138/2016/0070/э

 

 

 

 

 

 

 

Монгол Улсын нэрийн өмнөөс

 

            Дорнод аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Ү.Одгэрэл даргалж, шүүгч Ж.Долгормаа, Д.Цэдэнпэлжээ нарын бүрэлдэхүүнтэй

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ө.Гансувдыг суулган

Иргэдийн төлөөлөгч Д.Болор-Эрдэнэ

Улсын яллагч С.Ариунаа

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч О.Баярбаатар

            Шүүгдэгч Ө.Батсайхан нарыг оролцуулан, гэрч Б.Базарыг байлцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны “А” танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар;

 

Дорнод аймгийн Прокурорын газраас Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.2.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Хүйслэг овогт Өлзийсүрэнгийн Батсайханд холбогдох эрүүгийн 201611000137 дугаартай хэргийг 2016 оны 06 сарын 27-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч Хүйслэг овогт Өлзийсүрэнгийн Батсайхан, Дорнод аймгийн Дашбалбар суманд 1965 оны 07 сарын 03-ны өдөр төрсөн, 51 настай, ард барга, эрэгтэй, Монгол Улсын иргэн /РД-ЖЕ65070377/, бүрэн дунд боловсролтой, тракторч-комбайнч мэргэжилтэй, энэ хэрэгт татагдахын өмнө эрхэлсэн тодорхой ажилгүй байсан, ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт амьдрах, Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын 5 дугаар багт Бор-Өндөрийн 6-3 тоотод оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгүүлж байгаагүй, бие эрүүл.

 

Шүүгдэгч Ө.Батсайхан нь 2016 оны 03 сарын 29-ний өдөр 22 цагийн орчимд согтуугаар Дорнод аймгийн Дашбалбар сум 5-р багийн нутаг “Залуус” хорооллын 2 тоот  хашааны  гадаа  танхайн  сэдэлтээр  Б.Болдтөмөрийн  цээжин тус газарт 2 удаа

2016.07.05 ¹70

Хөтлөх хэрэгт 5-125 Ү.Одгэрэл                                                                                                                      D/disk Шийтгэх тогтоол 2016  

хутгалж, цээжний хөндийд нэвтэрч баруун уушгийг гэмтээсэн хатгагдаж, зүсэгдсэн шарх бүхий хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /Яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

 

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

            Шүүгдэгч Ө.Батсайхан шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: 2016 оны 03 сарын 29-ний орой...би харуй бүрий болж байхад нэлээд халамцуу ганцаараа яваад Төмөрбатынд очсон байхад миний утас руу Пүрэвдорж залгаад “аав хаана байна вэ, та хаана байгаа юм бэ” гэж асуусан. Би “аав нь манайд унтаж байгаа, би Төмөрбатынд байна, одоо очлоо” гэж хэлсэн. Удалгүй Пүрэвдорж машинтай ирэхээр нь Төмөрбаттай хамт машинд нь суугаад явж байхад Пүрэвдорж “дүү нь өнөөдөр уучихлаа, бааранд хоёр найз минь байгаа хамт очьё” гээд Бөмбөөлэй кароакед очсон. Тэнд Базар, Болдтөмөр, Чулуунхүү нар сууж байсан. Ширээн дээр нь талаас дээгүүр том шилтэй архи байсан. Тэр архинаас надад хийж өгөхөөр нь би уусан. Тэнд намайг ороход Базар надад илтэд дургүйцэж байсан нь түүний харьцаж байгаа өнгө аяс, байр байдлаас мэдрэгдэж байсан. Архиа харамлаад байгаа юм болов уу гэж надад санагдсан. Бид кароакед хэсэг байж байгаад гарсан, ямар нэгэн хэрүүл маргаан болсон зүйл байхгүй. Баарнаас яаж гарснаа би сайн санадаггүй юм.

     Нэг мэдэхэд намайг гэрийнхээ хашаан дотор явж байхад Базар гүйж ирээд “Чи намайг хоосон явуулдаг хэн бэ” гээд заамдаж аваад бид ноцолдож байгаад газар унасан. Тэгэхэд Болдтөмөр ирээд “миний найзыг зоддог хэн бэ” гээд араас зууралдаад цохиод байсан шиг санаж байна. Нэг мэдэхэд би гэртээ ороод хэвтэж байсан, хэн оруулж өгснийг мэдэхгүй байна. Тэгээд “эд нар яагаад намайг зоддог юм бэ” гэж бодоод тэднийг сүрдүүлж, айлгах гэж хутга бариад явж байснаа санаж байна. Гэхдээ хутгыг яг хаанаас авснаа санадаггүй юм. Намайг хутга бариад явж байхад Базар надтай ноцолдсон, тэгэхэд хашааны хаалганы тэнд Болдтөмөр хажуунаас намайг заамдаж аваад түлхээд өшиглөсөн. Болдтөмөрийг хутгалснаа санадаггүй юм. Хатгаад би гражийнхаа дээр гараад нуугдсан. Тэгээд 31-ний өдөр би үнэнээ хэлье гэж бодоод эхнэртэйгээ хэсгийн төлөөлөгч дээр очсон юм.

     Болдтөмөрт хохиролд 2070000 төгрөг төлсөн. Би үйлдсэн хэргээ хүлээнэ, харин зүйл ангийг зөвшөөрөхгүй байна. Манай гэрийн хашаан дотор Базар “намайг хоосон явуулдаг хэн бэ” гээд над руу дайрахад бид хоёр зууралдаад унасан, Болдтөмөр ирээд “чи миний найзыг зоддог хэн бэ” гээд намайг цохиж байсан юм. Энэ хоёр намайг нийлж зодсон, дараа нь Базарын гадаа очиход Болдтөмөр намайг хөөж түлхээд, өшиглөсөн юм гэв.

 

Хохирогч Б.Болдтөмөр мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгтээ “...2016 оны 03 сарын 29-ний өдөр Баян-Уул суманд байдаг найз Пүрэвдорж ирээд гаргаж өгөхөөр Базар гэж найзындаа 0.5 л шилтэй архи аваад гурвуулаа хувааж уугаад сумын төвд байдаг “Бөмбөөлэй” гэдэг нийтийн кароакед ороод сууж байхад Пүрэвдорж гадагшаа гараад орж ирэхдээ манай сумын Батсайхан, Төмөрбат гэж хүмүүстэй орж ирсэн. Батсайхан нь нэлээд согтуу байсан бөгөөд Төмөрбат нь гайгүй байсан. Ингээд бид гурвын авсан Улаанбаатар архийг 5-уулаа ууж дуусгаад Төмөрбатыг цагдаагийн кубоны урд байрлах гэрт нь оруулаад, Батсайханыг сумын баруун хойд захад байх гэрт нь хүргэж өгөх замд Батсайхан Базар нар хоорондоо маргалдаад явж байгаад хашааных нь гадаа Батсайхан Базар нар хоорондоо зодолдох гээд барьцалдаад байхаар нь Пүрэвдорж бид 2 салгаад Базарыг машинд нь суулгаад баруун тийш хөдлөөд 200 орчим метр зайд байх Базарын гэрийнх нь гадаа буугаад хашаа руу нь орох гэж байхад Батсайхан араас гүйгээд ирэхээр нь зогсоогоод “та одоо яв л даа” гэж хэлээд цаашаа түлхэхэд гэнэт цээжний баруун доод талд чимчигнээд хамаг бие сулраад газар өвдөглөж унаад цээжээ гараараа дарахад цус гарсан байсныг санаж байна. Түүнээс хойш ухаан алдаад 2 хоногийн дараа сэрсэн гэсэн. Надад Батсайхан ахтай муудалцсан асуудал байхгүй. Харин Базартай зууралдаад байхаар нь салгасан юм” гэжээ. /хх 24-25/

Хохирогч Б.Болдтөмөр Цагдаагийн газарт гаргасан хүсэлтдээ:”...Би Батсайхан ахыг гэрийнх нь гадаа байхад Базарыг салгахдаа татаж чангааж түлхсэн,...Базарын гэрийн гадаа ирэхэд нь Базартай ноцолдуулахгүй гэж  түүнийг хөөж, гараараа түлхээд...хөлөөрөө жийж өшиглөхөд намайг цохиж зодлоо гээд хутгалж гэмтээсэн юм байна гэдгийг ойлгосон...Батсайхан ах хэдий буруутай ч гэсэн хөнгөн шийтгэл хүлээлгэж өгөхийг хүсч байна...Миний хувьд гомдол санал үгүй байна...” гэжээ. /хх 159, 196/

    

Гэрч Б.Базар шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: 2016 оны 03 сарын 29-ний өдөр...“Бөмбөөлэй” нэртэй кароакед орж нэг шил 0.75 л “Улаанбаатар” архи авсан, тэнд дуулаад сууж байхад Пүрэвдорж гараад утсаар яриад ирэхдээ Батсайхан, Төмөрбат нартай хамт орж ирсэн. Тэгээд бид 5-уулаа авсан архийг ууж дуусгаад 22 цаг өнгөрч байхад тэндээс гараад Төмөрбат ахыг гэрт нь буулгаад, хойшоо Батсайхан ахыг буулгаж өгөхөөр явсан. Батсайхан ахын хашааны гадна зогсоод буулгахад согтуурхан бидэнд агсарч “муусайн барга, лам хүнээр оролдвол сайн явахгүй шүү” гэх мэтээр янз бүрийн юм яриад байсан.

Би Батсайхан ахын гэрийн гадаа зогсоход нь машинаас буугаад “та юу гэнэ ээ, хараагаад байгаа юм уу” гэхэд, өөдөөс янз бүрийн юм хэлээд “нохойгоо тавилаа, хазуулна” гэж хэлсэн. Би маргаж байхдаа түүнийг заамдаад авахад өөдөөс адилхан заамдаж зууралдаад хоёулаа газарт унасан. Тэр үед Пүрэвдорж Батсайханыг салган Батсайхан уяатай байсан нохойгоо тавиад нохой нь хажуугаар хуцаад өнгөрсөн. Болдтөмөр араас ирээд намайг салгаж “боль” гээд хойш нь татаад машин руугаа хамт орсон…Батсайханы гэрт Пүрэвдоржийн аав Цэдэндорж байсан ба Цэдэндорж гарч ирээд машинд суусан. Араас нь Пүрэвдорж гарч ирээд бүгдээрээ баруун тийшээ хөдлөөд 100 гаруй метр зайтай яваад манай хашааны урд очиж зогссон. Бүгдээрээ машинаас буугаад хашаа руу ороод явж байхад хашааны хаалган дээр Батсайхан хүрч ирээд орилж бахираад байсан. Миний ард Болдтөмөр, урд талд Пүрэвдорж алхаад явж байсан ба буцаад Батсайхан руу очиход Батсайхан хашааны дааман дээр зогсож байсан.

Би Батсайхан ахыг “та яах гээд байгаа юм” гэж хэлээд хоёр гарыг нь бариад байж байхад Болдтөмөр ирээд “та яах гээд байгаа юм бэ, харь” гээд гараараа цээж рүү нь нудрах маягтай түлхээд, хөлөөрөө жийх маягтай өшиглөөд хашаанаас гарсан. Тэгээд араас нь очоод харахад Болдтөмөр машины ард талд өвдөглөөд газарт сөхрөөд суусан байсан. Хажууд нь Батсайханаас өөр хүн байгаагүй…намайг Болдтөмөр дээр очиход сөхөрч, өвдөглөөд гараараа элгээ тэврээд сууж байсан. Батсайхан зүүн урагшаа чигтээ явж байснаа эргэж хараад зогсож байсан. Болдтөмөрийг “бос” гээд гар, тохойноос нь татахад “бие эвгүй болчихлоо, байж бай” гээд суугаад байсан ба гар утасны гэрэл тусгаж харахад алга нь цус болсон байхаар нь ард ойрхон байсан Пүрэвдоржийг дуудаад “машинаа асаа, эмнэлэг явъя” гэж хэлээд хамт Болдтөмөрийг өргөж машинд суулгаад Цэдэндорж ах машин жолоодоод эмнэлэг дээр ирсэн. Эмнэлэгт ирэхэд цаг хэд болсон байсныг мэдээгүй гэв. 

 

     Дорнод аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2016 оны 03 сарын 30-ны өдрийн 256 тоот дүгнэлтэд: “1.Б.Болдтөмөрийн цээжний  хөндийд нэвтэрч баруун уушгийг гэмтээсэн хатгагдаж зүсэгдсэн шарх, цээжний дээд хэсгийн өнгөц зүсэгдсэн шарх гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Дээрх тогтоогдсон гэмтлүүд нь ир үзүүртэй зүйлийн 2 удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн шинэ гэмтлүүд байна. 3.Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 3.1.11-д зааснаар тогтоогдсон цээжний хөндий рүү нэвтэрч баруун уушгийг гэмтээсэн хатгагдаж зүсэгдсэн шарх гэмтэл нь

амь насанд аюултай тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна, цээжний дээд хэсгийн өнгөц зүсэгдсэн шарх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэгт хамаарахгүй. 4.Цаашид эрүүл мэнд энгийн хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөх эсэх нь эмчилгээ эдгэрэлтээс хамаарна” гэжээ. /хх 47/

 

Гэрч Б.Базар /хх 29-31/, Ц.Пүрэвдорж /хх 32-33, 157/, Ч.Чулуунхүү /хх 41-42/, Ц.Цэдэндорж /хх 40/, С.Батболд /хх 152/, Э.Оюунжаргал /хх 34/, М.Наран-Эрдэнэ /хх 36-38/, Б.Амарбаяр /хх 43/, Э.Анхзаяа /хх 44/, Б.Болдмаа /хх 45/, Ц.Төмөрбат /хх 39/, Г.Мөнхжаргал /хх 35/ нарын мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлгүүд, гэрч Ч.Чулуунхүү, Б.Базар нарыг хохирогчтой нүүрэлдүүлэн байцаасан тэмдэглэл /хх 153-156/,  шүүгдэгч Ө.Батсайханы мөрдөн байцаалтад яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /хх 111-113, 115-116/, Эрүүгийн хэрэг үүсгэх тогтоол /хх 1/, Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх 3-5/, Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хувцасыг хураан авах тогтоол, тэмдэглэл /хх 9-10/, Хэсгийн цагдаагийн илтгэх хуудас, гэрэл зураг /хх 12-14/, Гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн хутгыг хураан авах тогтоол, тэмдэглэл /хх 15-16/, Хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хувцасанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, тэмдэглэлд хавсаргах гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх 18-20/, Хохирогч Б.Болдтөмөрт зарим хувцасыг хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл /хх 21/, Гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн хутга, хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хувцасыг эд мөрийн баримтаар тооцож, хэрэгт хавсаргах тогтоол /хх 22/, Дорнод аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2016 оны 04 сарын 18-ны өдрийн 274 /хх 86/, 05 сарын 18-ны өдрийн 95 /хх 97-100/, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2016 оны 04 сарын 07-ны өдрийн 2442 /88-89/, 04 сарын 06-ны өдрийн 2441 /хх 90-93/ тоот дүгнэлтүүд, Өвчний түүх /хх 70-84/, Өвчтөний карт /хх 117-122/, Хохирлын баримтууд /хх 123-128/, Хохирогчийн хүсэлт /хх 159/, Хохирол төлсөн талаарх баримт /хх 158, 196/, Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, тэмлэглэл, үнэлгээ /хх 6-8/, Шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхний хуулбар /хх 134/, Урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх 143/, Шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тодорхойлсон баримтууд /хх  135-142/ зэрэг болон тухайн хэрэгт хамааралтай хэрэгт цугларсан бусад нотлох баримтыг шинжлэн судаллаа.

 

     Шүүгдэгч Ө.Батсайхан нь 2016 оны 03 сарын 29-ний өдөр 22 цагийн орчимд согтуурсан үедээ Дорнод аймгийн Дашбалбар сум 5-р багийн нутаг “Залуус” хорооллын 2 тоот хашааны гадна “Б.Болдтөмөрийг Базартай нийлж өөрийг нь зодсон, түлхэж,  өшиглөсөн”  гэх  шалтгаанаар  буюу  хувийн  таарамжгүй  харьцааны  улмаас

хохирогч Б.Болдтөмөрийг хоёр удаа хутгалж цээжний дээд хэсэгт өнгөц зүссэн хөнгөн, цээжний хөндий рүү нэвтэрч баруун уушиг гэмтээсэн хатгагдаж, зүсэгдсэн шарх бүхий хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дараах нотлох баримтуудаар нотлогдож байна гэж үзлээ. Үүнд:

Шүүгдэгч Ө.Батсайханы үйлдсэн хэргээ хүлээн мэдүүлж мөрдөн байцаалтын болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн “...Би гэртээ ороод байснаа “намайг ингэж зоддог хэн юм бэ” гээд Базар, Болдтөмөр нарт уур хүрч араас нь хөл нүцгэн гүйж гарсан. Гарахдаа хутга авсан байсан. Хутга хаана тавиатай байхад нь авснаа сайн санахгүй байна...Базар, Болдтөмөр хоёр намайг зодохоор нь айлгах гэж гэрээсээ хутга авч очсон...Би хутгаа зүүн гартаа бариад очсон, би солгой юм...Би цагдаад хутга хийсэн газраа зааж өгсөн...Хутгалснаа мэдэхгүй байна...Би согтсон, бараг тасраад ухаан орж гараад явж байсан...” /хх 111-116/ гэх мэдүүлгийг давхар нотолсон, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг шууд нэрлэж заасан хохирогч Б.Болдтөмөр, гэрч Б.Базар, Ц.Пүрэвдорж, Ч.Чулуунхүү, С.Батболд, Э.Оюунжаргал, М.Наран-Эрдэнэ, Б.Амарбаяр, Э.Анхзаяа нарын мэдүүлгүүд, гэрч Ч.Чулуунхүү, Б.Базар нарыг хохирогчтой нүүрэлдүүлэн байцаасан тэмдэглэл,  хохирогчийн биед үзлэг хийж учирсан гэмтлийг болон холбогдох бусад нөхцөл байдлыг дүгнэсэн Дорнод аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээчийн 2016 оны 03 сарын 30-ны өдрийн 256, 2016 оны 04 сарын 18-ны өдрийн 274, 05 сарын 18-ны өдрийн 95, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчийн 2016 оны 04 сарын 07-ны өдрийн 2442, 04 сарын 06-ны өдрийн 2441 тоот дүгнэлтүүд, Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хувцасыг болон шүүгдэгч Ө.Батсайханы гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн хутгыг хураан авах тогтоол, тэмдэглэл, Гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн хутга, хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хувцасыг эд мөрийн баримтаар тооцож, хэрэгт хавсаргах тогтоол, Хохирол хүлээлгэн өгсөн баримт, Өвчтөний карт, Өвчний түүх, Хэсгийн цагдаагийн илтгэх хуудас, гэрэл зураг зэрэг тухайн хэрэгт хамааралтай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн, шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцсэн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 

Харин шүүгдэгчийн өмгөөлөгч О.Баярбаатар шүүх хуралдаанд мэтгэлцэхдээ “...Шүүгдэгч Батсайхан нь ямар ч шалтаг, шалтгаангүйгээр танхайрч хохирогч Болдтөмөрийг хутгалсан гэж хавтаст хэргээс харагдахгүй байна. Базар, Болдтөмөр нар нь найз нөхөд, мөн л согтуу байсан хүмүүс юм. Хэрэгт ямар ч хувийн сонирхолгүй, ганц эрүүл байсан гэрч Чулуунхүүгийн мэлүүлэг ач холбогдолтой гэж үзэж байна. Иймд зүйлчлэлийг хөнгөрүүлж өгнө үү” гэж тайлбарласныг хүлээн авах үндэслэлтэй байна гэж шүүх үзлээ.

 

Хохирогч Б.Болдтөмөрийн мөрдөн байцаалтад өгсөн “...Би Батсайханы цээж рүү нь гараараа түлхээд...хөлөөрөө жийсэн. Би өмнө нь Батсайханыг өшиглөх хөдөлгөөн хийснээ сайн санахгүй байсан...” /хх 155-156/ гэх,

Гэрч Б.Базарын мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн “...Батсайхан ах хашааны хаалгаар орох гээд зүтгээд байхаар нь Болдтөмөр хажууд байснаа цээж рүү нь гараараа түлхээд...хөөж туугаад, хөлөөрөө жийж өшиглөөд Батсайхан ах ухраад явж байх үед Болдтөмөр сөхрөөд газар суусан...Би Батсайханы гадаа машин дотор байхдаа Болдтөмөрт “Бууя, энийг зодоё” гэж хэлсэн...” /хх 31, 155-156, шүүх хуралдааны тэмдэглэлээс/ гэх,

Гэрч Ч.Чулуунхүүгийн мөрдөн байцаалтад өгсөн “...Батсайхан хашаан дотроо шээгээд зогсож байхад Базараа машинд сууж байснаа “Энэ барга юу гээд байна аа, бууя, хоёулаа зодоё” гээд Болдтөмөртэй буусан...Болдтөмөр, Базар хоёр хашаан дотор орж Батсайхан руу очоод гурвуулаа бужигнаад дээр дороо ороод ноцолдоод байсан...Удалгүй Базар, Болдтөмөр хоёр машины хажууд ирээд хувцасаа гөвөөд зогсож байсан...2-3 минутын дараа Батсайхан “намайг зоддог юу вэ, хутгатай шүү, лаларуудаа, надаас хол байгаарай” гээд орилж бахираад хүрч ирсэн. Базар, Болдтөмөр хоёр хашаа руу орж байснаа Батсайханы өөдөөс тосоод очсон...Базар, Болдтөмөр хоёр Батсайханыг хашаан дотор цохиж зодсоноос болж Батсайхан ах зодуулсан уурандаа бидний араас ирж Болдтөмөрийг хутгалсан юм...” /хх41-42, 153-154/ гэх,

Гэрч Э.Анхзаяагийн мөрдөн байцаалтад өгсөн “...22 цагийн орчим хашаан дотор согтуу бололтой хэдэн хүн бахиралдаад чанга орилж хашгираад байсан...Хэсэг хугацааны дараа аав “намайг зоддог та нар хэн бэ, ална аа” гээд ганцаараа бахирахыг сонссон...” /хх 44/ гэх,

Гэрч Ц.Пүрэвдоржийн мөрдөн байцаалтад өгсөн “...Машин барьж байсан Чулуунхүүгээс бусад нь согтуу байсан...хашаан дотор Батсайхан, Базар, Болдтөмөр нар зууралдсан байдалтай байсан...Тухайн үед би согтуу байсан...Базарын гадаа ирээд...миний ойлгосноор Батсайхан Базартай муудаж маргаснаас Болдтөмөр Базарыг өмөөрч тэр хоёр Батсайхантай ноцолдсон байж магадгүй юм. Тэгээд Батсайхан ах Болдтөмөрийг хутгалсан юм уу гэж ойлгосон...” /хх157/ гэх мэдүүлгүүдээр Ө.Батсайханыг энэ гэмт хэрэг үйлдэхээс өмнө Б.Болдтөмөр, Б.Базар нар Ө.Батсайханы хашаан дотор орж түүнийг зодсон, улмаар Ө.Батсайхан нь тэдний араас Базарынд очиход Б.Болдтөмөр түүнийг хөөсөн, түлхсэн, өшиглөсөн үйл баримт тогтоогдож байна.

Дээрх нотлох баримтаас шүүгдэгч Ө.Батсайханыг “танхайн сэдэлт”-ээр бус хохирогчийн буруутай үйлдлээс буюу “хувийн таарамжгүй харьцаа”-ны улмаас энэ гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх үндэстэй байх тул аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Ө.Батсайханы үйлдсэн гэмт хэрэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.2.1-д зааснаар зүйлчлэн ирүүлснийг хөнгөрүүлж, мөн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 болгон зүйлчлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Шүүгдэгч Ө.Батсайхан нь “хохирогчийг хутгалснаа санадаггүй юм” гэж мэдүүлдэг боловч Б.Болдтөмөрийг хутгалсан тухай үйл баримтаар маргахгүй байна. Мөн хутгыг хаанаас авсан, тэдний араас хутгатай очсон талаар эх сурвалжаа зааж мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн шүүгдэгчийн “…Базар, Болдтөмөр нарт уур хүрч араас нь гарахдаа хутга авсан байсан…тэр хутгыг хаана тавиатай байхад нь авснаа сайн санахгүй байна. Хутгаа зүүн гартаа бариад Базарын гадаа очсон…Нэг мэдэхэд Базарынхаас зүүн урагш гудамжинд гартаа хутгаа бариад гүйж явсан…Базар нараас хэдийд яаж салж холдсоноо мэдэхгүй байна…Хэрэг болсны дараа хутгаа амбаар дотор хулдаасан доор шургуулаад орхисон. Дараа нь сумын цагдаад хутга байгаа газрыг зааж хэлсэн…Хүн хатгасан цэнхэр иштэй хутга нь миний ажиллуулдаг засварын газарт байсан, засвар хийлгэж байсан хүмүүс орхисон юм…” /хх 111-113,115, шүүх хуралдааны тэмдэглэлээс/ гэх мэдүүлгийг;

Гэрч М.Наран-Эрдэнийн “…Чи Болдтөмөрийг хутгалсан байна шүү дээ гэхэд, Батсайхан “тэр хүн гайгүй юу, шөнө цагдаа эргэлдээд байхаар нь хүн хатгаж дээ гэж бодсон. Айгаад гражийн дээвэр дээр байж байгаад ирлээ” гэж хэлсэн…Батсайханыг гражийн дээвэр дээрээс бууж байхыг би цонхоороо харсан юм…Гражийн дээвэр дээрээс бууж ирэхдээ гартаа цэнхэр иштэй хутга бариад таамбарын хаалгаар орж байхыг цонхоороо харсан…Машин тэрэг янзлуулсан хүмүүс гражаар хутга, янз бүрийн юм орхидог… Цэнхэр иштэй хутга манай гэрийн хутга биш…” /хх 38/ гэх,

Гэрч С.Батболдын “…Тухайн үед Батсайханаас “Та яагаад зугтсан юм бэ, Болдтөмөрийг хутгалсан хутга хаана байгаа юм бэ” гэхэд “Айгаад очиж чадахгүй, гражийн дээвэр дээр нуугдаж байсан. Хутга байшингийн таамбарт тавиур дээр хулдаасны дор байгаа” гэж хэлсэн…Тэгээд Батсайханыг дагуулан гэрт нь очиж Болдтөмөрийг хутгалсан хутга байгаа газрыг өөрөөр нь заалгаж авсан юм. Тэр хутга нь цэнхэр иштэй, хятад, гал тогооны хутга байсан. Хутгыг байгаа газрыг нь заалгаж байхдаа өөрийн гар утсаар 5 ширхэг гэрэл зураг авч илтгэх хуудсанд хавсаргасан… /хх 152/ гэх мэдүүлгүүд,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2441 тоот “…шинжилгээнд ирүүлсэн хар куртик, хөх цамц, шаргал хагас ханцуйтай цамцанд шинэ зүссэн уранхайнууд байна” /хх 90-91/ гэх дүгнэлт давхар нотолж байна.

 

Иймд шүүгдэгч Ө.Батсайханы үйлдсэн гэмт хэрэгт хэргийг шийдвэрлэхэд шаардлагатай нотлох баримт цугларч бүрдэл хангагдсан, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа бүрэн хийгдсэн, тогтоол гаргахад ач холбогдолтой байж болох бүхий л байдлыг шалгаж тогтоосон байх бөгөөд хохирогчийн биед учирсан “…цээжний хөндийд нэвтэрч баруун уушгийг гэмтээсэн хатгагдаж, зүсэгдсэн шарх бүхий амь насанд аюултай хүнд…” гэмтэл нь шүүгдэгч Ө.Батсайханы үйдэлтэй шууд шалтгаант холбоотой гэж үзэх үндэслэлтэй байна гэж дүгнэлээ.

Шүүгдэгч Ө.Батсайханыг бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан хорих ял оногдуулах хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч Ө.Батсайханы гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохирлоо сайн дураараа нөхөн төлсөн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.3, 55.1.9-д зааснаар ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал болох ба түүний согтуурсан үедээ гэмт хэрэг үйлдсэн нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 56 дугаар зүйлийн 56.10-д зааснаар ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал болно.

 

Харин шүүгдэгч Ө.Батсайханы Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан хорих ял оногдуулж болох гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирлыг нөхөн төлсөн, хувийн байдал зэргийг харгалзан эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан хорих ялын доод хэмжээнээс доогуур хорих ял оногдуулах, мөн түүний насны байдлыг харгалзан ял эдлэх дэглэмийг хөнгөрүүлэх нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

    

Шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй, мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Б.Болдтөмөрт эмчилгээний зардалд 2070000 төгрөг төлсөн /хх 158/, одоогоор хохирогчид төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдаж, шүүгдэгч нь хохирогчид төлөх төлбөргүй байх тул түүний эзэмшлээс 5 толгой үхэр битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн  "Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол"-ыг хүчингүй болгох зүйтэй.

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хурааж ирүүлсэн шүүгдэгч Ө.Батсайханы гэмт хэрэг үйлдэхэд хэрэглэсэн цэнхэр бариултай хутга, хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хар өнгийн куртика, хөх өнгийн ноосон цамц, шаргал өнгийн фудволкыг устгах, баримт бичгээр ирүүлсэн шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхийг Дорнод аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд хүргүүлбэл зохино.

Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 248, 283, 286, 294, 297, 298 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 

1.Дорнод аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Хүйслэг овогт Өлзийсүрэнгийн Батсайханд холбогдох хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар 96.2.1-д зааснаар зүйлчлэн ирүүлснийг өөрчилж, мөн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэг болгон зүйлчилсүгэй.

 

2. Шүүгдэгч Хүйслэг овогт Өлзийсүрэнгийн Батсайханыг бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 551 дүгээр зүйлийн 551.1-д заасныг журамлан, мөн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1-д зааснаар шүүгдэгч Өлзийсүрэнгийн Батсайханыг 3 /гурав/ жил 05 /тав/ сар хорих ялаар шийтгэсүгэй.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.10-т заасныг журамлан, мөн хуулийн ерөнхий ангийн 52.5-д зааснаар ялтан Ө.Батсайханд оногдуулсан 3 жил 05 сарын хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид  эдлүүлсүгэй.

 

5. Ялтан Ө.Батсайхан нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй, мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч Б.Болдтөмөрт гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирол /эмчилгээний зардал/-д 2070000 төгрөг төлсөн ба одоо төлөх төлбөргүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.1-д зааснаар энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн ялтан Ө.Батсайханы гэмт хэрэг үйлдэхдээ хэрэглэсэн металлаар тавлаж хадсан цэнхэр өнгийн иштэй хутга, хохирогч Б.Болдтөмөрийн өмсөж явсан хар өнгийн куртика, хөх өнгийн ноосон цамц, шаргал өнгийн фудволка тус бүр 1-ийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц тус тус устгасугай.

 

7. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар ялтан Ө.Батсайханы эзэмшлээс 7500000 төгрөгийн үнэлгээ бүхий улаан алаг нас гүйцсэн үнээ 1, ногоон халзан нас гүйцсэн үнээ 1, ухаа зүстэй шүдлэн үнээ 1, ногоон алаг шүдлэн үнээ 1, хүрэн эр шүдлэн 1, нийт 5 толгой үхэр битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2016 оны 05 сарын 17-ны өдрийн "Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол"-ыг хүчингүй болгосугай.

 

8. Хэрэгт баримт бичгээр хураагдан ирсэн ялтан Ө.Батсайханы ЖЕ65070377 регистрийн дугаартай Монгол Улсын иргэний үнэмлэхийг Дорнод аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны цагдан хорих байранд нэн даруй хүргүүлсүгэй.

 

9. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 299 дүгээр зүйлийн 299.3-т зааснаар энэ шийтгэх тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд ялтан Ө.Батсайханд авсан батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчлөн цагдан хорьж, эдлэх ялыг 2016 оны 07 сарын 05-ны өдрөөс эхлэн тоолсугай.

 

10. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.1, 304 дүгээр зүйлийн 304.1-д зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Дорнод аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй.

 

11. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 306 дугаар зүйлийн 306.1-д зааснаар шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шүүх энэ тухай талуудад нэн даруй мэдэгдэн тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл ялтан Ө.Батсайханд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

    

 

ДАРГАЛАГЧ                              Ү.ОДГЭРЭЛ

                                      ШҮҮГЧИД                              Ж.ДОЛГОРМАА

                                                                                     Д.ЦЭДЭНПЭЛЖЭЭ