МÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ С.Өсөхбаяр äàðãàëæ,

Шүүх хуралдааны нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Билгүүн,

Уëñûí ÿëëàã÷ Г.Эрдэнэ,

Ш¿¿ãäýã÷ Б.М íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí хуралдааны “А” òàíõèìä íýýëòòýé õèéñýí шүүх õóðàëäààíààð:

Баянзүрх дүүргийн Пðîêóðîðûí ãàçðààñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñàí ãýìò õýðýãò ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх саналтай èð¿¿лсэн Б.Мд õîëáîãäîõ 1706 04152 0398 äóãààðòàé 1 хавтаст ýð¿¿ãèéí õýðãèéã 2018 îíû 04 äүгээð ñàðûí 05-íы өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалтын товч мэдээлэл:

Монгол Улсын иргэн, Улаанбаатар хотод 1998 оны 11 ä¿ãýýð сарын 19-ний өдөр төрсөн, 19 настай, эмэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, үсчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 4, эх, эмээ, дүүгийн хамт Баянзүрх дүүргийн 17 дугаар хороо, Шархадны Эмнэлэгийн 2 дугаар гудамжны 14 тоотод оршин суух бүртгэлтэй, ял шийтгүүлж байгаагүй, Д овогт Бгийн М /РД:

   Шүүгдэгчийн холбогдсон гэмт хэргийн товч агуулга:

Б.М нь 2017 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Баясгалант Өргөө хотхоны 33 дугаар байрны 15 тоот иргэн Н.Нарангэрэлийн гэрээс түүний алтан бөгжийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авсан ãýìò õýðýãò õîëáîãäæýý. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò яллах болон өмгөөлөх талын хүсэлтээр äàðààõ íîòëîõ áàðèìòóóäûã òàë á¿ðýýñ íü á¿ðýí гүйцэд, áîäèò байдлаар нь харьцуулж øèíæëýí ñóäëààä ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ш¿¿ãäýã÷ Б.Мын өгсөн: “... ãýì áóðóóãàà õ¿ëýýí çºâøººð÷ áàéíà, ìºðäºí áàéöààëòàíä ¿íýí çºâ ìýä¿¿ëýã ºãñºí, íýìæ ìýä¿¿ëýг ºãºõã¿é” гэх мэдүүлэг,

Мөрдөн байцаалтад хохирогч Н.Нарангэрэлийн өгсөн: “... 2017 оны 12 äóãààð сарын 16-ны өдөр Хишгээ гэгч зүс таних эмэгтэй рүү 88367333 гэсэн дугаар луу нь залгаад уулзахаар тохирч Замын цагдаагийн зүүн талд байрлах Шинэ дөл цогцолборт очиж аваад Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Баясгалант Өргөө 33-15 тоотод хамт ирсэн. Бид хоёр гэрт ороод гэрт байсан 0.75 литрийн шилтэй шимийн архийг талд нь ортол хамт хувааж ууж байгаад би угаалгын өрөө ороод гараад ирэхэд Хишгээ гадуур хувцасаа өмсөөд явлаа гэхээр нь гайхаад хэсэг бай л даа гэхэд үгүй би ажилтай болчихлоо гэж хэлээд явсан. Тэгээд би цагаа харсан чинь хажууд нь байсан бөгж байхгүй байсан. Би шууд утсаа аваад араас нь залгахад гар утсаа авсан, би чи бөгж авсан байна гэхэд тийм би авсан одоо эргээд орлоо битгий санаа зов гэж хэлсэн. Би орж ирэхийг нь хүлээгээд орж ирэхгүй байхаар нь дахин залгахад одоо орж байна гэсэн. Би хэсэг хүлээж байгаад залгахад гар утсаа унтраасан байсан... Мөнгөн завъяа дэлгүүрээс 2 жилийн өмнө 1.280.000 төгрөгөөр 10 граммын 999% сорьцтой цэвэр алтан бөгж авч байсан. Бөгж нь очиртой байсан... Уг эмэгтэй нь зүс царайны хувьд цэвэрхэн цагаан царайтай дунд зэргийн нуруутай. Багцаагаар 165-170 см орчим нуруутай... Батболд байцаагч фэйсбүүкээс “Хайртай хэн нэгэнд” гэсэн хаягнаас зургийг нь гаргаад ирж. Уг эмэгтэйн талаар надад өөр мэдээлэл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /хх.11-13/,

Мөрдөн байцаалтад Б.Мын яллагдагчаар өгсөн: “... 2017 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Баясгалант өргөө 33-15 тоотоос иргэн Н.Нарангэрэлийн гэрт байсан 10 граммын орцтой алтан бөгжийг хулгайлан авч гарсан нь үнэн...” гэх мэдүүлэг /хх.41-43/,

Хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /хх.50-51/ çýðýã болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан эдгээр нотлох баримтыг уг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, нөхцөл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлж авагдсан, тус хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

Мөрдөн байцаалтын явцад хэргийн талаар нотолбол зохих байдлыг бүрэн шалгаж тогтоосон, хэргийн оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хязгаарлах замаар эсхүл бусад хэлбэрээр ø¿¿õýýñ õýðãèéã á¿õ òàëààð õýëýëöýõ ÿâäàëä ñààä áîëæ, õóóëü ¸ñíû áà ¿íäýñëýë á¿õèé òîãòîîë ãàðãàõàä ñºð㺺ð íºëººëæ áîëîõóéöààð Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí øààðäëàãûã íîöòîé çºð÷ººã¿é, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéã áóðóó õýðýãëýýã¿é байна.

Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явуулсан болно.

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Б.М нь 2017 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Баясгалант Өргөө хотхоны 33 дугаар байрны 15 тоот иргэн Н.Нарангэрэлийн гэрээс түүний алтан бөгжийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч 900.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

Мөрдөн байцаалтад хохирогч Н.Нарангэрэлийн өгсөн: “... Бид хоёр гэрт ороод гэрт байсан 0.75 литрийн шилтэй шимийн архийг талд нь ортол хамт хувааж ууж байгаад би угаалгын өрөө ороод гараад ирэхэд Хишгээ гадуур хувцасаа өмсөөд явлаа гэхээр нь гайхаад хэсэг бай л даа гэхэд үгүй би ажилтай болчихлоо гэж хэлээд явсан. Тэгээд би цагаа харсан чинь хажууд нь байсан бөгж байхгүй байсан. Би шууд утсаа аваад араас нь залгахад гар утсаа авсан, би чи бөгж авсан байна гэхэд тийм би авсан одоо эргээд орлоо битгий санаа зов гэж хэлсэн. Би орж ирэхийг нь хүлээгээд орж ирэхгүй байхаар нь дахин залгахад одоо орж байна гэсэн. Би хэсэг хүлээж байгаад залгахад гар утсаа унтраасан байсан... Мөнгөн завъяа дэлгүүрээс 2 жилийн өмнө 1.280.000 төгрөгөөр 10 граммын 999% сорьцтой цэвэр алтан бөгж авч байсан. Бөгж нь очиртой байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.11-13/,

Мөрдөн байцаалтад Б.Мын яллагдагчаар өгсөн: “... 2017 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн 4 дүгээр хороо, Баясгалант өргөө 33-15 тоотоос иргэн Н.Нарангэрэлийн гэрт байсан 10 граммын орцтой алтан бөгжийг хулгайлан авч гарсан нь үнэн...” гэх мэдүүлэг /хх.41-43/,

Хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /хх.50-51/,

Шүүгдэгч Б.Мын гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг зэрэг хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан íîòëîõ áàðèìòóóäààð тогтоогдлоо.

Прокуророос Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгтт çààñан гэмт хэрэгт Б.Мыг õîëáîãäóóëж ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýн, түүнд 6 сарын хугацаагаар хорих ял îíîãäóóëàõ ñàíàëòàé, õýðãèéã õÿëáàðøóóëñàí æóðìààð øèéäâýðë¿¿ëýõýýð шүүхэд èð¿¿ëжээ.

Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 17.5 дугаар зүйлд зааснаар хэргийг õÿëáàðøóóëñàí æóðìààð хянан øèéäâýðëэх боломжтой, хэргийн зүйлчлэл зөв байна.

Иймд Б.Мыг Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñан “Бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах” гэмт хэргийн үндсэн шинжийг агуулсан үйлдэлд нь ãýì áóðóóòàéд тооцсон болно.

Б.М нь гэмт хэрэг үйлдэж хохирогчид учруулсан эд хөрөнгийн хохиролд 1.400.000 төгрөг нөхөн төлсөн, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч Н.Нарангэрэл нь санал хүсэлтгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй, шүүх хуралд оролцохгүй, хөнгөн шийтгэж өгнө үү гэжээ.

            Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Б.Мын “Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь тогтоогдож байх тул Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялын төрөл, хэмжээний дотор шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон эрүүгийн хариуцлага түүнд хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.          

Шүүхээс эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Б.Мын үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хэр хэмжээ, ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдал, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх прокурорын санал зэргийг тал бүрээс нь харгалзан үзэж, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх õýñýãò çààñíààð шүүгдэгчид хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнсэхээр шийдвэрлэв.

Мөн Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2, 2.5 дахь заалт, 3 дахь хэсгийн 3.3 дахь заалтад тус тус зааснаар, Б.Мд хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн хугацаанд зан үйлээ засах, оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх, согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалт тогтоох албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх нь зүйтэй.

Б.Мд хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг шүүгдэгчид сануулж байна.

Шүүгдэгч Б.Мд эрүүгийн хариуцлага оногдуулахад ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй бөгөөд Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2 дахь заалтад тус тус заасан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, учруулсан хохирлыг нөхөн төлсөн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Б.Мд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, тэрээр öàãäàí õîðèãäñîí хоноггүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, áèò¿¿ìæëýãäсýí õºðºíãºã¿é болохыг тус тус äóðäвал зохино.

Ìîíãîë Óëñûí Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх заалт, Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 17.5 дугаар зүйлийн 1, 5, 9 дэх хэсэг, 36.2 дóãààр зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8 äóãààð з¿éëä тус тус заасныг óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:         

1. Д овогт Бгийн Мыг Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñан “Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах” ãýìò õýðэã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä тооцсугай.

2. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñíààð шүүгдэгч Б.Мд хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссүгэй.

3. Б.Мд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсугай.

4. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2, 2.5 дахь заалт, 3 дахь хэсгийн 3.3 дахь заалтад тус тус зааснаар, Б.Мд хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн хугацаанд зан үйлээ засах, оршин суух газар, ажил, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх, согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис хэрэглэхийг хориглох хязгаарлалт тогтоох албадлагын арга хэмжээ хэрэглэñ¿ãýé.

5. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 7.1 äүãээð ç¿éëèéí 4 дэх хэсэгт çààñíààð, Б.Мд хорих ял оногдуулахгүйгээр 1 жилийн хугацаагаар тэнссэн хугацаанд хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг шүүгдэгчид сануулсугай.

6. Б.М нь öàãäàí õîðèãäñîí хоноггүй, хохиролд 1.400.000 төгрөг нөхөн төлсөн, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч Н.Нарангэрэл нь нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, áèò¿¿ìæëýãäсýí õºðºíãºã¿é áîëîõûã òóñ òóñ äóðäñóãàé.

7. Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 38.1 дүгээр зүйлд заасан давж заалдах эрх бүхий этгээд нь шийтгэх тогтоолыг ãàðäàí àâñаí, ýñõ¿ë õ¿ðã¿¿ëñэíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ, ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéг мэдэгдсүгэй.

8. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн бол шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, Б.Мд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                              С.ӨСӨХБАЯР