Б ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Мөнхтуяа даргалж, шүүгч Д.Батбаатар, шүүгч Н.Хонинхүү нарын бүрэлдэхүүнтэй, нарийн бичгийн дарга Т.Даваажаргал,нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б, хариуцагч татварын улсын байцаагч Ч.Б, Ч.Г хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Мөнхбат нарыг оролцуулан хийж, Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 237 дугаар шийдвэртэй, Б ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Б дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ч.Б, Ч.Г нарт холбогдох захиргааны хэргийг нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлоор, шүүгч Н.Хонинхүүгийн илтгэснээр хянан хэлэлцээд

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Б ХХК шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Манай компани нь Татварын улсын байцаагчийн 26/0004234 тоот актыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байна. Тухайлбал худалдагч буюу борлуулагч тал болох "М" ХХК нь орлогоор хүлээн зөвшөөрсөн эсэхийг тухай бүр мэдэх боломжгүй, мөн падааныг хуурамч гэдгийг мэдэх боломжгүй байсан.

Гэтэл Маргаан таслах зөвлөл нь Улсын мөрдөн байцаах газраас мэдэгдсэнээр М ХХК-ийн нягтлан бодогчийг нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падааныг худалдан борлуулах үйл ажиллагаанд удаа дараа ашигласан гэсэн үндэслэлээр сэжигтнээр байцаасан тэмдэглэлийг үндэслэн шийдвэрлэсэн нь хууль бус юм.

Татварын алба М ХХК-ийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падааныг хууль бус болохыг мэдсэн атлаа урьд нь хуурамч эсэхийг мэдэх боломжгүй байсан нөхцөл байдлыг анхааралгүйгээр дан ганц нэхэмжлэгч, худалдан авагчийг буруутгасан нь үндэслэлгүй юм. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгчийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас татварын хууль тогтоомж зөрчигдсөн байдал тогтоогдохгүй байхад манай компанийг Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3 дах хэсэгт заасныг зөрчсөн гэж үзэж байгаа нь хууль бус бөгөөд татвар төлөгчийн хууль ёсны эрх ашигт халдсан үйлдэл болж байна. Манай компани нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падааныг хүлээн зөвшөөрч бичилт хийх нөхцлүүдийг хангасан. Өөрөөр хэлбэл худалдан авалтдаа падаан авсан, энэ нь нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлснийг нотолно.

Иймд Татварын улсын байцаагч Ч.Б, Ч.Г нарын 2013 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 26/00044234 тоот актыг хүчингүй болгуулж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Б дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ч.Б, Ч.Г нар шүүхэд гаргасан тайлбартаа: Б ХХК-ийн 2013 оны татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд Цагдаагийн ерөнхий газрын 2013 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 10/5-7616, Татварын ерөнхий газрын 2013 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 7/2491 тоот албан бичгийн дагуу тус компанийн анхан шатны баримт, санхүү, татварын тайлан, хөндлөнгийн мэдээ мэдээллийг үндэслэн татварын хэсэгчилсэн шалгалтыг хийж 2013 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр татварын улсын байцаагчийн 260004234 тоот актаар 2011 оны нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд М ХХК нь хий бичсэн 009229703 дугаартай НӨАТ-н падаанаар 72990.9 мянган төгрөгийн, 009908122 дугаартай НӨАТ-н падаанаар 56611.8 мянган төгрөгийн, нийт 129602.7 мянган төгрөгийн зөрчилд 12960.3 мянган төгрөгийн нөхөн татвар, 4385.8 мянган төгрөгийн хүү, 3888.0 мянган төгрөгийн торгууль, бүгд 21234.0 мянган төгрөгийг төлбөр тогтоосныг захирал Р.Батбаярт танилцуулан гардуулсан гэжээ.

Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 237 дугаар шийдвэрээр: Татварын ерөнхий хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3 дах хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Б ХХК-ийн Татварын улсын байцаагч Ч.Б, Ч.Г нарын 2013 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрийн 26/00044234 тоот актыг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б давж заалдах гомдолдоо: Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 237 тоот шийдвэрийг эс зөвшөөрч дараах үндэслэлээр давж заалдах гомдол гаргаж байна.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хувьд анхан шатны шүүх хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтыг буруу үнэлсэн, шүүхийн шийдвэрт дурдсан дүгнэлт нотлох баримтад тулгуурлаагүй, хууль зөрчсөн гэж үзэж байна.

Шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт М ХХК-ийн үндсэн үйл ажиллагаа нь барилгын материал худалдан борлуулах бус мэдээлэл, сурталчилгааг хянах үйл ажиллагаа эрхэлдэг, тус компанийн нягтлан бодогч ньтайлант хугацаанд Сүхбаатар дүүргийн татварын хэлтсээс 150 ширхэг падааныг өөрөө ...., гарын үсэг зурж авсан тухайн падаанууд дээр ямар нэг бичилт хийлгүйгээр хоосон, зарим дээр нь санхүүгийн тамга тэмдэг дарсан байдалтайгаар нэр бүхий хүмүүст худалдсан болохыг тогтоосон нь Улсын мөрдөн байцаах газрын Эдийн засгийн гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсийн мөрдөн байцаагчийн ..., тэмдэглэлүүд Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон тогтоол, татварын улсын байцаагчийн дүгнэлтүүд болон бусад нотлох баримтуудаар нотлогдож байна гэжээ.

Гэтэл Худалдагч болох М ХХК-ийг маргаан бүхий тайлант хугацаанд нэхэмжлэгч нь барилгын материал худалдан борлуулах үйл ажиллагаа эрхэлж байсан гэж ойлгож байсан нөхцөл байдлыг харгалзан үзэлгүйгээр худалдагч М ХХК нь барилгын материал борлуулдаггүй байна гэж шүүх дүгнэж байгаа нь буруу байна.

Учир нь тухайн падаануудыг урьд нь хий бичилттэй байсан эсэхийг анхааралгүйгээр дан ганц нэхэмжлэгчийг буруутгаж байгаа нь энэ хэргийг шударгаар шийдвэрлэгдэх боломжгүй болгож байна.

М ХХК-ийн эрх бүхий албан тушаалтан цагдаагийн байгууллагад мэдүүлэхдээ нэр бүхий хүмүүст падаан худалдсан гэх бөгөөд нэхэмжлэгч нь энэхүү үйл явдлыг мэдэх боломжгүй нөхцөл байдлыг анхаарч үзсэнгүй. Өөрөөр хэлбэл маргаан бүхий Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаан ямар хүмүүсээр хэд дамжаад нэхэмжлэгчид ирснийг ч мэдэх боломжгүй үнэн гэвэл нэхэмжлэгч мөнгөө төлөөд бараагаа аваад хуулийн дагуу баримтаа бүрдүүлээд тайлангаа гаргасан.

Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулиар Барилгын материал борлуулахад тусгай зөвшөөрөл шаардлагагүй, хэн ч ямар ч хуулийн этгээд эрхлэх боломжтой үйл ажиллагаа юм. Иймд хэн ч үүнийг мэдэх, шалгах шаардах эрх үүрэггүй.

Эрүүгийн хэргийг мөрдөн шалгах журмаар М ХХК-ийн нэр дээрх падаанууд нь хуурамч гэдгийг тогтоож, холбогдох этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн зэргээс үзэхэд нэхэмжлэгчийн гаргасан үндэслэлийг хүлээн авах үндэслэлгүй байна гэжээ.

Гэтэл хавтас хэрэгт авагдсан баримтуудаас үзэхэд М ХХК-ийн нэр дээрх Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаанд холбогдох этгээдүүдэд үүссэн эрүүгийн хэргийг прокурор хэрэгсэхгүй болгосон байдаг. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4 дүгээр зүйлд зааснаар гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай нь шүүхээр тогтоогдсон этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ гэжээ. Өөрөөр хэлбэл М ХХК-ийн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаануудыг хуурамч, холбогдох этгээдүүдэд нь шүүхээр эцэслэн шийдвэрлэгдэж гэм буруутай гэж тогтоогоогүй байхад эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн гэж дүгнэсэн нь үндэслэлгүй байна.

Нийслэлийн болон Татварын ерөнхий газрын маргаан таслах зөвлөлүүд дээрх маргаан бүхий актыг хэлэлцэхдээ нэхэмжлэгч нь татварын хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлсэн болохыг нотолсон.

Өөрөөр хэлбэл маргаан таслах зөвлөлийн тогтоолуудын үндэслэх хэсэгт дурдснаар Худалдан авсан барилгын материалаа Б ХХК нь анхан шатны баримт үндэслэн бүртгэх нягтлан бодох бүртгэлийн баримт буюу бараа материалыг худалдан авч орлогод бүртгэсэн, мөн зарцуулсан бараа материалын тайлан нь дэлгэрэнгүй болон ерөнхий журналд бүртгэсэн байгаа нь үндсэн баримтаар нотлогдож байна гэж дүгнэснийг анхан шатны шүүх үнэлсэнгүй.

Иймд дээрх тайлбар болон хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг харгалзан үзэж анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтад үндэслэл бүхий дүгнэлт хийж, хэргийг зөв шийдвэрлэжээ.

Хариуцагч татварын улсын байцаагч нар нэхэмжлэгч Б ХХК-ийн компанийн анхан шатны баримт, санхүү, татварын тайлан, хөндлөнгийн мэдээ мэдээллийг үндэслэн татварын хэсэгчилсэн шалгалтыг хийж, М ХХК-иас бараа материал худалдан аваагүй, төлбөр төлөөгүй атлаа 009229703 тоот падаанаар 72990.9 мянган төгрөг, 009908122 тоот падаанаар 56611.8 мянган төгрөгийн нийт 129602,7 мянган төгрөгийн бараа материал худалдан авснаар баримт бүрдүүлэн төсөвт төлөх НӨАТ-аас хасч тооцсон зөрчил гаргасан гэж төлбөр ногдуулжээ.

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-т Иргэн, хуулийн этгээд нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөгчөөр бүртгүүлснээсээ хойшхи хугацаанд энэ хуулийн 7, 8, 11 дүгээр зүйлд заасны дагуу төлсөн дор дурдсан нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг түүний төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас хасч тооцно:, 14.1.1-т үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар худалдан авсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээнд төлсөн гэж, харин 14 дүгээр зүйлийн 14.3-т Худалдан авагч нь бэлтгэн нийлүүлэгчид нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлсөн нь нэхэмжлэл, падаан болон нягтлан бодох бүртгэлийн бусад баримтад тусгагдаагүй бол уг албан татварыг хасч тооцохгүй гэж заасан.

Дээрх хуулийн заалтаас үзвэл худалдан борлуулагчид нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлснөө нягтлан бодох бүртгэлийн баримтад тусгах үүргийг худалдан авагч тал хүлээхээр байх ба энэ тохиолдолд нэхэмжлэгч Б ХХК-ийн бараа материал худалдан авсан нь нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны баримтаар тогтоогдохгүй байх тул нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн ...дан ганц нэхэмжлэгчийг буруутгаж байгаа нь хэргийг шударгаар шийдвэрлэх боломжгүй болгож байна гэх давж заалдах гомдол үндэслэлгүй.

Түүнчлэн нэхэмжлэгчид бараа материалын худалдан борлуулалтыг хийсэн гэх М ХХК нь мэдээлэл сурталчилгаа /реклам/ хянах үйл ажиллагааг эрхэлдэг нь тогтоогдсон байх бөгөөд тус компанийн нягтлан бодогч нь нэхэмжлэгчийн худалдан авснаар бүрдүүлж төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас хасч тооцсон падааныг хамруулан 150 ширхэг падааныг Сүхбаатар дүүргийн татварын хэлтсээс баримт бүрдүүлэн авч нэр бүхий хүмүүст худалдсан болох нь Мөрдөн байцаах газрын Эдийн засгийн гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсээс гэрч, сэжигтэн, яллагдагчаар байцаасан тэмдэглэл, татварын улсын байцаагчийн дүгнэлт, санхүүгийн тайлан зэргээр тогтоогдож байх тул хий бичилттэй падаан ашигласан гэж үзэхээр байна.

Нэхэмжлэгчийн ...тухайн худалдан авалтыг анхан шатны баримт болох нягтлан бодох бүртгэлийн баримт буюу бараа материалыг худалдан авч орлогод бүртгэсэн, мөн зарцуулсан тайлан дэлгэрэнгүй болон ерөнхий журналд бүртгэсэн, М ХХК-ийг тайлант хугацаанд барилгын материал худалдан борлуулж байсан гэж ойлгож байсан, падаан хуурамч гэдгийг мэдэх боломжгүй... гэх тайлбар нь түүнийг Татварын ерөнхий хууль болон Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуульд заасан хариуцлагаас чөлөөлөх нөхцөл болохгүй.

Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.3-т нэгдсэн дугаар бүхий нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаан гэж борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний нэр төрөл, тоо хэмжээ, тэдгээрийн нэгжийн болон нийт үнэ, түүнчлэн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хэмжээг тусгасан, татварын албанаас олгосон нэгдсэн дугаар бүхий нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны баримт бичгийг ойлгоно гэж, Татварын ерөнхий хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1-т татвар төлөгч нь дараах үүрэг хүлээнэ:, 18.1.1-т татвар ногдох зүйл, татвараа үнэн зөв тодорхойлж, тогтоосон хугацаанд төлөх, 18.1.3-т анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг тогтоосон журам болон нягтлан бодох бүртгэлийн стандартын дагуу хөтөлж, санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааны тайлан тэнцэл гаргах гэж тус тус заажээ.

Хэдийгээр нэхэмжлэгч нь худалдан авсан бараа материалаа барилгын гадна дулааны шугам угсралтын ажил гүйцэтгэхэд хэрэглэсэн гэж тайлбарлаж, хавтаст хэрэгт бараа материалын тоо ширхэг нэгжийн үнийг заагаагүй нэмэгдсэн өртгийн албан татварын падаан^[1], бараа материал худалдсан гэх дугааргүй кассын орлого, зарлагын ордер^[2] зэрэг дээр дурдсан хуулийн шаардлагыг хангахгүй баримтууд, мөн Ажил гүйцэтгэх гэрээ^[3]-нүүд авагдсан байх хэдий ч эдгээр баримтууд нь дангаараа бодитоор худалдан авалт хийснийг болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлснийг нотлох баримт болж чадахгүй.

Иймд хариуцагч нарын Татварын ерөнхий хууль болон Нэмэгдсэн өртгийн холбогдох заалтуудыг баримтлан худалдан авалтыг баримтаар нотлогдоогүй, бодитой биш гэж үзсэнийг буруутгах үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Дээрх үндэслэлүүдээр шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.1, 87 дугаар зүйлийн 87.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Захиргааны хэргийн анхан шатны 20 дугаар шүүхийн 2015 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 237 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсгийг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 86 дугаар зүйлийн 86.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравдагч этгээд тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч үзвэл магадлалыг гардан авсан эсхүл хүргүүлсэн өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Улсын Дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

ШҮҮХ БҮРЭЛДЭХҮҮН:

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.МӨНХТУЯА

ШҮҮГЧ Д.БАТБААТАР

ШҮҮГЧ Н.ХОНИНХҮҮ