Г.Б, Б.М нарын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Наранцэцэг даргалж, шүүгч Н.Батзориг, Т.Туяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийж,

 

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 181/ШШ2017/01943 дугаар шийдвэртэй, Г.Б, Б.М нарын нэхэмжлэлтэй, хариуцагч “Ө” ХХК, А.М, Т.Г нарт холбогдох,

Орон сууц худалдах, худалдан авах болон орон сууц хөлслөх гэрээг Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцож, хэлцлээр шилжүүлсэн эд зүйлээ харилцан буцааж өгөх, боломжгүй бол мөн хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 56.6 дахь хэсэгт зааснаар буруутай этгээдээс 716 596 569 төгрөгийг гаргуулах,

Г.Бы хууль бус эзэмшлээс орон сууц чөлөөлүүлэх, орон сууцны хөлс гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага бүхий иргэний хэргийг нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгч Т.Туяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгч Г.Б,

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Б,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч П.У, С.Б,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Н, Р.Д,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Эрдэнэбулган нар оролцов.

 

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

2015 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдөр өөрийн худалдаж авсан байр, илүү төлсөн төлбөр, метр квадратын зөрүүгээ авъя гэсэн шаардлагыг гаргаж байсан. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ, орон сууц хөлслөх гэрээ нь анхнаасаа хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгож, хэлцэл хийсэн талууд уг хэлцлээр шилжүүлсэн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх боломжгүй бол үнийг төлөх, хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээдээр иргэн Г.Бд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг өөрчлөн нэмэгдүүлж байна.

2010 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр “Ө” ХХК-ийн бариулсан Дипломат апартмент 17 дугаар байр 408 тоот 99,4 м.кв 3 өрөө орон сууцыг компанийн борлуулагч С.Өлзийдэлгэр гэх эмэгтэйтэй ренж ровер маркийн машин, 10 000 ам.доллар нэмж төлөөд худалдан авахаар тохиролцсон. Тус компани саналыг хүлээн зөвшөөрч сар бүр 2000 ам.доллараар 3 сарын хугацаатай орон сууц түрээслэх гэрээ байгуулсан. Г.Б машины гаалийн болон бусад татварыг төлөөд Өлзийдэлгэрт хүлээлгэн өгөх гэтэл өмнөх тохиролцооноос буцсан. Түрээсийн төлбөрт 8 000 ам.долларыг төлсөн. Мөн байр худалдаж авах урьдчилгаа төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2 000 ам.доллар төлсөн.

Дээрх нөхцөл байдлын улмаас 408 тоот орон сууцыг 1 м.кв-ыг 1800 ам доллараар тооцон нийт 179 400 ам.доллар, тухайн байрны зоорийн давхарт байрлах 1 ширхэг авто зогсоолыг 15 000 ам.доллараар тооцон худалдан авахаар А.Мтай гэрээ байгуулсан. Үндсэн гэрээг “Ө” ХХК-ийн тамга тэмдэг даруулаад өгнө гээд зөвхөн хавсралтыг өгсөн. Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээнд зааснаар төлбөрийг хугацаанд нь төлөөгүй, мөнгө орсон үедээ төлж байсан. Энэ үед гэрээг цуцалсан болон дуусгавар болох мэдэгдлийг хариуцагч компани гаргаагүй бөгөөд төлбөрийг авч баримтыг өгч байсан. Орон сууц нь гэрээ байгуулах үед н.Оюун-Эрдэнийн өмч байсан бөгөөд гэрээ байгуулсны дараа Т.Гд бэлэглэснийг мэдээгүй. Хариуцагч нар нь Г.Быг хуурамчаар баримт үйлдсэн гэх гомдлыг Сүхбаатар дүүргийн прокуророос шалган үзээд санхүүгийн баримтууд нь үнэн болохыг нотлосон.

Нэхэмжлэгчийн хувьд “Ө” ХХК-тай худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу болзол тавьж хийсэн гэрээ юм. Анх тохиролцсоны дагуу өмнөх машин үл хөдлөх хөрөнгө шилжүүлэх арилжааны гэрээ цуцлагдсан тул орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулах хүртлээ түр хугацаагаар түрээслэн сууж байх нөхцөлтэй байгуулагдсан орон сууц хөлслөх гэрээ. Хэрэв хариуцагч талаас орон сууц худалдаагүй гэж үзэж байгаа бол нэхэмжлэгч Г.Бд орон сууц худалдана гэж хууран мэхэлж орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулсан болж байна.

Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус түүнчлэн хариуцагч нар орон сууц худалдах худалдан авах гэрээг байгуулаагүй гэж үзэж байгаа бол орон сууц хөлслөх гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д заасан нөхцөл үүсээд байгаа бөгөөд мөн 56 дугаар зүйлийн 56.5-д заасны дагуу өгсөн авсан бүх зүйлээ буцаах түүнчлэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээдүүд нь Г.Бд учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх үүрэгтэй. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.6-д заасны дагуу байрны төлбөр шилжүүлсэн мөнгө, орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу шилжүүлсэн мөнгө, байрны төлбөр төлөхийн тулд банкнаас зээлсэн мөнгөний хүү төлбөр зэргийг хариуцагч компаниас гаргуулан нэхэмжлэгчид олгох асуудал яригдана.

“Ө” ХХК-ийг төлөөлж гарын үсэг зурсан н.Оюунцэцэг нь төлөөлж гарын үсэг зурах эрхий бүхий этгээд биш байсан. Эрх бүхий этгээдээс олгосон итгэмжлэл байхгүй гэдгээ гэрчийн мэдүүлгээр хүлээн зөвшөөрсөн. Гэрээ байгуулах үед компанийн эрх бүхий албан тушаалтнууд хэн байсан бэ гэдгийг нотлох баримтуудыг гаргуулах хүсэлтийг нэхэмжлэгч талаас гаргаж, шүүх хүлээн авч хүсэлтийг хангасан боловч хариуцагч уг нотлох баримтуудыг гаргаж өгөөгүй.

Г.Бтай байгуулсан орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ, орон сууц хөлслөх гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д заасны дагуу хууль зөрчсөн, хуулиар тогтоосон хэлбэрийг зөрчсөн, хуульд заасан тохиолдолд зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байх тул Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 56.6-д заасны дагуу нэхэмжлэгчид учирсан хохирлыг буруутай этгээдүүдээс нөхөн төлүүлж өгнө үү.

Мөн хариуцагч нар нь үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэж үзэж байна. Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлд “бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхээр хэн нэгэн этгээдэд хөрөнгө шилжүүлсэн этгээд уг зүйлийг олж авсан этгээдээс дээрх хөрөнгийг дараах тохиолдолд буцаан шаардах эрхтэй” гээд 492.1.1-д хөрөнгө олж авсан этгээд болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдийн хооронд үүрэг үүсээгүй гэж заасны дагуу хариуцагч нараас орон сууц худалдан авахад бэлнээр төлж байсан 274 000 ам долларыг гаргуулана. Үүнд  

Нэхэмжлэгч Г.Баас байр худалдан авах барьцаа төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2 000 ам.доллар, 2011 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс 2014 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдрийн хооронд нийт төлсөн дүн нь 274 000 ам.доллар, 3 000 000 төгрөг төлсөн байна. Орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу гэж бэлнээр төлж байсан байсан баримтаар нотлогдож буй 12 100 ам.доллар, 6 776 000 төгрөгийг нийт 716 596 569 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаяр шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа:

“Ө” ХХК, А.М, Т.Г нар нь Г.Бтай орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулаагүй. Байгуулаагүй гэрээг хүчин төгөлдөрт бусд тооцуулах нь энэ маргаанд хамааралгүй. Талуудын хооронд орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулагдаж, нэхэмжлэгч 2010 оны 12 сарын 17-ны өдрөөс хойш тухайн орон сууцанд амьдарч ирсэн. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1-д хууль зөрчсөн буюу нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшилсан хэлцэл гэж заасныг зөрчиж хэлцэл байгуулаагүй. Г.Бд уг орон сууцыг худалдан авах хүсэл зориг байсан байж болох юм. 2010 оны 12 дугаар сард 3 сарын хугацаатай орон сууцанд ороод 2011 оны 12 сард орон сууц хөлслөх гэрээний хугацаа дууссан. Тухайн үед нэхэмжлэгч нь худалдан авах мөнгөний боломжгүй болчихлоо гээд худалдан авахгүйг мэдэгдээгүй, байраа суллан хүлээлгэж өгөлгүй үргэлжлүүлэн амьдарч ирсэн. Үүнээс харахад Г.Б нь эд хөрөнгө хөлслөх гэрээгээ цуцлах ямар нэгэн хүсэл зориг байгаагүй, бөгөөд ямар нэгэн байдлаар хуурагдаагүй мэхлэгдээгүй гэдэг нь харагдаж байна. Мөн энэ байрыг н.Оюун-Эрдэнээс итгэмжлэл авч гэрээ байгуулах ёстой байсан гэж байна. Иргэний хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.1-д Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээд бусдын нэрийн өмнөөс гуравдагч этгээдтэй дур мэдэн хэлцэл хийсэн бол уг хэлцэл хүчин төгөлдөр байх эсэх нь төлөөлүүлсэн этгээдийн зөвшөөрлөөс шалтгаална гэж заасан.

н.Оюун-Эрдэнийн хувьд уг байр анхнаасаа “Ө” ХХК-ийн байр байсан, миний нэр дээр түр байсан учир тус компани өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгөө захиран зарцуулах эрхтэй гэж тайлбарласан. Орон сууц хөлслөх гэрээний хүчин төгөлдөр байдалд маргаагүй. Иргэний хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.4 хэлцэл хийгч гуравдагч этгээд хэлцэл хийх үедээ төлөөлөгчийн бүрэн эрхгүй болохыг мэдэж байснаас бусад тохиолдолд төлөөлүүлсэн этгээдээс уг хэлцлийг дэмжсэн зөвшөөрлийг олгохоос өмнө хэлцлээсээ татгалзах эрхтэй гэжээ. Хэрэв нэхэмжлэгч Г.Б нь хөлслөх эрхгүй этгээд гэрээ байгуулсан нь хууль бус гэж үзэж байгаа бол гэрээнээс татгалзах эрх байгаа.

Орон сууц хөлслөх гэрээ нь бие даасан хэлцэл биш, орон сууц худалдах худалдан авах гэрээтэй хамт явж байгаа гэж нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч ярьж байна. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ гэж байхгүй. Нэхэмжилж байгаа үнийн дүн үндэслэлгүй. Нэхэмжлэгч Г.Б уг орон сууцанд 7 жил амьдрах хугацаандаа түрээсийн төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 100 ам.доллар, 2010 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр 8000 ам.доллар, 2012 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 100 ам.доллар 2010 оны 4 дүгээр сарын 7-ны өдөр 2000 ам.доллар, 2013 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 5000 ам.доллар, 2012 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2000 ам.доллар тус тус төлсөн. Энэ нь нийт 15,200 ам.доллар болж байгаа. Мөн төгрөгөөр 2011 оны 5 дугаар сарын 27-ны 2 000 000 төгрөг, 2011 оны 9 дүгээр сарын 16-ны өдөр 4 000 000 төгрөг, 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр 150 000 төгрөг, 2012 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр 150 000 төгрөг нийт 6 300 000 төгрөгийг төлсөн. Өөр төлбөр төлөөгүй.

Нэхэмжлэгч Г.Б 80 000 ам.доллар төлсөн байгаа тэр мөнгөө түрээсийн төлбөрт тооцуулна. Түрээсийн төлбөрөө дууссаны дараа байр худалдах худалдан авах гэрээгээ хийнэ гэсэн учир энэ мөнгийг түрээсийн төлбөрт тооцуулсан байсан, гэвч түрээсийн төлбөр, байрны төлбөрийг тусад нь авч үзэх ёстой аудитын дүгнэлт гарсан, бид түрээсийн төлбөрийг тусад нь авч үзэж байгаа. Байрны төлбөрт нэхэмжлэгч Г.Б нь 2012 оны 9 дүгээр сарын 24-ны өдөр 80 000 ам.доллар, 2013 оны 4 дүгээр сарын 17-ны өдөр 40,000 ам.доллар, 2015 оны 5 дугаар сарын 1-ний өдөр 15 000 ам.доллар, 2013 оны 5 дугаар сарын 6-ны өдөр 10 000 ам.доллар эдгээр төлбөрүүдийг байрны төлбөрт төлсөн. Төгрөгөөр 2011 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдөр 3 000 000 төгрөг төлснийг түрээсийн төлбөр гэж ойлгож байгаа.

Нэхэмжлэгч Г.Б 4 баримтыг орон сууц хариуцсан менежерээр давхар бичүүлсэн. Эдгээрт 2012 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 00002 дугаартай 80 000 ам.долларын, 2012 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн 00001 дугаартай 40 000, 2012 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн 00003 дугаартай 5 000 ам.долларын, 2014 оны 4 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 00004 дугаартай 2 000 ам.долларын баримт зэргийг нэхэмжлэгч Г.Б Х.Алмаагаар дахин бичүүлж авсан. Х.Алмаа гэрчийн мэдүүлэг өгөхдөө эдгээр баримтууд 2 байвал нэг нь зөв, нөгөө нь худлаа гэж хэлсэн. 80 000 ам.доллар, 5 000 ам.доллар, 2000 ам. долларын баримтууд 2 ширхэг үйлдэгдсэн. 2014 онд төлбөр төлөх ямар ч боломж байхгүй, шүүхэд маргаан үүссэн байсан.

Нэхэмжлэгч Г.Б нь түрээсийн төлбөрт 132 000 ам.доллар, төгрөгөөр төлсөн төлбөр нь 3 000 000 төгрөг байгаа. Эдгээр төлбөр нь нэхэмжлэгч Г.Бы өнөөдрийг хүртэл амьдарсан түрээсийн төлбөрт төлөгдсөн. Бид түрээсийн төлбөрийг нэхэмжилж байгаа. Орон сууц хөлслөх гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус хэлцэл биш юм. Өгсөн авснаа буцаая ч гэсэн нэхэмжлэгч Г.Б орон сууцанд 7 жил амьдарсан хугацааныхаа түрээсийн төлбөрийг “Ө” ХХК-д төлөх ёстой. Нэхэмжлэгч Г.Быг “Ө” ХХК нь хохироогоогүй ба амьдарсан хугацааны төлбөрөө төлөх ёстой бөгөөд тус компани Г.Бд гэм хорын хохирол учруулаагүй тул хохирол нэхэмжилж байгаа нь үндэслэлгүй.

Талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний 1.2-д хөлслүүлэгч гээд нэхэмжлэгч Г.Быг бичсэн байгаа нь техникийн алдаа гарсан байна. Иргэний хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.1-д заасан үндэслэлээр худалдан авах давуу эрхтэй, хүчин төгөлдөр гэж үзэж байгаа бол “Ө” ХХК-ийн тавьсан нөхцөлөөр байр худалдан авах ёстой байсан ч энэ эрхээ хэрэгжүүлээгүй. Энэ гэрээг хүчин төгөлдөр гэж үзэх үндэслэлгүй. Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч Т.Ггийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа:

Т.Г нь тухайн орон сууцыг 2011 онд зохих журмын дагуу шилжүүлэн авсан. Үүнээс хойш АНУ-д суралцаж гадаадад байсан болохоор өөрийн өмчлөлийн орон сууцыг хөлслөх эрхийг “Ө” ХХК-д үлдээж явсан. “Ө” ХХК Т.Ггийн өмнөөс түрээсэлж, түрээсийн мөнгийг авч байсан. Үүнд ямар нэгэн маргаан байхгүй. Т.Г нь нэхэмжлэгч Г.Бтай орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулаагүй гэжээ.

 

Хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаяр шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэл, тайлбартаа:

“Ө” ХХК нь иргэн Г.Бтай 2012 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулж, Г.Б өнөөдрийг хүртэл тухайн орон сууцанд амьдарч байгаа. Уг гэрээг 2015 оны 2 дугаар сарын 28-ны өдрөөр дуусгавар болгох тухай мэдэгдлийг 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдөр шуудангаар хүргүүлсэн бөгөөд Г.Бы эхнэр Баяржаргал хүлээн авсан боловч орон сууцыг чөлөөлөөгүй. 2010 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрөөс 2017 оны 5 дугаар сарын 17-ны өдөр буюу анх орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулснаас хойш 77 сарын хугацаа өнгөрсөн тул гэрээний дагуу сарын 2000 ам.доллараар тооцоход нийт 154 000 ам.долларын түрээс төлөхөөс нийт 19 791 ам.доллар, гаражын түрээст 77 сарын 7 700 ам.доллар төлөхөөс 415 ам.доллар тус тус төлсөн. Одоо гаражийн түрээсийн төлбөрт 7 284 төлөх ёстой. Иймд Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1.1, 106 дугаар зүйлийн 106.3-т зааснаар тус орон сууцыг Г.Бы эзэмшлээс чөлөөлүүлж, орон сууц болон гараашийн түрээсийн төлбөрт нийт 141 492 ам.долларыг нэхэмжлэгч Г.Баас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Нэхэмжлэгч сөрөг нэхэмжлэлд гаргасан хариу тайлбартаа:

“Ө” ХХК нь Г.Бтай орон сууц хөлслөх гэрээг хууль зөрчин хууран мэхлэх замаар байгуулсан. Бусдын өмч хөрөнгийг өөрийн мэт ойлгуулж, түрээсийн гэрээ дуусмагц тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдах нөхцөлтэй шилжүүлсэн. Гэрээг “Ө” ХХК-иас итгэмжлэл олгогдоогүй н.Оюунцэцэг гэж хүн байгуулсан нь Иргэний хуулийн 64 дүгээр зүйлийн 64.2.2-т заасныг ноцтой зөрчсөн. Иргэний хуулийн 219 дүгээр зүйлийн 219.5-т Хууль ёсны төлөөлөгч буюу бусад этгээдээр үүргээ гүйцэтгүүлсэн үүрэг гүйцэтгэгч тэдгээрийн үйлдлийн улмаас үүрэг гүйцэтгүүлэгчид учирсан хохирлыг бүрэн хэмжээгээр хариуцна гэж заасан.

Түүнчлэн Иргэний хуулийн 498 дугаар зүйлд гэм хорын хохирлыг хэрхэн арилгахыг заасан. Өөрөөр хэлбэл, тухайн компанид ажиллаж байгаа этгээд нь бусдад гэм хор учруулсан бол компани гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй. Гэм хор учруулсан гэж байгаа бол хууль бусаар гэрээ байгуулсан “Ө” ХХК болон А.М нараас гэм хорын хохирлыг шаардах нь хууль зүйн үндэслэлтэй. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж байгаа нь ямар ч хууль зүйн үндэслэлгүй гэжээ.

 

Шүүх: Иргэний хуулийн 302 дугаар зүйлийн 302.1, 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасныг баримтлан хариуцагч “Ө” ХХК-иас 41 231 776,6 төгрөг, Т.Ггаас 41 231 776,6 төгрөг, А.Мгаас 41 231 776,6 төгрөг тус тус гаргуулан бүгд 123 695 330 төгрөгийг нэхэмжлэгч Г.Бд олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх Б.Мын нэхэмжлэл, үнийн дүнгээс үлдэх 592 901 239 төгрөгийг тус тус хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 295 дугаар зүйлийн 295.1, 302 дугаар зүйлийн 302.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Г.Быг Сүхбаатар дүүрэг 1 дүгээр хороо 13 дугаар хороолол ХД-17 байр 408 тоот 3 өрөө орон сууцнаас албадан нүүлгэж, орон сууцыг чөлөөлөн Т.Гд олгож, сөрөг шаардлагаас үлдэх 341 598 268 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 58 дугаар зүйлийн 58.4, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 2 087 391 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээн, хариуцагчаас 776 427 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид, нэхэмжлэгчээс хойшлуулсан хураамжид төлөх 3 740 933 төгрөгөөс өмнөх хураамжийг оруулан тооцож 1 653 542 төгрөг нэмж гаргуулан улсын төсөвт оруулж, сөрөг нэхэмжлэлд төлсөн 1 865 941,34 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

 

Нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар давж заалдах журмаар гаргасан гомдолдоо:

Дипломат ажилчдын орон сууц хөлслөх болон Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.8-д заасан хуулиар тогтоосон хэлбэрийг зөрчсөн, хуульд заасан тохиолдолд зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж үзэж байна. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулан өөрийн эзэмшилдээ шилжүүлэн авсан миний байр н.Оюун-Эрдэнийн өмчлөлд 2010 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрөөс хойш байж, улмаар худалдах, худалдан авах хэлцэл хийгдсэний дараа шинэ өмчлөгч буюу Т.Гд шилжсэн болохыг мэдсэн.

Иргэний хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1 дэх хэсэгт зааснаар аливаа нэг этгээд хэлцлийг хийхдээ төлөөлөгчөөрөө дамжуулан хийхийг хуулиар хориглоогүй ч хуулийн шаардлагыг заавал биелүүлсэн байхаар хуульчилсан. Төлөөлөгчийн бүрэн эрх хуулийн дагуу буюу итгэмжлэлийн үндсэн дээр үүсдэг. Гэтэл хариуцагч нарт төлөөлүүлэгч этгээдээс өгсөн ямар нэгэн итгэмжлэлгүй. Итгэмжлэлээр үүсэх харилцаанд итгэмжлэл нь Иргэний хуулийн 64 дүгээр зүйлд заасан хэлбэрийн шаардлагыг хангасан байх ёстой. Ийм итгэмжлэл хариуцагч нарын хэнд нь ч олгогдоогүй, шаардлагыг хангаагүй. Орон сууц худалдах, худалдан авах, орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулахдаа Г.Б надад энэхүү төлөөллийн талаар амаар болон бичгээр мэдэгдээгүй нь өөрөө төлөөлөгчид бүрэн эрх олгосон гэж үзэж болохгүй.

Хариуцагч нар орон сууц худалдаагүй зөвхөн хөлсөлсөн гэж үзэж байгаа бол үүнийгээ нотлох үүрэгтэй атал нотлоогүй. Хэрэгт төлбөрийн баримтууд хавсаргасан. Түүнчлэн 2013 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдөр 2 тал орон сууц худалдан авсан төлбөрийн тооцоог эцэслэн хийж, үлдэгдэл төлбөр 10 мянган ам.долларыг төлүүлсэн нь орон сууц хөлслөх төлбөр биш. Орон сууц хөлслөх төлбөрийг сар бүр авч, орон сууцны түрээсийн төлбөр гэж бичиж байсан гэдэг нь шүүхэд өгсөн нотлох баримтууд болон гэрчүүдийн мэдүүлгүүдээр бүрэн нотлогдсон. Шүүх хэргийн оролцогчдоос гаргасан нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, эргэлзээгүй талаас нь үнэлээгүй тул мөн хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсэгт заасныг хангаагүй.

Шүүхийн шийдвэрийн 3-т нэхэмжлэлийн шаардлага нэмэгдүүлсэн мэтээр бичиж улсын тэмдэгтийн хураамж төлөөгүй гэжээ. Миний бие тухайн үед нэхэмжлэлийн шаардлагын тодруулгыг нэмэлтээр өгсөн болохоос нэхэмжлэлээ өөрчилсөн, нэмэгдүүлсэн зүйл байхгүй. Шүүх буруу дүгнэлт хийсэн. Мөн шийдвэрт “компанийн үүсгэн байгуулагч хувьцаа эзэмшигч нь Т.Г ... иймд ямар нэг хариу төлбөргүйгээр буцаан Т.Гд бэлэглэлийн гэрээгээр өмчлөх эрхийн бүртгэлийг шилжүүлсэн нь талуудын хооронд орон сууц худалдсан хүсэл зоригийн илэрхийлэл хэрэгжээгүй, хүлээн авахаас татгалзсан байх тул дээрх захиалгаар зохиомжлогдсон байр бариулах хэлцлийн хүсэл зоригийн илэрхийллийг хүчин төгөлдөр гэж тооцох үндэслэлтэй” гэжээ. Байрыг буцаахдаа компанид нь бус харин компанийн үүсгэн байгуулагч хувьцаа эзэмшигч Т.Гд өгөх ёстой мэтээр шүүх дүгнэсэн нь Компанийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.2, 3.3 дахь заасныг зөрчсөн.

Мөн шийдвэрт “орон сууцыг захиран зарцуулах эрх “Ө” ХХК, Т.Г нарт байсан гэж үзэх үндэслэл бий” гэжээ. Гэтэл надтай орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулах үед орон сууц Д.Оюун-Эрдэнийн өмч байсан бөгөөд өмчлөгч нь уг орон сууцаа бусдад шилжүүлэх, бэлэглэх, буцаах талаар ямар нэг хүсэлт гаргасан зүйл огт байхгүй. Ийм баримтыг хариуцагчаас өгөөгүй байхад ямар баримтыг шүүх үндэслэж дүгнэсэн нь ойлгомжгүй. Орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулан, уг гэрээ дуусгавар болж худалдах, худалдан авах хэлцэл хийгдэж, төлбөр төлөгдөж байх үед орон сууц Д.Оюун-Эрдэнийн өмчлөлөөс Т.Ггийн өмчлөлд шилжсэн байгаа. Цаг хугацааны хувьд уг байрны өмчлөгч нь “Ө” ХХК болон Т.Г нар байх боломжгүй.

Шийдвэрт Иргэний хуулийн 109 дүгээр зүйлийн 109.2, 110 дугаар зүйлийн 110.1, 182 дугаар зүйлийн 182.1 дэх хэсэгт заасныг нэхэмжлэгч зөрчсөн мэтээр бичсэн. Миний бие нэхэмжлэл гаргахдаа орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу төлбөрөө бүрэн хэмжээгээр төлсөн тул өмчлөх эрхээ шилжүүлэн авах, үл хөдлөх хөрөнгийн газарт бүртгүүлэх, гэрчилгээ авах асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр гомдол гаргаж, мөн энэ талаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан.

Шийдвэрт Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.2.3, 296 дугаар зүйлийн 296.1 дэх хэсэгт заасныг үндэслэл болгон орон сууц хөлслөх гэрээг сунгагдсан гэж үзжээ. Гэтэл шүүх орон сууц хөлслөх гэрээний 4.5-д гэрээ зөвхөн 3 сарын хугацаатай байгуулагдаад цаашид сунгагдахгүй, гэрээний хугацаа дуусангуут худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулахаар хоёр тал харилцан тохиролцож, бодитоор энэ үйлдэл хийгдэж ирсэн талаарх нотлох баримт болон гэрчийн мэдүүлэг, нэхэмжлэгчийн бичгээр гаргасан тайлбар зэргийг хянан үзээгүй, түүнд ямар нэг дүгнэлт өгөлгүй хэргийг зөвхөн хариуцагчийн байр суурийг хамгаалж шийдвэрлэсэн. Мөн шийдвэрт “төлбөр хийгдсэн баримтууд дээр байрны төлбөр гэсэн утга бичигдсэн байгаа нь худалдах, худалдан авах гэрээний төлбөр хийгдсэн гэсэн утгыг шууд илэрхийлэхгүй гэж үзнэ” гэжээ. Гэтэл шүүх хэрэгт авагдсан 49-53 дугаар талд авагдсан мөнгөний баримтанд ямар ч дүгнэлт өгөөгүй.

Шийдвэрт “гэрчийн мэдүүлгээр н.Алмаа нь дээрх баримтууд хэрэв хоёр ширхэг байвал нэг нь зөв нөгөө нь буруу юм” гэж мэдүүлсэн тул 20 ширхэг баримтуудаас 2012 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдрийн 5 000 ам.доллар, 2012 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 40 000 ам.доллар, 2012 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 5 000 ам.долларын төлбөр хийгдсэн гэж үзэх үндэслэлгүй гэж нийт өгсөн төлбөрөөс эдгээрийг хасч тооцсон байна. Гэтэл хэргийн 49 дүгээр талд авагдсан 2012 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 40 000 ам.долларын баримт зөвхөн нэг ширхэг байгаа. Хэрвээ гэрчийн мэдүүлэгт үндэслэн хасч тооцож байгаа бол ямар учраас нэг хувь авагдсан баримтыг хасч тооцсон юм. Хэргийн 50 дугаар талд авагдсан 5000 ам.долларын баримт мөн нэг ширхэг байгаа. Хэргийн 57 дугаар талд авагдсан 2013 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 5 000 ам.долларын баримттай харьцуулаад хоёр байна гэж хасч байгаа бол энэ нь хууль бус. Учир нь н.Алмаа 2013 оны 04 дүгээр сарын 16-нд нөхөж бичиж өгсөн гэх гэрчийн мэдүүлгийг өгч, нөхөж өгсөн баримтыг нотлох баримтын журмаар өгсөн. Гэтэл төлсөн мөнгөний баримт нь 2013 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийнх байгаа. Шүүхийн үзсэнээр 2013 оны 12 дугаар сард төлсөн баримтыг ирээдүйд төлж байгаа мэтээр нөхсөн болж таарч байна.

Түүнчлэн хэрэгт нотлох баримтаар өгсөн мөнгөний баримтуудад шийдвэрт дурдсан 2012 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 5 000 ам.долларын баримт огт байхгүй байхад төлбөр төлсөн баримтаас хасч тооцон бага мөнгө олгохоор шийдвэрлэсэн нь хууль бус. Иймд эдгээр 5 000, 5 000, 40 000 ам.долларыг хасч тооцсон нь үндэслэлгүй. Хэрэв нөхөж бичсэн 2 ширхэг баримтуудыг хассан гэж тооцож байгаа бол нэг ширхэг байгаа дээрх нийт 50 000 ам.доллар нь гарцаагүй төлөгдсөн болж байгаа тул хэргийн 18 дугаар талын 2 дугаар догол мөрөнд шүүгчийн тооцоолж гаргасан 187 200 ам.доллар дээр уг 50 000 ам.доллар нэмэгдэж нийт 237 200 ам.долларыг “Ө” ХХК-д төлсөн гэж тооцогдон нотлогдох ёстой. Шүүгч 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдөр шүүхийн шийдвэрийг уншиж танилцуулахдаа 80 000, 5 000, 2 000 ам.долларыг хасч тооцлоо гэж уншиж танилцуулсан атлаа хоёр сарын дараа шийдвэрээ гардуулж өгөхдөө 40 000 ам.долларыг нэмж бичээд үүнийгээ тооцооноос хасалгүй 187 200 болгосон нь ойлгомжгүй.

Шийдвэрт “нэхэмжлэгч Г.Б нийтдээ 187 200 ам.доллар 9 300 000 төгрөгийг төлсөн болох нь 2 дугаар хавтас 49-59 дүгээр талд авагдсан орлогын мөнгөний баримтуудаар нотлогдож байна” гэжээ. Шүүх энэ тоог яаж гаргасныг мэдэхгүй. Мөн “хариуцагч Г.Баас орон сууцны хөлсний төлбөрт ... нийт 341 598 268 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан” гэж дүгнээд “сөрөг нэхэмжлэлээр шаардсан 341 598 268 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосон. Нэгэнт хариуцагчийн, нэхэмжлэгч Г.Баас гаргуулахаар шаардсан орон сууц хөлслөх гэрээний төлбөрийг хэрэгсэхгүй болгон сөрөг нэхэмжлэлийг хангахгүй шийдвэрлэсэн атлаа “талуудын хооронд хийгдсэн орон сууц хөлслөх гэрээний үүргийг шүүх тооцон хариуцуулсан” гэж дүгнэсэн нь орон сууц хөлслөх төлбөрийг Г.Баас гаргуулахаар шүүх сайн дураараа шийдвэрлэжээ. Энэ нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн. Шүүх сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзсэн бол хангаж шийдвэрлэх үүрэгтэй. Түүнээс сөрөг нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн атлаа мөнгө төлүүлэх хууль зүйн үндэслэлгүй.

Шийдвэрт “2010 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 2014 оны 05 дугаар сарын 16-ныг хүртэлх хугацааны үл хөдлөх хөрөнгийн түрээсийн төлбөрийн хугацааг хэтрүүлсэн хоног тутам гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0.5 хувиар алданги тооцох үүрэг хүлээсэн” гэж дүгнэсэн атлаа “хариуцагч нараас гэрээний үүргээс илүү авсан 123 695 530 төгрөг” гэж дүгнэж байгаа нь өөр хоорондоо зөрчилтэй ойлгомжгүй байна. Нэхэмжлэгч нь хариуцагчид мөнгө илүү төлчихсөн байхад яаж түрээсийн төлбөрийг төлөөгүй гэж алданги тооцогдох асуудал яригдаж, түүнийгээ шийдвэртээ бичсэн нь ойлгомжгүй байна.

Мөн шийдвэрт “шүүхэд ирүүлсэн тогтоолоос харахад хэнд холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн нь тодорхойгүй, энэхүү нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг эрүүгийн журмаар шалгаж байгаа байдал нь нотлогдохгүй байна” гэжээ. Нэхэмжлэгчээс 2017 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдрийн шүүх хуралдаанд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 65 дугаар зүйлийн 65.1.8-д зааснаар уг нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг эрүүгийн журмаар шалгаж байгаа тул тус хэргийг шийдвэрлэж дуусах хүртэл иргэний хэргийг түр түдгэлзүүлэх хүсэлтийг нотлох баримтын хамт гаргасан. Уг нотлох баримтад хэнд холбогдуулж эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн талаар тодорхой бичсэн. Нэхэмжлэгч Г.Б шүүхэд яг л ийм гомдлыг гаргасан. Шүүхэд бичгээр гарагсан нэхэмжлэлийн нэмэлт тайлбар болон шүүх хуралдааны явцад амаар өгсөн тайлбар зэрэг нь эрүүгийн журмаар гаргасан гомдолтой адилхан, нэг хэрэг гэдэг нь ойлгомжтой байхад түдгэлзүүлэх хүсэлтийг хүлээн аваагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн.

Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулаагүй бол миний бие орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулахгүй байсан ба Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасан нөхцөл байдал үүсэх бөгөөд 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсэгт зааснаар өгсөн авсан бүх зүйлээ харилцан буцаах, хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээд болох “Ө” ХХК нь надад учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх үүрэгтэй.   Иймд дээрх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь судлан үзээгүй, үндэслэлгүйгээр шударга бусаар хэргийг шийдвэрлэсэн тул шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хуулиар тогтоосон журам болон хэргийн оролцогчийн эрхийг зөрчсөн байх тул шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсэгт заасан шаардлагад нийцэхгүй байна.

 

Нэхэмжлэгч Г.Б, Б.М нар нь хариуцагч “Ө” ХХК, Т.Г, А.М нарт холбогдуулан

Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байрлах Дипломат орон сууцны 4-408 тоот орон сууцны болон зоорийн давхрын автомашины дулаан зогсоолын өмчлөлийн гэрчилгээ тус бүрийг өөрийн нэр дээр гаргуулах,

орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу хууль бусаар төлсөн 68 673 ам.доллар буюу 136 861 855 төгрөгийг гаргуулах,

орон сууцны талбайн зөрүүд илүү төлсөн 32 400 ам.доллар буюу 64 571 580 төгрөгийг буцаан гаргуулах,

5 жилийн хугацаанд үндэслэлгүйгээр илүү талбайн дулааны болон ашиглалтын зардал, сууц өмчлөгчдийн холбооны төлбөрт төлсөн 7 200 000 төгрөг, нийт 208 633 435 төгрөг гаргуулах тухай /1хх 1-4/нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан боловч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад “хариуцагчийг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх үндэслэлээр илүү төлсөн 64 540 ам.доллар буюу 128 624 993 төгрөг, мөн 3 000 000 төгрөг, нийт 131 624 993 төгрөг гаргуулах”-аар дээрх шаардлагаа нэмэгдүүлж, /1хх 99/

2016 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрөөс Б.М нь хамтран нэхэмжлэгчээр оролцож, 408 тоот орон сууц, 2 ширхэг дулаан зогсоолын өмчлөлийн гэрчилгээг гаргуулах, талбайн зөрүү 54 311 873 төгрөг, байр худалдан авахад илүү төлсөн 131 624 993 төгрөг, түрээсийн төлбөрт илүү төлсөн 136 861 855 төгрөг гаргуулахаар шаардаж, /2хх18-19/

2017 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдөр нэхэмжлэлийн шаардлагыг дахин өөрчилж, “орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ болон орон сууц хөлслөх тухай гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д заасны дагуу хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байх тул мөн хуулийн 56, 492 дугаар зүйлд зааснаар хохиролд хариуцагч нараас орон сууц худалдан авахад бэлнээр төлсөн 274 000 ам доллар, 3 000 000 төгрөг, орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу бэлнээр төлж байсан баримтаар нотлогдож буй 21 100 ам.доллар, 6 776 000 төгрөг, нийт 716 596 569 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулана /3хх6-13/ гээд, 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн шүүх хуралдаанд уг шаардлагаа дэмжиж оролцсон байна. /3хх69-74/

 

Хариуцагч “Ө” ХХК болон хариуцагч Т.Г нар нэхэмжлэгч Г.Бд холбогдуулж Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3 дахь хэсэгт заасны дагуу тухайн орон сууцыг түүний эзэмшлээс чөлөөлж /1хх161-162/, орон сууц хөлслөх гэрээний үүрэгт 341 598 268 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж /2хх213-214/, дээрх шаардлага тус бүрийг зохигчид харилцан эс зөвшөөрч маргажээ.

 

Нэхэмжлэгч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлага түүнийхээ үндэслэлийг өөрчилсөн байхад шүүх хариуцагч “Ө” ХХК болон хариуцагч А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарт уг нэхэмжлэлийн хувийг гардуулсан атлаа хариуцагч Т.Г түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Төгөлдөр, өмгөөлөгч Л.Очбаяр нарт гардуулаагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 72 дугаар зүйлд заасантай нийцэхгүй байна. Тухайн хариуцагчийн хувьд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд зааснаар эсрэг талын гаргасан шаардлага, түүнийг нотлох баримттай танилцах, тэдгээрт тайлбар өгөх хэргийн оролцогчийн эрхийг шүүх хангасан гэж үзэхгүй.

 

Түүнчлэн зохигч талуудад хэргийн материал танилцуулсан баримтаас үзвэл нэхэмжлэгчид хэргийн 2 дугаар хавтасны 162, хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаярт 2 дугаар хавтасны 129, Р.Долгорсүрэнд  2 дугаар хавтасны 225, хариуцагч Т.Ггийн итгэмжлэгдсэн Л.Очбаярт 2 дугаар хавтасны 250 дахь хуудаснаас хойш авагдсан нотлох баримтуудтай танилцуулаагүй байна.

 

Эдгээр нь шүүхийн өмнө талуудын эрх тэгш байх, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг мэтгэлцэх үндсэн дээр хэрэгжүүлэх талаар зохицуулсан Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3, 6 дугаар зүйлд заасантай нийцэхгүй. Хариуцагч Т.Г болон бусад хариуцагч нар энэ талаар гомдол гаргаагүй боловч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэж буй шүүх зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянах учир дээрх зөрчилд дүгнэлт хийсэн болно.

 

Үүнээс гадна анхан шатны шүүх нэхэмжлэгчийг эцсийн байдлаар нэхэмжлэлээ өөрчилж орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ болон орон сууц хөлслөх гэрээ тус бүрийг хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл гэж үзсэнтэй холбогдох шаардлагыг шийдвэрлээгүй байна.

 

Анхан шатны шүүхийн гаргасан дээрх зөрчлийг давж заалдах шатны шүүх залруулж маргааны үйл баримт, тэдгээрийн хооронд үүссэн эрх зүйн харилцаа, нотлох баримтын үнэлгээ, хууль хэрэглээний талаар дүгнэлт хийх боломжгүй тул шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5, 168 дугаар зүйлийн 168.1.3-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 

1. Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 181/ШШ2017/01943 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцаасугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3-т зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн нэхэмжлэгчийн 3 122 456 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд энэ өдрөөс тооцон 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдаанд оролцсон талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах, энэхүү үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй ба шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

 

 

 

            ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                      М.НАРАНЦЭЦЭГ

                                                           

            ШҮҮГЧИД                                                       Н.БАТЗОРИГ

 

                                                                                    Т.ТУЯА

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Г.Б, Б.М нарын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Наранцэцэг даргалж, шүүгч Н.Батзориг, Т.Туяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийж,

 

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 181/ШШ2017/01943 дугаар шийдвэртэй, Г.Б, Б.М нарын нэхэмжлэлтэй, хариуцагч “Ө” ХХК, А.М, Т.Г нарт холбогдох,

Орон сууц худалдах, худалдан авах болон орон сууц хөлслөх гэрээг Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцож, хэлцлээр шилжүүлсэн эд зүйлээ харилцан буцааж өгөх, боломжгүй бол мөн хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 56.6 дахь хэсэгт зааснаар буруутай этгээдээс 716 596 569 төгрөгийг гаргуулах,

Г.Бы хууль бус эзэмшлээс орон сууц чөлөөлүүлэх, орон сууцны хөлс гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага бүхий иргэний хэргийг нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгч Т.Туяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгч Г.Б,

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Б,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч П.У, С.Б,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Н, Р.Д,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Эрдэнэбулган нар оролцов.

 

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

2015 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдөр өөрийн худалдаж авсан байр, илүү төлсөн төлбөр, метр квадратын зөрүүгээ авъя гэсэн шаардлагыг гаргаж байсан. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ, орон сууц хөлслөх гэрээ нь анхнаасаа хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгож, хэлцэл хийсэн талууд уг хэлцлээр шилжүүлсэн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх боломжгүй бол үнийг төлөх, хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээдээр иргэн Г.Бд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг өөрчлөн нэмэгдүүлж байна.

2010 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр “Ө” ХХК-ийн бариулсан Дипломат апартмент 17 дугаар байр 408 тоот 99,4 м.кв 3 өрөө орон сууцыг компанийн борлуулагч С.Өлзийдэлгэр гэх эмэгтэйтэй ренж ровер маркийн машин, 10 000 ам.доллар нэмж төлөөд худалдан авахаар тохиролцсон. Тус компани саналыг хүлээн зөвшөөрч сар бүр 2000 ам.доллараар 3 сарын хугацаатай орон сууц түрээслэх гэрээ байгуулсан. Г.Б машины гаалийн болон бусад татварыг төлөөд Өлзийдэлгэрт хүлээлгэн өгөх гэтэл өмнөх тохиролцооноос буцсан. Түрээсийн төлбөрт 8 000 ам.долларыг төлсөн. Мөн байр худалдаж авах урьдчилгаа төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2 000 ам.доллар төлсөн.

Дээрх нөхцөл байдлын улмаас 408 тоот орон сууцыг 1 м.кв-ыг 1800 ам доллараар тооцон нийт 179 400 ам.доллар, тухайн байрны зоорийн давхарт байрлах 1 ширхэг авто зогсоолыг 15 000 ам.доллараар тооцон худалдан авахаар А.Мтай гэрээ байгуулсан. Үндсэн гэрээг “Ө” ХХК-ийн тамга тэмдэг даруулаад өгнө гээд зөвхөн хавсралтыг өгсөн. Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээнд зааснаар төлбөрийг хугацаанд нь төлөөгүй, мөнгө орсон үедээ төлж байсан. Энэ үед гэрээг цуцалсан болон дуусгавар болох мэдэгдлийг хариуцагч компани гаргаагүй бөгөөд төлбөрийг авч баримтыг өгч байсан. Орон сууц нь гэрээ байгуулах үед н.Оюун-Эрдэнийн өмч байсан бөгөөд гэрээ байгуулсны дараа Т.Гд бэлэглэснийг мэдээгүй. Хариуцагч нар нь Г.Быг хуурамчаар баримт үйлдсэн гэх гомдлыг Сүхбаатар дүүргийн прокуророос шалган үзээд санхүүгийн баримтууд нь үнэн болохыг нотлосон.

Нэхэмжлэгчийн хувьд “Ө” ХХК-тай худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу болзол тавьж хийсэн гэрээ юм. Анх тохиролцсоны дагуу өмнөх машин үл хөдлөх хөрөнгө шилжүүлэх арилжааны гэрээ цуцлагдсан тул орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулах хүртлээ түр хугацаагаар түрээслэн сууж байх нөхцөлтэй байгуулагдсан орон сууц хөлслөх гэрээ. Хэрэв хариуцагч талаас орон сууц худалдаагүй гэж үзэж байгаа бол нэхэмжлэгч Г.Бд орон сууц худалдана гэж хууран мэхэлж орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулсан болж байна.

Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус түүнчлэн хариуцагч нар орон сууц худалдах худалдан авах гэрээг байгуулаагүй гэж үзэж байгаа бол орон сууц хөлслөх гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д заасан нөхцөл үүсээд байгаа бөгөөд мөн 56 дугаар зүйлийн 56.5-д заасны дагуу өгсөн авсан бүх зүйлээ буцаах түүнчлэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээдүүд нь Г.Бд учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх үүрэгтэй. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.6-д заасны дагуу байрны төлбөр шилжүүлсэн мөнгө, орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу шилжүүлсэн мөнгө, байрны төлбөр төлөхийн тулд банкнаас зээлсэн мөнгөний хүү төлбөр зэргийг хариуцагч компаниас гаргуулан нэхэмжлэгчид олгох асуудал яригдана.

“Ө” ХХК-ийг төлөөлж гарын үсэг зурсан н.Оюунцэцэг нь төлөөлж гарын үсэг зурах эрхий бүхий этгээд биш байсан. Эрх бүхий этгээдээс олгосон итгэмжлэл байхгүй гэдгээ гэрчийн мэдүүлгээр хүлээн зөвшөөрсөн. Гэрээ байгуулах үед компанийн эрх бүхий албан тушаалтнууд хэн байсан бэ гэдгийг нотлох баримтуудыг гаргуулах хүсэлтийг нэхэмжлэгч талаас гаргаж, шүүх хүлээн авч хүсэлтийг хангасан боловч хариуцагч уг нотлох баримтуудыг гаргаж өгөөгүй.

Г.Бтай байгуулсан орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ, орон сууц хөлслөх гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д заасны дагуу хууль зөрчсөн, хуулиар тогтоосон хэлбэрийг зөрчсөн, хуульд заасан тохиолдолд зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байх тул Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 56.6-д заасны дагуу нэхэмжлэгчид учирсан хохирлыг буруутай этгээдүүдээс нөхөн төлүүлж өгнө үү.

Мөн хариуцагч нар нь үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэж үзэж байна. Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлд “бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхээр хэн нэгэн этгээдэд хөрөнгө шилжүүлсэн этгээд уг зүйлийг олж авсан этгээдээс дээрх хөрөнгийг дараах тохиолдолд буцаан шаардах эрхтэй” гээд 492.1.1-д хөрөнгө олж авсан этгээд болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдийн хооронд үүрэг үүсээгүй гэж заасны дагуу хариуцагч нараас орон сууц худалдан авахад бэлнээр төлж байсан 274 000 ам долларыг гаргуулана. Үүнд  

Нэхэмжлэгч Г.Баас байр худалдан авах барьцаа төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2 000 ам.доллар, 2011 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс 2014 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдрийн хооронд нийт төлсөн дүн нь 274 000 ам.доллар, 3 000 000 төгрөг төлсөн байна. Орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу гэж бэлнээр төлж байсан байсан баримтаар нотлогдож буй 12 100 ам.доллар, 6 776 000 төгрөгийг нийт 716 596 569 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаяр шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа:

“Ө” ХХК, А.М, Т.Г нар нь Г.Бтай орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулаагүй. Байгуулаагүй гэрээг хүчин төгөлдөрт бусд тооцуулах нь энэ маргаанд хамааралгүй. Талуудын хооронд орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулагдаж, нэхэмжлэгч 2010 оны 12 сарын 17-ны өдрөөс хойш тухайн орон сууцанд амьдарч ирсэн. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1-д хууль зөрчсөн буюу нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшилсан хэлцэл гэж заасныг зөрчиж хэлцэл байгуулаагүй. Г.Бд уг орон сууцыг худалдан авах хүсэл зориг байсан байж болох юм. 2010 оны 12 дугаар сард 3 сарын хугацаатай орон сууцанд ороод 2011 оны 12 сард орон сууц хөлслөх гэрээний хугацаа дууссан. Тухайн үед нэхэмжлэгч нь худалдан авах мөнгөний боломжгүй болчихлоо гээд худалдан авахгүйг мэдэгдээгүй, байраа суллан хүлээлгэж өгөлгүй үргэлжлүүлэн амьдарч ирсэн. Үүнээс харахад Г.Б нь эд хөрөнгө хөлслөх гэрээгээ цуцлах ямар нэгэн хүсэл зориг байгаагүй, бөгөөд ямар нэгэн байдлаар хуурагдаагүй мэхлэгдээгүй гэдэг нь харагдаж байна. Мөн энэ байрыг н.Оюун-Эрдэнээс итгэмжлэл авч гэрээ байгуулах ёстой байсан гэж байна. Иргэний хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.1-д Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээд бусдын нэрийн өмнөөс гуравдагч этгээдтэй дур мэдэн хэлцэл хийсэн бол уг хэлцэл хүчин төгөлдөр байх эсэх нь төлөөлүүлсэн этгээдийн зөвшөөрлөөс шалтгаална гэж заасан.

н.Оюун-Эрдэнийн хувьд уг байр анхнаасаа “Ө” ХХК-ийн байр байсан, миний нэр дээр түр байсан учир тус компани өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгөө захиран зарцуулах эрхтэй гэж тайлбарласан. Орон сууц хөлслөх гэрээний хүчин төгөлдөр байдалд маргаагүй. Иргэний хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.4 хэлцэл хийгч гуравдагч этгээд хэлцэл хийх үедээ төлөөлөгчийн бүрэн эрхгүй болохыг мэдэж байснаас бусад тохиолдолд төлөөлүүлсэн этгээдээс уг хэлцлийг дэмжсэн зөвшөөрлийг олгохоос өмнө хэлцлээсээ татгалзах эрхтэй гэжээ. Хэрэв нэхэмжлэгч Г.Б нь хөлслөх эрхгүй этгээд гэрээ байгуулсан нь хууль бус гэж үзэж байгаа бол гэрээнээс татгалзах эрх байгаа.

Орон сууц хөлслөх гэрээ нь бие даасан хэлцэл биш, орон сууц худалдах худалдан авах гэрээтэй хамт явж байгаа гэж нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч ярьж байна. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ гэж байхгүй. Нэхэмжилж байгаа үнийн дүн үндэслэлгүй. Нэхэмжлэгч Г.Б уг орон сууцанд 7 жил амьдрах хугацаандаа түрээсийн төлбөрт 2010 оны 12 дугаар сарын 100 ам.доллар, 2010 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр 8000 ам.доллар, 2012 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 100 ам.доллар 2010 оны 4 дүгээр сарын 7-ны өдөр 2000 ам.доллар, 2013 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 5000 ам.доллар, 2012 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 2000 ам.доллар тус тус төлсөн. Энэ нь нийт 15,200 ам.доллар болж байгаа. Мөн төгрөгөөр 2011 оны 5 дугаар сарын 27-ны 2 000 000 төгрөг, 2011 оны 9 дүгээр сарын 16-ны өдөр 4 000 000 төгрөг, 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр 150 000 төгрөг, 2012 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр 150 000 төгрөг нийт 6 300 000 төгрөгийг төлсөн. Өөр төлбөр төлөөгүй.

Нэхэмжлэгч Г.Б 80 000 ам.доллар төлсөн байгаа тэр мөнгөө түрээсийн төлбөрт тооцуулна. Түрээсийн төлбөрөө дууссаны дараа байр худалдах худалдан авах гэрээгээ хийнэ гэсэн учир энэ мөнгийг түрээсийн төлбөрт тооцуулсан байсан, гэвч түрээсийн төлбөр, байрны төлбөрийг тусад нь авч үзэх ёстой аудитын дүгнэлт гарсан, бид түрээсийн төлбөрийг тусад нь авч үзэж байгаа. Байрны төлбөрт нэхэмжлэгч Г.Б нь 2012 оны 9 дүгээр сарын 24-ны өдөр 80 000 ам.доллар, 2013 оны 4 дүгээр сарын 17-ны өдөр 40,000 ам.доллар, 2015 оны 5 дугаар сарын 1-ний өдөр 15 000 ам.доллар, 2013 оны 5 дугаар сарын 6-ны өдөр 10 000 ам.доллар эдгээр төлбөрүүдийг байрны төлбөрт төлсөн. Төгрөгөөр 2011 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдөр 3 000 000 төгрөг төлснийг түрээсийн төлбөр гэж ойлгож байгаа.

Нэхэмжлэгч Г.Б 4 баримтыг орон сууц хариуцсан менежерээр давхар бичүүлсэн. Эдгээрт 2012 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 00002 дугаартай 80 000 ам.долларын, 2012 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн 00001 дугаартай 40 000, 2012 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн 00003 дугаартай 5 000 ам.долларын, 2014 оны 4 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 00004 дугаартай 2 000 ам.долларын баримт зэргийг нэхэмжлэгч Г.Б Х.Алмаагаар дахин бичүүлж авсан. Х.Алмаа гэрчийн мэдүүлэг өгөхдөө эдгээр баримтууд 2 байвал нэг нь зөв, нөгөө нь худлаа гэж хэлсэн. 80 000 ам.доллар, 5 000 ам.доллар, 2000 ам. долларын баримтууд 2 ширхэг үйлдэгдсэн. 2014 онд төлбөр төлөх ямар ч боломж байхгүй, шүүхэд маргаан үүссэн байсан.

Нэхэмжлэгч Г.Б нь түрээсийн төлбөрт 132 000 ам.доллар, төгрөгөөр төлсөн төлбөр нь 3 000 000 төгрөг байгаа. Эдгээр төлбөр нь нэхэмжлэгч Г.Бы өнөөдрийг хүртэл амьдарсан түрээсийн төлбөрт төлөгдсөн. Бид түрээсийн төлбөрийг нэхэмжилж байгаа. Орон сууц хөлслөх гэрээ нь хүчин төгөлдөр бус хэлцэл биш юм. Өгсөн авснаа буцаая ч гэсэн нэхэмжлэгч Г.Б орон сууцанд 7 жил амьдарсан хугацааныхаа түрээсийн төлбөрийг “Ө” ХХК-д төлөх ёстой. Нэхэмжлэгч Г.Быг “Ө” ХХК нь хохироогоогүй ба амьдарсан хугацааны төлбөрөө төлөх ёстой бөгөөд тус компани Г.Бд гэм хорын хохирол учруулаагүй тул хохирол нэхэмжилж байгаа нь үндэслэлгүй.

Талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний 1.2-д хөлслүүлэгч гээд нэхэмжлэгч Г.Быг бичсэн байгаа нь техникийн алдаа гарсан байна. Иргэний хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.1-д заасан үндэслэлээр худалдан авах давуу эрхтэй, хүчин төгөлдөр гэж үзэж байгаа бол “Ө” ХХК-ийн тавьсан нөхцөлөөр байр худалдан авах ёстой байсан ч энэ эрхээ хэрэгжүүлээгүй. Энэ гэрээг хүчин төгөлдөр гэж үзэх үндэслэлгүй. Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч Т.Ггийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа:

Т.Г нь тухайн орон сууцыг 2011 онд зохих журмын дагуу шилжүүлэн авсан. Үүнээс хойш АНУ-д суралцаж гадаадад байсан болохоор өөрийн өмчлөлийн орон сууцыг хөлслөх эрхийг “Ө” ХХК-д үлдээж явсан. “Ө” ХХК Т.Ггийн өмнөөс түрээсэлж, түрээсийн мөнгийг авч байсан. Үүнд ямар нэгэн маргаан байхгүй. Т.Г нь нэхэмжлэгч Г.Бтай орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулаагүй гэжээ.

 

Хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаяр шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэл, тайлбартаа:

“Ө” ХХК нь иргэн Г.Бтай 2012 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулж, Г.Б өнөөдрийг хүртэл тухайн орон сууцанд амьдарч байгаа. Уг гэрээг 2015 оны 2 дугаар сарын 28-ны өдрөөр дуусгавар болгох тухай мэдэгдлийг 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдөр шуудангаар хүргүүлсэн бөгөөд Г.Бы эхнэр Баяржаргал хүлээн авсан боловч орон сууцыг чөлөөлөөгүй. 2010 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрөөс 2017 оны 5 дугаар сарын 17-ны өдөр буюу анх орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулснаас хойш 77 сарын хугацаа өнгөрсөн тул гэрээний дагуу сарын 2000 ам.доллараар тооцоход нийт 154 000 ам.долларын түрээс төлөхөөс нийт 19 791 ам.доллар, гаражын түрээст 77 сарын 7 700 ам.доллар төлөхөөс 415 ам.доллар тус тус төлсөн. Одоо гаражийн түрээсийн төлбөрт 7 284 төлөх ёстой. Иймд Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1.1, 106 дугаар зүйлийн 106.3-т зааснаар тус орон сууцыг Г.Бы эзэмшлээс чөлөөлүүлж, орон сууц болон гараашийн түрээсийн төлбөрт нийт 141 492 ам.долларыг нэхэмжлэгч Г.Баас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Нэхэмжлэгч сөрөг нэхэмжлэлд гаргасан хариу тайлбартаа:

“Ө” ХХК нь Г.Бтай орон сууц хөлслөх гэрээг хууль зөрчин хууран мэхлэх замаар байгуулсан. Бусдын өмч хөрөнгийг өөрийн мэт ойлгуулж, түрээсийн гэрээ дуусмагц тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдах нөхцөлтэй шилжүүлсэн. Гэрээг “Ө” ХХК-иас итгэмжлэл олгогдоогүй н.Оюунцэцэг гэж хүн байгуулсан нь Иргэний хуулийн 64 дүгээр зүйлийн 64.2.2-т заасныг ноцтой зөрчсөн. Иргэний хуулийн 219 дүгээр зүйлийн 219.5-т Хууль ёсны төлөөлөгч буюу бусад этгээдээр үүргээ гүйцэтгүүлсэн үүрэг гүйцэтгэгч тэдгээрийн үйлдлийн улмаас үүрэг гүйцэтгүүлэгчид учирсан хохирлыг бүрэн хэмжээгээр хариуцна гэж заасан.

Түүнчлэн Иргэний хуулийн 498 дугаар зүйлд гэм хорын хохирлыг хэрхэн арилгахыг заасан. Өөрөөр хэлбэл, тухайн компанид ажиллаж байгаа этгээд нь бусдад гэм хор учруулсан бол компани гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй. Гэм хор учруулсан гэж байгаа бол хууль бусаар гэрээ байгуулсан “Ө” ХХК болон А.М нараас гэм хорын хохирлыг шаардах нь хууль зүйн үндэслэлтэй. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж байгаа нь ямар ч хууль зүйн үндэслэлгүй гэжээ.

 

Шүүх: Иргэний хуулийн 302 дугаар зүйлийн 302.1, 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасныг баримтлан хариуцагч “Ө” ХХК-иас 41 231 776,6 төгрөг, Т.Ггаас 41 231 776,6 төгрөг, А.Мгаас 41 231 776,6 төгрөг тус тус гаргуулан бүгд 123 695 330 төгрөгийг нэхэмжлэгч Г.Бд олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх Б.Мын нэхэмжлэл, үнийн дүнгээс үлдэх 592 901 239 төгрөгийг тус тус хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 295 дугаар зүйлийн 295.1, 302 дугаар зүйлийн 302.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Г.Быг Сүхбаатар дүүрэг 1 дүгээр хороо 13 дугаар хороолол ХД-17 байр 408 тоот 3 өрөө орон сууцнаас албадан нүүлгэж, орон сууцыг чөлөөлөн Т.Гд олгож, сөрөг шаардлагаас үлдэх 341 598 268 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 58 дугаар зүйлийн 58.4, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 2 087 391 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээн, хариуцагчаас 776 427 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид, нэхэмжлэгчээс хойшлуулсан хураамжид төлөх 3 740 933 төгрөгөөс өмнөх хураамжийг оруулан тооцож 1 653 542 төгрөг нэмж гаргуулан улсын төсөвт оруулж, сөрөг нэхэмжлэлд төлсөн 1 865 941,34 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

 

Нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар давж заалдах журмаар гаргасан гомдолдоо:

Дипломат ажилчдын орон сууц хөлслөх болон Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.8-д заасан хуулиар тогтоосон хэлбэрийг зөрчсөн, хуульд заасан тохиолдолд зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийсэн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж үзэж байна. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулан өөрийн эзэмшилдээ шилжүүлэн авсан миний байр н.Оюун-Эрдэнийн өмчлөлд 2010 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрөөс хойш байж, улмаар худалдах, худалдан авах хэлцэл хийгдсэний дараа шинэ өмчлөгч буюу Т.Гд шилжсэн болохыг мэдсэн.

Иргэний хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1 дэх хэсэгт зааснаар аливаа нэг этгээд хэлцлийг хийхдээ төлөөлөгчөөрөө дамжуулан хийхийг хуулиар хориглоогүй ч хуулийн шаардлагыг заавал биелүүлсэн байхаар хуульчилсан. Төлөөлөгчийн бүрэн эрх хуулийн дагуу буюу итгэмжлэлийн үндсэн дээр үүсдэг. Гэтэл хариуцагч нарт төлөөлүүлэгч этгээдээс өгсөн ямар нэгэн итгэмжлэлгүй. Итгэмжлэлээр үүсэх харилцаанд итгэмжлэл нь Иргэний хуулийн 64 дүгээр зүйлд заасан хэлбэрийн шаардлагыг хангасан байх ёстой. Ийм итгэмжлэл хариуцагч нарын хэнд нь ч олгогдоогүй, шаардлагыг хангаагүй. Орон сууц худалдах, худалдан авах, орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулахдаа Г.Б надад энэхүү төлөөллийн талаар амаар болон бичгээр мэдэгдээгүй нь өөрөө төлөөлөгчид бүрэн эрх олгосон гэж үзэж болохгүй.

Хариуцагч нар орон сууц худалдаагүй зөвхөн хөлсөлсөн гэж үзэж байгаа бол үүнийгээ нотлох үүрэгтэй атал нотлоогүй. Хэрэгт төлбөрийн баримтууд хавсаргасан. Түүнчлэн 2013 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдөр 2 тал орон сууц худалдан авсан төлбөрийн тооцоог эцэслэн хийж, үлдэгдэл төлбөр 10 мянган ам.долларыг төлүүлсэн нь орон сууц хөлслөх төлбөр биш. Орон сууц хөлслөх төлбөрийг сар бүр авч, орон сууцны түрээсийн төлбөр гэж бичиж байсан гэдэг нь шүүхэд өгсөн нотлох баримтууд болон гэрчүүдийн мэдүүлгүүдээр бүрэн нотлогдсон. Шүүх хэргийн оролцогчдоос гаргасан нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, эргэлзээгүй талаас нь үнэлээгүй тул мөн хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсэгт заасныг хангаагүй.

Шүүхийн шийдвэрийн 3-т нэхэмжлэлийн шаардлага нэмэгдүүлсэн мэтээр бичиж улсын тэмдэгтийн хураамж төлөөгүй гэжээ. Миний бие тухайн үед нэхэмжлэлийн шаардлагын тодруулгыг нэмэлтээр өгсөн болохоос нэхэмжлэлээ өөрчилсөн, нэмэгдүүлсэн зүйл байхгүй. Шүүх буруу дүгнэлт хийсэн. Мөн шийдвэрт “компанийн үүсгэн байгуулагч хувьцаа эзэмшигч нь Т.Г ... иймд ямар нэг хариу төлбөргүйгээр буцаан Т.Гд бэлэглэлийн гэрээгээр өмчлөх эрхийн бүртгэлийг шилжүүлсэн нь талуудын хооронд орон сууц худалдсан хүсэл зоригийн илэрхийлэл хэрэгжээгүй, хүлээн авахаас татгалзсан байх тул дээрх захиалгаар зохиомжлогдсон байр бариулах хэлцлийн хүсэл зоригийн илэрхийллийг хүчин төгөлдөр гэж тооцох үндэслэлтэй” гэжээ. Байрыг буцаахдаа компанид нь бус харин компанийн үүсгэн байгуулагч хувьцаа эзэмшигч Т.Гд өгөх ёстой мэтээр шүүх дүгнэсэн нь Компанийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.2, 3.3 дахь заасныг зөрчсөн.

Мөн шийдвэрт “орон сууцыг захиран зарцуулах эрх “Ө” ХХК, Т.Г нарт байсан гэж үзэх үндэслэл бий” гэжээ. Гэтэл надтай орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулах үед орон сууц Д.Оюун-Эрдэнийн өмч байсан бөгөөд өмчлөгч нь уг орон сууцаа бусдад шилжүүлэх, бэлэглэх, буцаах талаар ямар нэг хүсэлт гаргасан зүйл огт байхгүй. Ийм баримтыг хариуцагчаас өгөөгүй байхад ямар баримтыг шүүх үндэслэж дүгнэсэн нь ойлгомжгүй. Орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулан, уг гэрээ дуусгавар болж худалдах, худалдан авах хэлцэл хийгдэж, төлбөр төлөгдөж байх үед орон сууц Д.Оюун-Эрдэнийн өмчлөлөөс Т.Ггийн өмчлөлд шилжсэн байгаа. Цаг хугацааны хувьд уг байрны өмчлөгч нь “Ө” ХХК болон Т.Г нар байх боломжгүй.

Шийдвэрт Иргэний хуулийн 109 дүгээр зүйлийн 109.2, 110 дугаар зүйлийн 110.1, 182 дугаар зүйлийн 182.1 дэх хэсэгт заасныг нэхэмжлэгч зөрчсөн мэтээр бичсэн. Миний бие нэхэмжлэл гаргахдаа орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу төлбөрөө бүрэн хэмжээгээр төлсөн тул өмчлөх эрхээ шилжүүлэн авах, үл хөдлөх хөрөнгийн газарт бүртгүүлэх, гэрчилгээ авах асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр гомдол гаргаж, мөн энэ талаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан.

Шийдвэрт Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.2.3, 296 дугаар зүйлийн 296.1 дэх хэсэгт заасныг үндэслэл болгон орон сууц хөлслөх гэрээг сунгагдсан гэж үзжээ. Гэтэл шүүх орон сууц хөлслөх гэрээний 4.5-д гэрээ зөвхөн 3 сарын хугацаатай байгуулагдаад цаашид сунгагдахгүй, гэрээний хугацаа дуусангуут худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулахаар хоёр тал харилцан тохиролцож, бодитоор энэ үйлдэл хийгдэж ирсэн талаарх нотлох баримт болон гэрчийн мэдүүлэг, нэхэмжлэгчийн бичгээр гаргасан тайлбар зэргийг хянан үзээгүй, түүнд ямар нэг дүгнэлт өгөлгүй хэргийг зөвхөн хариуцагчийн байр суурийг хамгаалж шийдвэрлэсэн. Мөн шийдвэрт “төлбөр хийгдсэн баримтууд дээр байрны төлбөр гэсэн утга бичигдсэн байгаа нь худалдах, худалдан авах гэрээний төлбөр хийгдсэн гэсэн утгыг шууд илэрхийлэхгүй гэж үзнэ” гэжээ. Гэтэл шүүх хэрэгт авагдсан 49-53 дугаар талд авагдсан мөнгөний баримтанд ямар ч дүгнэлт өгөөгүй.

Шийдвэрт “гэрчийн мэдүүлгээр н.Алмаа нь дээрх баримтууд хэрэв хоёр ширхэг байвал нэг нь зөв нөгөө нь буруу юм” гэж мэдүүлсэн тул 20 ширхэг баримтуудаас 2012 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдрийн 5 000 ам.доллар, 2012 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 40 000 ам.доллар, 2012 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 5 000 ам.долларын төлбөр хийгдсэн гэж үзэх үндэслэлгүй гэж нийт өгсөн төлбөрөөс эдгээрийг хасч тооцсон байна. Гэтэл хэргийн 49 дүгээр талд авагдсан 2012 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн 40 000 ам.долларын баримт зөвхөн нэг ширхэг байгаа. Хэрвээ гэрчийн мэдүүлэгт үндэслэн хасч тооцож байгаа бол ямар учраас нэг хувь авагдсан баримтыг хасч тооцсон юм. Хэргийн 50 дугаар талд авагдсан 5000 ам.долларын баримт мөн нэг ширхэг байгаа. Хэргийн 57 дугаар талд авагдсан 2013 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийн 5 000 ам.долларын баримттай харьцуулаад хоёр байна гэж хасч байгаа бол энэ нь хууль бус. Учир нь н.Алмаа 2013 оны 04 дүгээр сарын 16-нд нөхөж бичиж өгсөн гэх гэрчийн мэдүүлгийг өгч, нөхөж өгсөн баримтыг нотлох баримтын журмаар өгсөн. Гэтэл төлсөн мөнгөний баримт нь 2013 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдрийнх байгаа. Шүүхийн үзсэнээр 2013 оны 12 дугаар сард төлсөн баримтыг ирээдүйд төлж байгаа мэтээр нөхсөн болж таарч байна.

Түүнчлэн хэрэгт нотлох баримтаар өгсөн мөнгөний баримтуудад шийдвэрт дурдсан 2012 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 5 000 ам.долларын баримт огт байхгүй байхад төлбөр төлсөн баримтаас хасч тооцон бага мөнгө олгохоор шийдвэрлэсэн нь хууль бус. Иймд эдгээр 5 000, 5 000, 40 000 ам.долларыг хасч тооцсон нь үндэслэлгүй. Хэрэв нөхөж бичсэн 2 ширхэг баримтуудыг хассан гэж тооцож байгаа бол нэг ширхэг байгаа дээрх нийт 50 000 ам.доллар нь гарцаагүй төлөгдсөн болж байгаа тул хэргийн 18 дугаар талын 2 дугаар догол мөрөнд шүүгчийн тооцоолж гаргасан 187 200 ам.доллар дээр уг 50 000 ам.доллар нэмэгдэж нийт 237 200 ам.долларыг “Ө” ХХК-д төлсөн гэж тооцогдон нотлогдох ёстой. Шүүгч 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдөр шүүхийн шийдвэрийг уншиж танилцуулахдаа 80 000, 5 000, 2 000 ам.долларыг хасч тооцлоо гэж уншиж танилцуулсан атлаа хоёр сарын дараа шийдвэрээ гардуулж өгөхдөө 40 000 ам.долларыг нэмж бичээд үүнийгээ тооцооноос хасалгүй 187 200 болгосон нь ойлгомжгүй.

Шийдвэрт “нэхэмжлэгч Г.Б нийтдээ 187 200 ам.доллар 9 300 000 төгрөгийг төлсөн болох нь 2 дугаар хавтас 49-59 дүгээр талд авагдсан орлогын мөнгөний баримтуудаар нотлогдож байна” гэжээ. Шүүх энэ тоог яаж гаргасныг мэдэхгүй. Мөн “хариуцагч Г.Баас орон сууцны хөлсний төлбөрт ... нийт 341 598 268 төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан” гэж дүгнээд “сөрөг нэхэмжлэлээр шаардсан 341 598 268 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосон. Нэгэнт хариуцагчийн, нэхэмжлэгч Г.Баас гаргуулахаар шаардсан орон сууц хөлслөх гэрээний төлбөрийг хэрэгсэхгүй болгон сөрөг нэхэмжлэлийг хангахгүй шийдвэрлэсэн атлаа “талуудын хооронд хийгдсэн орон сууц хөлслөх гэрээний үүргийг шүүх тооцон хариуцуулсан” гэж дүгнэсэн нь орон сууц хөлслөх төлбөрийг Г.Баас гаргуулахаар шүүх сайн дураараа шийдвэрлэжээ. Энэ нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн. Шүүх сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзсэн бол хангаж шийдвэрлэх үүрэгтэй. Түүнээс сөрөг нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн атлаа мөнгө төлүүлэх хууль зүйн үндэслэлгүй.

Шийдвэрт “2010 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 2014 оны 05 дугаар сарын 16-ныг хүртэлх хугацааны үл хөдлөх хөрөнгийн түрээсийн төлбөрийн хугацааг хэтрүүлсэн хоног тутам гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0.5 хувиар алданги тооцох үүрэг хүлээсэн” гэж дүгнэсэн атлаа “хариуцагч нараас гэрээний үүргээс илүү авсан 123 695 530 төгрөг” гэж дүгнэж байгаа нь өөр хоорондоо зөрчилтэй ойлгомжгүй байна. Нэхэмжлэгч нь хариуцагчид мөнгө илүү төлчихсөн байхад яаж түрээсийн төлбөрийг төлөөгүй гэж алданги тооцогдох асуудал яригдаж, түүнийгээ шийдвэртээ бичсэн нь ойлгомжгүй байна.

Мөн шийдвэрт “шүүхэд ирүүлсэн тогтоолоос харахад хэнд холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн нь тодорхойгүй, энэхүү нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг эрүүгийн журмаар шалгаж байгаа байдал нь нотлогдохгүй байна” гэжээ. Нэхэмжлэгчээс 2017 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдрийн шүүх хуралдаанд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 65 дугаар зүйлийн 65.1.8-д зааснаар уг нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг эрүүгийн журмаар шалгаж байгаа тул тус хэргийг шийдвэрлэж дуусах хүртэл иргэний хэргийг түр түдгэлзүүлэх хүсэлтийг нотлох баримтын хамт гаргасан. Уг нотлох баримтад хэнд холбогдуулж эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн талаар тодорхой бичсэн. Нэхэмжлэгч Г.Б шүүхэд яг л ийм гомдлыг гаргасан. Шүүхэд бичгээр гарагсан нэхэмжлэлийн нэмэлт тайлбар болон шүүх хуралдааны явцад амаар өгсөн тайлбар зэрэг нь эрүүгийн журмаар гаргасан гомдолтой адилхан, нэг хэрэг гэдэг нь ойлгомжтой байхад түдгэлзүүлэх хүсэлтийг хүлээн аваагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн.

Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулаагүй бол миний бие орон сууц хөлслөх гэрээ байгуулахгүй байсан ба Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасан нөхцөл байдал үүсэх бөгөөд 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсэгт зааснаар өгсөн авсан бүх зүйлээ харилцан буцаах, хүчин төгөлдөр бус хэлцэл хийсэн буруутай этгээд болох “Ө” ХХК нь надад учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх үүрэгтэй.   Иймд дээрх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь судлан үзээгүй, үндэслэлгүйгээр шударга бусаар хэргийг шийдвэрлэсэн тул шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

Анхан шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хуулиар тогтоосон журам болон хэргийн оролцогчийн эрхийг зөрчсөн байх тул шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2 дахь хэсэгт заасан шаардлагад нийцэхгүй байна.

 

Нэхэмжлэгч Г.Б, Б.М нар нь хариуцагч “Ө” ХХК, Т.Г, А.М нарт холбогдуулан

Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороонд байрлах Дипломат орон сууцны 4-408 тоот орон сууцны болон зоорийн давхрын автомашины дулаан зогсоолын өмчлөлийн гэрчилгээ тус бүрийг өөрийн нэр дээр гаргуулах,

орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу хууль бусаар төлсөн 68 673 ам.доллар буюу 136 861 855 төгрөгийг гаргуулах,

орон сууцны талбайн зөрүүд илүү төлсөн 32 400 ам.доллар буюу 64 571 580 төгрөгийг буцаан гаргуулах,

5 жилийн хугацаанд үндэслэлгүйгээр илүү талбайн дулааны болон ашиглалтын зардал, сууц өмчлөгчдийн холбооны төлбөрт төлсөн 7 200 000 төгрөг, нийт 208 633 435 төгрөг гаргуулах тухай /1хх 1-4/нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан боловч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад “хариуцагчийг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх үндэслэлээр илүү төлсөн 64 540 ам.доллар буюу 128 624 993 төгрөг, мөн 3 000 000 төгрөг, нийт 131 624 993 төгрөг гаргуулах”-аар дээрх шаардлагаа нэмэгдүүлж, /1хх 99/

2016 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрөөс Б.М нь хамтран нэхэмжлэгчээр оролцож, 408 тоот орон сууц, 2 ширхэг дулаан зогсоолын өмчлөлийн гэрчилгээг гаргуулах, талбайн зөрүү 54 311 873 төгрөг, байр худалдан авахад илүү төлсөн 131 624 993 төгрөг, түрээсийн төлбөрт илүү төлсөн 136 861 855 төгрөг гаргуулахаар шаардаж, /2хх18-19/

2017 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдөр нэхэмжлэлийн шаардлагыг дахин өөрчилж, “орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ болон орон сууц хөлслөх тухай гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.8-д заасны дагуу хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байх тул мөн хуулийн 56, 492 дугаар зүйлд зааснаар хохиролд хариуцагч нараас орон сууц худалдан авахад бэлнээр төлсөн 274 000 ам доллар, 3 000 000 төгрөг, орон сууц хөлслөх гэрээний дагуу бэлнээр төлж байсан баримтаар нотлогдож буй 21 100 ам.доллар, 6 776 000 төгрөг, нийт 716 596 569 төгрөгийг хариуцагч нараас гаргуулана /3хх6-13/ гээд, 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн шүүх хуралдаанд уг шаардлагаа дэмжиж оролцсон байна. /3хх69-74/

 

Хариуцагч “Ө” ХХК болон хариуцагч Т.Г нар нэхэмжлэгч Г.Бд холбогдуулж Иргэний хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3 дахь хэсэгт заасны дагуу тухайн орон сууцыг түүний эзэмшлээс чөлөөлж /1хх161-162/, орон сууц хөлслөх гэрээний үүрэгт 341 598 268 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж /2хх213-214/, дээрх шаардлага тус бүрийг зохигчид харилцан эс зөвшөөрч маргажээ.

 

Нэхэмжлэгч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлага түүнийхээ үндэслэлийг өөрчилсөн байхад шүүх хариуцагч “Ө” ХХК болон хариуцагч А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарт уг нэхэмжлэлийн хувийг гардуулсан атлаа хариуцагч Т.Г түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Төгөлдөр, өмгөөлөгч Л.Очбаяр нарт гардуулаагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 72 дугаар зүйлд заасантай нийцэхгүй байна. Тухайн хариуцагчийн хувьд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлд зааснаар эсрэг талын гаргасан шаардлага, түүнийг нотлох баримттай танилцах, тэдгээрт тайлбар өгөх хэргийн оролцогчийн эрхийг шүүх хангасан гэж үзэхгүй.

 

Түүнчлэн зохигч талуудад хэргийн материал танилцуулсан баримтаас үзвэл нэхэмжлэгчид хэргийн 2 дугаар хавтасны 162, хариуцагч “Ө” ХХК, А.М нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Наранбаярт 2 дугаар хавтасны 129, Р.Долгорсүрэнд  2 дугаар хавтасны 225, хариуцагч Т.Ггийн итгэмжлэгдсэн Л.Очбаярт 2 дугаар хавтасны 250 дахь хуудаснаас хойш авагдсан нотлох баримтуудтай танилцуулаагүй байна.

 

Эдгээр нь шүүхийн өмнө талуудын эрх тэгш байх, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг мэтгэлцэх үндсэн дээр хэрэгжүүлэх талаар зохицуулсан Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3, 6 дугаар зүйлд заасантай нийцэхгүй. Хариуцагч Т.Г болон бусад хариуцагч нар энэ талаар гомдол гаргаагүй боловч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэж буй шүүх зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянах учир дээрх зөрчилд дүгнэлт хийсэн болно.

 

Үүнээс гадна анхан шатны шүүх нэхэмжлэгчийг эцсийн байдлаар нэхэмжлэлээ өөрчилж орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ болон орон сууц хөлслөх гэрээ тус бүрийг хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл гэж үзсэнтэй холбогдох шаардлагыг шийдвэрлээгүй байна.

 

Анхан шатны шүүхийн гаргасан дээрх зөрчлийг давж заалдах шатны шүүх залруулж маргааны үйл баримт, тэдгээрийн хооронд үүссэн эрх зүйн харилцаа, нотлох баримтын үнэлгээ, хууль хэрэглээний талаар дүгнэлт хийх боломжгүй тул шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5, 168 дугаар зүйлийн 168.1.3-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 

1. Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2017 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 181/ШШ2017/01943 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцаасугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3-т зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн нэхэмжлэгчийн 3 122 456 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд энэ өдрөөс тооцон 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдаанд оролцсон талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах, энэхүү үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй ба шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

 

 

 

            ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                      М.НАРАНЦЭЦЭГ

                                                           

            ШҮҮГЧИД                                                       Н.БАТЗОРИГ

 

                                                                                    Т.ТУЯА