МÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ С.Өсөхбаяр äàðãàëæ,

Шүүх хуралдааны нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Билгүүн,

Уëñûí ÿëëàã÷ Б.Ганбулган /томилолтоор/,

Ш¿¿ãäýã÷ Г.Е íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí хуралдааны “В” òàíõèìä íýýëòòýé õèéñýí шүүх õóðàëäààíààð:

Баянзүрх дүүргийн Пðîêóðîðûí ãàçðààñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñàí ãýìò õýðýãò ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх саналтай èð¿¿лсэн Г.Ед õîëáîãäîõ 1706 02865 0004 äóãààðòàé 1 хавтаст ýð¿¿ãèéí õýðãèéã шүүхийн харъяаллын дагуу 2018 îíû 04 äүгээð ñàðûí 09-íий өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалтын товч мэдээлэл:

Монгол Улсын иргэн, Улаанбаатар хотод 1992 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр төрсөн, 25 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, “Live” пабд бармен ажилтай, ам бүл 2, эхийн хамт Баянзүрх дүүргийн 23 дугаар хороо, Улиастайн 5А гудамжны 500 тоотод оршин суух, ял шийтгүүлж байгаагүй, Боржигон овогт Гийн Е /РД: /,

   Шүүгдэгчийн холбогдсон гэмт хэргийн товч агуулга:

Г.Е нь 2017 оны 10 дугаар сарын 21-ний орой Баянзүрх дүүргийн 23 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, 3Б хэсгийн 3040 тоот хашааны гадна байрлуулсан иргэн М.Наранчимэгийн эзэмшлийн 39-65 УБЯ улсын дугаартай Пажеро маркийн автомашинаас гар цүнх, бэлэн 2.200.000 төгрөг зэрэг эд зүйлс хулгайлсан ãýìò õýðýãò õîëáîãäæýý. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò яллах болон өмгөөлөх талын хүсэлтээр äàðààõ íîòëîõ áàðèìòóóäûã òàë á¿ðýýñ íü á¿ðýí гүйцэд, áîäèò байдлаар нь харьцуулж øèíæëýí ñóäëààä ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ш¿¿ãäýã÷ Г.Ен өгсөн: “... ãýì áóðóóãàà õ¿ëýýí çºâøººð÷ áàéíà, ìºðäºí áàéöààëòàíä ¿íýí çºâ ìýä¿¿ëýã ºãñºí, íýìæ ìýä¿¿ëýã ºãºõã¿é” гэх мэдүүлэг,

Мөрдөн байцаалтад хохирогч М.Наранчимэгийн өгсөн: “... Алтанцоож машинаа хашааныхаа гадаа байрлуулаад бид 3 гэрт орсон. Машинаас буухдаа би өөрийн 2 ширхэг эрэгтэй, эмэгтэй гар цүнх үлдээсэн, дотор нь бэлэн мөнгө, гар утас, бичиг баримтууд байсан. Гэрт орж 20-25 минут болоод гараад ирсэн чинь машины кабинаас гар цүнхүүдийг хулгайлсан байсан. Тэгээд цагдаад дуудлага өгсөн...” гэх мэдүүлэг /хх.7-8/,

“... тэгээд машины дэргэд байсан пүүзний мөрийг дагахад хажуу айлынх руу орж хажуу айлын хүүхдийн пүүзний мөртэй ижилхэн байсан... тэгээд 2 цагдаагийн хамт хажуу айлдаа ороход миний цүнхнээс түрийвчийг нь аваад цүнхийг хашаагаар давуулаад шидчихсэн гэрийнх нь хаалганы цоож зүүлтээстэй онгорхой харанхуй байхаар нь орж үзэхэд гэрт нь миний 2.200.000 төгрөгтэй түрийвч үүднийх нь шалан дээр хэвтэж байсан ба нөхрийн шар цүнх гарч ирээгүй, тэгээд манай дүү Б.Амартүвшин явж хулгай хийсэн хүүхдийг хайгаад хойд гудамжнаас олж ирэхэд нөхрийн шар цүнхтэй зүйлийг аваагүй гээд байсан..” гэх мэдүүлэг /хх.9/,

Мөрдөн байцаалтад гэрч С.Ууганбаярын өгсөн: “... М.Наранчимэгийг дагуулаад орсон чинь хулгайд алдагдсан гэх хүний түрийвч 2.200.000 төгрөг, бичиг баримт, 1 ширхэг гар утас, гар цүнх зэрэг нь олдсон, харин 1 ширхэг Самсунг Эс-6 олдоогүй, тэгээд Е гэх залууг хайсан чинь гар утас ломбарданд тавих гээд явж байгаа сураг сонсогдсон. Би олдсон бүх зүйлийг хохирогчид хүлээлгэж өгсөн...” гэх мэдүүлэг /хх.11/,

Мөрдөн байцаалтад Г.Ен яллагдагчаар өгсөн: “... 2017 оны 10 дугаар сарын 21-ний орой 19 цагиин үед гэртээ харих гээд алхаад явж байтал манай гудамжинд улаан хүрэн өнгөтэй дунд гарын жийп машин байх шиг байсан. Жолоочийн эсрэг талын хаалгыг татаад онгойлгосон, тэгээд би сандал дээр нь ил байсан 2 ширхэг гар утас болон түрийвч зэрэг эд зүйлсийг авч явсан. Тухайн үедээ би согтуу архи уусан байсан. Ингээд би гэртээ ирээд шууд унтсан байсан... гэтэл оройхон гэнэт утас дуугарах чимээнээр сэрээд дээрх гар утсыг авч гараад Ботаникийн ломбарданд 140.000 төгрөгөөр зарсан. Тэндээсээ буцаад харих замдаа утасны эзэнд шар дэлгүүрийн орчимд баригдаж тухайн үедээ газар дээр нь үлдсэн 1 ширхэг гар утас болон манай гэрт очиж гэрээс хайж байгаад түрийвчтэй байсан 2.200.000 төгрөгийг олж авсан...” гэх мэдүүлэг /хх.28/ çýðýã болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан эдгээр нотлох баримтыг уг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, нөхцөл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлж авагдсан, тус хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

Мөрдөн байцаалтын явцад хэргийн талаар нотолбол зохих байдлыг бүрэн шалгаж тогтоосон, хэргийн оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хязгаарлах замаар эсхүл бусад хэлбэрээр ø¿¿õýýñ õýðãèéã á¿õ òàëààð õýëýëöýõ ÿâäàëä ñààä áîëæ, õóóëü ¸ñíû áà ¿íäýñëýë á¿õèé òîãòîîë ãàðãàõàä ñºð㺺ð íºëººëæ áîëîõóéöààð Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí øààðäëàãûã íîöòîé çºð÷ººã¿é, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéã áóðóó õýðýãëýýã¿é байна.

Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явуулсан болно.

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Г.Е нь 2017 оны 10 дугаар сарын 21-ний орой Баянзүрх дүүргийн 23 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, 3Б хэсгийн 3040 тоот хашааны гадна байрлуулсан иргэн М.Наранчимэгийн эзэмшлийн 39-65 УБЯ улсын дугаартай Пажеро маркийн автомашинаас эрэгтэй болон эмэгтэй 2 ширхэг гар цүнх, түрийвч, бэлэн 2.200.000 төгрөг, бичиг баримт, 2 ширхэг гар утас зэрэг эд зүйлсийг хулгайлж нийт 2.476.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь:

Мөрдөн байцаалтад хохирогч М.Наранчимэгийн өгсөн: “... Алтанцоож машинаа хашааныхаа гадаа байрлуулаад бид 3 гэрт орсон. Машинаас буухдаа би өөрийн 2 ширхэг эрэгтэй, эмэгтэй гар цүнх үлдээсэн, дотор нь бэлэн мөнгө, гар утас, бичиг баримтууд байсан. Гэрт орж 20-25 минут болоод гараад ирсэн чинь машины кабинаас гар цүнхүүдийг хулгайлсан байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.7-8/,

“... тэгээд машины дэргэд байсан пүүзний мөрийг дагахад хажуу айлынх руу орж хажуу айлын хүүхдийн пүүзний мөртэй ижилхэн байсан... тэгээд 2 цагдаагийн хамт хажуу айлдаа ороход миний цүнхнээс түрийвчийг нь аваад цүнхийг хашаагаар давуулаад шидчихсэн гэрийнх нь хаалганы цоож зүүлтээстэй онгорхой харанхуй байхаар нь орж үзэхэд гэрт нь миний 2.200.000 төгрөгтэй түрийвч үүднийх нь шалан дээр хэвтэж байсан ба нөхрийн шар цүнх гарч ирээгүй, тэгээд манай дүү Б.Амартүвшин явж хулгай хийсэн хүүхдийг хайгаад хойд гудамжнаас олж ирэхэд нөхрийн шар цүнхтэй зүйлийг аваагүй гээд байсан..” гэх мэдүүлэг /хх.9/,

Мөрдөн байцаалтад гэрч С.Ууганбаярын өгсөн: “... М.Наранчимэгийг дагуулаад орсон чинь хулгайд алдагдсан гэх хүний түрийвч 2.200.000 төгрөг, бичиг баримт, 1 ширхэг гар утас, гар цүнх зэрэг нь олдсон, харин 1 ширхэг Самсунг Эс-6 олдоогүй, тэгээд Е гэх залууг хайсан чинь гар утас ломбарданд тавих гээд явж байгаа сураг сонсогдсон. Би олдсон бүх зүйлийг хохирогчид хүлээлгэж өгсөн...” гэх мэдүүлэг /хх.11/,

Мөрдөн байцаалтад Г.Ен яллагдагчаар өгсөн: “... 2017 оны 10 дугаар сарын 21-ний орой 19 цагиин үед гэртээ харих гээд алхаад явж байтал манай гудамжинд улаан хүрэн өнгөтэй дунд гарын жийп машин байх шиг байсан. Жолоочийн эсрэг талын хаалгыг татаад онгойлгосон, тэгээд би сандал дээр нь ил байсан 2 ширхэг гар утас болон түрийвч зэрэг эд зүйлсийг авч явсан. Тухайн үедээ би согтуу архи уусан байсан. Ингээд би гэртээ ирээд шууд унтсан байсан... гэтэл оройхон гэнэт утас дуугарах чимээнээр сэрээд дээрх гар утсыг авч гараад Ботаникийн ломбарданд 140.000 төгрөгөөр зарсан. Тэндээсээ буцаад харих замдаа утасны эзэнд шар дэлгүүрийн орчимд баригдаж тухайн үедээ газар дээр нь үлдсэн 1 ширхэг гар утас болон манай гэрт очиж гэрээс хайж байгаад түрийвчтэй байсан 2.200.000 төгрөгийг олж авсан...” гэх мэдүүлэг /хх.28/,

Шүүгдэгч Г.Ен гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг зэрэг хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан íîòëîõ áàðèìòóóäààð тогтоогдлоо.

Прокуророос Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгтт çààñан гэмт хэрэгт Г.Ег õîëáîãäóóëж ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýн, õÿëáàðøóóëñàí æóðìààð øèéäâýðë¿¿ëýõýýð õýðãèéã шүүхэд ирүүлэхдээ мөн хуулийн тухайн зүйл, хэсэгт заагаагүй буюу 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ял îíîãäóóëàõ ñàíàëыг яллагдагчид танилцуулсан нь Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 17.5 дугаар зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт заасныг тус тус зөрчжээ.

Гэвч мөн õóóëèéí 17.5 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт “Прокурор хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын төрөл, хэмжээний талаар бичсэн саналаа яллагдагчид танилцуулж, гарын үсэг зуруулна” гэж заасан бөгөөд энэ тохиолдолд хэргийг õÿëáàðøóóëñàí æóðìààð хянан øèéäâýðëэх нь шүүхээс хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг яллагдагч хүлээн зөвшөөрсөн эсэхээс хамаарахгүй ба шүүгдэгчид ял, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь шүүхийн эрх хэмжээний асуудал тул прокурорын гаргасан дээрх алдаа зөрчлийг шүүх зөвтгөн залруулж шийдвэрлэх боломжтой юм.

Г.Ен үйлдсэн дээрх гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар өөрийн үйлдлийг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсч үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй байна.

Иймд Г.Ег Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñан “бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч хулгайлах” гэмт хэргийн үндсэн шинжийг агуулсан үйлдэлд нь ãýì áóðóóòàéд тооцсон болно.

Хохирогч М.Наранчимэгт гэмт хэргийн улмаас учирсан эд хөрөнгийн хохирлоос эрэгтэй цүнх болон гар утасны үнэ нийт 280.000 төгрөг нөхөн төлөгдсөн, бусад эд зүйлсийг биет байдлаар нь хохирогч буцаан авсан, хохирогч М.Наранчимэг нь гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй, шүүх хуралд оролцохгүй гэсэн, шүүгдэгч Г.Е нь бусдад төлөх төлбөргүй байна.

            Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Г.Ен “бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь тогтоогдож байх тул Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялын төрөл, хэмжээний дотор шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон эрүүгийн хариуцлага түүнд хүлээлгэх үндэслэлтэй байна.          

Шүүхээс эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Г.Ен үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдал, учруулсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хэр хэмжээ, ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдлууд, шүүгдэгчийн хувийн байдал, түүнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх прокурорын санал зэргийг тал бүрээс нь харгалзан үзэж Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх õýñýãò çààñíààð шүүгдэгчид 240 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулахаар шийдвэрлэв.

Г.Ед ял хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй бөгөөд Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2 дахь заалтад тус тус заасан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн зэргийг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцлоо.

Шүүгдэгч Г.Ед оногдуулсан 240 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол шүүх уг ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгчид сануулах нь зүйтэй.

Г.Е нь öàãäàí õîðèãäñîí хоноггүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, áèò¿¿ìæëýãäсýí õºðºíãºã¿é болохыг тус тус äóðäвал зохино.

Ìîíãîë Óëñûí Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3.1 дэх заалт, Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 17.5 дугаар зүйлийн 1, 5, 9 дэх хэсэг, 36.2 дóãààр зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.8 äóãààð з¿éëä тус тус заасныг óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:         

1. Боржигон овогт Гийн Ег Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñан “бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах” ãýìò õýðэã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä тооцсугай.

2. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 17.1 дүгээр зүйлийн 1 äэх хэсэгт çààñíààð шүүгдэгч Г.Ед 240 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ял øèéòãýñ¿ãýé.

3. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 5.4 äүãээð ç¿éëèéí 4 дэх хэсэгт çààñíààð Г.Ед оногдуулсан 240 цагийн хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг биелүүлээгүй бол шүүх уг ялын найман цагийн ажлыг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгчид сануулсугай.

4. Г.Е нь öàãäàí õîðèãäñîí хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирлоос эрэгтэй цүнх болон гар утасны үнэ нийт 280.000 төгрөг нөхөн төлөгдсөн, бусад эд зүйлсийг биет байдлаар нь хохирогч буцаан авсан, хохирогч М.Наранчимэг нь гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй, шүүх хуралд оролцохгүй гэсэн, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, áèò¿¿ìæëýãäсýí õºðºíãºã¿é áîëîõûã òóñ òóñ äóðäñóãàé.

5. Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 38.1 дүгээр зүйлд заасан давж заалдах эрх бүхий этгээд нь шийтгэх тогтоолыг ãàðäàí àâñаí, ýñõ¿ë õ¿ðã¿¿ëñэíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ, ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéг мэдэгдсүгэй.

6. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн бол шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, Г.Ед авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

  ÄÀÐÃÀËÀÃ×,

د¯Ã×                                             С.ӨСӨХБАЯР