ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

Õýðãèéí инäåêñ: 166/2017/0218/Э

 

Äàðõàí-Óóë àéìàã äàõü Ñóì äóíäûí Эрүүгийн хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí Еðºíõèé ø¿¿ã÷ Я.Туул äàðãàëæ,

Ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Э.Шүрэнчимэг,

Улñûí ÿëëàã÷аар Аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор А.Оргилбаяр,

Ø¿¿ãäýã÷èéí ºì㺺ëºã÷ Ж.Э

Õîõèðîã÷ Á.À

Ø¿¿ãäýã÷ Б.Э íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí òàíõèìä íýýëòòýé хèéсэн шүүх хуралдаанааар Дархан-Уул аймгийн Пðîêóðîðын газрааñ Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 äүгээð ç¿éëèéí 99.1-т çààñàí гэмт хэрэгт Боржигон овгийн Б.Э холбогдуулан ÿëëàõ ä¿ãíýëò үйлдэж èð¿¿ëñýí ýð¿¿ãèéí 201709000315 дугаартай õýðãèéã 2017 îíû 7 äóãààð ñàðûí 4-íий ºäºð õ¿ëýýí àâ÷, хянан õýëýëöëýý.

 

Ø¿¿ãäýã÷ийí биеийн áàéöààëò:

Монгол Улсын иргэн, Б овогт Á.Э Дархан-Уул аймгийн Дархан суманд төрсөн, 33 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, операторчин мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 4, эцэг, эх, ахын хамт оршин суух, уëñààñ àâñàí ãàâüÿà øàãíàëã¿é, óрьд нь:

-2000 онд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 124 дүгээр зүйлийн 124.2-ò çààñíààð 1 жил  хорих ял шийтгүүлж, 1 жилийн хугацаагаар тэнсэж хянан харгалзаж байсан.

Холбогдсон хэргийн талаар:

Ø¿¿ãäýã÷ Б.Э нь 2017 оны 4 дүгээр сарын 29-ний шөнө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах төмөр замын вокзалын орчим иргэн Б.А маргалдаж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт õîëáîãäæýý. /ÿëëàõ ä¿ãíýëòýä áè÷èãäñýí áàéäëààð/

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

1.Гэм буруугийн талаар                           Ø¿¿ãäýã÷ Б.Э нь 2017 оны 4 дүгээр сарын 29-ний шөнө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах төмөр замын вокзалын орчим хохирогч Б.А маргалдаж, хохирогч Б.А бие махбодид “хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл, тархи доргилт” бүхий гэмтэл учруулж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан:

 

   -Ø¿¿ãäýã÷ Б.Э ûí ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí: “…Манай ах Улаанбаатар хот явах байсан учир би ахыгаа шөнийн 12:40 цагийн вагонд суулгаж өгөх гээд вокзал дээр очсон. Би тухайн үед пиво уучихсан байсан. Тэгтэл тэнд Б.А байсан. Машинтай ирээд намайг дуудаад машинд суучих гэхээр нь би тантай ярих юм байхгүй өмнө нь би танд гүтгүүлж байсан гэж хэлээд зугтаасан. Тэгтэл Б.А хүүхдүүдээрээ намайг бариулж аваад хүчээр машинд суулгаад “наадах чинь угаасаа согтуу байгаа учир намайг хэл амаар доромжилсон гэж хэлээд цагдаад өгчихье” гэж хэлээд намайг цагдаад өгсөн.” ãýõ ìýä¿¿ëýã,

 

-Хохирогч Б.А ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí: “…Тэр өдөр манай охин миний утасны дугаар руу залгаад Б.Э ирчихээд архи нэхээд байна гэхээр нь би яваад очтол Б.Э 2 залуутай манай гэрийн үүдэнд зогсож байсан. Би очоод чи одоо яв гээд хөөтөл Б.Э гүйж ирээд миний толгой руу цохиод зугтаасан. Манай хүүхдүүд хамт байсан учир Б.Эын араас хөөж байтал Б.Э өөрөө газар хальтраад унасан. Тэгээд би цагдаад дуудлага өгтөл өөр газар хүн амины хэрэг гараад манайхан бүрэлдэхүүнтэй явсан. Наана чинь очих цагдаа байхгүй байна. Та боломжтой бол өөрөө аваад ир гэхээр нь би өөрөө машинаараа Б.Э ыг цагдаагийн газар авч очсон. Би гомдолтой байна. Хохирлоо нэхэмжилнэ” ãýõ ìýä¿¿ëýã,

 

-Гэрч М.Н хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...ээж Э-г машинаас дуудаад “чи яагаад хүүхдүүд доромжилоод байгаа юм бэ, наашаа яваад ир” гэхэд  Эрдэнэболор өмнөөс нь очоод ээжийг “май, чи муу авгай. Намайг шоронд явуулж  чадахгүй” гээд толгой руу нь хэдэн удаа цохичихоод зугтаасан.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 10/,

 

-Гэрч С.М хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...А машин дотроос Э чи яагаад хүүхдүүд дарамтлаад доромжлоод байгаа юм бэ? гэхэд Э хүрч ирээд “май, муу авгай минь” гээд гарын салаавч гаргаад баахан зүйл ярьж хэл амаар доромжлоод А машинд жолоочийн хажуугийн сандал дээр сууж байхад нь цонхоор толгой руу нь гараараа 4,5 удаа цохиод авсан.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 12/,

 

-Гэрч А.Х хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...Э очоод “май” гээд А эгчийн ам руу салаавч гаргаад “намайг яагаа ч үгүй байхад та нар доромжилоо биз дээ, манай ах шоронгийн дарга, та нарын бичлэг байгаа, та нарыг хэн ч биш болгоно” гээд А эгчийг машин дотор байхад нь толгой руу нь гараараа 4, 5 удаа цохиод цаашаа зугтаагаад гүйсэн.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 14/,

 

-Шинжээч эмч Э.О хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...гавлын дотоод даралт ихсэлт гэдэг нь хатуу мохоо зүйл буюу цохих, юм мөргөх, доргих үед үүсгэгдэх боломжтой. Тархины дотоод даралт нь хэвийн үедээ 15 мм.куб байхаас 20 мм.куб болоход эмгэг буюу тархины дотоод даралт ихсэлт болдог бөгөөд эмийн эмчилгээ хийж хаванг бууруулна.

...толгойг цохих үед хүзүүний булчин чангарч, цохих үед эвгүй хөдөлгөөн хийх үед хүзүүний яс мөгөөрс гэмтэхгүй. Зөөлөн эд буюу булчин чангарч хүзүүний хөдөлгөөн хязгаарлагдаж хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл үүсч болно.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 17/,

-“Б.А биед тархи доргилт, хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаанд сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадвар алдалтанд нөлөөлөхгүй.” гэх 2017 оны 5 дугаар сарын 9-ний өдрийн 517 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хэргийн 19/ болон хэрэгт авагдсан бусад бичгийн баримтуудаар тус тус нотлогдож байна.

 

2017 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн 2015 оны Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцох, гэм буруутай хүн, хуулийн этгээдэд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээг тухайн гэмт хэргийг үйлдэх үед дагаж мөрдөж байсан хуулиар тодорхойлно” гэж заасан бөгөөд шүүгдэгч Б.Эын 2017 оны 4 дүгээр сарын 29-ний шөнө Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт байрлах төмөр замын вокзалын орчим хохирогч Б.Ариунзаяатай маргалдаж, хохирогч Б.А бие махбодид “хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл, тархи доргилт” бүхий гэмтэл учруулсан үйлдэл нь 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1-т заасан “бусдын бие махбодид хөнгөн гэмтэл санаатай учруулах” гэмт хэргийн бүх шинжийг агуулсан байна.

 

Гэвч 2017 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн 2015 оны Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгын 1.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “үйлдэл эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцохгүй болсон, оногдуулах ялыг хөнгөрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ” гэж заажээ.

Буцаан хэрэглэгдэх шинжийг агуулж байгаа илүү хөнгөн хууль гэдэг ойлголтод гэмт хэргийн шинж чанарыг тодорхойлж буй диспозицийн багтаамж, ял шийтгэлийн төрөл агуулгад орсон өөрчлөлт, хүний эрх зүйн байдлыг ямар нэг хэлбэрээр дээрдүүлж байгаа эрүүгийн хуулийн бусад зохицуулалтууд мөн адил багтдаг.

2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “...дөрвөн зуун тавин нэгжээс нэг мянга гурван зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас гурван сар хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ.” гэж тус тус хуульчилсанаар оногдуулах ял хөнгөрсөн тул шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлж байна гэж үзэж 2015 оны Эрүүгийн хуулийг буцаан хэрэглэх нь зүйтэй байна.

 

Хохирогч Б.А нь “эмчилгээ хийлгэсэн зардалд 148000 төгрөг, таксины хөлссөнд 60000 төгрөг, нийт 208000 төгрөгийн хохирлын баримтыг хошууч Д.Ө хүлээлгэн өгсөн учир нэхэмжилнэ.” гэж мэдүүлж байгаа боловч энэ талаар ямар нэгэн нотлох баримт хавтаст хэрэгт авагдаагүй байх тул хохирогч Б.А 208000 төгрөгийн иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхих нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

 

2.Ял, эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Шүүгдэгч Б.Э нь “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь хîõèðîã÷ Б.А шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “ “ гэх мэдүүлэг, гэрч М.Н хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...Э өмнөөс нь очоод ээжийг “май, чи муу авгай. Намайг шоронд явуулж  чадахгүй” гээд толгой руу нь хэдэн удаа цохичихоод зугтаасан.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 10/, гэрч С хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...А машинд жолоочийн хажуугийн сандал дээр сууж байхад нь цонхоор толгой руу нь гараараа 4,5 удаа цохиод авсан.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 12/, гэрч А.Х хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...А эгчийг машин дотор байхад нь толгой руу нь гараараа 4, 5 удаа цохиод цаашаа зугтаагаад гүйсэн.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 14/, шинжээч эмч Э.О хэрэг бүртгэлтийн шатанд өгсөн: “...гавлын дотоод даралт ихсэлт гэдэг нь хатуу мохоо зүйл буюу цохих, юм мөргөх, доргих үед үүсгэгдэх боломжтой. ...толгойг цохих үед хүзүүний булчин чангарч, цохих үед эвгүй хөдөлгөөн хийх үед хүзүүний яс мөгөөрс гэмтэхгүй. Зөөлөн эд буюу булчин чангарч хүзүүний хөдөлгөөн хязгаарлагдаж хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл үүсч болно.” гэх мэдүүлэг /хэргийн 17/, “Б.А биед тархи доргилт, хүзүүний зөөлөн эдийн гэмтэл тогтоогдлоо.” гэх 2017 оны 5 дугаар сарын 9-ний өдрийн 517 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт /хэргийн 19/ áолон хэрэгт авагдсан бусад бичгийн баримтуудаар нотлогдож байх тул шүүгдэгч Б.Э ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэлээ.

 

Эрүүгийн хариуцлага нь эрүүгийн хуульд заасан ял, албадлагын арга хэмжээнээс бүрддэг ба шүүгдэгч Б.Э нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрсэн, хэрэг хариуцах чадвартай байна.

 

Шүүгдэгч Б.Эт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Б.Э нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн байгааг Эрүүгийн хуулийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т зааснаар эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх íºõöºë áàéäàëä òîîöîх үндэслэлтэй байх ба  хүндрүүлэх нөхцөл тогтоогдоогүй байна.

 

Иймд түүний гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн улмаас учирсан хор уршгийн шинж чанар зэргийг харгалзан үзээд торгох ÿë оногдуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

Шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчид төлөх төлбөргүй,  хураасан болон битүүмжилсэн эд хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаæ èðñýí зүйлгүй болохыг дурдаõ íü ç¿éòýé гэж үзлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  36.1, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасíыг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн /2015 оны/ 1.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан ш¿¿ãäýã÷ Б овогт Á.Э  Эð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñаí “õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäýä õºíãºí õîõèðîë ó÷ðóóëàõ” ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä òîîöñóãàé.

2.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.7-т зааснаар хохирогч Б.А 208000 төгрөгийн иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, нотлох баримтаа бүрдүүлсний эцэст иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэлээ гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхтэй бөгөөд энэхүү нэхэмжлэл нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдөхийг дурдсугай.

3.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.6 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ Б овогт Á.Э 450 íýãæтэй тэнцэх хэмжээний áóþó 450000 /äºðâºí çóóí òàâèí ìÿíãà/ òºãðºãººð òîðãîõ ÿë øèéòãýñ¿ãýé.

4.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 5.3 äóãààð ç¿éëèéí 4 äýõ хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.6-т зааснаар торгох ялын 450000 төгрөгийг 2017 îíû 12 äугааð ñàðûí 1-íèé äîòîð òºëæ áàðàãäóóëàõûã ø¿¿ãäýã÷ Б.Э ¿¿ðýã áîëãîñóãàé.

5.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 5.3 äóãààð ç¿éëèéí 5 äаõь õýñýãò çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ Б.Э íü 450000 òºãðºãèéí òîðãîõ ÿëûã шүүхээс òîãòîîñîí õóãàöààíä áèåë¿¿ëýýã¿é áîë ø¿¿õ áèåëýãäýýã¿é òîðãîõ ÿëûí  15 íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãèéã íýã õîíîã õîðèõ ÿëààð òîîöîæ ñîëèõûã ø¿¿ãäýã÷ Б.Э анхааруулсугай.

6. Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.7, 1.8-ò çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ íü ýíý õýðýãò öàãäàí õîðèãäîîã¿é, õóðààñàí áîëîí áèò¿¿ìæèëñýí ýä õºðºíãºã¿é, ýä ìºðèéí áàðèìòààð õóðààãäàæ èðñýí ç¿éëã¿é áîëîõûã òóñ òóñ äóðäñóãàé.

7.Ýð¿¿ãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 36.8 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1.5-ò çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë õ¿÷èí òºãºëäºð áîëòîë ø¿¿ãäýã÷ Б.Э õóâèéí áàòàëãàà ãàðãàõ òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý àâñóãàé

8.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч,  өмгөөлөгч òîãòîîëûã ýñ çºâøººðâºë тогтоолыг ãàðäóóëñан буюу хүргүүлснээс õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бè÷èõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

9.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар дàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàñàí, ýñýðã¿¿öýë áè÷èãäñýí òîõèîëäîëä шийтгэх òîãòîîëûí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿лсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                             Я.ТУУЛ