МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн  шүүгч Ч.Байгалмаа даргалж,

Нарийн бичгийн дарга: Г.Чингүн

 Улсын яллагч: Ж.Энхбат

Шүүгдэгч: ******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хурлын танхимд хялбаршуулсан журмаар хийсэн шүүх хуралдаанаар

Аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн -т зааснаар шүүгдэгч *******т холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг 2022 оны 0 дүгээр сарын 24-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт

 Монгол Улсын иргэн, эрэгтэй, тусгай дунд боловсролтой, уурхайчин мэргэжилтэй, ******* овогт ******* *******, Регистрийн дугаар: *******,

Үйлдсэн хэргийн талаар

Шүүгдэгч  ******* нь согтуурсан үедээ 202 оны дүгээр сарын 4-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Баянхонгор сумын дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах ны хажууд ******* хувийн таарамжгүй харилцаа үүсгэж, улмаар түүний нүүрэн тус газар нь гараараа цохиж зүүн нүдний дээд, доод зовхины цус хуралт гэмтэл буюу эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

Талуудын хүсэлтээр хэрэгт авагдсан яллах болон хөнгөрүүлэх, цагаатгах талын нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэв. Үүнд:

Шүүгдэгч *******ийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгтээ:

202 оны дүгээр сарын 4-ний орой Баянхонгор аймаг Баянхонгор  дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “” нэртэй бааранд найз хамт орсон. Тэгээд “” бааранд сууж байх үед гэх зүс таних хүн “” бааранд явж байхаар нь очоод мэнд мэдээд чимээгүй газар орж юм яръя гээд “” баарны 00 орсон. Тэгээд 00 ороод хоёр согтуу хүн нэг нэгнээ дээд, доод үе, намайг таньсангүй гээд маргалдсан. Тэгээд “” баарны 00 дотор гэх залуу миний цээж хэсэгт удаа цохиж, удаа өшиглөсөн, би зөрүүлээд гэх залуугийн цээжинд удаа цохисон. Тэгсэн чинь “” баарны 00 дотор байсан гэх хүмүүс бид хоёрыг салгаад бид хоёр “” баарны гадаа гарч ирээд гэх хүн нь миний зүүн талын өмдний халаас руу өшиглөсөн. Тэгэхээр нь би зөрүүлээд өшиглөсөн чинь нь дахиад өшиглөх үедээ миний төмсөг рүү өшиглөсөн. Тэгээд байж байсан чинь гийн найз, гэх залуу г аваад явсан. “... бид хоёр “” гэх баарнаас гараад “” гэх буудал руу явж байсан чинь тараад байж байсан ны байр Мобикомын байр хоёрын хооронд байрлах харанхуйгаас нь намайг дуудаад орилоод гараад ирсэн. намайг өшиглөж байх үедээ миний халаасанд байсан гар утсыг эвдсэн байсан болохоор нь би уурлаад гэх залуу нэг удаа аль шанаа гэдгийг нь санахгүй байна шанаа хэсэгт нь нэг удаа цохисон. Тэгээд маргалдаад байж байсан чинь цагдаа нар ирсэн. Би хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байна. Хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлмээр байна... гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 77-79 /

Хохирогч гийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгтээ:

202 оны дүгээр сарын 3-ны шөнө 23 цагийн үед би найз Түмэн-Өлзийтэй хамт Баянхонгор аймгийн Баянхонгор сумын дугаар багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “” бааран дотор байж байсан ******* гэх залуу нь намайг нойл оръё гэж хэлэхэд нойл ороод намайг баруун шанаанд цохичихоод танай найзууд чинь манай найзыг дээрэлхэж явуулсан байсан гэсэн. Тэгээд нойлоос гараад “” баарны гадаа ******* гэх залуу дахин намайг цохисон чинь манай найз “” баарнаас гарч ирээд намайг явъя гээд найз н.Түмэн-Өлзий бид хоёр “” баарны замын эсрэг тал руу явахад ны урд манай найз н.Түмэн-Өлзий, ******* тэр хоёр дээр очоод н.Түмэн-Өлзий явъя гээд очсон чинь ******* гэх залуу дахин намайг цохисон. “” баарны нойлд зодоон болох үед ******* гэх залуутай хамт явж байсан 2 залуу байсан... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 6-8 /,

Гэрч мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгтээ:

 202 оны дүгээр сарын 4-ний шөнө ******* бид хоёр “” нэртэй бааранд сууж байгаад ******* нойл орлоо гээд явсан чинь нойл дотор гэх хүнтэй маргалдлаа гэж над дээр буцаж ирсэн. ******* бид хоёр “” бааранд сууж байх үед манай нэг найз дээр очих гэж “” баарнаас гарсан. “” нэртэй буудлын үүдэнд очих үед байгаагүй. гэх хүн нь “”, “ ” хоёрын хоорондох харанхуй булангаас гараад ирсэн, н.Түмэн- Өлзий, ******* бид гурав юм яриад зогсож байсан чинь ******* гэх манай найз гэх хүн дээр очиж уулзана гээд явсан. дээр ******* очсон чинь нь намайг цохисон гээд орилсон. Тэгээд н.Түмэн-Өлзий бид хоёр *******, хоёр дээр очоод тэр хоёрыг салгаад байж байсан чинь цагдаа ирсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 23-25 /,

 Баянхонгор аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 202 оны дүгээр сарын 7-ны өдрийн 54 дугаар шинжээчийн

. гийн биед баруун нүдний дээд зовхи, эрүүний зулгаралт, цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, дээд уруулын зулгаралт, дээд, доод уруулын дотор салстын цус хуралт, баруун гуяны цус хуралт, зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо.

 2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр цохих, үрэх үйлдлээр үүсэх боломжтой.

3. Дээрх гэмтлүүд нь эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.-т зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

 4. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулахгүй.

5. Дээрх гэмтлүүд нь 3-5 хоногийн өмнө үүссэн байх боломжтой байна ... гэх дүгнэлт /хх-ийн 32-33/

-Гэмт хэргийн талаархи гомдол мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл / хх-ийн 0/, эрүүгийн  хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тухай тогтоол /хх-ийн 72-73/, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх прокурорын тогтоол /хх-ийн 92/, эд хөрөнгөтэй эсэх лавлагаа /хх-ийн 43/, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх-ийн 44/, депозит дансны хуулганууд /хх-ийн 46-48/, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 49/, Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 202 оны 4 дүгээр сарын 6-ны өдрийн 0 дүгээр шийтгэх тогтоолын хуулбар /хх-ийн 52-54/, эвлэрлийн гэрээ /хх-ийн 89/, зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судласан болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларч бэхжүүлсэн, шүүгдэгч, хохирогч, гэрч нараас мэдүүлэг авахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам, шаардлага зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэлж прокурорын шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж холбогдох хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудад тулгуурлан хэргийн газар болсон гэх үйл баримтад дүгнэлт хийхэд гэмт хэрэг гарсан байдал, гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан, хэн үйлдсэн, гэмт хэргийн сэдэлт, гэм буруугийн хэлбэр зэргийг хангалттай тогтоож ирүүлсэн гэж үзэж хэргийг шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч ******* нь согтуурсан үедээ 202 оны дүгээр сарын 4-ний өдөр Баянхонгор аймгийн Баянхонгор сумын дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах ны хажууд ******* хувийн таарамжгүй харилцаа үүсгэж, улмаар түүний нүүрэн тус газар нь гараараа цохиж зүүн нүдний дээд, доод зовхины цус хуралт гэмтэл буюу эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь шүүгдэгч *******ийн  ... гэх залуу миний цээж хэсэгт удаа цохиж, удаа өшиглөсөн, би зөрүүлээд гэх залуугийн цээжинд удаа цохисон ...би уурлаад гэх залуу нэг удаа аль шанаа гэдгийг нь санахгүй байна шанаа хэсэгт нь нэг удаа цохисон... гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 77-79 /,

 хохирогч гийн .... намайг баруун шанаанд цохьсонн ... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 6-8 /

гэрч .... дээр ******* очсон чинь нь намайг цохисон гээд орилсон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 23-25 /,

Баянхонгор аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 202 оны дүгээр сарын 7-ны өдрийн 54 дугаар шинжээчийн ... гийн биед баруун нүдний дээд зовхи, эрүүний зулгаралт, цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, дээд уруулын зулгаралт, дээд, доод уруулын дотор салстын цус хуралт, баруун гуяны цус хуралт, зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо... гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна ... гэх дүгнэлт /хх-ийн 32-33/, болон хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

Аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч *******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн -т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон байх тул шүүхээс шүүгдэгч *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .2 дугаар зүйлийг -д заасныг баримтлан, мөн хуулийн ерөнхий ангийн .4 дүгээр зүйлийн -д заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх зарчимд тулгуурлан, хуульд заасан хариуцлага оногдуулах үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэв.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг болон мөн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогч гийн биед баруун нүдний дээд зовхи, эрүүний зулгаралт, цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, дээд уруулын зулгаралт, дээд, доод уруулын дотор салстын цус хуралт, баруун гуяны цус хуралт, зулгаралт гэмтэл учирсан болох нь хэргийн / хх-ийн 32-33 / талд авагдсан шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон, өөрөөр хэлбэл хохирогчийн биед учирсан хөнгөн гэмтэл, шүүгдэгчийн гэмт үйлдэл хоёр шууд шалтгаант холбоотой байна.

Шүүгдэгч ******* нь Цагдаагийн Ерөнхий газрын МСТ-ийн ял шийтгэлийн мэдээллийн санд удаагийн ял шийтгэлтэй талаар бүртгэгдсэн бөгөөд 207 оны 07 дугаар сарын 0-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн 205 оны шинэчлэн найруулсан Эрүүгийн хуульд “ялтай байдал” байхгүй болсон тул анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэв.

Шүүгдэгч ******* нь хөнгөн гэмт хэрэгт холбогдсоныг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн .-д зааснаар хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6-д заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна. 

Шүүгдэгч ******* нь хэргийн нөхцөл байдал гэм буруугийн талаар маргаагүй, өөрийн гэм бурууг хүлээн зөвшөөрсөн болохыг тус тус тэмдэглэх нь зүйтэй.

Хохирогч нь *******ийн үйлдлийн улмаас учирсан гэмтэлд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хохирол нэхэмжлээгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй талаар илэрхийлсэн байх тул шүүгдэгчийг  бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

Шүүхээс ял оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг баримтлан шүүгдэгч анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон ялыг хүлээн зөвшөөрсөн, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлага буюу таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450.000 төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрсөн, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогчтой эвлэрсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон, хохирогч нь ... нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдол саналгүй /хх-ийн 9-20/, түүний хувийн байдал зэргийг харгалзан шүүгдэгч *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт гаргасан санал хүсэлт зэргийг харгалзан шүүхээс оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц төлөхөөр тогтоож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.-т...

Ялтан торгох ял оногдуулсан шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол тухайн шийдвэрийг хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 90 хоногийн дотор…. биелүүлэх үүрэгтэй.., мөн хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.2-т... Энэ хуулийн 60.-д заасан хугацаа дуусгавар болоход ялтан торгуулийг төлөөгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч торгуулийг төлж барагдуулаагүй шалтгаан нөхцөлийг судалж, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэх хугацааг 30 хүртэл хоногоор сунгаж, ялтны саналыг харгалзан уг хугацаанд торгуулийг төлж барагдуулах хуваарь тогтоож болно… гэж тус тус заасан байх тул шүүх торгууль төлөх хугацааг хэсэгчлэн төлөх хугацааг заагаагүйгээр хуульд заасан хугацаанд төлж барагдуулах нь зүйтэй гэж үзэж хэсэгчлэн төлөх хугацааг тогтоогоогүй болно.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван тав нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч *******т тайлбарлан мэдэгдэх нь зүйтэй болно.

Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан  болон битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, түүний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдаж шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч ******* нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.6 дугаар зүйлийн 3-д заасан ...өөрийгөө өмгөөлөх эрхтэй .. энэ эрхийн дагуу өөрийгөө өмгөөлөх хүсэлтийг, мөн хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-д зааснаар шүүхэд бичгээр гаргасан ба өмгөөлөгч оролцуулахгүйгээр хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцсэн болно.

Монгол улсын шүүхийн тухай хуулийн 22.4 дүгээр зүйлийн 22.4., Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.4 дүгээр зүйлийн , 4,  36.2 дугаар зүйлийн ,2,3,4 , 36.6, 36.7 дугаар зүйлийн 2., 2.4, 36.7 дугаар зүйлийн 3.,  36.8, 36.0-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

. Шүүгдэгч ******* овогт ******* *******ийг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .6 дугаар зүйлийн -т зааснаар шүүгдэгч *******ийг дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3.  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч *******т оногдуулсан дөрвөн зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450000 төгрөгөөр торгох ялыг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц  төлөхөөр тогтоосугай.

 4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-т зааснаар шүүхээс тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван тав нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч *******т тайлбарлан мэдэгдсүгэй.

5.Шүүгдэгч *******т хэрэглэсэн хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. Шүүгдэгч ******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй,  бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн болон эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, түүний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

7.  Шийтгэх тогтоол уншиж  сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, шийтгэх тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас буюу хүргүүлснээс хойш эс зөвшөөрвөл 4 хоногийн дотор   Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

8. Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч *******т хэрэглэсэн хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Ч.БАЙГАЛМАА