2021       12           22                                       2022/ШЦТ/04

 

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС   

 

 

Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Б.Батболор даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Баасанцэрэн,   

улсын яллагч С.Ууганбаяр,

хохирогчийн өмгөөлөгч Ч.Энхтөвшин,

шүүгдэгч З.Я , түүний өмгөөлөгч Г.Нинжбат нарыг оролцуулан тус шүүхийн “Г” танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Хан-Уул дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт З.Я д холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн эрүүгийн 2110020711207 дугаартай хэргийг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

 

            Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: 

            Монгол Улсын иргэн, 1983 оны 8 дугаар сарын 26-ны өдөр Дархан-Уул аймагт төрсөн, эмэгтэй, 38 настай, дээд боловсролтой, Солонгос хэлний багш мэргэжилтэй, ам бүл 5, нөхөр, 3 хүүхдийн хамт ..............тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, З.Я  /РД:аа            /.

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч З.Я  нь 2021 оны 11 дүгээр сарын 06-ны шөнө 01 цагийн орчим Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Ххх ” нэртэй ресторанд согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ хохирогч Я.Х ын толгой тус газарт нь гараараа цохиж эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт хамааруулжээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Талуудын хүсэлтээр хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэхэд: Шүүгдэгч З.Я  нь 2021 оны 11 дүгээр сарын 06-ны шөнө 01 цагийн орчим Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Ххх ” нэртэй ресторанд согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ хохирогч Я.Х ын толгой тус газарт нь гараараа цохиж зүүн хөмсөгний дээд хэсэг, зүүн шанаанд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн зулай чамархайн хуйхны зөөлөн эдийн няцрал, тархи доргилт бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь:

1. Шүүгдэгч З.Я ын шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн тул нэмж ярих зүйлгүй. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна” гэсэн мэдүүлэг /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/
2. Хохирогч Я.Х ын шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “2021 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр Ааагийн автобусны буудал дээр байдаг найз Дийн Араргоо сайхны салоны нээлтэд байж байхад манай найз Угийн утас нь байн байн дуугараад байсан. У С гэх бүсгүйтэй юм яриад сууж байсан учраас намайг утсыг нь аваад яриад өгөөч гэж гуйсан. Утсыг нь авч ярихад тухайн үед А гэх хүн залгаж байхаар нь залгаж байна шүү, жолооч нь залгаж байна гэж хэлэхэд чи аваад ингээд хэлчих гэж хэлсэн. Агийн дуудлагыг авсан. Уг Ххх ийн хажууд байна, ороод ирээч гэж хэлээч гэж хэлсэн. У, Энхжаргал, Б бид дөрөв нэг машинтай гарч ирсэн. Бид бүхэн бүгд А.хд амьдардаг тул нэг машинаар яваад хамт гаръя гэж хэлээд Агийнхаар ороод гаръя гээд Ххх  руу орсон. Ххх т ороход З.Я  байсан бөгөөд өөрсдийнхөө найзуудыг танилцуулчхаад Уг найзуудаа танилцуул гэж хэлэхэд Бг, Энхжаргалыг танилцуулчхаад намайг танилцуулах болсон. Намайг танилцуулж байхад З.Я  миний дүү хэлтэй амтай юм бол өөрийгөө танилцуул. У битгий хүний өмнөөс яриад бай гээд илт агсрангуй ярьсан. Өөрийгөө тайлбарлаж амжаагүй байхад уур амьсгал эвгүй болсон. Манай найз намайг мундаг шүү дээ нисдэг тэрэгний жолооны сургалтад явж байгаа гэхэд та нарын нисдэг тэрэгний сургууль ямар юм байсан юм. Манай хүү Е Америкийн сургалтад сууж байгаа гэхээр нь өө ямар мундаг юм бэ, би тэрийг мэдэхгүй. Би Монголын гадаад багштай сургалтад явж байгаа гэхэд хэн гэдэг юм бэ, тийм юм сонсож байгаагүй юм байна гээд ерөнхийдөө агсраад эхэлсэн. З.Я ыг тайвшруулах гэж үзсэн. З.Я  нь би 40 гарсан хүн, надад чам шиг 20 нас гарсан том залуу байна гэж хэлэхэд нь та ерөөсөө 40 настай юм шиг харагдахгүй байна, ямар гоё арьстай юм бэ, би танай гоо сайхны дэлгүүрээс маск захиалаад авдаг гэхэд битгий ав, хэн чамайг ав гэж хэлсэн юм бэ гэхэд нь хэлэх үггүй болоод шоконд ороод уучлаарай таныг ийм хүн гэж бодсонгүй, надад хэлэх үг алга гэж хэлсэн. Надад чам шиг 20 гарсан том залуу байна гэж хүүгээ их ярьж байсан. Түүнээс үүдэлтэй ийм маргаан болсон. Миний хажуу тал руу эхлээд цохисон, хүүе болиоч ээ гэхэд миний гарыг барьж авчихаад толгой руу балбасан. Цохиход нь нүд харанхуйлаад цус харвачихсан уу гэж бодсон. Хэсэг шоконд орсон. Нүд нээгдэх гэж удсан. Чих шуугисан. Доошоо нилээн сууж байхад чихэнд шуум орж ирээд сая юу болчихвоо гэхэд Б чамайг зодоод байхад яагаад ингээд суугаад байгаа юм явъя гаръя гэхэд нь намайг хэн зодсон юм бэ гэж гайхаад асуухад З.Я  толгой дээрээс чинь балбачихлаа гэж хэлсэн. Би сандал дээр удаан сууж байгаад босож ирээд бичлэг шүүх гэхэд зөөгч нар бичлэг өгөхгүй байсан. Эмэгтэй хүн нүдэн дээр чинь зодуулсан байхад яагаад бичлэг өгөхгүй гээд байгаа юм бэ гэхэд З.Я  цаанаас манай найз энийг хоббигоороо бариулсан, та нар амжихгүй шүү гэхээр нь маргааш нь бичлэг авч чадахгүй юм байна гэж бодоод айгаад зөөгч нарт та нар миний бичлэгийг өг, бичлэгээ аваад цагдаа дээр очиж өргөдлөө өгмөөр байна. Миний бичлэгийг өг гэж хэлсэн. Ярилцаж тохиролцсоны эцэст зөөгч нар миний бичлэгийг өгөх гээд шүүгээд зогсож байхад чи муу яасан их бичлэг авах гэдэг хүн бэ гээд араас ирээд үсдэж аваад чирээд дахин зодчихоод гараад явсан. Би бичлэгээ аваад гарч байхад цагдаагийн газраас манайх дуудлага ихтэй байлаа та хаана байна гэхэд нь би ч нөгөө газрынхаа үүдэнд байна. Нөгөө хүмүүс бүгд гараад явлаа. Энэ хүмүүс үүдээ хаачихлаа гэж хэлсэн. Таны байгаа газар бид нар яваад очъё. Цагдаагийн газар очиж мэдүүлэг авна гэхээр тухайн шөнө нь цагдаагийн газар очиж өргөдлөө өгсөн...” гэсэн мэдүүлэг /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/
3. Камерын бичлэгт үзлэг хийсэн: “...О.Я.Х ыг түүний зүүн гар талд сууж байсан З.Я  нь баруун гараараа толгой хэсэгт нь цохиж байгаа нь харагдаж байна. Үүний дараа ...З.Я  нь баруун гараараа Я.Х ын толгой хэсэгт 7 удаа цохиж буй нь харагдаж байна. ...З.Я  нь Я.Х ын дээрээс 4 удаа баруун гараараа толгой хэсэгт нь цохиж ...Я.Х ыг рестораны текний ард зогсож байхад нь З.Я  очиж Я.Х ын толгой хэсгээс өөр лүүгээ татаж чирч ..эрэгтэй зөөгч тэднийг салгаж З.Я ыг тэврэн хойшилж байгаа нь харагдаж байна...” гэсэн тэмдэглэл /хавтаст хэргийн 7-8 дахь тал/
4. Хохирогч Я.Х ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хороо, Гэрэлт хотхонд байрлах найз Дгийн Арар нэртэй салоны нээлтэд У, Золбоо, Энхжаргал нарын хамтаар очсон. Тэгээд тэнд үйл ажиллагаа арга хэмжээ болоод 23 цаг өнгөрч байх үед У луу З.Я  гэх найз нь ахин дахин залгаад байсан. У хүнтэй юм яриад суугаад байхаар нь би Угийн өмнөөс утсыг нь аваад яриад байж байсан юм. У өөрөө надад утсаа өгөөд чи ярьчих гээд гуйгаад байсан. Тэгээд байж байтал З.Я  өөрөө Уг дуудаад байхаар нь Уд хэлсэн чинь У бид нарыг хамт З.Я  гэх найз руу нь ороод гаръя гээд Ххх  нэртэй ресторан луу дагуулж орсон. ...У намайг дөнгөж танилцуулаад байж байсан чинь З.Я  гэнэт хөөе миний дүү чи хэл амтай юм бол өөрөө өөрийгөө танилцуул гэж уцаартайгаар хэлсэн. Тэгээд уур амьсгал нэг л би байгааг мэдээд Энхжаргал намайг явъя гээд байсан ба би Бг авч явахгүй бол болохгүй гээд жаахан байж байгаад явъя гэж бодоод сууж байсан чинь нөгөө З.Я  гэх хүн нь хажууд ирээд суучихсан байсан. Тэгээд У З.Я  хоёр юм яриад байж байсан. ...тэгээд би аргадаад байж байсан чинь гэнэт толгой руу З.Я  гараараа 2 удаа ёврохоор нь би хүүе ээ болиоч ээ гэж хэлээд гарыг нь өөрөөсөө холдуулсан чинь З.Я  шууд босож ирснээ миний толгой руу гараараа балбаад эхэлсэн. Тэгээд би толгойгоо дарж суугаад чих шуугиад нүд харанхуйлаад хэсэг манараад байж байсан чинь хажууд байсан хүмүүс З.Я ыг надаас салгаад холдуулаад байсан. ...тухайн газраас зовж байж камераа шүүх гэж үзээд цагдаа дуудсан чинь З.Я  намайг чи яасан их цагдаа дуудаж камер шүүдэг юм гээд камер шүүж байхад ирээд намайг үсдээд ахиад цохиод байсан. ...шүүх эмнэлэгт үзүүлсэн зардал 8000 төгрөг, Гранд мед эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлсэн зардал 2.560.565 төгрөг, нисгэгчийн сургалтад явж чадаагүй 22 цагийн зардал болох 10.720 ам доллар буюу монгол төгрөгөөр 30.498.400 төгрөг, мөн өмгөөлөгчийн хөлс 500.000 төгрөг, тархи хөдөлсний улмаас толгойгоо бариулсан төлбөр 50.000 төгрөг, эмнэлэг цагдаа, бариач нотариат гэх газруудаар явсан бензиний мөнгө 300.000 төгрөг, томографид үзүүлсэн 130.000 төгрөг. Ингээд нийт 34.046.965 төгрөгийн бодит хохирлыг нэхэмжилж байна...” гэсэн мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 21-26 дахь тал/
5. Гэрч Л.Бгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр би найз З.Хгийн хамтаар Даваасүрэн гэх найзынхаа зохион байгуулж буй арга хэмжээнд уригдаад Ле Биютик нэртэй гоо сайхны салон дээр очсон. ...би нэг харсан чинь З.Х З.Я  хоёр цуг зэрэгцээд суучихсан байсан ба би өөр ширээн дээр сууж байсан учраас сайн хараагүй, удалгүй З.Я  ахиад Баннитай муудалцаад байх шиг байсан. Тэгээд бид хэд явах гээд байж байсан чинь З.Я  З.Х хоёр юм яриад тусдаа суугаад байсан. Тэгэхээр нь бид хэд өлсөөд гоймон идээд хүлээгээд байж байтал З.Я  гэнэт З.Хг толгой руу нь цохиод авсан. Тэгэхээр нь би очоод З.Хг очиж татаж авах үед З.Я  угсруулаад хэд хэд цохиод авсан. ...З.Я  ахиад З.Х руу дайраад эхэлсэн ба би тэр үед нь такси дуудах гээд гарч байсан. ...” гэсэн мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 34-35 дугаар тал/
6. Гэрч О.Энхжаргалын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “...2021 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр би найз Я.Х , У, Золбоо нартай нэг арга хэмжээ тараад Угийн найз болох З.Я  руу Ххх  гээд ресторанд очсон. ...З.Я  нь Я.Х ыг үгээр идээд хэл амаар ёжлоод байсан. Тэгээд яг явах гээд байж байсан чинь Я.Х  З.Я  хоёр хамт суугаад юм яриад л байгаад байсан. Тэгээд уг нь хоорондоо юм ярьж байх шиг байснаа З.Я  гэнэт Я.Х ыг цохиод авсан. Тэгээд би очоод салгах гээд байж байтал З.Я  намайг андуурч цохиод би Я.Х ын дээрээс унасан чинь З.Я  угсруулаад нилээн хэдэн удаа Я.Х ын толгой руу цохиод байсан. тэгээд зөөгч нар ирээд салгасан. Тэгээд нөгөө З.Я ыг гарчихсан болов уу гэж бодсон чинь буцаад хаанаас ч юм гар ч ирээд аймар муухай муухай үгээр З.Хг доромжлоод орилоод байсан. Тэгээд З.Х хяналтын камерыг шүүх гээд текний ард сууж байсан чинь нөгөө З.Я  ахиж хүрч ирээд яасан их цагдаа дууддаг юм, яасан их камер шүүдэг юм гэж хэлээд З.Хгийн толгой түрүүг нь цохиод үсдээд чирээд байсан. Тэгээд зөөгч нар ахиад салгасан. ...” гэсэн мэдүүлэг /хавтаст хэргийн 37-38 дугаар тал/
7. Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ №11036 дугаартай:

“-Я.Х ын биед зүүн хөмсөгний дээд хэсэг, зүүн шанаанд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн зулай, чамархайн хуйхны зөөлөн эдийн няцрал, тархи доргилт тогтоогдлоо.

-Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн олон удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

-Дээрх гэмтлүүд нь хэрэг болсон гэх хугацаанд үүсэх боломжтой шинэ гэмтлүүд байна.

-Дээрх гэмтлүүд нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна

-Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулахгүй” гэсэн дүгнэлт /хавтаст хэргийн 41-42 дугаар тал/ зэрэг нотлох баримтуудаар хөдөлбөргүй нотлогдон тогтоогдож байна.  

Шүүгдэгч нь урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй болох нь Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 69/-аар тогтоогдож байх тул түүнийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзнэ.    

Шүүгдэгчийг сэжигтэн, яллагдагчаар, хохирогч, гэрч нарыг байцаахдаа  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 22.1, 25.1 дүгээр зүйлд заасан хуулийн шаардлага хангасан, нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдал хангалттай хийгдсэн, хүний биед хийгдсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ /№11036/-ний дүгнэлтийг хэрэгт хувийн сонирхолгүй, зохих мэдлэг, дадлага, туршлагатай, гаргасан дүгнэлтийнхээ хариуцлагыг хүлээх чадвар бүхий шинжээч гаргасан байх тул хууль ёсны үнэн зөв баримтууд гэж үнэлэв.

Прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь шүүгдэгчийн үйлдэлд тохирсон байна.  

Учир нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг бөгөөд гэмт этгээд нь хохирогчийн бие махбодь буюу эрүүл мэндэд Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журамд заасан хөнгөн гэмтлийг санаатай учруулсан байх гэмт хэргийн субьектив болон объектив шинжийг хангахыг шаарддаг.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсч үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн бол санаатай гэмт хэрэгт тооцно” гэжээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсч үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн бол санаатай гэмт хэрэгт тооцно” гэжээ.

Хэргийн үйл баримтаас дүгнэвэл шүүгдэгч З.Я  нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ 2021 оны 11 дүгээр сарын 06-ны шөнө 01 цагийн орчим Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Ххх ” нэртэй ресторанд тодорхой шалтгаангүйгээр Я.Х д гэмтэл учруулахыг хүсэж түүний толгой тус газар нь олон удаагийн цохих идэвхитэй үйлдэл хийсэн бөгөөд уг үйлдлийн улмаас хохирогчид зүүн хөмсөгний дээд хэсэг, зүүн шанаанд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал, зүүн зулай чамархайн хуйхны зөөлөн эдийн няцрал, тархи доргилт бүхий шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журамд заасан хөнгөн зэргийн гэмтэл учирчээ.

Өөрөөр хэлбэл үйлдэл, хор уршиг хооронд шалтгаант холбоотой буюу шүүгдэгчийн цохьсон үйлдлийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсанг дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн гэж үзэх бүрэн үндэслэлтэй.    

Иймд шүүгдэгч З.Я ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж шүүхээс дүгнэв. 

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудад тулгуурлан хэргийн газар болсон гэх үйл баримтад дүгнэлт хийхэд гэмт хэрэг гарсан байдал, гэмт хэрэг гарах болсон шалтгаан, хэн үйлдсэн, гэмт хэргийн сэдэлт, гэм буруугийн хэлбэр зэргийг хангалттай тогтоож ирүүлсэн гэж үзэж хэргийг шийдвэрлэлээ.

Энэ гэмт хэргийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан бөгөөд хохирогч нь “Гранд мед” эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлсэн нийт 2.560.565 төгрөгийн 3 ширхэг баримт /хавтаст хэргийн 74-76 дахь тал/-ыг хавтаст хэрэгт гаргаж өгсөн байх ба шүүгдэгч З.Я  нь уг хохирлыг төлж барагдуулсан болох нь хэрэгт авагдсан дансны хуулга /хавтаст хэргийн 82-83 дахь тал/-аар тогтоогдож байна.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Я.Х  нь эрүүл мэндэд учирсан хохирлын улмаас 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд нислэгийн сургалтад сууж чадаагүй бөгөөд уг сургалтын 1 цагийн хөлс 1000 доллар буюу 5 удаагийн нислэг /10 цаг/ 10.000 доллар, 12 цагийн гарын сургалт 1 цагийн 60 доллар, нийт 10.120 ам долларын буюу 30.498.400 төгрөгийн сургалтад хамрагдаж чадаагүй бөгөөд уг төлбөрөө нэхэмжилж байна. Харин сэтгэл санааны хохирол болох 100.000.000 төгрөг, өмгөөлөгчийн хөлс 500.000 төгрөг, бензиний төлбөр 300.000 төгрөг, бариачид 5 удаа бариулсан 50.000 төгрөг, компьютер оношилгоонд хамрагдсан 130.000 төгрөг зэргийг Иргэний журмаар нэхэмжилнэ...” гэжээ

Харин шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Нинжбат шүүхэд “...Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт шүүх гэмт хэргийн хохирол, хор уршгийг тодорхойлж, бодит хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хор уршгийг арилгахад гарах зардлын мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх хэмжээг тогтооно гэж заасан. Бодит хохирлыг нөхөн төлсөн. Хохирол хор уршгийг тодорхойлох гэхээр асуудал байгаад байна. Я.Х аас сургалтын зардал нэг ч төгрөг гаргаагүй байна. Магадгүй төлсөн компани нэхэмжлэл гаргах ёстой юм уу, тэрийг иргэний нэхэмжлэгчээр тодорхойлох ёстой юм уу гэх мэтчилэн хууль зүйн асуудал байна. ...иргэний шүүхээс төлөх шийдвэр гарвал төлнө гэж байгаа ...” гэв.

Хавтаст хэрэгт “Монголын нисэхийн академи” ХХК-с ирүүлсэн “...Сургагч-нисгэгч Я.Х  нь нисдэг тэрэгний хувийн нисгэгчийн сургалтын нийт төлбөрийг урьдчилан бүрэн төлсөн. 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-наас 2021 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрүүдэд сургалтын гэрээнд заагдсан хуваарь, төлөвлөгөөний дагуу 5 удаагийн нислэг /10 цаг/ болон 12 цагийн газрын сургалтад хамрагдах хуваарьтай байсан боловч хувийн шалтгааны улмаас дээрх өдрүүдийн сургалтад хамрагдаагүй. Нисдэг тэрэгний нислэгийн сургалт, дадлага болон газрын сургалтуудыг гадаад багш-нисгэгч зааварчилдаг бөгөөд хуваарийн дагуу хичээлд оролцоогүй тохиолдолд тухайн өдрүүдийн төлбөрийг дотоод журмын дагуу нөхөн олгох боломжгүй байдаг болно. ...нислэгийн 1 цагийн үнэлгээ 1.000 ам доллар, газрын сургалтын багш нисгэгчийн 1 цагийн үнэлгээ 60 ам доллар тус тус байдаг болно...” гэсэн тодорхойлолт /хавтаст хэргийн 77 дахь тал/ авагдсан байх бөгөөд шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Я.Х аас “Ви Эс Ойл” ХХК-ийн “...Я.Х  нь тус компанид менежерийн албан тушаалд ажилладаг нь үнэн болно. “Монголын нисэхийн академи” ХХК-иас зохион байгуулдаг нисэхийн сургалтад тус компаниас хоёр хүн суусан бөгөөд нийт төлбөр нь 427.476.000 төгрөгийг “Ви Эс Ойл” ХХК төлсөн болно. Тус сургалтанд суусан хоёр ажилтны нэг нь Я.Х  болно” гэсэн тодорхойлолт, төлбөр төлсөн баримтын хамт нийт 3 хуудас баримт, 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс 2021 оны 8 дугаар сарын 13-ны өдрийг хүртэл Грандмед эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлсэн талаарх эмнэлгийн тодорхойлолт 1 хуудас зэргийг гаргаж өгчээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлд “энэ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хэргийн хохиролд, ...гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хэргийн хор уршигт тус тус тооцохоор хуульчилсан.

Хавтаст хэрэгт авагдсан болон хохирогчийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн баримтуудад дүгнэлт хийвэл хохирогч Я.Х  нь 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-наас 2021 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрүүдэд сургалтын гэрээнд заагдсан хуваарь, төлөвлөгөөний дагуу 5 удаагийн нислэг /10 цаг/ болон 12 цагийн газрын сургалтад хамрагдах ёстой байсан болох нь тодорхойлолтоос харагдаж байна. Гэтэл шүүгдэгч З.Я д 2021 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдөр зодуулан эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учирсан бөгөөд 2021 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс 2021 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийг хүртэл эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлсэн болох нь эмнэлгийн тодорхойлолтоор тогтоогдлоо.

Өөрөөр хэлбэл шүүдэгчийн хохирогчийг цохьсон үйлдлийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд гэмтэл учирсан бөгөөд уг гэмтлийн улмаас хохирогч эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж төлөвлөгөөт сургалтдаа хамрагдаж чадаагүй хор уршиг учирсан байна.

Тодруулбал, тухайн сургалтын гэрээнд заагдсан хуваарь, төлөвлөгөөнд заагдсан багц цагийн сургалтад сууж чадаагүй тохиолдолд хохирогч Я.Х  өөрөө тус багц цагийн төлбөрийг төлөхөөр тодорхойлолтод тусгасан бөгөөд 22 цагийн төлөвлөгөөт сургалтад шүүгдэгчийн гэм буруутай үйлдлийн улмаас хамрагдаагүйн улмаас 22 багц цагийн сургалтын төлбөр болох 30.498.400 төгрөгийг хохирогч өөрөөсөө төлөх бодит үр дагавар үүссэн гэж шүүх үзлээ.

Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.5 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт “...Шүүх гэмт хэргийн хохирол, хор уршгийг тодорхойлж, бодит хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хор уршгийг арилгахад гарах зардлын мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх хэмжээг тогтооно” гэж заасны дагуу хохирогч нислэгийн багц цагийн сургалтад хамрагдаж чадаагүй хор уршгийг арилгахад гарах зардлыг “Монголын Нисэхийн академи” ХХК-с ирүүлсэн тодорхойлолтоор дүгнэж 22 цагийн сургалтын төлбөр болох 30.498.400 төгрөгийг Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.Я аас гаргуулж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

Харин хохирогч нь сэтгэл санааны хохирол болон гэм хортой холбоотой зардлын баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу жич нэхэмжлэх эрхтэйг тайлбарлав.

Шүүхээс ял оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзнэ” гэж заасныг баримтлан шүүгдэгч анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа сайн дураараа хүлээн зөвшөөрсөн, прокурорын сонсгосон эрүүгийн хариуцлага буюу 550 /таван зуун тавин мянга/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 550.000 /таван зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ялыг хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон, хохирогчид эмчилгээний зардал болох 2.560.565 төгрөгийг төлж барагдуулсан, түүний хувийн байдал /...38 настай, дээд боловсролтой, Солонгос хэлний багш мэргэжилтэй, ам бүл 5, нөхөр, 3 хүүхдийн хамт амьдардаг.../, хувийн бизнес эрхэлдэг буюу тогтмол орлоготой зэргийг харгалзан З.Я ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 550 /таван зуун тавь/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 550.000 /таван зуун тавин мянга/ төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, уг ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар 4 /дөрөв/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоолоо.

Шүүгдэгч З.Я д холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн сиди 1 ширхэгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргаж шийдвэрлэв.

Мөн шүүгдэгч З.Я ын үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 1, 4, 5, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

            1. Шүүгдэгч З.Я ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар З.Я ыг 500 /таван зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

            3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар З.Я д оногдуулсан 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөгийн торгох ялыг 3 /гурав/ сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.  

            4. Шүүгдэгч З.Я д холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, гаргуулбал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүйг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн сиди 1 ширхэгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргасугай.

            5. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 1, 505 дугаар зүйлийн 505.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар шүүгдэгч З.Я аас нийт 2.568.565 төгрөгийг нөхөн төлснийг дурдаж, 30.498.400 /гучин сая дөрвөн зуун ерөн найман мянга дөрвөн зуу/ төгрөгийг гаргуулж, хохирогч Я.Х д олгосугай.

            6. Хохирогч нь сэтгэл санааны хохирол болон гэм хортой холбоотой зардлын баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу жич нэхэмжлэх эрхтэйг тайлбарласугай.

            7. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол хорих ялаар сольж эдлүүлдэг болохыг З.Я д сануулсугай.       

            8. Шийтгэх тогтоол нь уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

            9. Шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл өөрөө гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор мөн хугацаанд эсэргүүцэл бичих эрхтэйг танилцуулсугай.

            10. Эрх бүхий этгээд давж заалдах журмаар гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэлх хугацаанд З.Я д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.  

   

 

 

 

    ДАРГАЛАГЧ

                            ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                               Б.БАТБОЛОР