна гэж хуульчилжээ.

Энэ хэрэгт эрүүгийн хариуцлага хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй болно.

Шүүхээс шүүгдэгч Б.Б-гийн хөрөнгө, цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-т заасан торгох ял шийтгэл оногдуулж, түүнийг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ. 

           Шүүгдэгч Б.Б нь энэ хэрэгтээ цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1, 38.1 дүгээр зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

            1. Шүүгдэгч О овогт Б-ийн Б-г “Хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол санаатай учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

            2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар Б.Б-г 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар Б.Б нь шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхийг тогтоосугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар Б.Б нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг дурьдсугай.

 

           5. Хохирогч Э.М нь цаашид гарах эмчилгээний зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлж Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар жич нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

           6. Энэ хэрэгт битүүмжлэн ирсэн хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтгүй, Б.Б нь энэ хэрэгтээ цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

            7. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба Б.Б-д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

8. Шүүхийн шийтгэх тогтоолыг улсын яллагч, дээд шатны прокурор, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч, өөрөө гардан авснаас хойш эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

   9. Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргасан эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болох хүртэл Б.Б-д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

                                    ДАРГАЛАГЧ,

                                             ШҮҮГЧ                             Э.ЧИНГИС